Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Spiritu Yajila—Ayizatishili Hakuleña Mawulu niMaseki!

Spiritu Yajila—Ayizatishili Hakuleña Mawulu niMaseki!

Spiritu Yajila—Ayizatishili Hakuleña Mawulu niMaseki!

“Mawulu ayilili nezu daYehova; niyileñaleña yawu yejima ayilili namuuya wamukanwa kindi.”—MAS. 33:6.

1, 2. (a) Muyaaka yinahituhu, antu anelukiluku ñahi yuma yayivulu yamwiwulu niyahamaseki? (b) Lwihwinyi lutwatela kwakula?

 YAAKA yakubadika ha 100 yinahituhu, asayantisiti amavulu akuhweleleli nawu mwiwulu mwekala hohu mulalanji wumu wasweja kutoha. Dichi akañanya kwiluka chikupu kutoha kwewulu! Ichi dinu anakutoñojoka nawu mwiwulu mwekala nyilalanji yayivulu yakubadika ha 100 biliyoni, munyilalanji yikwawu mwekala tutumbwa twatuvulu nankashi. Chineli anakuzatisha matelesikopu añovu chikupu, naambala yanyilalanji yinakumonawu yinakuvulilaku.

2 Asayantisiti akañenyeña kwiluka chikupu yuma yekala mwiwulu mu 1905, niyuma yaheseki hiyayilukishiluku. Eñañi, antu adiñaku muyaaka nkulakaji yinahituhu elukili yuma yayivulu kubadika ankakulula jawu. Hela chochu, makonu, yuma yalubanji nawa yayivulu yahamaseki nijinjila muyahandilaña anayiluki chikupu kubadika chayilukiluwu kunyima. Nawa chakadi nikujina kumbidi twakelukilahu yuma yayivulu yaheseki nimwiwulu. Twatela kudihula ntahi netu, Indi yuma yejimiyi yafumini kudihi? Tunateli kwakula ilu lwihu muloña Nleñi yetu walumbulula ñakwilu yanilu lwihu muNsona Yajila.

Mawulu Nimaseki Ayileñeli Muchihayamisha

3, 4. Nzambi waleñeli ñahi mawulu nimaseki, nawa wukalawenu windi wamutiyakeshaña ñahi mpuhu?

3 Mazu akutachikilahu amuBayibolu alumbululaña kwafumini yuma yejima, akwila nawu: “Hatachi Nzambi waleñeli nimawulu nimaseki.” (Kutach. 1:1) Henohu Yehova kanda yaleñi mawulu nimaseki, kwadiña kwosi chuma chidi chejima, Yehova wazatishili spiritu yindi yajila, ñovu yindi yazatikaña, hakuleña mawulu nimaseki niyuma yejima yekalamu. Muchiji wazatishaña makasindi niyitwa hakutuña yuma, ilaña Nzambi watemesheli spiritu yindi yajila hakuleña nyidimu yindi yañovu.

4 Nsona yahosha muchifwikija nawu spiritu yajila ‘himunu’ waNzambi. (Luka 11:20; Mat. 12:28) Yuma yaleñeliyi Yehova naspiritu yindi yajila, “wukalawenu windi,” yamutiyakeshaña mpuhu chikupu. Ñimbi yaMasamu Davidi wembili nindi, “Mawulu ashimunaña kulema kwaNzambi, luzwizu lwamwekeshaña wukalawenu windi.” (Mas. 19:1) Eñañi, yileñaleña yamwekeshaña ñovu yabadika yaspiritu yajila yaNzambi. (Rom. 1:20) Indi yileñaleña yamwekeshaña ñahi iyi ñovu?

Ñovu yaNzambi Yabadika

5. Lumbululenu ñovu yaYehova yabadika yaspiritu yajila yazatishiliyi hakuleña.

5 Kusweja kutoha kwewulu kwamwekeshaña nawu ñovu yaYehova nikunyiña kwindi kwabadika. (Tañenu Isaya 40:26.) Toñojokenu hetañwa. Itañwa hikatumbwa kekala kwakulehi chikupu, kufuma heseki nakushika hetañwa hekala makilomita akubadika ha 150 miliyoni, nawa datataña nankashi nakushika kumadigili 15 Celsius. Hela chakwila itañwa datataña nankashi, kuleha kwakufuma heseki nakushika hetañwa kwatelela nawa kwaleñelaña yuma yejima yonaña yidi heseki yitwalekeñahu kuhanda chiwahi. Chakadi nikujina, ñovu jabadika jakeñekeleña hakuleña itañwa nimabiliyoni atutumbwa tukwawu. Yehova diyi wukweti ñovu yabadika yakeñekeleña hakuleña yuma yejimiyi.

