Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

“Dihembenu Muleki Lwisu Lwejima”

“Dihembenu Muleki Lwisu Lwejima”

“Dihembenu Muleki Lwisu Lwejima”

‘Muloña wumi wamuntu hiwekalaña kukuvula kwamahetinduku.’—LUKA 12:15.

1, 2. (a) Yumanyi yimunamoni yinakukeñawu antu nikufwila makonu? (b) Tunateli kusambukila ñahi kuyililu yamuchidiwu?

 MALI, yuma yahetayi muntu, mpuhu, mudimu wamali amavulu, chisaka—iyi diyi yuma yamonañawu antu amavulu neyi diyinateli kuleta muzañalu hela kwikala nambidi yayiwahi. Chamwekana hatooka nawu mumatuña mwekala maheta nimwabula maheta antu amavulu afwilaña kwikala namaheta ninshakaminu yayiwahi. Munjila yikwawu, neyi ekala nampwila yakuspiritu, wuspiritu wawu wafuntaña mwishina chikupu.

2 Chumichi chidi neyi chiyashimwineñawu dehi muBayibolu. Bayibolu yahosha nawu: ‘Kumafuku akukuminina kwakenza nyaka yakala. Antu akekala akwakudikeña, akwakufwila mali, . . . antu akeñaña yakuditiyisha aweni kuwaha, kukeña Nzambi nehi. Kuyitala afwana neyi amwakama Nzambi, hakwinza kwiteja ñovu yindi kwonti kwawu.’ (2 Timotewu 3:1-5) Hamuloña wakutwalekahu kushakama nawantu amuchidiwu, eniKristu alala ekala mukukala kwakwikala nanshakaminu niyitoñojoka yamuchidiwu. Chumanyi chikutukwasha kudikaña nañovu jamukaayi ‘jakukeña kwila mwelañawu antu amakonu’?—Aroma 12:2.

3. Kufumbanyi kwaheniyi Yesu kutukuhanjekahu?

3 Hamu neyi ‘Mukwakubuza, nawa diyi Mukwakumanisha kwitiya kwakukuhwelela,’ Yesu Kristu watudizishili chuma chachiwahi chitwatela kudizilaku. (Aheberu 12:2) Hampinji yimu yahosheleñayi Yesu nezaza kutalisha hakutiyishisha nsañu yakudifukula kwalala, muntu wumu waketwishili mpanji nakwihula nindi: “Eyi Nkuluñaña, mwili mana kwami twambuli nindi wuswana wetu.” Hakumwakula, Yesu waheni kufumba kwalema kudi muntu niadiña nakutiyilila. Wasoñamishili chikupu halwisu nikukolesha kusoñamisha kweniku kuhitila mukuyinka chakutalilahu chakuyileñela kutoñojokahu chikupu. Twatela kusha kashinshi chikupu kumazu ahosheliyi Yesu hayina mpinji nikumona chitwatela kuhetelamu neyi tuyizatisha muwumi wetu.—Luka 12:13-21.

Kulomba Kwabula Kutelela

4. Muloñadi kuketulwila kwanona muntu hampanji yaYesu chikwabulili kutelela?

4 Henohu iwu muntu kanda yaketulwili mpanji, Yesu wadiña nakuyileja atumbanji twindi niantu amakwawu kutalisha hakudihemba kuwufwikiji, nikwikala nawulobu wakumwiteja Mwana kamuntu, nihakutambwila wukwashu waspiritu yajila. (Luka 12:1-12) Chalala iji himpanji jalema nankashi jateleleluwu atumbanji kutoñojokañahu chikupu. Henohu wuchidi nakuhosha mpanji yalema chikupu, ona muntu waketulwili nakumwihula Yesu kulonda yamanishi ntaadi yamuchisaka chawu kutalisha hamaheta akumujimba. Hela chochu, kudi chuma chalema chitwatela kudizilaku kuniyi nsañu.

