Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

CHIBAABA CHAKUDIZA 44

Kukeña kwaYehova Kwakashinshi Kwayikwashaña Ñahi?

Kukeña kwaYehova Kwakashinshi Kwayikwashaña Ñahi?

“Luwi [lwaYehova hela kukeña kwindi kwakashinshi] kwahaya nyaka.”​—MAS. 136:1.

KAMINA 108 Kukeña kwaNzambi

NSAÑU YIDI MUCHIBAABA *

1. Yehova nakutuleja nindidi?

KUKEÑA kwakashinshi hichilwilu chalema kudi Yehova. (Hos. 6:6) Wayilejaña niambuñindi kulemesha ichi chilwilu. Nzambi watulejeli kuhitila mudi kaprofwetu Mika nindi “tukeñi luwi” hela kukeña kwakashinshi. (Mika 6:8) Henohu kanda twili mwenimu, tushinshikenu ntahi mwatalisha kukeña kwakashinshi.

2. Kukeña kwakashinshi hichumanyi?

2 Kukeña kwakashinshi hichumanyi? Izu dakwila nawu kukeña kwakashinshi muBayibolu yaNew World Translation of the Holy Scriptures dekalamu mapampa 230. MaBayibolu amakwawu abalumuna izu dakukeña kwakashinshi nawu luwi hela kukeña. Dichi neyi jinsona jidi muchinu chibaaba nichibaaba chinalondelihu jinazatishi izu daluwi, hela kukeña dikwila nawu anakutena kukeña kwakashinshi. Hanu kukeña kwakashinshi hichumanyi? “Neyi muntu wukweti kukeña kwakashinshi, wamukeñaña nankashi mukwawu muntu chakwila watwalekañahu kumukeña nawa wekala washinshika kudi yena. Kakavulu, adizatishaña hakutena kukeña kwakeñayi Nzambi antu nikukeña kwadimwekeshelañawu antu wumu namukwawu.” Yehova diyi muntu wabadika wamwekeshaña iku kukeña. Muchinu chibaaba, tukuhanjeka Yehova chayimwekeshelañayi antu kukeña kwakashinshi. Muchibaaba chinalondelihu, tukahanjeka etu ambuña aNzambi chitunateli kumwimbujola Yehova kuhitila mukuyimwekeshela akwetu kukeña kwakashinshi.

YEHOVA DIYI MUNTU ‘WABADIKA WAMWEKESHAÑA KUKEÑA KWAKASHINSHI’

3. Yehova wadimwekesheli ñahi kudi Mosi?

3 Hashimbwili wanyi kufuma hafuminiwu aIsarela muEjipitu, Yehova wadimwekesheli kudi Mosi nakushimuna ijina Dindi niyilwilu yindi. Wahosheli nindi: “Yehova, Yehova Nzambi, wenzala nawushona, watoñaña antu, hazuwaña swayuku, wasweja niluwi, wavulisha ninsañu yalala; wahembaña luwi lwindi lwamakombakaji awantu, wayanakenaña nikuluwa, ninyiloña, ninshidi.” (Kwid. 34:6, 7) Munawa mazu amawahi, Yehova wamulejeli Mosi chuma chasweja kulema hakukeña Kwindi kwakashinshi. Chumanyi chenichi?

4-5. (a) Yehova wadilumbulwili ñahi yomwenindi? (b) Malwihwinyi itukuhanjekahu?

4 Yehova hadilumbulula hohu yomwenindi nindi wukwetu luwiku ilaña “wasweja luwi.” Awa mazu ayishimuna mapampa kubadika ha 6 muBayibolu. (Kuch. 14:18; Nehe. 9:17; Mas. 86:15; 103:8; Yoweli 2:13; Yona 4:2) Kakavulu, awa mazu ayizatishaña hohu kudi Yehova bayi antuku. Yehova nadilumbululi kakavulu muBayibolu nindi wasweja luwi. Chakadi nikujina, Yehova walemesha nankashi kukeña kwakashinshi. * Dihafumini Mwanta Davidi hakuhosha nindi: “Luwi lweyi, eyi Yehova, ludi mumawulu . . . Eyi Nzambi, O luwi lweyi o kuwaha! Anyana kawantu abatamaña muwulelu wamumpuula jeyi.” (Mas. 36:5, 7) Kufwana Davidi, komana kukeña kwaNzambi kwakashinshi twakulemesha?

