Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

‘Imanenu Ngu-u Mumoni Wamwinu waYehova’

‘Imanenu Ngu-u Mumoni Wamwinu waYehova’

‘Imanenu Ngu-u Mumoni Wamwinu waYehova’

‘Yehova wadikuma nanami; hinukutiya womaku; chumanyi chakañilawu antu?’—MASAMU 118:6.

1. Lukadinyi lwasweja lukamona muchidi wamuntu kumbidi?

 MAKONU, muchidi wamuntu keña yamoni yuma yasweja kukala yabulahu dehi kumwekana. Yesu wayisoñamishili atumbanji twindi hakushimunañahu dehi yuma yakamwekana mumafuku etu nindi: “Hamba kekala lukadi lwasweja, lwakwila kufumisha kutachi yamatuña kushika nikulelu, kanda alumonañahu dehi, hela kumbidi hiyamba kalumona cheñuku. Neyi akabula kukehesha wena mafuku owu, hikwakekala antu akahandaku. Ilaña mafuku owu akayikeheshela hanyijimba yawatondewa.”—Matewu 24:21, 22.

2. Anyi anakukañesha kwinza kwalukadi lwasweja?

2 Hela chakwila hiyamwekanaña kudi antuku, añelu anakukañesha lukadi lwasweja. Kapostolu Yowanu amukoolekesheli kumona chaletesheli awa añelu kukañesha ilu lukadi muchimwekeshu chamwinkeluwu kuhitila mudi Yesu. Imu dimwanalumbululiyi kapostolu washinakaja dehi nindi: ‘Hinukumona añelu awana anemani kunsa jeseki jiwana, anakwati mpepela jeseki jiwana, kulonda kukañesha mpepela kukunka heseki. . . . Hinukumona kañelu mukwawu hakukandama nakufuma kwatuntukilaña itañwa, wudi nachilamiki chaNzambi wamumi. Hakubidika owu añelu awana . . . Bayi mukisañana iseki hela kaluñalwiji hela nyitonduku, chiña tunalamiki dehi ambuña aNzambi yetu chilamiki hamahamawu.’—Chimwekeshu 7:1-3.

3. Chumanyi chikasambila kumwekana halukadi lwasweja?

3 Kulamika kwakukumishaku ‘kwawambuña aNzambi’ awayishewa keña kumani. Añelu awana keña ombuku mpepela yakukisañana nachu. Neyi ayumbaku, chumanyi chikusambila kumwekana? Añelu anakuli ilu lwihu nawu: “Dichi chakanatilawu Babiloni, ñanda yeneni, nañovu heseki; hiyamba kayimona nawa cheñi nihantuku.” (Chimwekeshu 18:21) Wenowu muzañalu wakekala mwiwulu neyi yumiyi yinamwekani, hakakisika wanta wakaayi wansakililu yakutwamba!—Chimwekeshu 19:1, 2.

4. Yumanyi yikamwekana kumbidi?

4 Nyuza yejima yahanu hamaseki yakapompa hamu nakuzuñisha antu jaYehova. Komana nyuza yakatwesha kushinda eniKristu ashinshika? Chinateli kumwekana neyi akutwesha. Ilaña talenu! Yendu yamwiwulu yinakumulondela Kristu Yesu chiña tuhu yakajilumuni iyi yendu yawantu. (Chimwekeshu 19:19-21) Nkumininaku, Diyabolu niañelu jindi akayinatila mwikela dachifwikija, mukabulañawu kuzata. Hiyakatwesha cheñi kuluwañesha antuku muloña akayikasa hadi yaaka ikombakaji. Wenowu muzañalu wukatiya izaza deneni dawantu akasañuka!—Chimwekeshu 7:9, 10, 14; 20:1-3.

5. Muzañalwinyi wukatiyawu antu anakutwalekahu nakumwovwahila Yehova?

5 Katataka tutachiki kumona iyi yuma yakuhayamisha nawa yakutiyisha woma. Yuma yejimiyi yinakundami kukuyiñisha wuswa waYehova wakuyula, dikwila nawu wanta windi wakuleña kwejima. Toñojokenu: Neyi tukutwalekahu nakumwovwahila Yehova nawa neyi tukakela mbe-e kukabadi kawanta windi, twakekala nakukooleka kwakulemesha ijina daYehova nikumona kushikijewa kwankeñelu yindi. Wenowu muzañalu wutwakatiya!

