Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Chiyulu chaYehova niWanta waNzambi

Chiyulu chaYehova niWanta waNzambi

Chiyulu chaYehova niWanta waNzambi

“Nikutoha, niñovu, nilubanji, nimushindu, nimpuhu, yiikali yeyeyi eyi Yehova; . . . eyi Yehova wanta weyeyi.”—1 KUSHINDULULA 29:11.

1. Muloñadi Yehova chekalilayi Nyuli walala wayileñaleña yejima?

 “YEHOVA nakoleshi itanda dindi dawanta mumawulu; wanta windi wayulaña antu ejima.” (Masamu 103:19) Kutalisha kunawa mazu ñimbi yamasamu wateneneña hayishina yalala kutalisha hawunyuli. Yehova Nzambi hakwikala Nleñi, wukweti wuswa wakwikala Nyuli wabadika mukuleña kwejima.

2. Indi Danyeli walumbulwili ñahi wanta waYehova wakuspiritu?

2 Hakwila nawu muntu yekali nyuli, watela kwikala nawantu jindi. Chatachi, Yehova wasambilili kuyula yileñaleña yakuspiritu yaleñeliyi, kutachikila hadi Mwanindi wasemuka kanka windi kushika nikudi añelu amavulu. (Akolose 1:15-17) Chimwahitili mpinji, kaprofwetu Danyeli amumwekesheleli chimwenu chakuyula kwaYehova mwiwulu. Washimwini nindi: “Chinadiñi nakutala, hiyakutenteka matanda awanta; Wakunyaka naNyaka hakutentama. . . . Makombakaji namakombakaji hiyakumukalakela, makumi amakombakaji amakumi amakombakaji hiyakwimana kumesu indi.” (Danyeli 7:9, 10) Hadi yaaka yayivulu Yehova hamu neyi Mwanta, “Wakunyaka naNyaka,” wayulili chisaka chindi cheneni chawanyana akuspiritu, ‘amukalakelaña’ nakwila nkeñelu yindi.—Masamu 103:20, 21.

3. Indi chiyulu chaYehova chawaninini ñahi yileñaleña yejima?

3 Mukuhita kwampinji, Yehova watohesheli wunyuli windi kuhitila mukuleña yileñaleña yamaneni chikupu niyanyanya nankashi, kubombelahu niiseki. (Yoba 38:4, 7) Muntu wudi hamaseki wukumona yuma yamwiwulu chiyazatikaña munjila yaloña nawa wukuyimona neyi yumiyi kwosi wayilombolaña. Dichi, ñimbi yamasamu wahosheli nindi: “[Yehova] wahosheli, ayileña nikuyileña. Diyi wayikolesha dehi nawa chahaya nyaka nanyaka; welili ñinza yawu akabuli kuyimotoka.” (Masamu 148:5,  6) Mpinji yejima Yehova wamwekeshaña wunyuli windi kuhitila mukulombola, mukuhana nshimbi, nikuyula nyidimu yejima yawanta wakuspiritu niyuma yejima yaleñeliyi.—Nehemiya 9:6.

4. Indi Yehova wamwekeshaña ñahi wunyuli windi kudi antu?

4 Chelili naleñi dehi antu atachi, Nzambi wamwekesheli wunyuli windi munjila yikwawu. Hanyima yakuyinka antu yuma yejima yakeñeleñawu kulonda ekali nanshakaminu yayiwahi nawa yamuzañalu, Yehova wayinkeli cheñi wanta wakuyula yileñaleña yanyanya yahamaseki—mudimu wakuyula. (Kutachika 1:26-28; 2:8, 9) Chinamwekani hatooka to-o nawu Nzambi hayulaña munjila yayiwahi yakwashaña amakwawu hohuku, ilaña walemeshaña niantu jindi. Neyi Adama naEvu atwalekeluhu kwovwahila wunlomboli waYehova, kachi adi kwikala nakuchiñeja kwakwikala muparadisa hamaseki haya nyaka.—Kutachika 2:15-17.