5 Hakwila twiluki mwatalisha kukeña kwakashinshi, tuhanjekenu ntahi hamalwihu ayedi: Anyi amwekeshelañayi Yehova kukeña kwakashinshi? Nawa kukeña kwaYehova kwakashinshi kwatukwashaña ñahi?

ANYI AMWEKESHELAÑAYI YEHOVA KUKEÑA KWAKASHINSHI?

6. Anyi amwekeshelañayi Yehova kukeña kwakashinshi?

6 Anyi amwekeshelañayi Yehova kukeña kwakashinshi? Bayibolu yashimuna nawu tunateli kukeña yuma yayivulu, chidi neyi “wundimi,” “vinyu nimanji,” “kufumbewa,” “kwiluka,” “maana” niyuma yikwawu. (2 Kushi. 26:10; Yish. 12:1; 21:17; 29:3) Hela chochu, kukeña kwakashinshi hiyakumwekeshelaña muyuma yidi yejimaku; antu hohu diwu amwekeshelañawu kukeña kwakashinshi. Ilaña Yehova hamwekeshelaña muntu wudi wejima kukeña kwakashinshiku. Wayimwekeshelaña hohu antu akweti wubwambu wawuwahi nayena. Nzambi yetu wekala washinshika kudi amabwambu jindi. Wayikana yuma yayiwahi nawa hakuleka kuyikeñaku.

Yehova wayinkaña antu ejima yuma yayiwahi kushilahu niantu abulaña kudifukula kudi yena (Talenu paragilafu 7) *

7. Nzambi wayimwekeshelaña ñahi antu ejima kukeña?

7 Yehova wayikeña antu ejima. Yesu wamulejeli Nikodemu nindi: “Muloña Nzambi wakeñeli nankashi kaayi chakwila watemesheli Mwanindi wumu hohu, kulonda muntu wejima wukumukuhwelela yakabuli kujilumuka, ilaña yakekali nawumi wahaya nyaaka.”—Yow. 3:1, 16; Mat. 5:44, 45.

Kwesekeja namazu ahosheliyi Mwanta Davidi nikaprofwetu Danyeli, Yehova wamwekeshaña kukeña kwakashinshi kudi antu amwiluka, amwakama, amukeña nawa ahembaña nshimbi jindi (Talenu maparagilafu 8-9)

8-9. (a) Muloñadi Yehova chayimwekeshelañayi ambuñindi kukeña kwakashinshi? (b) Tukuhanjeka hayumanyi?

8 Neyi chitwashimunahu dehi, Yehova wamwekeshaña kukeña kwindi kashinshi hohu kudi antu akweti wubwambu wawuwahi nayena. Mazu ashimwiniyi Mwanta Davidi nikaprofwetu Danyeli amwekeshaña chumichi. Chakutalilahu Davidi wahosheli nindi: “Twalekakuhu kumwekesha kukeña kweyi kwakashinshi kudi antu akwiluka.” “Luwi lwaYehova lwakuyitiyilaña antu amwakamaña, lwakufumisha kunyaka yejima nakutwala kunyaka yahaya nyaka.” Danyeli niyena wahosheli nindi: “Eyi [Yehova] Nzambi muneni wakutiya woma, wahembaña chitiyañenu naluwi nawa amukeña, ahembaña nshimbi jindi.” (Mas. 36:10; 103:17; Dan. 9:4) Kwesekeja nanawa mazu onenawu, Yehova wayimwekeshelaña ambuñindi kukeña kwakashinshi muloña amwiluka, amwakama nawa ahembaña nshimbi jindi. Yehova wamwekeshaña kukeña kwindi kwakashinshi kudi antu adifukulaña kudi yena munjila yayiwahi.