6. Kwesekeja nayuma yidi kwakwihi nakumwekana, chumanyi chitukudiza?

6 Komana tunadiloñeshi kumona yuma yayiwahi? Komana twakuhwelela netu Yehova wukweti ñovu yakupulwisha? Komana tunamukuhweleli netu wukatukwasha hampinji yatelela nawa munjila yayiwahi? Hakwila nawu twakuli awa malwihu, twatela kwanuka chahosheliyi kapostolu Pawulu kudi akwawu eniKristu amuRoma nindi: “Yuma yejima yasonekeluwu hashankulu, ayisonekeli kulonda kutuleja nachu maana, kulonda nakutatakena, nikukundeja kwanyikanda yajila, tumwenuku kuchiñeja.” (Aroma 15:4) Hakachi kayuma yasonekeluwu yakutuleja nachu, yakukundeja nikuchiñeja, hekala nsañu yamwekeni hampinji Yehova yapulwishiliyi aIsarela muwunkoli watama wawakwakuyandisha amuEjipitu. Kushinshika chiwahi hayuma yayiwahi yamwekeni heliliyi Yehova yapulwishi anyana kaIsarela, chatela kutwikolesha hama hampinji yitunakutalila lukadi lwasweja lunakunyakala nankashi.

Yehova Wapulwishaña Antu Jindi

7. Mu 1513 B.C.E., chumanyi cheneni chamwekeni muEjipitu?

7 Mwadiña muchaaka cha 1513 B.C.E. heliliyi Yehova nababeshi dehi aEjipitu nayipupu 9. Hanyima yachipupu chakukumishaku, Fwaro wamumbiluku Mosi swayi nakumuleja nindi: “Fumaku, kadibabeli, bayi wakanmona cheñi kumesu amuku. Ifuku diwakanmona cheñi kumesu ami wakafwa hohu.” Mosi wahosheli nindi: “Wunahoshi chalala, hinakakumona cheñi kumesu eyuku.”—Kwidika 10:28, 29.

8. Nshimbi yamuchidinyi yayinkeluwu aIsarela yadi kuyiletesha kupuluka, nawa chumanyi chamwekeni?

8 Yehova hakumuleja Mosi nindi kunashali chipupu chimu hohu chikuholokela hadi Fwaro niaEjipitu ejima. Hefuku da 14 kakweji waAbibi (Nisani), awedi ejima awamayala awaEjipitu niawatunyama ejima akafwa. Ilaña yisaka yawaIsarela akayipulwisha neyi alondela chikupu nshimbi jaNzambi jikuyinkayi kuhitila mudi Mosi. Ayilejeli kusampwila mashi amwana kamukoku weyala hachipamba chahewulu nihayipamba yamumbadi yayisu yamatalawu nikushakama mumatalawu. Chumanyi chamwekeni hawuna wufuku? Mosi yomweni wukutuleja: “Chelili hakachi kawufuku Yehova watapili anyana awedi ejima amwituña daEjipitu.” Hohenohu Fwaro hakulendumuka. Hakutambika Mosi niAroni, hakuyila nindi: “Nyamukenu, yenuña mufumi mukachi kawantu ami, . . . yenuña mwakamukalakeli Yehova mwomumunahoshi.” Dichi aIsarela anyamukili nakuya, hekwawu adiñi yihita yisatu kushilahu ‘niluntu lwalweni’ abulili kwikala aIsarela.—Kwidika 12:1-7, 29, 31, 37, 38.

9. Njila yimu yidihi yayilombweluwu aIsarela kudi Nzambi hakufuma muEjipitu, nawa muloñadi?

9 A Isarela ateleli kuzatisha njila yamuketu yakuKaluñalwiji kaMediterranean kuhita mwituña dawaFwilistinu. Ilaña dadiña ituña dawayilumbu jawu. Yehova wayilombweli njila yesaña daKaluñalwiji Kachinana, hekwawu wakeñeleña nindi yayikiñi antu jindi kubula kuzuña njita. Hela chakwila adiñi yihita, ilaña hiyendeleña nakudishinjekaku. Bayibolu yahoshaña nawu: “Anyana kaIsarela afumini mwituña daEjipitu nakwenda munyisululu.”—Kwidika 13:17, 18.

