Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

‘Batamenu Mwijina daYehova’

‘Batamenu Mwijina daYehova’

‘Batamenu Mwijina daYehova’

‘Ilaña nakashiya . . . antu adizoza niatuzweñi, diwu akabatama mwijina daYehova.’—ZEF. 3:12.

1, 2. Nvulanyi yeneni yachifwikija yidi kwakwihi nakunokela antu?

 MWEYAMAHU dehi nvula yeneni hela yamalola mwishina damutondu? Neyi nvula yinasweji kutoha mukuzowa, chiña neyi mwiyama mukapundu kakola.

2 Kudi chuma chinakwinza chinabadiki nvula yeneni yampepela, chatiyishaña antu woma. ‘Hiifuku danvula yeneni’ dachifwikija. Idi “ifuku daYehova deneni” dakashikena hadi antu ejima. Hela chochu, tunateli kuwana chiswamu mwakubatama. (Tañenu Zefwaniya 1:14-18.) Tunateli kuwana ñahi mwakuswama ‘hefuku dandombu yaYehova’ didi kwakwihi nakutachika?

Mafuku Anvula Yeneni Kumpinji Yakunyima

3. ‘Nvulanyi yamalola’ yanokeleli nyitaña ikumi yawanta wamuIsarela?

3 Ifuku daYehova dakasambila kukisañana nsakililu yakutwamba yejima heseki. Hakwila nawu twiluki kutwatela kuswama, tushinshikenu hansañu yakunyaka yawantu jaNzambi akushankulu. Isaya, wadiñaku muyaaka nkulakaji yamuchitanu nayisatu B.C.E., wesekejeli wunsompeshi waYehova wakusompesha wanta wawaIsarela wanyitaña ikumi wawakwakusekesha ‘nanvula yamalola’ yakakañanya kukañeshawu antu. (Tañenu Isaya 28:1, 2.) Iwu wuprofwetu hakusambila washikijeweli muchaaka cha 740 B.C.E. hampinji yakuchikiluwu Ashuri ituña daniyi nyitaña, chineli Efweremi dimutaña wemeneneñaku nyitaña ikumi yawanta wamuIsarela.

4. Indi “ifuku daYehova deneni” dajilumwini ñahi Yerusalema muchaaka cha 607 B.C.E.?

4 Hanyima yawunsompeshi wawaIsarela abula kushinshika muchaaka cha 607 B.C.E. halondeleli “ifuku daYehova deneni” dakujilumuna Yerusalema niwanta waYuda. Ayijilumwini muloña antu amuYuda niwena ekalili akwakusekesha. EniBabiloni alombweleñawu kudi Nebukaneza alukukili Yuda nimusumba wawu waYerusalema. A Yudeya atachikili kukeña wukwashu ‘kuchiswamu chakutwamba,’ ituña daEjipitu mwatiyañeneneñawu munsañu jamapolitiki. Hela chochu, eniBabiloni akisañeni ‘chiswamu’ chawu neyi chakisañanaña nvula yamalola.—Isa. 28:14, 17.

5. Chumanyi chikamwekena izanvu dawantu jaNzambi hampinji yakajilumunawu nsakililu yakutwamba yejima?

5 Ifuku deneni daYehova dajilumwini Yerusalema damwekesheli wunsompeshi wamba kashikena hadi akwakusekesha amuKristendomu amuyinu mpinji yetu. Kubombelahu, “Babiloni Muneni,” wanta wejima wansakililu yakutwamba yamukaayi, akamujilumuna. Kuhiñahu, yuma yikwawu yamukaayi kaSatana akayijilumuna. Ilaña, izanvu dawantu jaNzambi akapuluka muloña anakubatama mudi Yehova.—Chim. 7:14; 18:2, 8; 19:19-21.

