Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Añelu Chiyakwashaña Muchidi waMuntu

Añelu Chiyakwashaña Muchidi waMuntu

Añelu Chiyakwashaña Muchidi waMuntu

‘Chiyakumini yumiyi hinukumona kañelu mukwawu hakusuluka mwiwulu, wudi nawanta waweni . . . Hakubidika nezu datiyakana nankashi nindi, Babiloni Muneni nahumoki, nahumoki!’—CHIMWEKESHU 18:1, 2.

1, 2. Chumanyi chinakumwekesha nawu Yehova wazatishaña añelu hakwila nkeñelu yindi?

 HAMPINJI yadiñayi muwuduñu hachitutu chaPatamosa, kapostolu wakashinakaji Yowanu amumwekesheleli chimwenu chawuprofwetu. Kuhitila ‘mudi spiritu’ wamweni yuma yakuzañalesha hampinji yadiñiyi ‘mwifuku daMwanta.’ Ifuku denidi datachikili nakuswanyika kwaKristu Yesu mu 1914 ndo-o nikukukuma kwaKuyula kwindi kweKombakaji daYaaka.—Chimwekeshu 1:10.

2 Yehova Nzambi hamwekesheli yomweni ichi chimwenu kudi Yowanuku. Wazatishili njila. HaChimwekeshu 1:1 hahosha nawu: “Chimwekeshu chaYesu Kristu chamumwekesheluwu kudi Nzambi, kulonda aleji ambuñindi yuma yikukeña kumwekana mumafuku akadi kuvula. Watemesheli kañelu kindi nakuyishimuna kudi kambuñindi Yowanu.” Yehova kuhitila mudi Yesu, wazatishili kañelu kulonda kuleja Yowanu yuma yalubanji kutalisha “hefuku daMwanta.” Mpinji yimu, Yowanu ‘wamweni cheñi kañelu mukwawu hakusuluka mwiwulu, wudi nawanta waweni.’ Indi iwu kañelu wadiñi namudimwinyi? “Hakubidika nezu datiyakana nankashi nindi, Babiloni [M]uneni nahumoki, nahumoki!” (Chimwekeshu 18:1, 2) Iwu kañelu wañovu amwinkeli kukooleka kwakubidika kuhumuka kwaBabiloni Muneni, wanta wakaayi wansakililu yakutwamba. Dichi dinu, hitwatela kujina netu Yehova wazatishaña añelu munjila yalema yakwila nkeñelu yinduku. Henohu kanda tushinshiki chikupu hamudimu walema wakalakalañawu añelu munkeñelu yaNzambi nichiyatwikwashaña, tutalenu kwafuma iyi yileñaleña yakuspiritu.

Indi Añelu Afuma Kudihi?

3. Yitoñojokanyi yaheña yikwetiwu antu amavulu hadi añelu?

3 Yihita yawantu makonu eluka nawu añelu ekala kwoku. Ilaña antu amavulu akweti yitoñojoka yaheña hadi añelu nikuyafuma. Chakutalilahu, akwansakililu amakwawu atoñojokaña nawu neyi muntu akeñawu yafwa, owu muntu amutambikaña kwiwulu kulonda yekali kañelu. Komana ichi dichatañishaña Izu daNzambi kutalisha hakuleña, kuhanda, ninkeñelu yawañelu?

4. Indi Nsona yatulejaña nawudi kutalisha kwafuma añelu?

4 Kañelu wabadika ñovu niwanta—mwanta wawañelu—diyi wukweti ijina daMikeli mukulumpi wawañelu. (Yuda 9) Diyi Yesu Kristu. (1 Atesalonika 4:16) Kumashiita kwakweni hafuukwiliyi Yehova kwikala Nleñi, Mwanindi Weyela wakañelu diyi watachikiliyi kuleña hayileñaleña yindi. (Chimwekeshu 3:14) Kuhiñahu, kuhitila mudi Mwanindi wawedi, Yehova waleñeli yileñaleña yikwawu yejima yakuspiritu. (Akolose 1:15-17) Hakutena iyi yileñeleña yawañelu nindi anyanindi, Yehova wamwihwili nkakulula Yoba nindi: “Hinaalili chikuku cheseki eyi wadiñi kudihi? Neyi chinakulumbulukili, nleji. . . . Hembilaña tutumbwa twabudidi tumina hamu, nianyana kaNzambi ejima hiyakudikuwa nakuzañalala, . . . Ilola dakwiwombu adishiluku kudinyi?” (Yoba 38:4, 6, 7) Mwalala, añelu ayileñeli kudi Nzambi, nawa ekaliluku henohu antu kanda ayileñi.

