Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Kukola lwakuSpiritu muMpinji yaWushinakaji

Kukola lwakuSpiritu muMpinji yaWushinakaji

Kukola lwakuSpiritu muMpinji yaWushinakaji

‘Awa anatumbuwu mwitala daYehova . . . chakashikawu muwushinakaji saña asoñelawu nyikabu.’—MASAMU 92:13, 14.

1, 2. (a) Indi wushinakaji kakavulu awilumbululaña munjilanyi? (b) Chumanyi chakana jiNsona kutalisha kuyuma yafuma kunshidi yaAdama?

 WUSHINAKAJI—Indi idi izu dayanukishañadi? Ikowa danyiku tahindi? Kubula kutiya chiwahi tahindi? Nyendu nimakasa azeyelela tahindi? Indi kwiji yuma yikwawu ‘yamafuku atama’ yalumbululawu chiwahi haMukwakutaŋisha 12:1-7? Neyi mwatoñojokaña muniyi njila, chalema kwanuka nenu yuma yalumbululawu haMukwakutaŋisha kapetulu 12 yamwekesha wushinakaji, bayi neyi dichi chakeñeliyi Nleñi Yehova Nzambi hakusambilaku, ilaña himuloña wanshidi yaAdama yekala mumujimba wamuntu.—Aroma 5:12.

2 Kushinakaja bayi neyi hishiñuku, hakwila nawu muntu atwalekuhu kuhanda chakeñekaña yaaka kuhitahu. Kafwampi kukula nikupama hiyuma yakeñekaña muyuma yejima yikweti wumi. Yuma yatama yinamwekani muyaaka makombakaji atanu nadimu yanshidi nikubula kuloña kutwamonaña yikahita, nawa muchidi wamuntu wejima wovwahila wakadiluñisha wumi neyi chiwadiña, chakubula chineñi chawushinakaji nikufwa. (Kutachika 1:28; Chimwekeshu 21:4, 5) Hayina mpinji, “mwenimbu hakahosha nindi, Ami nakataku.” (Isaya 33:24) Atushinakaji akafunta kumafuku ‘awukwenzi’ wawu, nawa nyijimba yawu ‘yikekala se-ne-ne, chakubadika wamwana wanyanya.’ (Yoba 33:25) Hela chochu, chayinu mpinji antu ejima atela kulwa nanshidi yaswaninuwu kudi Adama. Ilaña ambuña aYehova ayikiswilaña munjila yambukaku hampinji yinakushinakajawu.

3. Munjilanyi munateleli eniKristu ‘kushikawu muwushinakaji saña asoñelawu nyikabu’?

3 Izu daNzambi datwishiika nawu ‘awa atumbawu mwitala daYehova . . . chakashikawu muwushinakaji saña asoñelawu nyikabu.’ (Masamu 92:13, 14) Munhoshelu yachifwikija, ñimbi yamasamu nashimuni walala walema nindi ambuña Nzambi ashinshika anateli kutwalekahu kukula, kusoña nyikabu, nikuyilaku hambidi lwakuspiritu hela tuhu anakuzeya lwakumujimba. Yakutalilahu yayivulu yamuBayibolu niyamakonu yamwekesha ichi chuma kwikala chalala.

‘Hajiñileña muTembeluku’

4. Indi kaprofwetu wamumbanda wakashinakaji Ana wamwekesheli ñahi kudihana kwindi kudi Nzambi, nawa amukiswilili munjilanyi?

4 Shinshikenu kaprofwetu wamumbanda Ana wamuyaaka nkulakaji yakusambila. Hampinji yadiñayi nayaaka 84, “hafuminaña [hajiñileña] mutembeluku, wafukamineña niwufuku nimwaana, nakulembelela kwakujiñojoka nanzala yakuleka kudya.” Hamu neyi mumbanda nawa tata yindi hadiña kaLevuku ilaña wadiña “wakumuza waAsheri,” Ana hateleli kushakama hatembeluku. Wadiña nakukalakala nañovu hakwila nawu yawanikeña hatembeli mafuku ejima kufuma hampinji yakulambula mulambu wakushita wantetemena nakushika hampinji yakulambula mulambu wakushita wamelela. Hela chochu, hamuloña wakudihana kwindi, Ana amukiswilili chikupu. Wadiñahu hampinji yamuleteluwu mukeki Yesu kudi Yosefu naMariya kutembeli kulonda kumumwekesha kumesu aYehova kwesekeja naNshimbi. Chamumweniyi Yesu, Ana “hakusakilila Nzambi, hakumushimuna kudi antu ejima adiñi nakutalila kukuula kwamba kakuulawu Yerusalema.”—Luka 2:22-24, 36-38; Kuchinda 18:6, 7.

