Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Nhoshelu yaLuwi Yaleñelaña Antu Kwikala naWubwambu Wawuwahi

Nhoshelu yaLuwi Yaleñelaña Antu Kwikala naWubwambu Wawuwahi

Nhoshelu yaLuwi Yaleñelaña Antu Kwikala naWubwambu Wawuwahi

“Kuhosha kwenu kwikali naluwi.”—KOL. 4:6.

1, 2. Chumanyi chachiwahi chafumini munhoshelu yayiwahi yamana kwetu?

 MANA KWETU wumu washimwini nindi, “Hampinji yashimwinineñayi kwitala nikwitala, wawanini iyala wumu waswejeli kuzuwa nakashi chakwila ninyivumbu yindi yazalileña nimujimba wejima. Nesekeli kuhosha nindi mumesu awunda kuzatisha Nsona, ilaña waswejeli nikuzuwa. Ñodindi nianyanindi atachikili kunhoshola niwena, nawa natoñojokeli nami mwakwilila mwosi chiña kuya hohu. Nalejeli chisaka chenichi nami nenza mukuwunda nawa niyi cheñi mukuwunda. Nayitañilili nsona yaAŋalija 5:22 ni 23, hashimunawu yililu yakukeña, kwovwaha, kudihemba, nikuwunda. Hinukuya nikuya.

2 “Chimwahitili mpinji, iku inakushimwina hamatala amakwawu adiña kwishinadi damukwakwa, namweni china chisaka chinashakami hanji. Antambikili, dichi natoñojokeli nami ‘kwiji akuhosha nawudi?’ Tata yawantu wasendeli chilawudi chamenji atuuta nawa wanyikeli nindi ninwi. Wadanakeneni hayuma yahosheliyi nawa wanhamekeli hakwikala nachikuhwelelu chakola. Twambukili mumesu akuwunda.”

3. Muloñadi chitukubula kwitejela antu amakwawu kutuhilisha?

3 Mukaayi kamakonu munenzali makabi, twawanaña antu azuwa, kubombelahu nimumudimu wakushimwina. Neyi tuwana antu amuchidiwu, twatela ‘kudizoza nikumwekesha kalemesha kakeni.’ (1 Pet. 3:15) Neyi mana kwetu yitunateni dehi wazuwili muloña wayililu yatama yamwekesheli mwiniitala, mutenowu mwiniitala hadi kuhimpa yililu yindiku; kachi waswejeli kuzuwa. Hamuloña wakwila mana kwetu wawundishili muchima nakuhosha munjila yayiwahi, mwafumini yuma yayiwahi.

Chumanyi Chaleñelaña Nhoshelu Kwikala yaLuwi?

4. Muloñadi chichalemena kuzatisha nhoshelu yayiwahi?

4 Chili tudi nawantu akwituña hela nawana kwetu amuchipompelu, hela antaña jetu, twatela kulondela kufumba kwakapostolu Pawulu kwafumbiliyi indi: “Kuhosha kwenu kwikali naluwi, kwakutoweja namuñwa mafuku ejima.” (Kol. 4:6) Nhoshelu yayiwahi, yaleñelaña antu kutiyañana nikushakama mukuwunda.

5. Indi kutiyañana chachiwahi kwatalisha mudihi? Hanenu chakutalilahu.

5 Kutiyañana chachiwahi hikwatalisha mukwila nawu chiña muhosha yuma yejima yimunakutoñojoka hanoyu mpinjuku, sweje-e neyi munahili. Nsona yashimunaña nawu neyi tukuhoshaña chakadi kudiyuula muloña wakuzuwa hichinjikijilu chakuzeya, bayi chakwikala nañovuku. (Tañenu Yishimu 25:28; 29:11.) Mosi, “wadiñi mwovu nankashi” kubadika amayala ejima hayina mpinji, waheñukili muloña wetejeli yiluwa yakoñeli munza waIsarela kumuzuwisha chakwila wakañenyi kumujilika Nzambi. Mosi walumbulwili chikupu chatiyiliyi, ilaña Yehova waneñeli. Hanyima yakulombola aIsarela hadi yaaka 40, Yehova hamwitejeli Mosi kuyiñija Mwituña daChikaninuku.—Kuch. 12:3; 20:10, 12; Mas. 106:32.