5. Indi añelu ayitanjika ñahi?

5 Nsona ya 1 Akorinda 14:33 yahosha nawu, “Nzambi hiNzambi wakuluwañeshaku, hiNzambi wakuwunda.” Chochimu, Yehova watanjika chiwahi anyanindi akuspiritu mumazaza asatu ashikila: (1) aserafwi, akalakalaña neyi atulama kwitanda daNzambi, abidikaña kujila kwindi, nikuhemba antu jindi awunyonji lwakuspiritu; (2) akerubi, atiyakeshaña wukeleñi waYehova; (3) niañelu amakwawu elaña nkeñelu yaNzambi. (Masamu 103:20; Isaya 6:1-3; Ezekeli 10:3-5; Danyeli 7:10) Njilanyi jikwawu iyi yileñaleña yakuspiritu muyakwashilaña antu?—Chimwekeshu 5:11.

Mudimwinyi Wazatañawu Añelu?

6. Indi Yehova wazatishili ñahi akerubi kutalisha kwitempa daEdeni?

6 Mazu akusambila akutena chikupu yileñaleña yakuspiritu ekala haKutachika 3:24, hitwatañaña nawu: “[Yehova] wamutemwinumu iyala. Kwitempa daEdeni, mbadi yadu yamusela, hakwimikaku akerubi nimulañu wakesi wampoku yakabali wenda wubalumuka niniku niniku, kulonda kuhembaña njila yamutondu wawumi.” Awa akerubi akañesheli Adama niEvu kufunta cheñi mumukala wawu watachi wamwitempa. Yumiyi yamwekeni hakutachika kuhanda kwawantu. Mudimwinyi wazatañawu añelu kufuma hayina mpinji?

7. Indi kulumbuluka kwamazu achiHeberu nichiGriki akwila nawu “kañelu” amwekeshañadi kutalisha hamudimu wazatañawu añelu?

7 Añelu ayitena kwakwihi namapampa 400 muBayibolu. Mazu ejima achiHeberu nichiGriki akutena nawu “kañelu” atela kuyibalumuna nawu “kañanda.” Dichi añelu azataña neyi njila yakutiyañenamu hakachi kaNzambi nawantu. Neyi chitunamoni mumaparakarafu ayedi akusambila amuchinu chibaba, Yehova wazatishili añelu hakushimuna nsañu kudi kapostolu Yowanu.

8, 9. (a) Indi Manowa niiñodindi ayikwashili ñahi hampinji yayendeleluwu kudi kañelu? (b) Anvwali atela kudizilaku chumanyi kudi Manowa chiyamwendeleli kudi kañelu kaNzambi?

8 Añelu ayizatishaña cheñi hakukwasha nikukolesha ambuña aNzambi hanu heseki. Chakutalilahu, mumafuku awaNsompeshi amuIsarela Manowa niñodindi nshinta akeñeleña kwikala namwana chikupu. Yehova watemesheli kañelu kindi kuya nakuleja ñoda Manowa nindi wukavwala mwana weyala. Nsona yatulejaña nawu: “Wakabaaba ivumu, wakavwala mwana weyala; mpoku yachayi bayi yakahita kumutu winduku, muloña owu mwana wakekala kaNaziri kambala kaNzambi, kufumisha hakuvwalika mwivumu. Wakatachika kuyamwina aIsarela kudi aFwilistinu.”—Ansompeshi 13:1-5.