5. Munateli kuhosha nenudi kutalisha hanjila yayulilañamu Yehova?

5 Indi yuma yejimiyi yinakutulejadi? Chatachi, Yehova wayulaña yileñaleña yindi yejima mpinji yejima. Chamuchiyedi, chiyulu chaNzambi chachiwahi nawa walemesha antu jindi. Chakukumishaku, neyi twovwahilaña nikukwasha chiyulu chaNzambi twakekala namuzañalu wahaya nyaka. Dihafumini Mwanta Davidi wamuIsarela wakushankulu kuhosha nindi: “Nikutoha, niñovu, nilubanji, nimushindu, nimpuhu, yiikali yeyeyi eyi Yehova; muloña yuma yejima, niyidi mwiwulu, niyidi heseki yeyeyi hohu; eyi Yehova wanta weyeyi, yeyi wunatuumbakani, wunekali mutu wahewulu dayuma yejima.”—1 Kushindulula 29:11.

Muloñadi Wanta waNzambi Chiwunakukeñekela?

6. Kunuñañananyi kudi hakachi kachiyulu chaNzambi naWanta windi?

6 Chineli Yehova, Mwanta waKuyula Kwejima, wamwekeshaña ñovu jindi nimpuhu mpinji yejima, muloñadi Wanta waNzambi chiwunakukeñekela? Kakavulu mwanta wamwekeshaña ñovu jindi kuhitila munfulumendi yenkañayi antu jindi. Dichi Wanta waNzambi, diyi njila yayulilañamu Nzambi yileñaleña yindi yejima, nawa njila yeniyi diyazatishañayi hakuyula.

7. Muloñadi Yehova chatachikililiyi njila yayiha yakuyulilamu?

7 Yehova wamwekeshaña chiyulu chindi munjila jashiyashana nawa hampinji yashiyashana. Watachikili njila yayiha yakuyulilamu kutalisha hayuma yayiha yamwekeni. Chumichi chamwekeni hampinji yatwesheliyi chiluwañimbi mwana kaNzambi wakuspiritu, Satana, kuluwañesha Adama niEvu kulonda adikañi nachiyulu chaYehova. Kudikaña kweniku kwaleñeleli kuzuñesha chiyulu chaNzambi. Munjilanyi? Kuhitila mukumuleja Evu nawu neyi yadya kumutondu wamukanishiluwu ‘Chalala, hakafwaku,’ Satana watwalili mukwila nindi Yehova watwambili, dichi hiyatela kumukuhwelelaku. Satana wamulejeli cheñi Evu nindi: “Muloña Nzambi neluki nindi ifuku dimukudya, mesu enu akatona, mwakekala neyi chadiyi Nzambi, mwakeluka niyayiwahi niyatama.” Satana watwalili mukwila nindi Adama niEvu anateli kwikala chiwahi neyi adiwula mwayilejeliyi Nzambi nikudiyula awenawu. (Kutachika 3:1-6) Dichi chiyulu chaNzambi achisekesheli chikupu. Indi Yehova wukwilahu hodi?

8, 9. (a) Indi mwanta wawuntu nateli kumwiladi muntu wunadikañi muwanta windi? (b) Chumanyi chakoñeliyi Yehova kutalisha hakudikaña kwamwekeni muEdeni?

8 Neyi muwanta mudi muntu wunadikañi, tunateli kukuhwelela netu mwanta wukwiladi? Antu eluka nsañu yanyaka anateli kwanuka yuma yadiña nakumwekana. Chatela yadiwuli nyiloña, kakavulu mwanta, hela chakwila wukweti luwi, wasompeshaña antu anadikañi nikuyinka muloña wakufukeja wanta. Kufumahu mwanta nateli kwinka muntu ñovu kulonda yashindi akwakudikaña nikuleta kuwunda. Munjila yoyimu, Yehova wamwekesheli nindi wadiña nañovu yakuzata naniku kukala hampinji yayisompesheliyi akwakudikaña chakubula kunata mpinji. Wayimweni Adama naEvu nindi hiyatelela kutambula chawaana chawumi wahaya nyakaku, nawa wayihañili mwitempa daEdeni.—Kutachika 3:16-19, 22-24.