6. Indi kuhosha nakashinshi kwatalisha mudihi?

6 Nsona yatulejaña nawu twatela kudiyula nikuzatisha kashinshi, hela maana, hakuhosha. “Hamazu amavulu hihabulaña muloñaku; ilaña muntu wakaandaña nyivumbu yindi diyi wekala namaana.” (Yish. 10:19; 17:27) Kuhosha nakashinshi hikwatalisha mukumwenahu hohuku. Ilaña hikuhosha “naluwi,” kuzatisha idimi detu nakukolesha akwetu bayi kuyikatishaku.—Tañenu Yishimu 12:18; 18:21.

“Mpinji Yakumwena, niMpinji Yakuhosha”

7. Yumanyi yitwatela kubula kuhosha, nawa muloñadi?

7 Neyi chochitwakeñaña kumwekesha luwi nikudiyula hakuhosha nawakwetu akanyidimu hela nawantu itwabula kwiluka mumudimu wakushimwina, dichitwatela kuhosha muchipompelu nihetala. Kuhosha nakuzuwa chakadi kwiluka yuma yikufumamu kunateli kuleta kukala kudi etwaweni nikudi antu amakwawu kuspiritu, muyitoñojoka, nikumujimba. (Yish. 18:6, 7) Twatela kuyula yitoñojoka yatama yenzaña hamuloña wakubula kuwanina. Kutukana, kasekesha, nikusweja kuzuwa, yumiyi yatama. (Kol. 3:8; Yak. 1:20) Yinateli kuluwañesha wubwambu wetu nawantu ninaYehova. Yesu watañishili nindi: “Ilaña ami nukuyileja nami yowu wukuzuwa namana kwindi keña ashiki kukusompesha; yowu wukusoza mana kwindi keña ashiki muchota; yowu wukwila nindi, Eyi chisupi, wudi kwakwihi nakumona kesi kakaluña kachinana.”—Mat. 5:22.

8. Mpinjinyi yitwatela kuhosha yuma yitunakutoñojoka, nawa munjilanyi?

8 Hela chochu, kudi yuma yikwawu yitwatela kumona netu chachiwahi kuhanjekahu. Neyi mana kwenu nahoshi hela neli chuma chinayineñeshi nankashi chakwila himukutwesha kudiwulaku, bayi mufwila mukachuku. (Yish. 19:11) Neyi muntu nayihilishi, bayi musweja kuzuwaku, nawa keñenu njila yakumanishilamu kukala. Pawulu wasonekeli nindi: “Bayi muhumisha itañwa iku saña mwahililaku.” Neyi kukala kuchidi kuyikabisha, zatilenuhu chachiwahi hampinji yatelela. (Tañenu Aefwesesa 4:26, 27, 31, 32.) Hoshenu namana kwenu hanoyu nsañu, chakadi kuhita mumbadi nawa munjila yayiwahi, nakufwila kushakama cheñi mukuwunda.—Lev. 19:17; Mat. 18:15.

9. Muloñadi chitwatela kuyulila ndulu yetu henohu kanda tuyi nakuhanjeka nawakwetu?

9 Ilaña, mwatela kukeña mpinji yayiwahi yakuhanjekelamu. Kwekala “mpinji yakumwena, nimpinji yakuhosha.” (Mukwa. 3:1, 7) Cheñi nawa, “muchima wamukwakuloña watoñojokaña chachiwahi mwakwakwila.” (Yish. 15:28) Ichi chinabombelumu kuhembela mpinji yakuhanjeka hakukala kumukweti. Neyi mutachika kuhosha hakukala henohu mukwenu wuchidi wahila nankashi kukala kukuswejelaku; hela chochu bayi hasweja kushimbulaku.