9 Henohu kanda tutachiki kumukalakela Yehova, Nzambi watukeñeli neyi chakeñayi antu ejima. (Mas. 104:14) Hela chochu, chineli tudi akwakudifukula indi, watumwekeshelaña cheñi kukeña kwindi kwakashinshi, nawa Yehova wayileja ambuñindi nindi: “Luwi lwami hilwakafuma kudeyuku.” (Isa. 54:10) Mwamweni, neyi chochamweniyi Davidi wahosheli nindi, “Yehova namwambuli muntu wajila nindi hiwamami hohu.” (Mas. 4:3) Ichi chuma chikutuletesha kwiladi? Ñimbi yamasamu wahosheli nindi: “Akwamaana akasha muchima kuyumiyi, akatoñojoka chachiwahi luwi lwaYehova lwaluvulu.” (Mas. 107:43) Chineli tunahanjeki dehi haniyi nsañu, ichi tuhanjekenu hanjila yisatu kukeña kwaYehova kwakashinshi mukwakwashilaña ambuñindi.

KUKEÑA KWAYEHOVA KWAKASHINSHI KWATUKWASHAÑA ÑAHI?

Yehova wayibombelañahu cheñi antu adifukulaña kudi yena yuma yayiwahi (Talenu maparagilafu 10-16) *

10. Twatiyaña ñahi hakwiluka netu kukeña kwaYehova kwakashinshi kwahaya nyaaka? (Masamu 31:7)

10 Kukeña kwaNzambi kwakashinshi kwahaya nyaaka. Luwi hela netu kukeña kwakashinshi, akushimuna mapampa 26 mumukanda waMasamu 136. Muvasi yakutachikila twatañaña netu: “Musakililenu Yehova, himuwahi; luwi lwindi [hela kukeña kwindi kwakashinshi] lwahaya nyaka.” (Mas. 136:1) Muvasi 2 nakushika ku 26, afuntisha funtishamu mazu wowamu akwila nawu “luwi lwindi lwahaya nyaka.” Neyi tunakutaña idi isamu, twahayamaña hakumona njila jajivulu mwamwekeshelañayi Yehova luwi lwindi hela kukeña kwindi kwakashinshi chakadi kuleka. Awa mazu iyafuntishahu akwila nawu “luwi lwindi lwahaya nyaka” atulejaña nawu kukeña kwayikeñayi Nzambi ambuñindi kwahimpaña wanyi. Chatukoleshaña chikupu hakwiluka netu Yehova halekaña kuyikeña ambuñindiku. Ilaña neyi nakumumwekeshela muntu wamukalakelaña kukeña, hamushiyañaku sweje-e mumpinji yayihuñu. Chichatukwashaña: Twazañalalaña chikupu hakwiluka netu Yehova wekalaña nanetu nawa watwinkaña ñovu yakuumika yihuñu nikutwalekahu kwenda munjila yaya kuwumi.—Tañenu Masamu 31:7.

11. Kwesekeja naMasamu 86:5, chumanyi chamuleteshaña Yehova kwanakena?

11 Kukeña kwaNzambi kwakashinshi kwamuleteshaña yatwanakeneña. Neyi Yehova yamona nindi mukwanshidi nabalumuki nawa naleki yuma yatama yelileñayi, kukeña Kwindi kwakashinshi kwamuleteshaña kumwanakena. Ñimbi yamasamu Davidi wahosheli hadi Yehova nindi: “Hanatwili mwesekena nshidi jetuku, hela kutwinka muloña wesekana nakuluwa kwetuku.” (Mas. 103:8-11) Davidi welukili chitwadinkaña nyiloña nichitwaneñaña neyi chinleji chinakutukabisha. Ilaña welukili cheñi nindi Yehova “wanakenaña.” Chumanyi chamuleteshaña Yehova kwanakena? Ñakwilu yidi haMasamu 86:5. (Tañenu.) Eña, neyi chochahosheliyi Davidi mukulomba kwindi, Yehova wanakenaña muloña wayitiyilaña luwi antu amulombaña nawu yayanakeni.

12-13. Neyi twadinkaña nyiloña hayiluwa yitwakoñeli kunyima, chumanyi chinateli kutukwasha?

12 Dichi neyi tunavulumuni, chidi hohu chiwahi kutiya kutama hayuma yituneli. Chinateli kutukwasha kuhimpa nikulomba kwanakena. Hela chochu, ambuña aYehova amavulu adinkaña nyiloña muloña wayiluwa yakoñeliwu kunyima. Atoñojokaña nawu Yehova kwila yayanakena nehi hela chakwila anahimpi. Neyi mwadinkaña nyiloña, chimweluka nenu Yehova nakukeña kuyimwekeshela kukeña kwakashinshi kukuyikwasha kuleka kudinka nyiloña.