5. Indi chuma chehwiliyi ona muntu chamwekeshelidi kutalisha hadi yena?

5 Chasonekewa nawu ‘yililu yamuntu kakavulu yamwekenaña hayuma yatoñojokañayi hampinji yinakutiyililayi kukonkomwena kwansakililu.’ Hampinji yahosheleñayi Yesu nsañu yalema yakuspiritu, ona muntu watoñojokeleña chatela kwilayi hakwila yawani njila yakuhetelamu mali. Hela chakwila wadiña namuloña walema wamukojejeli kwikala nachineñi kutalisha hawuswana, hichasonekewaku. Hekwawu wakeñeleña kukoolekela ñovu yaYesu niijina dadiwahi hamu neyi nsompeshi wamaana munsañu yawantu. (Isaya 11:3, 4; Matewu 22:16) Hichikweti muloña wamwihwililiyi Yesuku, ilaña lwihu lwindi lwamwekesheli nawu mumuchima windi mwadiña kukala—wadiña nakukala kweneni kwakubula kuhameka yuma yakuspiritu. Komana iwu himuloña washikila wutwatela kudishinshika etu awenuku? Chakutalilahu hakupompa kwaweniKristu, chaswayi kwiteja yitoñojoka yetu kululuta hela kutoñojoka hayuma yitukwila hampinji yacheñi. Ilaña, twatela kusha maana kuyuma yinakuhoshewa nakutoñojoka jinjila jitwatela kuzatishilamu iyi nsañu halwetu kulonda kuwahisha wulunda wetu naTata yetu wamwiwulu, Yehova Nzambi, niakwetu eniKristu.—Masamu 22:22; Maku 4:24.

6. Muloñadi Yesu chabulililiyi kumwakula ona muntu kwesekeja nachakeñeleñayi?

6 Hichikweti muloña nachuma chakojejeli muntu yeniwu kwihulaku, Yesu hamwakwili kwesekeja nachakeñeleñayuku. Ilaña, Yesu wamulejeli nindi: “Eyi iyala, ananyinki kudinyi mudimu wakuyisompesha, hela wakuyipañila?” (Luka 12:14) Hakuhosha mwenimu, Yesu wadiña nakutena chuma chelukiluwu antu chikupu, muloña kwesekeja naNshimbi yamwinkeluwu Mosi, ansompeshi ayitondeleña munyisumba kulonda kusompa hansañu yamuchidiwu. (Kuhituluka 16:18-20; 21:15-17; Luti 4:1, 2) Hela chochu, Yesu washili maana kuyuma yalema nankashi—kushimwina nsañu yaWanta yalala nikutañisha antu nkeñelu yaNzambi. (Yowanu 18:37) Chatela kuluwañeshewa nansañu yatanda, twalondelaña chakutalilahu chaYesu kuhitila mukuzatisha mpinji yetu niñovu yetu hakushimwina nsañu yayiwahi ‘nikwilisha atumbanji munyuza yejima.’—Matewu 24:14; 28:19.

Babalenu naLwisu

7. Chumanyi chamaana chahosheliyi Yesu?

7 Hamuloña wakwiluka yuma yadiña kumuchima, Yesu welukili nindi kudi chuma chimu chaluwili nankashi hakwila iwu muntu yamwihuli Yesu kulonda eñili munsañu yindi. Dichi, chatela yakani kwakula lwihu, Yesu welukili chatoñojokeleñayi chikupu nakuhosha nindi: “Babalenu, dihembenu muleki lwisu lwejima, muloña wumi wamuntu hiwekalaña kukuvula kwamahetinduku.”—Luka 12:15.

8. Indi lwisu hichumanyi, nawa lunateli kulombola kuchumanyi?

8 Lwisu bayi neyi himpwila yakwikala namali hohu hela yuma yikwawu yinateli kwikala nankeñelu nikuzatishewa chiwahuku. Himpwila yasweja yakwikala namaheta chili yuma chili maheta amuntu wacheñi. Lwisu lwabombelamu mpwila yakukeña yuma mpinji yejima nawa mpwila yeniyi yakala kuzañalesha. Hiichima dakukeña kwikala nayuma, hekwawu yuma yamuntu wacheñi muloña wakukeña kwikala nayu hohu, chakubula kutoñojoka neyi yinakukeñeka hela chichikukuma amakwawu. Muntu walwisu wetejaña chuma chidi chejima chinakukeñayi kulonda chiyuli yitoñojoka ninzatilu yindi chakwila yikwikala ninzambi yindi. Anukenu nenu kapostolu Pawulu wesekejeli mukwalwisu namukwakupesha, wabula wuswana muWanta waNzambi.—Aefwesesa 5:5; Akolose 3:5.