9 Mukuhita kwampinji iñoda Manowa wavweli mwana weyala, Samisoni, watiyakeni chikupu munsañu yanyaka yamuBayibolu. (Ansompeshi 13:24) Henohu mwana kanda yavwaliki, Manowa walombeli nindi kañelu yafunti cheñi kulonda yayileji mwakuhembela mwana. Manowa wehwili nindi: “Owu mwana wakela ñahi? Wakakoña mudimwinyi?” Kañelu kaYehova wamulejeli cheñi nshimbi yamulejeliyi iñoda Manowa. (Ansompeshi 13:6-14) Awa mazu atela amukolesheli Manowa nankashi! Makonu añelu hiyendelaña antu munjila yoyimuku, ilaña kufwana neyi Manowa, anvwali atela kukeña nshimbi jaYehova hakufumba anyanawu.—Aefwesesa 6:4.

10, 11. (a) Indi kulukuka kwanjita yaweniSiriya kwaleñesheli Elisha niñamba yindi kwiladi? (b) Kushinshika hachuma chamwekeni kunateli kutwikwasha ñahi?

10 Kwadiña chakutalilahu chachiwahi chawukwashu wawañelu mumafuku aElisha kaprofwetu. Elisha washakamineña muDotani, musumba wamuIsarela. Ifuku dimu chahindukiliyi ñamba yaElisha nabudidi nakutala hanzi, wamweni musumba anawukuchiki kudi tuwalu nimakalu anjita. Mwanta wawaSiriya watemesheli njita yayeni kulonda amukwati Elisha. Indi ñamba yaElisha welili ñahi? Watiyili woma, hadaha wafwili nimutentu, hakukaloka nindi: “Yayo! Eyi mwanta wami, tukwila ñahi?” Yena hamweni mwakwililaku. Elisha hakumwakula nindi: “Bayi wutiya womaku. Awa tudi nawu etu, anabadiki awa adi nawena.” Watwalili mudihi?—2 Anyanta 6:11-16.

11 Elisha welukili nindi mukanka wawañelu wadiña kwoku wakumukwasha. Hela chochu ñamba yindi kwosi chamweniyi. Dichi “Elisha hakulomba nindi, Eyi Yehova, amutoneshi mwani, mesu indi, amoni. [Hohenohu] Yehova hakutonesha mesu [añamba], wamweni komana mpidi yinenzali kwanatuwalu namakalu akesi anamunyeñumuki Elisha kwi-ndo.” (2 Anyanta 6:17) Ñamba watwesheli kumona mukanka wawañelu. Neyi twikala nakashinshi kakuspiritu, ninetu tunateli kwiluka netu añelu ekala kwoku, ejima ayilombolaña kudi Yehova niKristu, nawa akwashaña nikujikilila antu jaYehova.

Wukwashu wawaÑelu muMafuku aKristu

12. Wukwashinyi watambwilili Mariya kufuma kudi kañelu Gabireli?

12 Shinshikenu hawukwashu watambwilili Mariya mujiki mwiniYudeya hampinji yatiyili nsañu yakwila nawu: “Wakabaaba ivumu, wakavwala mwana weyala, wakamutumba ijina dindi neyi Yesu.” Henohu kanda yashimuni iyi nsañu yakuhayamisha, kañelu Gabireli, atemesheluwu kudi Nzambi wamulejeli nindi: “Bayi wutiya womaku; wunawani wuselewa kudi Nzambi.” (Luka 1:26, 27, 30, 31) Awa mazu atela amukwashili nikumukolesha Mariya chikupu hakutiya nawu wadiña nawuselewa waNzambi!