5, 6. Mujinjilanyi atushinakaji amakonu mwanakumwekeshelawu spiritu yidi neyi yaAna?

5 Atushinakaji amavulu adi mukachi ketu makonu afwana Ana hakuwanika mpinji yejima kukupompa, kulomba chikupu kulonda kudifukula kwalala kutwalekuhu kuya hambidi nawa adi nampwila yeneni nankashi yakushimwina nsañu yayiwahi. Mana kwetu wudi muyaaka yamuma 80 wawanikaña mpinji yejima kukupompa kwawiniKristu nañodindi wahosheli nindi: “Twekala nachaaku chakuyaña kukupompa. Hitwakeñaña kwikala kwacheñuku. Twakeñaña kwikala kwiluña kudi antu jaNzambi. Didu iluña ditwatiyaña kuwaha.” Ichi hichakutalilahu chachiwahi kudi wejima wetu.—Aheberu 10:24, 25.

6 Jean ntuluwa wawiniKristu wudi nayaaka yamuma 80 wukweti nshimbi yindi yakwila nawu: “Neyi kudi chuma chidi chejima chakundama kukudifukula kwalala nawa natweshi kukalakalaku, nakeñaña kwila mwenimu.” Watwalekahu cheñi nindi: “Chalala kwekala mpinji yinatiyaña chineñi, hanu dinu muloñadi antu ejima yinadikuma nawu chatelelawu kutiya chineñi neyi naneñi?” Wekala namuzañalu wakukeña kuhempula maluña amakwawu kulonda kudikolesha lwakuspiritu. Halwendu lwindi lwakatataka walejeli akwawu nindi, “Hinakukeña kumona maluña amawahuku; Nakufwila kuya nakushimwina!” Hela chakwila helukili idimi damunodi iluñaku, Jean watwesheli kusañumuna antu kutiyilila nsañu yamuBayibolu. Cheñi nawa, wadiña nakukalakala nachipompelu chadiña nakukeña wukwashu hadi yaaka yayivulu, hela chumichi chakeñekeleña kudiza idimi dadiha nikwendaña hadi ora yimu hampinji yakuya nakupompa.

Kutwalekahu Kuzatisha Yitoñojoka

7. Indi Mosi wamwekesheli ñahi mpwila yindi yakukeña kutwalekahu wulunda windi naNzambi muwushinakaji windi?

7 Kwiluka yuma muwumi kwenzaña mukuhita kwampinji. (Yoba 12:12) Hela chochu, kwiluka yuma yakuspiritu hikwenzaña kwakweni nakukulaku. Dichi, chatela kushindamena hayuma yimwelukili kunyima, ambuña Nzambi afwilaña ‘kusweja kudiza’ mukuhita kwamafuku. (Yishimu 9:9) Mosi wadiña nayaaka 80 yakusemuka hampinji yamwinkeluwu mudimu kudi Yehova. (Kwidika 7:7) Mumafuku wenawa kuhanda nakushika muyaaka 80 chadiña chuma chakala, muloña wasonekeli nindi: “Mafuku anyaka yetu ashikaña munyaka makumi atanu namakumi ayedi, . . . ñovu yamuntu yikushika munyaka makumi atanu namakumi asatu.” (Masamu 90:10) Ilaña Mosi haditiyili kushinakaja chakukañanya kudizaku. Hanyima yakumukalakela Nzambi hadi yaaka yayivulu munyidimu yadimena, nikwakamena nyidimu yalema, Mosi wamulembeleli Yehova nindi: “Anleji dinu njila yeyi, kulonda nikwiluki.” (Kwidika 33:13) Mosi wadiña nampwila yakutwalekahu kukula muwulunda windi naYehova mpinji yejima.

8. Munjilanyi mwatwalekeliyi Danyeli kuzatisha yitoñojoka yindi kuhitila mukudiza hadiñayi nayaaka yamuma 90, nawa chumanyi chafuminumu?