Yililu Yayiwahi Yaleñelaña Kwikala naWubwambu Wawuwahi

10. Indi kwila yuma yayiwahi kwaleñelaña ñahi antu kwikala nawubwambu wawuwahi?

10 Nhoshelu yaluwi nikutiyañana chachiwahi kwaleñelaña antu kwikala nawubwambu wawuwahi. Cheñi nawa chitwazata nañovu kulonda twikali nawubwambu wawuwahi kukutukwasha kuhanjeka nawu chachiwahi. Kukeñakeña njila yakwililamu amakwawu kakawahi, kuyikwasha, kumwinka muntu chawana namuchima wumu, nikutambwila enyi, kwaleñelaña antu kuhanjeka chachiwahi. Kunateli ‘kumulumbikila muntu makala akesi’ nawa nateli kumwekesha yililu yayiwahi, chikuleñela muhoshi nsañu mukukasunuka nakumanisha kukala.—Rom. 12:20, 21.

11. Indi Yakoba wafuntishili ñahi wubwambu windi naEsawu, nawa chumanyi chafuminumu?

11 Nkakulula Yakoba dicheliliyi. Mana kwindi Esawu, wamuhililili chikupu chakwila Yakoba wamutemukili Esawu kuchina kumujaha. Chimwahitili yaaka yayivulu, Yakoba wafuntili. Esawu wayili nakumukinkilila, nawantu 400. Yakoba walombeli wukwashu waYehova. Dichi watemesheleñahu dehi yawana yayivulu yawayimuna kudi Esawu. Yawana yatemesheliyi yazatili mudimu weneni. Chadihumañenuwu, muchima waEsawu wadiña wafwomoka dehi, nawa watemukili lufuchi nakumukumbata Yakoba.—Kutach. 27:41-44; 32:6, 11, 13-15; 33:4, 10.

Koleshenu Akwenu naNhoshelu yaLuwi

12. Muloñadi chitwatela kuhoshela mazu amawahi kudi amana kwetu?

12 AkwaKristu akalakelaña Nzambi, bayi antuku. Hela chochu, twakeñaña akwetu atukeñi. Neyi tukuhoshaña mazu amawahi tunateli kupelesha yiteli yawana kwetu niahela. Ilaña kuditwika nyiloña, kukuleñela iyi yiteli kusweja kulema nawa kunateli kuleñela amakwawu kutoñojoka nawu hadaha anajimbeshi wuselewa waYehova. Dichi, tuhosheña mazu amawahi kudi akwetu, “mazu amawahi anatweshi kukolesha antu hakumonawu kukala, kulonda akwashi naluwi awa akuyitiya.”—Efwes. 4:29.

13. Chumanyi chatela kwanukañawu aeluda (a) hakufumba? (b) hakusoneka nyikanda?

13 Sweje-e dinu aeluda, atela kwikala ‘amwovu’ nawa atela kwakamena anyikoku chachiwahi. (1 Tesa. 2:7, 8) Neyi aeluda anayitambiki nawu afumbi muntu, atela kwila mwenimu “namuchima wawunda,” nihakuhosha nawantu “akwantadi.” (2 Tim. 2:24, 25) Cheñi aeluda atela kuzatisha mazu amawahi hakusoneka nyikanda neyi chinakukeñeka kutiyañana nezanvu dawaeluda dikwawu hela nakasanji kamutayi. Atela kwikala naluwi nikutoñojokelaku akwawu, kwesekeja namazu itwatañaña haMatewu 7:12.

Kuhosha Mazu Amawahi muChisaka

14. Kufumbanyi Pawulu kwayifumbiliyi amayala, nawa muloñadi?

14 Mazu itwahoshaña, chitwamwekaña hamesu, nichitwazatishaña yidi yamujimba anateli kukwasha hela kuneñesha akwetu. Chakutalilahu, amayala amakwawu hiyeluka chaneñañawu ambanda namazu ahoshañawuku. Muhela wumu wahosheli nindi, “Natiyaña woma neyi mfumwami yanhoshela nezu dankalu.” Mazu ankalu anateli kuneñesha mumbanda kubadika muntu weyala nawa wayanukaña hadi mpinji yeneni. (Luka 2:19) Sweje-e neyi mazu amuchidawa ayihosha kudi muntu wakeñayi nawa walemeshayi. Pawulu wayifumbili amayala nindi: “Keñenu añodi jenu, bayi muyitalumokelaku.”—Kol. 3:19.