Chiswamu ChakuSpiritu niKumujimba

6. Antu jaYehova anateli kuwana ñahi chiswamu?

6 Antu jaNzambi anateli kuwana ñahi chiswamu hayinu mpinji yakukuminina? Twawanaña chiswamu chakuspiritu kuhitila mukulomba ‘nikutoñojoka hejina daNzambi’ nikumukalakela neyena. (Tañenu Malaki 3:16-18.) Hela chochu, twatela kwiluka netu kudi yuma yayivulu yitwatela kwila yinabadiki hakutoñojoka hohu hejina dindi. Twatañaña netu: “Muntu wukutambika ijina daYehova wukuhanda.” (Rom. 10:13) Kutambika hejina daYehova dikwakaleñela yakatupulwishi nawa kwendelaña hamu. Nawa antu amavulu ashinshika anateli kwiluka chaambu chidi hadi akwaKristu alala, ‘atoñojokaña hejina dindi’ nakalemesha, nikumukalakela neyi aYinsahu jindi, nawantu anakubula kumukalakela.

7, 8. Munjilanyi akwaKristu amuyaaka nkulakaji yakusambila mwapulukililuwu, nawa chumanyi chadifwanaku chinakumwekana makonu?

7 Hela chochu, kuwana hohu chiswamu chakuspiritu hikunateli kutuleñela tukapulukiku. Antu jaNzambi ayikana kuyikiña kumujimba. Chuma chamwekeni mu 66 C.E. chelili amashidika awaRoma alombweleñawu kudi Cestius Gallus alukuki Yerusalema, chamwekeshaña nawu Nzambi wakiñaña antu jindi. Yesu washimwineñahu dehi nindi mafuku anilu lukadi ‘akayikehesha.’ (Mat. 24:15, 16, 21, 22) Chumichi chamwekeni chelili amashidika awaRoma akuchikili musumba atemuki mukukasumwisha, nawa chaleñeleli ‘antu ahandi,’ dikwila nawu akwaKristu alala, ‘ahandili.’ Atemukili mumusumba niantu adiña kwakwihi niwena atemukili. Antu amakwawu azambukili kaloña Yodana nakuswama mujimpidi jakumusela waniwu kaloña.

8 Tunateli kuhosha netu chuma chamwekeneni awa akwaKristu chinesekani nachinakumonawu antu jaNzambi makonu. Kumpinji yakunyima, akwaKristu amuyaaka nkulakaji yakusambila awanini mwakuswama, niambuña aNzambi makonu niwena anakuwana mwakuswama. Ilaña, makonu hiyakatemukila kwiluña dimu kwakuswamaku, muloña akwaKristu alala ekala mukaayi kejima. Hela chochu, antu ‘atondewa’ nialunda nawu ashinshika akapuluka kuhitila mukubatama mudi Yehova nimukuloñesha kwindi kudi neyi mpidi hampinji yakajilumunawu antu amuKristendomu akwakusekesha.

9. Anyi analeñeli ijina daYehova abuli kudiluka? Shimunenu chakutalilahu.

9 Cheñi nawa, kujilumuka kunakwinza kwatela kushikena hadi Kristendomu muloña anlomboli amuKristendomu hiyanakudizisha antu jawu nsañu yalala hadi Nzambi ninshimbi jinduku nawa akaanaña kuzatisha ijina daNzambi. Kufuma muyaaka yamuma 500 nakushika muyaaka yamuma 1500 C.E., ijina daNzambi adilukili chikupu mumatuña akuEurope. Idi ijina, adisonekeleña namazu awana achiHeberu atenañawu nawu Tetragrammaton nawa avulileña kudibalumuna nawu YHWH (hela JHVH), adisonekeleña hamali amawayawaya, hambañu yakumesu amatala, munyikanda yayivulu nimumaBayibolu, nimumachaachi awaKatolika niaProtesitanti. Ilaña, makonu ijina daNzambi anakudifumisha mumaBayibolu anakubalumunawu nimunyikanda yikwawu. Mukanda watemesheleluwu Akulumpi jawakatolika kuKofalensi wahosheleña ‘Hejina daNzambi,’ wasonekeluwu haJune 29, 2008 wamwekeshaña mwenimu, wasonekeluwu kudi the Congregation for Divine Worship and the Discipline of the Sacraments. Muniwu mukanda mukulumpi waChaachi yawaRoma Katolika wahosheli nindi hadi hejima hazatishawu izu daTetragrammaton atela kuhiñisha izu dakwila nawu “Mwanta.” Akulumpi jawaKatolika ahosheli nawu ijina daNzambi hiyatela kudizatisha hela kuditena mutumina nimukulomba hakupompa kwamunsakililu yawaKatolikaku. Anlomboli amunsakililu jamuKristendomu ninsakililu jikwawu asweka ijina daNzambi walala kulonda akwakudifukula amavulu abuli kumwiluka.