8 Kaprofwetu Danyeli henohu wudi muyaaka yamuma 90, wadiña nakutalatala nakanañachima munyikanda yajila. Yuma yelukiliyi kuhitila mukudiza “nyikanda”—chakubula kujinooka yabombelelumu Alevi, Isaya, Yeremiya, Hoseya niAmosi, yumiyi yamuletesheli kumulomba Yehova chakubula kuleka. (Danyeli 9:1, 2) Kulomba kweniku akwakwili nansañu yonenewa kutalisha hakwinza kwaMesiya nikudifukula kwalala kwakumbidi.—Danyeli 9:20-27.

9, 10. Chumanyi chelawu antu amakwawu hakutwalekahu kuzatisha yitoñojoka yawu?

9 Kufwana Mosi niDanyeli, tunatweshi kutwalekahu kuzatisha yitoñojoka yetu kuhitila mukusha maana muyuma yakuspiritu neyi tunatweshi kwila mwenimu. Amavulu anakwila mwenimu. Worth eluda wawiniKristu wudi muyaaka yindi yamuma 80, wafwilaña kwendela hamu nayakudya yakuspiritu yahanañawu kudi ‘nduñu wamaana nikashinshi.’ (Matewu 24:45) Wahosheli nindi, “Nakeña chikupu chalala, nawa natiyaña kuwaha kumona chejeji chachalala chichatwalekañahu kutoñeka.” (Yishimu 4:18) Chochimu naFred, wunakalakali hadi yaaka 60 mumudimu wampinji yejima wawaYinsahu jaYehova, wachimona neyi chamukoleshaña kutachika kuhosha jimpanji jamuBayibolu nawakwawu akakwitiya. Wahosheli nindi, “Natela kutwalekahu kutoñojokaña hansañu yamuBayibolu. Neyi munatweshi kwilisha Bayibolu kwikala yakuleta ikoku—yilishenu kwikala yalala, nawa neyi munatweshi kwesekeja yuma yimunakudiza ‘namazu akukolesha,’ dichi himwatela kusakula nsañu yantesha hohuku. Munateli kumona nsañu yejima chayitanjikawu chiwahi.”—2 Timotewu 1:13.

10 Wushinakaji bayi neyi wakañeshaña kudiza yuma yayiha nawa yakalaku. Antu adi muyaaka yamuma 60, 70 ni 80 adiza kwiluka kutaña nikusoneka hela kudiza madimi amaha. A Yinsahu jaYehova amakwawu anakukoña mwenimu nayitoñojoka yakushimwina nsañu yayiwahi kudi antu akumatuña acheñi. (Maku 13:10) Harry niñodindi adiña muyaaka yakushika kwakwihi na 70 hampinji yafuukwiluwu kukwasha mwiluña daPortuguese. Harry wahosheli nindi, “Tukumini dakudinkaku, chuma chejima chekala chakola neyi muntu hakushinakaja.” Hela chochu, muloña wakushaku ñovu nikutatakena atwesheli kulombola kudiza kwaBayibolu muPortuguese. Hadi yaaka yayivulu Harry wahanaña jimpanji hakupompa kwankambi muchiPortuguese.

11. Muloñadi chitunakudizila hayuma yakoñawu atushinakaji ashinshika?

11 Chalala, bayi neyi muntu wejima watela kwiteja kukala kwamuchidiwuku. Muloñadi chitunakudizila hayuma yakoñawu atushinakaji amakwawu? Hichinatalishi mukwila nawu ejima eseki nañovu kulonda kutwesha kwila yuma yoyimuku. Ilaña, chidi neyi mazu asonekeleliyi kapostolu Pawulu eniKristu Aheberu kutalisha hadi aeluda ashinshika amuchipompelu nindi: “Shinshikenu chashakaminuwu, imbujolenu kukuhwelela kwawu.” (Aheberu 13:7) Neyi tushinshika hayakutalilahu yayiwahi yamuchidiwu, tunatweshi kukoleshewa kwimbujola chikuhwelelu chakola chakojejaña awa atushinakaji mumudimu wamukalakelañawu Nzambi. Hakushimuna chuma chamukoleshaña, Harry ichi wudi nayaaka 87 yakusemuka wahosheli nindi, “Nakufwila kuzatisha yaaka yami yinashaluku chiwahi nakuzatishewa hakumina ñovu yami mumudimu waYehova.” Fred yatenawu hakusambila, wekala namuzañalu hakwakamena mudimu windi wahaBeteli. Wahosheli nindi, “Mwatela kuwana njila yayiwahi yakumukalakelamu Yehova nakukakelamu.”