15. Hanenu chakutalilahu chinakumwekesha iyala chatela kwakamenayi ñodindi chachiwahi.

15 Muniyi njila, mana kwetu wunashakami mumaluwi hadi yaaka yayivulu walumbulwili muloña watela iyala kwakamena ñodindi chachiwahi, neyi “wakumininamu ñovu.” Wahosheli nindi, “Neyi wukwata mulondu wawuwahi wabula kukola, bayi wusweja kumukamataku, neyi nehi wukwila nyaji. Hela chakwila mukuwuwahisha, nyaji yikumwekanaña. Neyi iyala yazatishaña mazu ankalu kudi ñodindi, nateli kumuneñesha. Muloña chinateli kushiya nyaji yabulaña kumana mumaluwi awu.”—Tañenu 1 Petulu 3:7.

16. Indi mumbanda nateli kutuña ñahi chisaka chindi?

16 Amayala niwena anateli kukoleshewa hela kuneña namazu ahoshañawu akwawu, kushilahu niañodijawu. “Mumbanda welaña mwamaana,” ‘wakuhwelelawu’ chikupu kudi mfumwindi, wamutoñojokelañaku mwanta windi, neyi chochakeñañayi nindi mfumwindi yamutoñojokeleñaku. (Yish. 19:14; 31:11) Eñañi, mumbanda nateli kukwasha hela kuluwañesha chisaka. “Ambanda ejima akweti maana atuñishaña nyikala yawu, ilaña wasupa wawusandaña namakasindi yomweni.”—Yish. 14:1.

17. (a) Indi anyana anateli kuhosha ñahi nawanvwali jawu? (b) Indi akulumpi niwena anateli kuhosha ñahi nawatwansi, nawa muloñadi?

17 Anvwali nianyana niwena atela kuhosha mazu amawahi kudi wumu namukwawu. (Mat. 15:4) Neyi tunakuhosha nawatwansi, kashinshi katela kutukwasha kulonda tubuli ‘kuyivuloka’ hela ‘kuyizuwisha.’ (Kol. 3:21; Efwes. 6:4) Hela chakwila anyana anakukeñeka kuyibabesha, anvwali niaeluda atela kuhosha nawu nakalemesha. Muniyi njila, akulumpi akukwashaku atwansi kulola njila jawu nikutwalekahu kwikala nawubwambu wawuwahi naNzambi. Neyi ela mwenimu chikuwaha kubadika neyi akulumpi akumwekesha nawu kwosi mwakuyikwashila, chikuleñela atwansi niwena kutoñojoka nawu kwosi chiyatela kwila. Atwansi hiyanateli kwanuka kufumba kwejima kwayifumbañawuku, ilaña anateli kwanuka chayilejeleñawu.

Hoshenuña Mazu Amawahi Kufuma haMuchima

18. Tunateli kufumisha ñahi ndulu niyitoñojoka yatama?

18 Kuyula ndulu chachiwahi hikwatalisha mukuwundisha hamesuku. Ilaña kudi yuma yikwawu yitwatela kwila kubadika kufwomona hohu ndulu. Neyi tukumwekanaña kuwunda kumesu ilaña mukachi munakuyila tukwikala mukukala. Chidi neyi tunakubuta chifwiku hanuñu yinakubwakata. Chaleñelaña menji kwinza hewulu nawa ashikenaña dakusumpuka. Dichi ninetu bayi tuhembaña ndulu mumuchima, nakuyisukula chimwahita mpinjuku. Lombenu wukwashu waYehova kulonda mufumishi ndulu munyichima yenu. Itejenu spiritu yaYehova yibalumuni yitoñojoka ninyichima yenu kulonda yendeleña hamu nankeñelu yindi.—Tañenu Aroma 12:2; Aefwesesa 4:23, 24.