9 Hakumusompesha Satana, Yehova wazatishili njila yayiha yachiyulu chindi, nfulumendi yikazatishayi hakuleta cheñi kuwunda nikunuñañana kudi ejima adi muwanta windi. Nzambi wamulejeli Satana nindi: “Nukusha nkunyi mukachi keyeyi namumbanda, nimukachi kawanyaneyi [mbutu] nawanyanindi; akakuchika kumutu nineyi wakamuchika kukatutu.” (Kutachika 3:15) Dichi, Yehova wamwekesheli nindi nkeñelu yindi yadiña yakwinka ‘mbutu’ ñovu yakumuchika Satana niantu jindi nikumwekesha nindi chiyulu Chindi dichaloña.—Masamu 2:7-9; 110:11, 2.

10. (a) Hinyi wekalili ‘mbutu’? (b) Indi Pawulu wahosheli nindidi kutalisha hakushikijewa kwawuprofwetu watachi?

10 ‘Mbutu’ yeniyi diyi yekalili Yesu Kristu, hamu nezanvu dambukaku dawanakwindi akayulayi nawu. Wejima wawu atuña Wanta waNzambi wawuMesiya. (Danyeli 7:13, 14, 27; Matewu 19:28; Luka 12:32; 22:28-30) Ilaña, yuma yejimiyi hiyayisolweli swayuku. Dichi, kushikijewa kwawuprofwetu watachi wekalili “nsañu yakujinda yajindiluwu munyaka yamunyima yejima.” (Aroma 16:25) Hadi yaaka yayivulu, antu ashinshika adiñi nakuhembelela mpinji yikasololawu “nsañu yakujinda” nikushikijewa kwawuprofwetu watachi wakuyiñisha wanta waYehova.—Aroma 8:19-21.

“Nsañu Yakujinda” Ayisolweleña Chovu Chovu

11. Yumanyi Yehova yamulejeliyi Abarahama?

11 Mukuhita kwampinji, Yehova wasolweleña chovu chovu yuma yakundama “[ku]nsañu yawanta waNzambi yajindawu.” (Maku 4:11) Abarahama wadiña hakachi kawantu jaYehova alejeluwu nsañu yakujinda nawa amuteneni nawu “ibwambu daNzambi.” (Yakoba 2:23) Yehova wamushikili Abarahama nindi mudi yena: ‘Mwakafuma muza weneni.’ Nkumininaku, Nzambi wamulejeli cheñi Abarahama nindi: “Anyanta akafuma kudeyi,” nawa “kudi anyaneyi nyuza yejima yahamaseki yakawenaku kukooleka.”—Kutachika 12:2, 3; 17:6; 22:17, 18.

12. Indi mbutu yaSatana yadimwekesheli ñahi hanyima yaDibaji?

12 Mumpinji yaAbarahama kwadiñi dehi antu adiña nakuyula akwawu. Chakutalilahu, kutalisha hadi Nimirodi mwana kamwijikulwa Nowa, Bayibolu yahosha nawu: “Watachikili kufumakana nankashi hamaseki. Yena wadiñi chibinda wasweja kwasa kumesu aYehova.” (Kutachika 10:8,  9) Chakubula nikujinooka, Nimirodi nianlomboli amakwawu aditondeli aweni, ayilombweleña kudi Satana. Anlomboli wenawa niadiña nakuyihameka ekalili mbutu yaSatana.—1 Yowanu 5:19.