9. Indi lwisu lunateli kumwekena mujinjilanyi? Hanenu yakutalilahu.

9 Kafwampi Yesu wababesheli kutalisha ‘kulwisu lwejima.’ Lwisu lwenzaña mujinjila jajivulu. Nshimbi yakukumishaku yamuNshimbi Ikumi yachindujola nshimbi jikwawu, nakuhosha nawu: “Kwikala nalwisu lwetala damukwenu, chinjila; kwikala nalwisu lwañodamukwenu, hela lwañamba yindi weyala, hela lwañamba yindi wamumbanda, hela lwañombi yindi, hela lwachimbulu chindi, hela lwachuma hichuma chambala chamukwenu, chinjila.” (Kwidika 20:17) Bayibolu yenzala nayakutalilahu yawantu aholokeleli munshidi yeneni hamuloña walwisu lwamuchidi wudi wejima. Satana diyi wadiña watachi kutiyila lwisu chuma chamuntu wacheñi—kulema, nimpuhu niñovu yambala yaYehova hohu. (Chimwekeshu 4:11) Evu watiyili lwisu lwawuswa wakudifuukwila yomweni. Muloña wakwila amudimbili muniyi njila, wadiña mutachi kulombola muchidi wamuntu kukufwa nikunshidi. (Kutachika 3:4-7) Andemoni adiña añelu abulili kutiya kuwaha “wanta wawu, hiyakufuma mwaawu mwashakaminañawu” kukola chuma chabuliluwu kuyiteja. (Yuda 6; Kutachika 6:2) Toñojokenu cheñi hadi Balami, Akani, Gehazi niYudasi Isakaroti. Chatela atiyi kuwaha nayuma yadiñawu nayu muchihandilu chawu, etejeli mpwila yasweja yakukeña maheta akumujimba kuyileñela kuzatisha chatama yifulu yawu nakudiñija munshidi nakujilumuka.

10. Tunateli ‘kubabala’ ñahi kwesekeja nakukonkomwena kwaYesu?

10 Chadiña chaloña muloña Yesu watachikili kubabesha kutalisha halwisu nezu dakwila nawu “babalenu”! Muloñanyi? Muloña chaswayi kudi antu kumona muntu wacheñi nawu wudi nechima hela lwisu, ilaña hichavula kwilukewa nawu niwena adi nalwisu niichimaku. Hela chochu, kapostolu Pawulu wahosheli nindi “kufwila mali diwu muji wayuma yatama yejima.” (1 Timotewu 6:9, 10) Kambanji Yakoba walumbulwili nindi kufwila kwatama “chikukubaaba ivumu hikukuvwala nshidi.” (Yakoba 1:15) Kwesekeja nakukonkomwena kwaYesu, twatela ‘kubabala,’ bayi kutala akwetu kulonda kumona neyi adi nalwisuku, ilaña twatela kudishinshika nakumona yuma yinakufwila muchima wetu, kulonda ‘kudihemba nakuleka lwisu lwejima.’

Kwikala naMaheta Amavulu muWumi

11, 12. (a) Kusoñamishanyi kwaheniyi Yesu kutalisha halwisu? (b) Muloñadi wutwatelela kusha kashinshi kukusoñamisha kwaYesu?

11 Kudi cheñi muloña wukwawu wutwatelela kudihemba kulwisu. Talenu chahosheli cheñi Yesu nindi: “Muloña wumi wamuntu hiwekalaña kukuvula kwamahetinduku.” (Luka 12:15) Ichi chinakukeñeka kushaku kashinshi chikupu mukanu kaayi munenzali chaaku chakukeñesha maheta, chineli antu anakwesekeja maheta namuzañalu. Nanawa mazu, Yesu wahosheli nindi chihandilu chachiwahi chikupu nawa chamuzañalu hichashindamena hamaheta hela muyuma yayivuluku.

12 Hela chochu, amakwawu anateli kukaana. Anateli kutoñojoka nawu maheta akumujimba aleñelaña kwikala nawumi wawuwahi nimuzañalu nawa walema chikupu. Kafwampi adihanaña chikupu munyidimu yinateli kuyikwasha kuwana njila yakuwaninamu yuma yakumunjimba niyuma yakeñañawu yazatikaña nakesi kawuneñu. Atoñojokaña nawu yumiyi yinateli kuleta muzañalu ninshakaminu yayiwahi. Ilaña hamuloña wakutoñojoka muniyi njila, akañanyaña kutiyishisha chikuma chahosheliyi Yesu.