“Mumoni Wamwinu waYehova”

10. Muloñadi Nzambi chayilejeleliyi aIsarela nindi ateeki kwakwihi naPihahiroti?

10 Chuma chikwawu chamwekeni chadiña chakuhayamisha. Yehova wamulejeli Mosi nindi: “Hoshaku nawanyana kaIsarela, neyi abalumuki ateeki kwomba mesu naPihahiroti, hakachi kaMigidoli nakaluñalwiji, kwomba mesu naBayali Zefwoni.” Chikulondelañawu iyi nshimbi, idi izaza deneni dikudiwuñila muchipakasu champidi niKaluñalwiji Kachinana. Chamwekeni neyi kwadiña kwosi kwakuhitila. Ilaña, Yehova welukili chuma chinakwilayi. Hakumuleja Mosi nindi “Nukumuchinchikisha Fwaro muchima windi, wukuyihaña nindi ayikwati, ninami nakatiyakana mpuhu hansañu yaFwaro nanjita yindi yejima; aEjipitu akeluka nawu ami yami Yehova.”—Kwidika 14:1-4.

11. (a) Chumanyi chineliyi Fwaro, nawa aIsarela anatiyi ñahi? (b) Indi Mosi wakwili nindidi hamuloña wakutoba kwawaIsarela?

11 Fwaro chanatoñojokiyi nindi naluwañeshi nankashi hakuyiteja aIsarela kufuma muEjipitu, hakuyihaña nandulu yayeni nanjita yamakalu akusakula 600. Chelili amashidika awaEjipitu se-e, aIsarela afwili mutentu, hiyakubilela kudi Mosi nawu: “Muloña chimwabula majamu muEjipitu, dichi chiwatufumishilamu kulonda tufwili munu mwisaña, tahindi?” Mosi wayakwili nachikuhwelelu mudi Yehova wawamwinu nindi: ‘Bayi mutiya womaku, imanenu ngu-u mumoni wamwinu waYehova wukuyikoñelayi lelu. . . . Yehova diyi wukuyilwila, enu mukukumina dakumwena kwenu zo.’—Kwidika 14:5-14.

12. Indi Yehova wayipulwishili ñahi antu jindi?

12 Neyi chochahosheliyi Mosi nindi Yehova yomweni wukuyilwilaku aIsarela, yileñaleña yakuspiritu yimakana nikwimanakana. Muchihayamisha kañelu kaYehova kahitilili kunyima yachishimi chevu chalombweleña chilombu chawaIsarela. Hela chakwila chaleteleña mwidima hadi aEjipitu, ichi chishimi chayileteleleña aIsarela chejeji. (Kwidika 13:21, 22; 14:19, 20) Mosi hakwolola chikasa chindi neyi chamulejeluwu kudi Nzambi. Chileji chinatwalekuhu nawu: “Yehova wafuntishili kaluñalwiji hanyima nampepela yañovu yakumusela wufuku wuna wejima . . . Anyana kaIsarela ayili mukachi kakaluñalwiji nakwenda hamaseki awuma; meji ayimweni himbañu nikuchikasa chawu chachidiilu, nikuchikasa chawu chachimunswa.” A Ejipitu atachikili cheñi kuyikupisha, ilaña Yehova wadiña nawantu jindi. Hakukabakesha njita yawaEjipitu, hakumwila Mosi nindi: “Ololaku chikasa cheyi hewulu dakaluñalwiji kulonda meji afunti cheñi hadi aEjipitu, nihamakalu awu, nihadi antu awu akwenda hatuwalu.” Dichajiyili njita yaFwaro yejima to-o chakwila kwosi ishidika niwumu washeleluhu!—Kwidika 14:21-28; Masamu 136:15.