13. Yumanyi yashimwiniyi Yehova kuhitila mudi Yakoba?

13 Hela chakwila Satana wukweti ñovu yakwikala nawanyuli awuntu, Yehova wuchidi kushikija nkeñelu yindi. Kuhitila mudi Yakoba, mwijukulwa Abarahama, Yehova wasolweli hakuhosha nindi: “Nkuunyi yawanta hiyakafuma kudi Yudaku, hela mutondu wamukwakuyula hiwakafuma mukachi kanyendu yinduku nichakenzayi Shilo; yenowu diyi yamba kovwahilawu antu amumatuña.” (Kutachika 49:10) Izu dakwila nawu “Shilo” dalumbulula nawu “Yomweni; Yomweni Chuma.” Dichi, awa mazu awuprofwetu amwekesheli nawu kwakenza muntu wumu wukweti wuswa wakutambula “nkuunyi yawanta” hela chiyulu, “[ni]mutondu wamukwakuyula,” wakuyula nachu “antu” ejima. Indi Muntu yeniwu hinyi?

“Nichakenzayi Shilo”

14. Chikaninwinyi chadikaniniyi Yehova naDavidi?

14 Hakachi kawantu amutaña waYuda, Davidi mwana kaJesi nawa kabiña, diyi wadiña watachi kusakula kudi Yehova kwikala mwanta wawantu jindi. * (1 Samweli 16:1-13) Hela chakwila Davidi wakoñeli yiluwa, amutiyilili luwi kudi Yehova muloña wakwovwahila chiyulu chaYehova. Hakulumbulula wuprofwetu watachi wamuEdeni, Yehova wamukanini Davidi nindi: “Nakakunyamwina mwaneyi wamba kakulondela, wakafuma mwivumu deyi, nakamukoleshela wanta windi.” Chikaninu chenichi hichahosheleña hohu hadi mwana kaDavidi, wakamuswana, Solomonuku, muloña chikaninu chahosheli nawu: “Nakamukoleshela itanda dawanta windi haya nyaka.” Chikaninu chamukaninuwu Davidi chashimwini hatooka nawu ‘mbutu’ yaWanta yakaninuwu yakenjila kuhitila muchisaka chaDavidi.—2 Samweli 7:12, 13.

15. Muloñadi wanta waYuda chiyakuwutenenawu nawu hichakutalilahu chaWanta waNzambi?

15 Davidi diyi watachikili kwikala mwanta hakachi kawanyanta awayishiluwu manji ajila kudi kapristu muneni. Anyanta wenawa ayiteneneña nawu awayishewa hela amesiya. (1 Samweli 16:13; 2 Samweli 2:4; 5:3; 1 Anyanta 1:39) Ayiteneneña nawu ashakama hetanda daYehova nikuyula hamu neyi anyanta aYehova muYerusalema. (2 Kushindulula 9:8) Muniyi njila, wanta waYuda wadiña nakwimenaku Wanta waNzambi, dikwila nawu chiyulu chaYehova.

16. Chumanyi chafumini muchiyulu chawanyanta amuYuda?

16 Neyi mwanta niantu ovwahila chiyulu chaYehova, ayikiñileña nikutambwila nkisu Yindi. Muchiyulu chaSolomoni mwadiñi kuwunda nimaheta amavulu chikupu, chiyulu chenichi chahanineña wunsahu wantesha kutalisha hawuprofwetu wakuyula kwaWanta waNzambi neyi kuluwañesha kwaSatana anakwifumishuhu dehi chikupu nawa Wanta waYehova anawiyiñishi dehi. (1 Anyanta 4:20, 25) Chawushona, anyanta amavulu amuchisaka chaDavidi akañenyi kwovwahila nshimbi jaYehova, nawa antu atachikili kudifukula kudi ankishi nikwila yuma yatama. Nkumininaku, Yehova wetejeli wanta weniwu kuwijilumuna kudi eniBabiloni mu 607 B.C.E. Satana wadimweni neyi watwesheli hakweseka kusawula chiyulu chaYehova.