Antu Alemeshaña Ijina daNzambi Akiñewa

10. Indi ijina daNzambi anakudilemesha ñahi makonu?

10 Kwambukaku nayuma yinakukosomonawu munsakililu yikwawu, aYinsahu jaYehova alemeshaña nikutumbakesha ijina daNzambi. Adilemeshaña kuhitila mukudizatisha munjila yakalemesha. Yehova watiyaña kuwaha nawantu amukuhwelelaña nawu nateli kwila munakeñiyi kulonda yayikiswili nikuyikiña. “Yena weluka antu abatamaña mudi yena.”—Nahu. 1:7; Yil. 15:14.

11, 12. Anyi atuumbakesheleña ijina daYehova muYuda wakushankulu, nawa anyi anakudituumbakesha makonu?

11 Hela chakwila antu amavulu amuYuda wakushankulu ekalili akwakusekesha, antu amakwawu ‘abatamini mwijina daYehova.’ (Tañenu Zefwaniya 3:12, 13.) Eñañi, Nzambi chababesheliyi aYuda abulili chikuhwelelu kuhitila mukwiteja eniBabiloni ashindi ituña dawu nikutwala antu muwunkoli, antu amakwawu, adi neyi Yeremiya, Baruki, Ebedi-Meleki, apulukili. Ashakamini “mukachi” kanyuza yawakwakusekesha. Amakwawu niwena atwalekeluhu kwikala ashinshika hela chakwila adiña muwunkoli. Mu 539 B.C.E., aMediya nawaPeresi alombweleñawu kudi Kirusi ashindili Babiloni. Hashimbwili wanyi Kirusi waheni nshimbi yakwiteja aYudeya afunti kunyikala yawu.

12 Zefwaniya washimwineñahu dehi hadi antu akadiluñisha iku kudifukula kwalala nindi, Yehova wakayipulwisha nawa wakazañalala nawu. (Tañenu Zefwaniya 3:14-17.) Ichi dichuma chinakumwekana makonu. Chelili Wanta waNzambi wutachiki kuyuula mwiwulu, Yehova wapulwishili izanvu dawawayishewa ashinshika kufuma muwunkoli wakuspiritu nikuyitwala muBabiloni Muneni. Nawa wuchidi kuzañalala nawu nikulelu.

13. Indi antu akunyuza yejima anakuyifumisha kuyumanyi?

13 Antu achiñejaña kushakama hamaseki haya nyaka niwena anafumi muBabiloni Muneni nawa anakudiluñisha kuspiritu hamuloña wakufuma kuntañishilu yansakililu yakutwamba. (Chim. 18:4) Komana mukanda waZefwaniya 2:3 wunakushikijewa nankashi makonu, wahosha nawu: “Enu antu ahanu heseki mwadizoza, . . . keñakeñenu Yehova.” Antu adizoza akunyunza yejima, hela chakwila akweti kuchiñeja kwakushakama mwiwulu hela hamaseki, anakubatama mwijina daYehova.