19. Yumanyi yimwatela kwila yikuyikwasha kufwomona ndulu?

19 Ilenu yuma yinateli kuyikwasha kufwomona ndulu. Neyi mwikala mwilundu deneni nawa mwiluka nikwiluka nenu himukutachika kuzuwa, chikuwaha neyi mukufumahu, kulonda mufwomoki. (Yish. 17:14) Neyi muntu imunakuhosha nindi yatachika kuzuwa, fwilenu kuhosha nindi mumesu awunda. Anukenu nenu: “Kwakula mukwenu mwamwovu chawundishaña ndombu, ilaña izu dankalu dasañumunaña kuzuwa.” (Yish. 15:1) Mazu akuketula hela akuzuwa asañumunaña kesi hela chakwila munahoshi nezu dadovu. (Yish. 26:21) Dichi neyi mumona kukala kukweseka chililu chenu chakudiyula, ‘labenu kuhosha, nawa labenu kuzuwa.’ Lombenu spiritu yaYehova yiyikwashi kuhosha yuma yayiwahi, bayi yatamaku.—Yak. 1:19.

Ikalenu naMuchima Wakwanakena Chikupu

20, 21. Chumanyi chinateli kutukwashaku kwanakena akwetu, nawa muloñadi wutwatela kuyanakena?

20 Chawushona, wonsu wetu twakañanyaña kuyula chikupu idimi detu. (Yak. 3:2) Hela chakwila akuzata nañovu ñahi, mpinji yikwawu antaña jetu niana kwetu niahela awuspiritu anateli kuhosha mazu anateli kutuneñesha. Chatela tunyakali kuhila, twatela kuwunda nakushinshika chaletesha ahoshi mazu amuchidawa. (Tañenu Mukwakutaŋisha 7:8, 9.) Komana ahosha muniyi njila muloña wakukala, woma, yikatu, tahindi kudi kukala kukwawu kwaletesha?

21 Muntu hatela kulendumuka nakuzuwa hamuloña wayumiyuku. Dichi neyi twiluka yuma yaleñelaña kuzuwa chikutukwashaku kwiluka chaleñelaña antu kuhosha hela kwila yuma yatelawu kubula kwila nawa chikutuleñela kuyanakena. Wonsu wetu twahoshahu dehi hela kwila yuma yakuneñesha akwetu, nawa twakuhwelelaña netu akutwanakena chikupu. (Mukwa. 7:21, 22) Yesu wahosheli nindi hakwila nawu atwanakeni kudi Nzambi, anetu twatela kwanakena akwetu. (Mat. 6:14, 15; 18:21, 22, 35) Dichi, tunyakaleña kulomba kwanakena nikuyanakena akwetu, kulonda tumwekeshaña kukeña—“mpanda yasweja kunuña antu hamu”—muchisaka chetu nimuchipompelu.—Kol. 3:14.

22. Muloñadi chichalemena kuzata nañovu kulonda tuhosheña mazu amawahi?

22 Chineli adinu ituña mwenzala antu azuwa dinakuswila kwakwihi nakukuma yuma yakañeshaña muzañalu nikunuñañana yikuswejelaku. Dichi neyi tukuzatishaña nshimbi yekala Mwizu daNzambi chikutukwashaku kuzatisha idimi detu munjila yayiwahi, bayi yatamaku. Tukushakamaña chachiwahi mukuwunda muchipompelu nimuchisaka, nawa chakutalilahu chetu chikuhanaña wunsahu kudi antu kutalisha hadi ‘Nzambi yetu wamuzañalu,’ Yehova.—1 Tim. 1:11.

Munateli Kulumbulula?

• Muloñadi chichawahila kuwana mpinji yayiwahi yakuhanjeka hakukala?

• Muloñadi chisaka mpinji yejima chichatela kuhoshela “naluwi” kudi wumu namukwawu?

• Tunateli kutondolwela ñahi kuhosha yuma yatama?

• Chumanyi chatela kutukwasha kwanakena akwetu?

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Nyevulu yidi hefu 21]

Sambilenu kuwundisha ndulu yenu, nawa wanenu mpinji yakuhosha

[Mwevulu wudi hefu 23]

Iyala watela kuhosha nañodindi mumesu awunda mpinji yejima