17. Chumanyi chinakumwekesha nawu Yehova wachidiña nakuyuula hela chakwila wanta waDavidi awukisañeni?

17 Chashindiluwu wanta waDavidi niwanta waIsarela wakukabeta kaluwunda wasambilili kushindawu, hichamwekesheli nawu Yehova wakañenyi kuyula munjila yayiwahiku. Ilaña chadiña nakumwekesha yuma yatama yafumaña mukuluwañesha kwaSatana nikudiyula kwawantu chakadi kuyiyula kudi Nzambi. (Yishimu 16:25; Yeremiya 10:23) Hakwila yamwekeshi nindi wuchidi kuyula, Yehova wahosheli kuhitila mudi kaprofwetu Ezekeli nindi: “Fumishaku makonku, fumishaku chibañula; . . . Nakakantumuna, nakakantumuna, nakakantumuna, chumichi hichakekala nawa kwoku, chiña mwenichiyulu chindi nenzi dehi, ninami namwinkichu dehi.” (Ezekeli 21:26, 27) Awa mazu anakumwekesha nawu ‘mbutu’ yakaniniwu Wadiñi “mwenichiyulu” wakenza kumbidi.

18. Nsañwinyi yashimwiniyi kañelu Gabireli kudi Mariya?

18 Ichi tushinshikenu hayuma yamwekeni muchaaka cha 2 B.C.E. Kañelu Gabireli amutemesheli kuya kudi Mariya, mujiki wakuNazareta, mumusumba waÑaliliya wakukabeta kaluwunda ketuña daPalestine. Wahosheli nindi: “Tiya, wakabaaba ivumu, wakavwala mwana weyala, wakamutumba ijina dindi neyi Yesu. Yena wakekala muneni, akamutena nawu Mwana kaMukwakubadika Mwiwulu, Yehova Nzambi wakamwinka itanda datata yindi Davidi dawanta; wakekala mwanta wakumutaña waYakoba haya nyaka; wanta windi hiwamba kakumaku.”—Luka 1:31-33.

19. Mpinjinyi yayuma yayiwahi yaswilili kwakwihi?

19 Nkumininaku, mpinji yakusolola “nsañu yajindiluwu” yashikili kwakwihi. ‘Mbutu’ yakaniniwu Wabadika kulema wadiñi kwakwihi nakumwekana. (Aŋalija 4:4; 1 Timotewu 3:16) Akamuchika kukatutu kudi Satana. Ilaña iwu ‘mbutu’ niyena wakamuchika Satana kumutu, nikufumishahu yuma yejima yaletayi Satana yaluwañeshaña. Wakamona kwila nindi kuhitila muWanta waNzambi, yuma yejima yinakisañaniyi Satana nayifuntishi nawa wanta waYehova wunayiñi. (Aheberu 2:14; 1 Yowanu 3:8) Indi Yesu wakakoña ñahi mwenimu? Chakutalilahwinyi chatushilayi chitwatela kwimbujola? Chibaba chinahiñuhu chikwakula awa malwihu.

[Tumazu twaheshina]

^ Sawulu asambilili kutondawu kudi Nzambi kuyula aIsarela, wafumini kumutaña waBenjamini.—1 Samweli 9:15, 16; 10:1.

Munateli Kulumbulula?

• Chumanyi chinaleñeli Yehova kwikala Mwanta walala wayileñaleña yejima?

• Muloñadi Yehova chakeñeleliyi kutachika Wanta?

• Indi Yehova wadiña nakusolola ñahi chovu chovu “nsañu yajidiluwu”?

• Chumanyi chinakumwekesha nawu Yehova wadiñi nakuyuula chikupu hela chakwila wanta waDavidi awishindili?

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Mwevulu wudi hefu 5]

Yumanyi yahosheliyi Yehova kuhitila mudi Abarahama yakamwekana kumbidi?

[Mwevulu wudi hefu 7]

Muloñadi kushindewa kwawanta waDavidi chikwabulili kumwekesha nawu chiyulu chaYehova chakañenyi?