6, 7. (a) Muloñadi chitwatela kuhoshela netu Nzambi wazatishili spiritu yindi yajila munjila yatelela? (b) Yumanyi yamwekeshaña nawu mawulu hiyadileñeli awenuku?

6 Kudi yuma yayivulu yamwekeshaña nawu Nzambi wazatishili spiritu yindi yajila munjila yatelela. Twili netu: Mudi nachikasha mudi ngunja jawulombu washiyashana. Neyi chikasha muchinyikumuna nañovu, jikudibomba hamu. Kuhiñahu mujisukwila jejima hamaseki. Komana munatoñojoki nenu jingunja jikudilumbika mutumazanvu kwesekeja nawulombu, jawulombu wawusombu hakankawaju, jachiluluka, nijawulombu wukwawu? Inehi! Kwila yuma munjila yabula kwoloka kwaleñelaña yuma kwikala yaluwankana chikupu. Antu eteja nawu iwu wunsahu walala.

7 Neyi tushinshika hayuma yekala mwiwulu, yumanyi yitwamonaña? Twamonaña nyilalanji yatanjikawu chiwahi, tutumbwa niyuma yikwawu, yuma yejimiyi yanyeñumukaña choloka chikupu. Yumiyi hiyadinjilili yayeni hela chakadi wayituñili nikuyitanjika chiwahiku. Dichi tunateli kudihula netu, Ñovu yamuchidinyi yazatishiluwu hakuleña yuma yekala mwiwulu munjila yaloña? Sayansi niyuma yakatataka yinakutuñawu hiyinateli kulumbulula ñovu yayeni yazatishiluwu hakuleña mawuluku. Ilaña, Bayibolu yalumbululaña nawu spiritu yaNzambi yajila, diyi ñovu yabadika yazatishiluwu mukuleña kwejima. Ñimbi yamasamu wembili nindi: “Mawulu ayilili nezu daYehova; niyileñaleña yawu yejima ayilili namuuya wamukanwa kindi.” (Mas. 33:6) Neyi tushinshika mwiwulu nawufuku, twamonaña hohu yuma yantesha ‘yayileñaleña yejima’ yatutumbwa!

Spiritu Yajila Ayizatishili Hakuleña Iseki

8. Komana mwalala nyidimu yaYehova twayiluka?

8 Yuma yitweluka hayileñaleña yantesha nankashi neyi tuyesekeja nayitwambula kwiluka. Kutalisha hanyidimu yaNzambi yaleñayi twelukahu hohu yuma yantesha, neyi chahosheliyi Yoba muntu washinshika nindi: “Tiyenu, yumiyi hiyuma yakumpumpu yanjila jindi hohu; twamutiyaña kashawushawu kanti hohu.” (Yoba 26:14) Chimwahitili yaaka nkulakaji, Mwanta Solomoni wamweni yileñaleña yaYehova wahosheli nindi: “Nzambi wela dehi yuma yejima yiikali nalubanji hayilaaka yayu, washa dehi nawa mpata yamunu mwishina munyichima yawu, hela chochu, muntu wakañanya dehi kushinshika mwaya mudimu waNzambi waneliyi, kufumisha kutachi ndo nikunsa.”—Mukwa. 3:11; 8:17.

9, 10. Nzambi wazatishili ñovu yamuchidinyi hakuleña maseki, nawa yumanyi yikwawu yamwekeni hamafuku asatu akutachikilahu kuleña?

9 Hela chochu, Yehova walumbulula yuma yalema hanyidimu yindi. Chakutalilahu, Nsona yatulejaña nawu spiritu yaNzambi yadiña heseki kumashiita kwakweni. (Tañenu Kutachika 1:2.) Hayina mpinji, kwadiña kwosi maseki, nichejeji, nawa hadaha hewulu damaseki hadiña hosi mpepela yakona.