13 Chichatukwashaña: Hela chakwila twawanina wanyi, tunateli kumukalakela Yehova nachinleji chitooka. Ichi chuma chaswayi muloña “mashi aMwanindi Yesu atutookeshaña kunshidi jejima.” (1 Yow. 1:7) Neyi munaneñi hamuloña wakubula kuwanina, anukenuña nenu Yehova nakufwila kuyanakena neyi mubalumuka. Talenu Davidi chashimwiniyi kunuñañana kwekala hadi kukeña kwakashinshi nakwanakena. Wasonekeli nindi: “Chimwaleha iwulu nahanu heseki, dimu mwashika niluwi lwindi kutoha lwaanakenañayi awa amwakamaña. Nafumishi nyiloña yetu, nayitwali kwakulehi neyi kufumisha kumusela nakushika kumujika.” (Mas. 103:11, 12) Mwamweni, Yehova nakukeña ‘kutwanakena nankashi.’—Isa. 55:7.

14. Davidi walumbulwili ñahi chatukiñaña kukeña kwaNzambi kwakashinshi?

14 Kukeña kwaNzambi kwakashinshi kwatukiñaña. Davidi walombeli kudi Yehova nindi: “Yeyi chiswamu chami, yeyi wukunhemba kuyuma yakala, wukunnyeñumuka natumina twakupuluka. . . . muntu wamukuhwelela Yehova, luwi lwakamukiña kwi-ndo.” (Mas. 32:7, 10) Kunyima, mpwembu yamusumba yakiñileña antu kudi ayilumbu, kukeña kwaYehova kwakashinshi nikwena kudi neyi mpwembu yatukiñaña kuyuma yatama yinateli kuzeyesha wubwambu wetu naYehova. Kubombelahu, kukeña kwaYehova kwakashinshi kwamukwashaña Yehova kuswina kwakwihi nanetu.—Yere. 31:3.

15. Kunuñañananyi kudi hakukeña kwaYehova kwakashinshi nachiswamu nikaposhi kakubatamamu?

15 Davidi wazatishili chakutalilahu chikwawu hakulumbulula Nzambi chakiñañayi antu jindi. Wasonekeli nindi: “Nzambi diyi kaposhi kami kakalehi kakutemukila diyi Nzambi yami wantiyilaña luwi.” Davidi wahosheli cheñi hadi Yehova nindi: “Diyi luwi lwami, diyi mpwembu yami, diyi kaposhi kami kakalehi kakutemukila, diyi mukwakumpulwisha; diyi nkebu yami, dimu nabataminaña.” (Mas. 59:17; 144:2) Muloñadi Davidi chesekejeleliyi kukeña kwaYehova kwakashinshi nachiswamu nikaposhi kakalehi kakutemukila? Hichikwetu muloña nakutwashakamaña hanu hamasekiku, chakala hohu tudi ambuñindi, Yehova wukutukiña kulonda tuhembi wubwambu wetu nayena. Awa mazu akukolesha adi cheñi haMasamu 91. Nsoneki yanidi isamu wahosheli nindi: “Nukumutena Yehova nami, Diyi chiswamu chami, diyi mpwembu yami.” (Mas. 91:1-3, 9, 14) Mosi niyena wamwesekejeli Nzambi nachiswamu. (Mas. 90:1) Henohu Mosi kanda yafwi, wabombelelihu cheñi mazu amakwawu amawahi. Wasonekeli nindi: “Nzambi wakunyaka dihu hawushakaminu weyi, makasa ahaya nyaka akuma kwishina.” (Kuhit. 33:27) Indi mazu akwila nawu “makasa ahaya nyaka akuma kwishina” anakuyilejadi kutalisha hadi Yehova?