13. Indi añelu amukwashili ñahi Yesu?

13 Wukwashu wawañelu cheñi wamwekeni hampinji yelili Yesu nakani dehi kweseka kusatu kuyamwesekeli kudi Satana mwisaña. Chileji chatulejaña nawu chelili anamweseki dehi, “Diyabolu hakumushiya; kutala añelu hiyakwinza nakumukalakela.” (Matewu 4:1-11) Chuma chadifwanaku chamwekeni hawufuku wakwila henohu Yesu kanda yafwi. Hakumona makabi, Yesu wafukamini nakutachika kulomba, nindi: “Eyi Tata, neyi wuneteji anfumishi lupasilu; ilaña bayi neyi ela munakeñamuku, chiña muwunakeñeyi. [Hohenohu] hikukumumwekena kañelu wakufuma mwiwulu nakumukolesha.” (Luka 22:42, 43) Hanu dinu munanu mafuku wukwashu wamuchidinyi wawañelu wutukweti?

Añelu Chiyakwashaña Munanu Mafuku

14. Makabishanyi anomikiwu aYinsahu jaYehova munanu mafuku, nawa yumanyi yinafumimu?

14 Neyi tushinshika hansañu yamudimu wakushimwina wawaYinsahu jaYehova wamunanu mafuku, komana hitunakumona wunsahu wawukwashu wawañeluku? Chakutalilahu, antu jaYehova atwesheli kuumika makabisha awaNazi muGermany niEurope wakuMujika henohu njita yaKaayi yamuchiyedi kanda nimumpinji yanjita (1939-45). Muchiyulu chaFascist chawaKatolika muItaly, Spain, niPortugal, antu jaYehova omikili makabisha hadi mpinji yayilehi. Nawa hadi yaaka yayivulu, omikili makabisha mwituña dateneneñawu nawu Soviet Union nimatuña ayulileñayi. Chakutalilahu chikwawu chidi chayihuñu yomikawu aYinsahu mumatuña amakwawu amuAfrica. * Muyaaka yakatataka, ambuña aYehova anamoni yihuñu chikupu mwituña daGeorgia. Satana nakoñi yuma yejimiyi muñovu jindi kulonda kukumisha mudimu wawaYinsahu jaYehova. Ilaña, ejima hamu neyi kuloñesha, anapuluki ikabisha denidi nawa anakutwalekahu. Chinekali mwenimu, hekwawu, hamuloña wakujikilila kwawañelu.—Masamu 34:7; Danyeli 3:28; 6:22.

15, 16. Wukwashi wamuchidinyi watambwilañawu aYinsahu jaYehova kudi añelu mumudimu wawu wamukaayi kejima?

15 A Yinsahu jaYehova asha chikupu muchima hamudimu wawu wakushimwina nsañu yayiwahi yaWanta waNzambi kaayi kejima nakwilisha atumbanji kuhitila mukutañisha akwakukeña kwakuwahi chalala chaBayibolu kudi kwejima. (Matewu 28:19, 20) Hela chochu, eluka chikupu nawu hiyatela kukalakala iwu mudimu chakubula wukwashu wawañeluku. Dichi, mazu asonekawu haChimwekeshu 14:6, 7 ayikoleshaña chikupu mpinji yejima. Twatañañahu nawu: “[Ami kapostolu Yowanu] hinukumona kañelu mukwawu hakutuuka hakachi kaluzwizu, nasendi nsañu yayiwahi yahaya nyaka, ashimuni kudi antu ejima ashakama heseki, ninyuza yejima, ninyichidi yejima, niakwamadimi ejima, niamumatuña ejima. Hakwila nezu datiyakana nindi, Akamenu Nzambi mumulemeshi; muloña mpinji yakusompesha yinashiki dehi; difukulenu kudi [W]aleñeli niiwulu nimaseki nikaluñalwiji nituseloki twamenji.”

16 Awa mazu amwekeshaña chikupu nawu mudimu weneni wakushimwina mukaayi kejima wawaYinsahu jaYehova awijikililaña nikuwulombola kudi añelu. Yehova nakuzatisha añelu kulombola antu ashinshika kudi aYinsahu jindi. Añelu cheñi alombolaña aYinsahu kudi antu ashinshika. Ichi chinakulumbulula muloña wuchamwekenaña kakavulu—chamwekanaña nankashi bayi neyi hichilulakenu hohuku—Chinsahu chaYehova wukuwana muntu hampinji yayeni yadiyi nakukala nawa nakukeña wukwashu wakuspiritu.