Ijina daNzambi Hichijimbaku

14, 15. (a) Chumanyi chazatishileñawu antu amakwawu chakudikiña nachu? (b) Chumanyi chitwatela kubula kuzatisha chidi neyi mpelu?

14 A Isarela amakwawu amweneña tembeli nawu hichijimba chinateli kuyikiña kudi ayilumbu jawu. (Yere. 7:1-4) Hakusambila, aIsarela amweneña chimbañu chachitiyañenu nawu hichijimba chinateli kuyikiña neyi anayi nakwasa njita. (1 Sam. 4:3, 10, 11) Constantine Muneni wasonekeli nsona jachiGriki jakhi nirho, nsona jatachi jiyedi jachiGriki jemenañaku nkumbu ‘yaKristu,’ hankebu yawamashidika indi kulonda yiyikiñeña kunjita. Mwanta Gustav Adolph II wakwituña daSweden, wasili njita yazuñiluwu hadi Yaaka Ikumi Nayisatu, amushimuna nawu watela diwavwalili nkebu yinamwekeshuwu hefu 7. Ilukenu nenu ijina dakwila nawu Iehova adisonekeli kunshiñu yachikowelu.

15 Antu jaNzambi amakwawu alukukañawu kudi andemoni abatamaña mudi Yehova kuhitila mukubilela hejina dindi. Hela chochu, bayi tumona kachuma kejima hakusoneka ijina daNzambi netu hichijimba hela netu himpelu yakuzatisha munshakaminu yetu nikutoñojoka netu hiyitumbu yatela kutupulwishaku. Kubatama mwijina daYehova hikwatalisha muniyi njilaku.

Chitwabatamaña Muchiswamu Makonu

16. Makonu tunateli kubatama ñahi kuspiritu?

16 Makonu twabatamaña muchiswamu chakuspiritu mwabatamañawu antu jaNzambi ejima. (Mas. 91:1) Kuhitila mudi ‘nduñu wamaana nikashinshi’ niaeluda muchipompelu, atusoñamishaña nawu tuleki yaaku yinatandi mukaayi yinateli kusha chiswamu chetu chakuspiritu muwubanji. (Mat. 24:45-47; Isa. 32:1, 2) Toñojokenu hansañu yinatukonkomwenuwu kutalisha hayuma yakumujimba, nihankisu yitunatambwili hamuloña wakukiñewa kuniwu wubanji wakuspiritu. Munjilanyi cheñi mwatukiñilañawu kuwubanji wakwikala nayililu yakukeña kudiluñisha, yinateli kutuleñela kwikala azeya mumudimu waYehova? Izu daNzambi dahoshaña nawu: ‘Kuluña kwawayisupi kwakayijilumuna. Hakwila muntu wukuntiyililami wakashakama chanzo-o, wakamona kumwena kwakubula kutiya woma wayuma yatama.’ (Yish. 1:32, 33) Dichi neyi tukwikala nayililu yayiwahi chikutukwashaku kubatama muchiswamu chetu chakuspiritu.

17, 18. Chumanyi chinakukwasha antu amavulu kubatama mwijina daYehova makonu?

17 Toñojokenu cheñi chatukoleshañawu kudi nduñu wamaana nikashinshi nawu tulondeleña lushimbi lwatwinkeliyi Yesu lwakushimwina nsañu yayiwahi yaWanta mwahita matuña ejima mwashakamawu antu. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Zefwaniya washimwini chuma chakahimpa antu kulonda akabatami mwijina daNzambi. Twatañaña nawu: “Eña, henohu nakabalumuna madimi anyuza akekali idimi ditooka, kulonda wejima wawu akatambikaña ijina daYehova, kulonda akamukalakelaña namuchima wawu wumu.”—Zef. 3:9.