13. Mmwenwinyi yakwesekeja yekala hakachi kawumi namaheta?

13 Chatela kushindamena hakuwaha hela kutama kwakwikala namaheta amavulu, Yesu wakonkomweneni nindi wumi wamuntu hiwekalaña “kukuvula kwamahetinduku,” dikwila nawu maheta akwetiyi. Muniyi njila, wejima wetu tweluka netu hakwila nawu tuhandi, hela kwikala azañalala muwumi wetu hichakeñekaña kwikala nayuma yayivuluku. Chakeñekaña hohu kwikala nayakudya yantesha, yakuvwala nikwikala nahakukaama. Aheta akweti yuma yayivulu yejimiyi, hakwila atuzweñi atela kulwisha chikupu hakwila nawu ekali nayuma yakeñañawu. Hela chochu, hihekala chambu hakachi kakazweñi nasamahetaku, wejima wawu afwaña nawa yuma yejima yakumaña. (Mukwakutaŋisha 9:5, 6) Dichi, hakwila nawu wikali nawumi wawuwahi chikupu, hichakeñekaña muntu kwikala nayuma yinateli kuhetayuku. Iyi yitoñojoka yekalaña yalala neyi tushinshika hanshakaminu yadiña nakuhoshahu Yesu.

14. Chumanyi chitwatela kudizila kwizu dakwila nawu “wumi” dekala munsañu yamuBayibolu?

14 Hampinji yahosheli Yesu nindi, “wumi wamuntu hiwekalaña kukuvula kwamahetinduku,” izu dinazatishuwu muNsañu Yayiwahi yaLuka dakwila nawu “wumi” (muchiGriki, zo·eʹ) hidatalisha kunshakaminu yamuntuku, ilaña kuwumi waweni. * Yesu watalishili mukwila nindi hela tudi asamaheta hela atuzweñi, chili tukweti nshakaminu yayiwahi chili twahandaña namali antesha hohu, hitukweti wuswa waweni wakwiluka kuvula kwayaaka yitunateli kushakama hela kwiluka neyi kumadiki twakekala amomuku. Yesu wahosheli muMpanji yindi yahaMpindi nindi: ‘Mwinenwinyi wukwila akame-e, anuña kuwumi windi chikunku chakweseka munkotweli yimu yachikasa?’ (Matewu 6:27) Bayibolu yalumbulula chikupu nawu Yehova hohu diyi “kaseloki kawumi” nawa diyi hohu wunateli kwinka ashinshika “wumi walala chikupu,” hela “wumi wahaya nyaka,” wumi wakubula kukuma, chili mwiwulu chili hamaseki.—Masamu 36:9; 1 Timotewu 6:12, 19.

15. Muloñadi antu amavulu chakuhwelelawu mumaheta akumujimba?

15 Mazu aYesu alumbulula nawu chekala chapela kudi antu kwikala nayitoñojoka yaluwankana kutalisha kuwumi. Chili asamaheta chili atuzweñi, antu ejima hiyamanininaku nawa akweti chakufumamu chochimu. Mosi wakunyima wahosheli nindi: “Mafuku anyaka yetu ashikaña munyaka makumi atanu namakumi ayedi, hela neyi nañovu yamuntu yikushika munyaka makumi atanu namakumi asatu, ñovu oyu yakukabakana chakukabakana hohu nakumona ihuñu; mwaka yaya dehi, hitukutuuka.” (Masamu 90:10; Yoba 14:1, 2; 1 Petulu 1:24) Haniwu muloña antu abula kwikala nawubwambu wawuwahi naNzambi ekala nachaaku chahosheliyi kapostolu Pawulu chakwila nawu “tukumini dakudya nakunwa, muloña kumadiki tukufwa.” (1 Akorinda 15:32) Amakwawu atoñojokaña nawu wumi wekala wakapinji kantesha hohu nawa hiwelukewaku, dichi akeñaña kuwana kukiñewa nikukoleshewa mumaheta akumujimba. Hadaha atoñojokaña nawu kwikala namaheta akumujimba amavulu chinateli kuyileñela kwikala nawumi wawuwahi. Dichi atwalekañahu kuzata nañovu kulonda kwikala namaheta, nawa ekalaña nayitoñojoka yaluwa yakwesekeja yuma yeniyi nanshakaminu yayiwahi nimuzañalu.—Masamu 49:6, 11, 12.