Twatela Kudihana Hela Chakwila Yuma Yinakuhimpika

12, 13. Indi Bazilayi wamwekesheli ñahi kwakama Nzambi hela chakwila nshakaminu yindi yahimpikili?

12 Kwiteja nikukalakala nakuhimpika kwamujimba chinateli kwikala chuma chakala. Hela chochu, chapela kumwovwahila Nzambi hela kudi kuhimpika kwamuchidiwu. Bazilayi mukwaGileyadi hichakutalilahu chachiwahi munsañu yamuchidiwu. Henohu wudi nayaaka 80 yakusemuka wamutambwilili Davidi nimashidika indi nachisambu chahambakana, wayinkeleña yakudya nihakukama hampinji yalumbukiliyi Abisalomi. Hampinji yafuntiliyi Davidi kuYerusalema, Bazilayi wayishinjikijili kuKaloña Yodana. Davidi wafukwilihu kumwilisha Bazilayi kwikala muntu wamuchipañu chindi. Chumanyi cheliliyi Bazilayi? “Lelu nashiki munyaka makumi atanu nasatu. . . . Ami kambuñeyi nukutwesha kwiluka ivumba dayuma yinukudya nakunwa? Nukutwesha cheñi kutiya tumina twembañawu amayala nawambanda? . . . Kambuñeyi Chimihami iwu. Ayi nankaka yami mwanta, wakamwili mwejima muwakamona kuwaha.”—2 Samweli 17:27-29; 19:31-40.

13 Hichikweti muloña wanshakaminu yindi yahimpikiluku, Bazilayi wakoñeli mwakumina ñovu jindi hakumukwasha mwanta watondawu kudi Yehova. Hela chakwila welukili nindi wuswa windi wakutompa yakudya nikutiya hiyidi neyi chiyadiñaku, hatiyili kutamaku. Hakwiteja chakubula ichima nindi Chimihami yatambwili yuma yahaninuwu, Bazilayi wamwekesheli yililu yindi yamukachi. Kufwana Bazilayi, atushinakaji amavulu makonu amwekeshaña chisambu nispiritu yakubula ichima. Elaña mwakumina ñovu jawu hakukwasha kudifukula kwalala, hakwiluka nawu “Nzambi watiyaña kuwaha nanyilambu yidi chochochu.” Hinkisu yayeni hakwikala nawatushinakaji ashinshika mukachi ketu!—Aheberu 13:16.

14. Indi wushinakaji waDavidi wabombelaku ñahi kuwaha kwamazu asonekawu haMasamu 37:23-25?

14 Hela chakwila nshakaminu yaDavidi yahimpikili mapampa kakavulu mukuhita kwayaaka, watwelekeluhu kukuhwelela nindi Yehova wakamenaña ambuñindi nawa hahimpañaku. Kwakwihi nakufwa kwindi, Davidi wasonekeli kamina kelukawu makonu hamu neyi Masamu 37. Fwikijenu Davidi nakutoñojoka chikupu, iku nakuvumisha kadada nakwimba awa mazu nindi: “Mwendañayi muntu Yehova diyi wakoleshañamu, yena njila yindi wayitiyaña kuwaha; Hela wukudimbuka, hakudimbuka chikupu hamasekuku; muloña Yehova namukwati chachiwahi nachikasa chindi. Nadiñi kansi, hanu nakula dehi nankashi, kanda nimonañahu dehi hashiyilawu muntu waloña, hela anyanindi nakulomba yakudyaku.” (Masamu 37:23-25) Yehova wachimweni neyi chashikila kubombelamu kukula kwaDavidi munidi isamu donenawu. Iyi hiyitoñojoka yakunama yinabombelewi kunawa mazu akufuma mumuchima.

15. Indi kapostolu Yowanu wemikili ñahi chakutalilahu chachiwahi chachikuhwelelu hichikweti muloña nakuhimpika kwanshakaminu yawushinakajuku?