18 Indi idimi ditooka hichumanyi? Idimi ditooka hinsañu yalala yaYehova Nzambi ninkeñelu yindi yasonekawu Mwizu dindi donenewa. Neyi muya nakuleja antu nsañu yalala yaWanta waNzambi nikuyileja chiwakalemesha ijina dindi, nikukonkomwena hakuyiñisha kwachiyuulu chaNzambi, nawa neyi muhosha namuzañalu hankisu yahaya nyaka yakatambwilawu antu ashinshika, dikwila nawu munakuhosha idimi ditooka. Chineli antu amavulu anakuhosha idi idimi dachifwikija, ‘anakutambika ijina daYehova’ nawa ‘anakumukalakela namuchima wumu.’ Eñañi, chayinu mpinji antu amavulu mukaayi kejima anakubatama mudi Yehova.—Mas. 1:1, 3.

19, 20. Indi antu akunyima akuhweleleli ‘muchiswamu chakutwamba’ asawukili ñahi?

19 Antu mukaayi anakumona kalula muloña wakukala kweneni kunakuyiholokela. Hamuloña wakufwila kumanisha kukala kukwetuwu, amavulu aholokelaña kunyendu yawakwawu antu abula kuwanina. Amakwawu niwena ashindamenaña hanyitayi yajipolitiki, neyi chelileñawu aIsarela akushankulu akeñeleña wukwashu kumatuña mwadikumashaninuwu, nikukwata wubwambu. Ilaña, chumichi hichayikwashili aIsarelaku. Nikulelu, kwosi mutayi wajipolitiki, hela tuhu mutayi waUnited Nations wunateli kumanisha chikupu kukala kunakumonawu antu. Dichi bayi tubatamaña munyitayi yajipolitiki hela kukwata nawu wubwambuku. Bayibolu yahoshaña nawu iyi nyitayi ‘hichiswamu chakutwamba.’ Munateli kwiteja nenu hichiswamu chakutwamba muloña antu ejima akinkañamu manuñu akatiya nsonyi chikupu.—Tañenu Isaya 28:15, 17.

20 Katataka nvula yachifwikija yeneni yamalola yefuku daYehova yitachiki kunoka heseki. Nyitayi yakutuña kudi antu hiyikatwesha kukiña antuku; hela tuhu nyitenda nzumbu nimaheta hiyakapulwisha antuku. Nsona yaIsaya 28:17 yahosha nawu: “Nvula yamalola yakakomba wufuulu wenu wakutwambatwamba wakafumaku, meji akakumpula wubataminu wenu.”

21. Tukuhetelamu ñahi neyi tulondela nsona yachaaka cha 2011?

21 Antu jaNzambi makonu nikumpinji yakumbidi akawana kukiñewa kwakweni mudi Nzambi yawu, Yehova. Ijina daZefwaniya, dalumbuluka nawu “Yehova Nansweki,” dashimunaña hanichi chiswamu chalala. Dihanafumi nsona yachaaka cha 2011 yinakuhosha nawu: ‘Batamenu mwijina daYehova.’ (Zef. 3:12) Hela tuhu hayinu mpinji tunateli kubatama mwijina daYehova, nikumukuhwelela chikupu. (Mas. 9:10) Dichi mpinji yejima twanukeña awa mazu achikaninu onenawu akwila nawu: “Ijina daYehova hikaposhi kakola mukwakuloña, hakutemukilamu, amwenenamu nizo-o.”—Yish. 18:10.

Munakwanuka?

• Tunateli kubatama ñahi mwijina daYehova makonu?

• Muloñadi chitukubulila kubatamina ‘muchiswamu chakutwamba’?

• Chiswamu chamuchidinyi chinatukanuwu mpinji yakumbidi?

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Mazu ekoku adi hefu 6]

Nsona yachaaka cha 2011 yinakuhosha nawu: ‘Batamenu mwijina daYehova.’—Zefwaniya 3:12.

[Mazu aKusakilila eniMwevulu wudi hefu 7]

Thüringer Landesmuseum Heidecksburg Rudolstadt, Waffensammlung “Schwarzburger Zeughaus”