Añelu Akazata Mudimu Weneni Kumbidi

17. Chumanyi chayimwekeneni Ashuri chiyayilukukili kudi kañelu wumu hohu?

17 Kubombelahu hakukalakala neyi atuñanda niakwakukwasha akwakudifukula aYehova, añelu azataña mudimu wukwawu. Kunyima, azatili mudimu waNzambi wakusompesha. Chakutalilahu, kunyima munkulakaji yayaaka 8 B.C.E., Yerusalema amuchinishili kudi mukanka weneni wawamashidika awaSiriya. Indi Yehova welili ñahi? Wahosheli nindi: “Mukaliwu nukuwuhemba kulonda kuwamwina, hamujimba wamami aweni, nihamujimba wakambuñami Davidi.” Nsañu yamuBayibolu yatulejaña chuma chamwekeni: “Hawufuku owu kañelu kaYehova hakwidika, hakutapa antu makombakaji nkulakaji, namakombakaji makumi atanu nasatu, namakombakaji atanu muchilombu chawaAshuri. Chahindukiluwu budidi yayeni, kutala, hiyadi kwawafu hohu.” (2 Anyanta 19:34, 35) Mashidika awantu ochiyazeyawu neyi kuyesekeja nañovu yakañelu wumu hohu!

18, 19. Mudimwinyi weneni wukazatawu añelu kumbidi, nawa chumanyi chikamwekena muchidi wamuntu?

18 Kumbidi añelu akakalakala neyi njita yaNzambi yakujilumuna nachu. Katatakichi, Yesu keña yenzi ‘hamu nawañelu jindi asweja ñovu mukesi kakubidima.’ Mudimu wawu wukekala wakuleta “kutenda hadi antu abula kwiluka Nzambi, nihadi antu abula kwovwahila nsañu yaMwanta wetu Yesu yayiwahi.” (2 Atesalonika 1:7, 8) Ochuma chikamwekena muchidi wamuntu hamuloña waniku kutenda! Antu akanaña nsañu yayiwahi yaWanta waNzambi yinakushimwinawu katataka mwahita iseki dejima akajilumuka. Chiña hohu antu amukeñakeñaña Yehova, akeñakeñaña kuloña, nikudizoza “akayibatamisha mwifuku dakazuwayi Yehova” nakubula kuyikatisha.—Zefwaniya 2:3.

19 Tunateli kuhameka netu Yehova wazatishaña añelu jindi añovu hakukwasha nikukolesha akwakudifukula indi aheseki. Kwiluka mudimu wakalakalañawu añelu munkeñelu yaNzambi kwazañaleshaña chikupu, chineli kwekala añelu adikaña naYehova nawa ayilombolaña kudi Satana. Chibaba chinakulondelahu chikahosha hajinjila jatela kulondela eniKristu alala hakwila adikañi kukuluwañesha kwasweja kwaSatana Diyabolu niademoni jindi.

[Tumazu twaheshina]

^ Nsañu yayivulu yakuyandisha kwasweja, talenu Yearbook of Jehovah’s Witnesses ya 1983 (Angola), 1972 (Czechoslovakia), 2000 (Czech Republic), 1992 (Ethiopia), 1974 ni 1999 (Germany), 1982 (Italy), 1999 (Malawi), 2004 (Moldova), 1996 (Mozambique), 1994 (Poland), 1983 (Portugal), 1978 (Spain), 2002 (Ukraine), ni 2006 (Zambia).

Yumanyi Yimunadizi?

• Indi añelu afuma kudihi?

• Indi añelu ayizatishili ñahi mumpinji yakunyima?

• Indi mukanda waChimwekeshu 14:6, 7 wamwekeshaña ñahi mudimu wazatañawu añelu makonu?

• Mudimwinyi weneni wukazatawu añelu kumbidi?

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Mwevulu wudi hefu 13]

Manowa niñodindi ayikolesheli kudi kañelu

[Mwevulu wudi hefu 15]

‘Awa tudi nawu etu, anabadiki awa adi nawena’