Dizilenu kuKupuluka kwawaIsarela

13. Chumanyi chelili anyana kaIsarela hampinji yayipulwishiluwu?

13 Indi antu atiyili ñahi hakuyipulwisha munjila yakuhayamisha? Talenu, Mosi nianyana kaIsarela avwakukili nakwimba tumina, nakumushimeka Yehova! Hiyakwimba nawu: “Nukumwimbila Yehova kamina, muloña yena nemiki mushindu wakubadika. . . . Yehova wakekalaña mwanta haya nyaka nanyaka.” (Kwidika 15:1, 18) Chuma chasambilili kwinza muyitoñojoka yawu, chadiñi chakumushimeka Nzambi. Hayina mpinji ñovu jaYehova jamwekeni.

14. Chumanyi chitukudizila hadi Yehova kutalisha hayuma yamwenuwu aIsarela? (b) Indi nsona yachaaka cha 2008 yinakuhosha nawudi?

14 Nshimbinyi nikukundeja nikuchiñeja kutwawanaña muyuma yakuzañalesha yamwekeni? Tunamoni chikupu netu Yehova natweshi kumanisha kukala kwejima kunakumonawu antu jindi. Nateli kumanisha kukala kwejima kunateli kuyimwekena. Kaluñalwiji Kachinana hikakañesheli aIsarela kuhanuka hampinji yakunkishiliyi Yehova mpepela yeneni yakumuselaku. Nawa wabalumwini menji aKaluñalwiji Kachinana kwikala ijamu danjita yaFwaro. Neyi tukutoñojokaña hayumiyi, tukwimbujola mazu añimbi yamasamu wahosheli nindi: “Yehova wadikuma nanami; hinukutiya womaku; chumanyi chakañilawu antu?” (Masamu 118:6) Mazu aPawulu asonekawu haAroma 8:31 anateli cheñi kutukundeja: “Neyi Nzambi nekali wetwetu, wukwikala chilumbu chetu hinyi?” Awa mazu onenawu atwikwashaña kwikala nachikuhwelelu. Atuleteshaña kubula woma nikujinoka nakusweja kuchiñeja. Awa mazu anesekani chikupu nansona yachaaka cha 2008 yinakuhosha nawu: ‘Imanenu ngu-u mumoni wamwinu waYehova’!—Kwidika 14:13.

15. Indi kwovwahila kwekalili kwalema ñahi hakwidika kwawaIsarela muEjipitu, nawa kunekali kwalema ñahi makonu?

15 Chumanyi chikwawu chitukudiza kutalisha haKwidika kwawaIsarela muEjipitu? Twatela kumwovwahila Yehova muyuma yejima yikutulejayi nindi twili. A Isarela ovwahilili hakulondela nsañu yakunama yakuloñesha chidika chaPaseka. Ovwahilili kuhitila mukushakama mumatalawu hawufuku waNisani 14. Chelili anafumi dehi muEjipitu, endeleña hohu “munyisululu.” (Kwidika 13:18) Makonu, twatela kulondela chikupu wunlomboli wunakutwinkawu kuhitila mudi ‘nduñu wamaana nikashinshi’! (Matewu 24:45) Twatela kutiyilila nakashinshi kwiizu daNzambi dindi kunyima yetu, dinakuhosha nawu: “Chimwakabalumukila kuchikasa chachidiilu, nichimwakabalumukila kuchikasa chachimunswa, mwakatiya namatu enu izu kunyima yenu nawu, Njila iyi, endenu mwomwenimu.” (Isaya 30:21) Chitunakuswila kwakwihi nampinji yakulendumuka kwalukadi lwasweja, tunateli kutambwila nshimbi. Hakwila nawu tukahanuki hanawa mafuku atama chikushindamena hachitunakwendela hamu nawambuña aYehova amakwawu ashinshika.

16. Yumanyi yitukudiza hanochu Nzambi cholweliyi nsañu hakupulwisha aIsarela?

16 Anukenu cheñi nenu, Yehova wayitwalili aIsarela mwiluña damuchipakasu champidi naKaluñalwiji Kachinana mwamwekenuwu neyi anajimbali. Chamwekeni chikupu nawu njila yazatishiluwu yadiña yatama. Ilaña yuma yejima yadiña muchikasa chaYehova, nawa yendeli chiwahi kulonda amushimeki nikupulwisha antu jindi. Makonu, hitukutwesha kwiluka chaleteshaña nsañu jikwawu jamukuloñesha kujizata munjila yikwawuku. Ilaña twatela kukuhwelela wunlomboli waYehova kuhitila munjila yindi yahoshelañamu. Mpinji yikwawu, ayilumbu jetu akumwekana neyi akutwesha. Hamuloña wakwikala nayitoñojoka yakuminamu, hitukutwesha kumona yuma yejima chiyiduku. Ilaña Yehova natweshi kwolola nsañu hampinji yatelela, neyi cheliliyi kunyima nawanyana kaIsarela.—Yishimu 3:5.