15 Kapostolu Yowanu hichakutalilahu chikwawu chachiwahi chachikuhwelelu hichikweti muloña nanshakaminu yahimpili hamuloña wawushinakajuku. Hanyima yakumukalakela Yehova kwakwihi nayaaka 70, Yowanu amutwalili muwunkoli hachitutu chaPatamosa “kukoola mazu aNzambi, nikushimuna nsañu yaYesu.” (Chimwekeshu 1:9) Ilaña mudimu windi hiwakuminuku. Kafwampi nyikanda yejima yamuBayibolu yasonekeliyi Yowanu wayisonekeli muyaaka yindi yakukumishaku. Henohu wudi haPatamosa, amumwekesheleli chimwenu chakutiyisha woma chaChimwekeshu, chasonekeliyi nakanañachima. (Chimwekeshu 1:1, 2) Chelukewa neyi amufumishili muwunkoli hampinji yakuyula kwaMwanta waweniRoma Nerva. Kufuma yinampinji, kwakwihi na 98 C.E., hekwawu wadiña nayaaka 90 hela 100 yakusemuka, Yowanu wasonekeli Nsañu yayiwahi ninyikanda yisatu yikweti ijina dindi.

Nsañu yaKutatakena Yakubula Kuvulamena

16. Indi antu anekali nawufwayi hawuswa wawu wakuhosha anateli kumwekesha ñahi kudihana kwawu kudi Yehova?

16 Kuzeya kunateli kwinza mujinjila jashiyashana nawa muyipimu yambuka. Chakutalilahu, antu amakwawu ekalaña nawufwayi wakuhosha. Hela chochu, achidi alemesha yuma yayiwahi yakukeña kwaNzambi niluwi lwindi. Hela chakwila adi nakukala nayuma yatela kuhoshawu nakanwa kawu, munyichima yawu amulejaña Yehova nawu: “Nshimbi jeyi o chinajikeña! Najitoñojokaña mwaana wejima.” (Masamu 119:97) Yehova weluka antu “atoñojokelaña ijina dindi,” nawa wayihamekaña chambukawu nawantu amavulu abulaña kwakamena nshimbi jindi. (Malaki 3:16; Masamu 10:4) Chekala chakukundeja hakwiluka netu Yehova watiyaña kuwaha hayuma yitwatoñojokaña munyichima yetu.—1 Kushindulula 28:9; Masamu 19:14.

17. Chumanyi chambukaku chikupu chakoñawu ambuña Yehova anakalakali hampinji yayilehi?

17 Chuma chitwatela kubula kudiwula chakwila nawu antu anamukalakeli Yehova hadi yaaka yayivulu nakashinshi anakoñi yuma yambukaku chikupu yinateli kubula kuyiwana munjila yacheñi—nsañu yakutatakena kwakubula kuvulamena. Yesu wahosheli nindi: “Mukukakela kwenu, dimu mumukumwena wumi wenu.” (Luka 21:19) Kutatakena kwalema hakuheta wumi wahaya nyaka. Enu ‘mwela dehi nkeñelu yaNzambi’ nawa mwamwekesha dehi kashinshi kenu munshakaminu yenu, mwatela kutalila kutambwila ‘kushikijewa kwachikaninu.’—Aheberu 10:36.

18. (a) Chumanyi chatiyañayi Yehova kuwaha kumona kutalisha hadi atushinakaji? (b) Tukashinshika hachumanyi muchibaba chinalondeluhu?

18 Yehova walemesha mudimu wenu yimwakalakalaña namuchima wumu hichikweti muloña nakuvula hela kukeha kwayuma yimunateli kwilaku. Hichikweti muloña nachuma chikumwekana kudi ‘muntu wahanzi’ hakushinakaja kwamuntuku, ‘muntu wamukachi’ atela kumubalumuna kwikala wamuha ifuku nifuku. (2 Akorinda 4:16) Chakubula nikujinooka Yehova wahamekaña yuma yimwakoñeli kumafuku akunyima, nawa anachimwekeshi hatooka nawu wahamekaña nikatataka hayuma yimunakwilila ijina dindi. (Aheberu 6:10) Muchibaba chinalondeluhu tukashinshika hayakufumamu yayiwahi chikupu yachikuhwelelu chamuchidiwu.

Munateli Kwakula Ñahi?

• Chakutalilahwinyi chachiwahi chemikilayi Ana eniKristu atushinakaji makonu?

• Muloñadi wushinakaji chiwabulaña kukañesha chuma chinateli kwilayi muntu?

• Indi atushinakaji anateli kutwalekahu ñahi kumwakama Nzambi?

• Indi Yehova wamonaña ñahi mudimu wamukalakelañawu kudi atushinakaji?

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Nyevulu yidi hefu 25]

Atushinakaji amavulu hiyakutatilahu yayiwahi hakuwanika kukupompa, kushimwina neyena, nimpwila yakudiza