16. Munjilanyi jiyedi mwatukwashilañayi Yehova? (Masamu 136:23)

16 Neyi tukuhwelela netu Yehova wukutukiñaña, hitukwakamañaku. Ilaña mpinji yikwawu tunateli kuneña nikuleka kutoñojoka netu twakiñewa. Yehova wukutukwasha ñahi haniyi mpinji? (Tañenu Masamu 136:23.) Wukusha makasa indi kwishina detu, nakutunyamuna nikutukwasha kulonda tuleki kuneña. (Mas. 28:9; 94:18) Chichatukwashaña: Neyi twiluka netu Nzambi nateli kutukwasha, chatukwashaña kwanuka netu Nzambi nateli kutukwasha muniji njila jiyedi. Chatachi, hichikweti muloña nakutwashakamañaku, tuneluki netu Yehova wukutukiñaña mpinji yejima. Chamuchiyedi, Tata yetu wamwiwulu watwakamenaña chikupu.

TWATELA KWILUKA NETU NZAMBI WUKUTUMWEKESHELAÑA KUKEÑA KWAKASHINSHI

17. Chumanyi chitwatela kwiluka muloña wakukeña kwaNzambi kwakashinshi? (Masamu 33:18-22)

17 Neyi chitunahanjekihu dehi, twatela kukuhwelela netu neyi tudi mukukala, Yehova wukutukwasha kulonda tutwalekihu kwikala ashinshika. (2 Kor. 4:7-9) Kaprofwetu Yeremiya wahosheli nindi: “Chanabuli kutunuñununawu lwoluwi lwambala lwaYehova lwavula, niwushona windi wabulaña kukuma.” (Mukeña 3:22) Tunakuhweleli chikupu netu Yehova wukutwalekahu kutumwekeshela kukeña kwindi kwakashinshi, neyi chahosheliyi ñimbi yamasamu nindi, “Disu daYehova datalaña hadi akwakumwakama, hadi wena akuhwelela luwi lwindi.”—Tañenu Masamu 33:18-22.

18-19. (a) Chumanyi chitukwanukaña? (b) Chumanyi chitukahanjekahu muchibaaba chinalondelihu?

18 Chumanyi chitukwanukaña? Henohu kanda tutachiki kumukalakela Yehova Nzambi watukeñeli neyi chakeñayi antu ejima. Hela chochu, chineli tudi akwakudifukula indi watumwekeshelaña cheñi kukeña kwakashinshi. Hamuloña waniku kukeña Yehova watukwataña namakasa indi. Wukutuswijaña kwakwihi nayena nawa wakashikija yikaninu yindi yatukanayi. Nakukeña twikali amabwambu jindi haya nyaaka. (Mas. 46:1, 2, 7) Dichi, hela chakwila tukumonaña kukala kwamuchidinyi, Yehova wukutwinkaña ñovu kulonda tutwalekihu kwikala ashinshika kudi yena.

19 Tunamoni Yehova chayimwekeshelañayi ambuñindi kukeña kwakashinshi. Nawa wakeñaña ninetu tudimwekesheleña wumu namukwawu kukeña kwakashinshi. Tunateli kwila ñahi mwenimu? Chibaaba chinalondelihu chikahosha haniyi nsañu.

KAMINA 136 Yehova ‘Wahanaña Wuloku Chikupu’

^ para. 5 Kukeña kwakashinshi hichumanyi? Anyi amwekeshelañayi Yehova kukeña kwakashinshi, nawa kwayikwashaña ñahi antu amwekeshelañayi? Tukuhanjeka hañakwilu yanawa malwihu muyibaaba yiyedi yatachi yinakuhosha hanichi chilwilu chalema.

^ para. 4 Mazu akwila nawu Nzambi wasweja luwi, ayitena cheñi mumavasi amakwawu amuBayibolu. Talenu Nehemiya 13:22; Masamu 69:13; 106:7; niMukeña 3:32.

^ para. 54 KULUMBULULA MWEVULU: Yehova wakeña antu ejima kushilahu niambuñindi. Iyi nyevulu yidi hewulu yinakumwekesha njila jashiyashana mwayimwekeshelañayi Nzambi antu kukeña. Chasweja kulema, wahanini Mwanindi Yesu kulonda yatufwili.

^ para. 62 KULUMBULULA MWEVULU: Antu ekalaña ambuña aYehova nawa akuhwelelaña mwifutu danyiloña ayimwekeshelaña kukeña munjila yikwawu. Kubombela hakukeña kwayimwekeshelañawu antu ejima kudi Nzambi, Yehova wayimwekeshelaña ambuñindi kukeña kwakashinshi. Yakutalilahu yakukeña kwakashinshi anayimwekeshi muniyi nyevulu.