Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Chinekineki chaEla

Kuzuña kwaDavidi naGoliyati, Komana Chalala Azuñili?

Kuzuña kwaDavidi naGoliyati, Komana Chalala Azuñili?

Antu amakwawu ajinokaña neyi chakwila nsañu yahosha hadi Davidi naGoliyati yalala hela yakulumbisha hohu. Ninenu mwatoñojokaña muniyi njila chimwatañaña chibaaba chinafumihu? Neyi dimu, mwani shinshikenu hanawa malwihu asatu analondelihu.

1 | Komana muntu nateli kuleha mamita 2.9?

Bayibolu yahosha nawu Goliyati “chiminu chindi chashikili munkotweli jachikasa jitanu nayimu kulunjikaku nimuchikasa chamuntu chakusamanesha.” (1 Samweli 17:4) Imu munkotweli jachikasa mutunakutena himasentimita 44.5 mukuleha; muchikasa chamuntu chakusamanesha himasentimita 22.2. Neyi kuyibomba himamita 2.9. Amakwawu akaanaña nawu Goliyati haleheli nakushika munichi chipimuku, hanu dinu talenu: Makonu, iyala wamulehi chikupu ashimwiniwu munyikanda waleheli kubadika hamamita 2.7. Komana chadi kutwesheka wanyi Goliyati kuleha kushika masentimita 20 hela kubadikahu? Wadiña wakumuchidi wawaRefwa, antu elukiliwu nawu adiña amalehi chikupu. Kwesekeja nansañu yasonekeliwu mumukanda wawaEjipitu kufuma muyaaka nkulakaji ikumi nayisatu B.C.E. ashimwinimu nawu mwiluña dawaKenani mwadiña ayilobu akutiyisha woma aleheli kubadika hamamita 2.4. Dichi kuleha kwaGoliyati, chalala kwakutwamba wanyi.

2 | Komana chalala Davidi wadiña himuntu yomweni?

Hampinji yimu antu adiza chikupu, esekeli nawu amwekeshi nawu nsañu yahosha hadi Mwanta Davidi yakutwamba, ilaña anakañanyi kwila mwenimu. Akwakuvumbujola awanini nsañu yakunyaaka yabazawu yahosheleña nawu “itala daDavidi.” Kubombelahu, Yesu Kristu wamuteneni Davidi nindi himuntu yomweni. (Matewu 12:3; 22:43-45) Wunsahu wamwekeshaña nawu Yesu hiMesiya, awushimuna munsañu yahosha hayisaka yiyedi nawu wafumini muchisaka chaMwanta Davidi. (Matewu 1:6-16; Luka 3:23-31) Chalala, Davidi wadiña himuntu yomweni.

3 | Iyi nsañu yinashimuniwu, kudihu iluña kuyamwekeneni?

Bayibolu yahoshaña nawu iyi njita ayizuñilili muChinekineki chaEla. Ilaña yashimuna jiika iluña dadeni kwazuñililiwu, nakumwekesha nawu aFwilistinu atuñilili chilombu chawu kumpidi yadiña hakachi kaniyi nyisumba yiyedi, Soko naAzeka. A Isarela atuñilili kwishinadi dachinekineki kukabadi kakwawu kampidi. Komana awa maluña alala?

Talenu muntu waya katataka kunidi iluña chahosheliyi: “Muntu watulombweleña, wabula kwitiya, watutwalili muChinekineki chaEla. Watuhitishili munjila yakanduka nakututwala hewulu dakapidi-pidi. Chitwashinshikileña muchinekineki, watulejeli kutaña 1 Samweli 17:1-3. Kuhiñahu, wenyikili muchinekineki nindi: ‘Kuna kumunakumona kukabadi kachimunswa, diku kudi mbañu jaSoko jahumwiniwu.’ Chabalumukiliyi, wahosheli nindi: ‘Kuna kumunakumona kukabadi kachidiilu, diku kudi mbañu jaAzeka jahumwiniwu. AFwilistinu atuñilili chilombu chawu hakachi kayina nyisumba, kwakwihi nayina mpidi yimunatalañani nayu. Hadaha tunemani hatuñililiwu aIsarela chilombu chawu.’ Nafwikijileña Sawulu naDavidi anemani hinemeni. Kuhiñahu twakunkumukili, chitwashikili muchinekineki twahitili mukakaloña koma, mwadiña malola amavulu. Hela chakwila nadiñaku wanyi, ilaña nafwikijileña Davidi nakubandama nakunona malola atanu asenena nawa hanawa malola, ilola dimu didamujahiliyi nachu Goliyati.” Iwu muntu kushilahu niantu amakwawu, watiyili kuwaha nsañu yalala yawaniniyi yashimunawu muBayibolu.

Kwosi chuma chinateli kuletesha kujinoka walala waniyi iyi nsañu yinashimuniwu yakunyaaka. Yashimuna antu alala nimaluña alala. Sweje-e dinu, iyi nsañu yekala Mwizu daNzambi donenewa, dichi yafuma kudi Nzambi yachalala, Yena ‘wabulaña kutwesha kutwamba.’—Titusa 1:2; 2 Timotewu 3:16.