Mbidi Yayiwahi

16. Indi maheta alala muchihandilu ashindamena hankahi?

16 Chinateli kwikala chalala kwila nawu nshakaminu yasweja kuwaha—yoyakwikala nayakudya yayivulu, yakuvwala, itala, nimaheta amakwawu anateli kuleñela kwikala nachihandilu chachiwahi hela kudihemba chiwahi kuyikatu nawa chumichi chavulishañaku yaaka yamuntu kuwumi windi. Hela chochu, komana chihandilu chamuchidiwu chalema chikupu nawa chikweti mbidi yayiwahi nankashi? Maheta alala muchihandilu hiyayesekaña nakuvula kwayaaka yinateli kuhandayi muntu hela kuvula kwayuma yinateli kuhetayi muntu hela yinateli kuzatishayuku. Kapostolu Pawulu wahosheli hawubanji wekala hakushindamena nankashi hayuma yakumujimba. Wamusonekeleli Timotewu nindi: “Yileji akwakuheta amakonu neyi, bayi muditoñojoka nenu mwalemaku, bayi mukuhwelela maheta abulaña kushakamaku; chiña kusha muchima kudi Nzambi wasweja kutwinka yuma yejima nindi tuluñi nachu.”—1 Timotewu 6:17.

17, 18. (a) Yakutalilahwinyi yalema kutalisha kumaheta akumujimba yitwatela kwimbujola? (b) Chishimwinyi chaYesu chakahanjekewahu muchibaba chinahiñuhu?

17 Kukuhwelela mumaheta hichuma chamukunkulwayi muloña maheta ‘hiyashakamañaku.’ Nkakulula Yoba wadiña samaheta chikupu, ilaña ihuñu chidamumwekeneni, mahetindi hiyamukwashiluku nawa amanini chakukasumwisha. Wubwambu windi wakola naNzambi diwu wamukiñili mukweseka kwejima nimuyihuñu yejima. (Yoba 1:1, 3, 20-22) Abarahama hetejeli mahetindi amavulu akumujimba kumukañesha kwiteja mudimu wakala wamwinkeluwu kudi Yehovaku, nawa amukiswilili chikupu nakwikala “nkakulula wamukanka wanyuza.” (Kutachika 12:1, 4; 17:4-6) Yakutalilahu yeniyi niyikwawu yayiwahi kwimbujola. Atwansi niakulumpi, twatela kudishinshika kulonda kumona chuma chalema chikupu muwumi wetu nikwiluka hashindamena kuchiñeja kwetu.—Aefwesesa 5:10; Afwilipi 1:10.

18 Mazu antesha ahosheliyi Yesu kutalisha halwisu nimmwenu yayiwahi yawumi alema nankashi nawa akutukwasha chikupu. Hela chochu, Yesu wadiña nanshimbi jikwawu jajivulu muyitoñojoka yindi, nawa watwalekeluhu kushimuna chishimu chitwatela kutoñojokahu chikupu, hela netu chakutalilahu, kutalisha hadi samaheta wasupa. Indi ichi chakutalilahu chinakumi ñahi nshakaminu yetu makonu nawa chumanyi chitwatela kudizilaku? Chibaba chinahiñuhu chikwakula ilu lwihu.

[Tumazu twaheshina]

^ Izu dikwawu dachiGriki datuntululawu nawu “wumi” hi biʹos. Kwesekeja namukanda wumu, biʹos yatalisha ‘kukuleha kwampinji yawumi wamuntu,’ ‘nshakaminu yamuwumi,’ ‘nichihandilu chamuntu.’ (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words)

Mukwakula Nenudi?

• Chumanyi chitwatela kudizila kudi Yesu hakukaana kwakula lwihu lwamuntu wadiña mwizaza?

• Muloñadi wutwatelela kudihemba kulwisu nawa tunateli kwila ñahi mwenimu?

• Muloñadi wumi chiwambulilaña kwikala mumaheta akumujimba?

• Chumanyi chinateli kuleñela wumi kwikala walema nawa wawuwahi?

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Mwevulu wudi hefu 25]

Muloñadi Yesu chakaniniyi kwakula lwihu lwanona muntu?

[Mwevulu wudi hefu 25]

Lwisu lunateli kulombola kuyakufumamu yatama