Mukuhwelelenu Yehova

17. Muloñadi chitwatela kukuhwelela chikupu wunlomboli waNzambi?

17 Toñojokenu hachikuhwelelu chekalili nawaIsarela hakwanuka mpinji yamwekeni chishimi chevu namwaana nichishimi chakesi nawufuku! Chamwekeni hatooka to-o nawu “kañelu kaNzambi [walala]” kadiña nakuyitwaminina. (Kwidika 13:21, 22; 14:19) Makonu, tunateli kukuhwelela netu Yehova wudi nawantu jindi nakuyilombola, kuyikiña nikuyipulwisha. Komana twatela kwanukaña ichi chikaninu chakwila nawu: “[Yehova] hashiyaña antu indi ajilaku, wayihembaña nyaka yejima.” (Masamu 37:28) Dichi bayi tuvulemena netu kudi nyikanka yawañelu asweja ñovu anakukwasha antu jaNzambi makonuku. Kuhitila muwukwashu wawu, tunatweshi ‘kwimana ngu-u nakumona wamwinu waYehova.’—Kwidika 14:13.

18. Muloñadi chitwatela ‘kumanyekela yitwa yaNzambi yejima’?

18 Chumanyi chikutukwashaku wonsu wetu ‘kwimana ngu-u’ munjila yalala? Kuvwala yitwa yakuspiritu yashimwinuwu kudi Pawulu mumukanda wayisonekeleliyi Aefwesesa. Kapostolu Pawulu natukonkomweni ‘kumanyeka yitwa yaNzambi yejima.’ Komana tunakudimanyeka yibalu yejima yayitwa yakuspiritu? Chaaka chinakwinza, chikuwaha neyi muntu himuntu wukudishinshika yomweni kulonda yamoni neyi yibalu yejima yachitwa wudi nayu nawa neyi nayimanyeki chiwahi. Chilumbu chetu, Satana Diyabolu, weluka mutwazeyazeyaña, nawa nakukeña tubuli kwikala asoñama hela kutwilukuka. “Twalwishaña” nawaspiritu atama. Hela chochu, nañovu jaYehova, tunatweshi kushinda.—Aefwesesa 6:11-18; Yishimu 27:11.

19. Neyi tumika, twakekala nakukooleka kwakwiladi?

19 Yesu wayilejeli atumbanji twindi nindi: “[Mukumika] kwenu, dimu mumukumwena wumi wenu.” (Luka 21:19) Dichi twayenu twikali hakachi kawantu omikaña kukala kwejima kwamonañawu nakashinshi kulonda twakekali nakukooleka kwakumona luwi lwaNzambi lwasweja ‘lwakwimana ngu-u nakumona wamwinu waYehova.’

Mukwakula Nenudi?

• Yumanyi yayiwahi yikukeña kumwekana kumbidi?

• Indi Yehova wamwekesheli ñahi ñovu yindi yakupulwisha mu 1513 B.C.E.?

• Chumanyi chimunakufwila kwila kumbidi?

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Mazu ekoku adi hefu 22]

Nsona yachaaka cha 2008 yikahoshaña nawu: ‘Imanenu ngu-u mumoni wamwinu waYehova.’—Kwidika 14:13.

[Mwevulu wudi hefu 19]

“Yuma yejima yasonekeluwu hashankulu, ayisonekeli kulonda kutuleja nachu”

[Mwevulu wudi hefu 20]

Kuchinchika kwaFwaro kwaleteli ikezeñi hadi aEjipitu

[Mwevulu wudi hefu 21]

A Isarela apulukili muloña elili mwejima mwayilejeliyi Yehova