10 Bayibolu yatwalekahu nakulumbulula yuma yaleñeliyi Nzambi mukulondashana mumafuku akuleña. Awa bayi neyi himafuku amaora 24 hohuku, ilaña himpinji yayilehi. Hefuku dakuleña datachi, Yehova waleteli chejeji hewulu deseki. Kuleña kwachejeji kwatela kwamanini hampinji yelili itañwa nikakweji ditachiki kumwekana hamaseki. (Kutach. 1:3, 14) Hefuku damuchiyedi, waleñeli luzwizu. (Kutach. 1:6) Hamaseki hekalili menji, chejeji, nimpepela ilaña hadiña homa wanyi. Hakutachika kwefuku damuchisatu dakuleña, Yehova wazatishili spiritu yindi yajila hakuleta iseki doma, hadaha wazatishili ñovu jekala hamaseki hakuleña mpata yoma. (Kutach. 1:9) Kudi yuma yikwawu yamwekeni hefuku damuchisatu nihamafuku amakwawu akuleña.

Spiritu Yajila Ayizatishili Hakuleña Yuma Yonaña

11. Indi yileñaleña yonaña yaleñawu munjila yakuhayamisha, nawa yalubanji yamwekeshaña chumanyi?

11 Spiritu yaNzambi ayizatishili cheñi hakuleña yuma yonaña. Wazatishili spiritu yindi yajila, hakuleña yuma hadi mafuku asatu nakushika kumafuku atanu nadimu, Nzambi waleñeli nyitondu niatunyama amboka-mboka. (Kutach. 1:11, 20-25) Dichi, yuma yonaña yamwekeshaña yileñaleña yayivulu yaleñawu munjila yakuhayamisha, nawa yalubanji yamwekeshaña nawu ayileña munjila yabadika.

12. (a) Chumanyi chaleñelaña yileñaleña yidifwaneña? (b) Chumanyi chitukudizila kuchikuma chakwila nawu yileñaleña yonaña yejima yatwalekañahu nakudifwana nayasemukaña?

12 Shinshikenu hayuma yejima yonaña hamaseki, kushilahu nitububu twanyanya nankashi, matahu, anzovu, inshi weneni watenañawu nawu blue whale niantu. Hela chakwila iyi yileñaleña yambuka chikupu, nsañu yekala mumasewuzi * awu yaleñelaña yileñaleña yeniyi yisemeña yuma yadifwana nawa nsañu yeniyi hiyaluwankanañaku nawa yaleñelaña yileñaleña yejima kwambukaku nayileñaleña yikwawu kushika nikulelu. Dichi kwesekeja nakufuukula kwaYehova, tububu twanyanya nankashi twamboka-mboka twahamaseki twatwalekañahu kuzata nyidimu yashiyashana yatuleñelawu. (Mas. 139:16) Dichi iyi ntanjikilu yazatikaña chiwahi, munjila yoloka yamwekeshaña cheñi nawu yileñaleña hinyidimu ‘yamunu’ waNzambi hela yaspiritu yindi yajila.

Yileñaleña Yahamaseki Yalema Nankashi

13. Nzambi wamuleñeli ñahi muntu?

13 Chimwahitili yaaka yayivulu nankashi kufuma haleñeliyi Nzambi yuma yayivulu yakadi kutwesha kuchinda yonaña niyabulaña kwona, iseki hidekalili cheñi ‘dakadi mudaya nawa damukunkuluku.’ Ilaña, Yehova wadiña kanda yamanishi kuzatisha spiritu yindi munyidimu yakuleña. Wadiña kwakwihi nakuleña chileñaleña chindi chasweja kulema hamaseki. Kukumana kwefuku damuchitanu nadimu damafuku akuleña, Nzambi waleñeli muntu. Yehova wamuleñeli ñahi? Wazatishili spiritu yindi yajila niyuma yahamaseki.—Kutach. 2:7.

14. Munjilanyi yalema mwambukilawu antu nawatunyama?

14 Mukanda waKutachika 1:27 wahosha nawu: “Nzambi yoleña muntu neyi chekalayi yomweni, chochekalayi Nzambi dichi chamuleñeliyi; wayileñeli niiyala nimumbanda.” Chatuleñawu muchifwanisha chaNzambi chaya mukwila nawu Yehova watuleñeli nayililu yakumwekesha kukeña, kufuukula mutunakeñi nikukwata wubwambu naNleñi yetu. Dichi, yitoñojoka yetu yambuka chikupu nayawatunyama. Yehova waleñeli yitoñojoka yamuntu kulonda yakadizeña hadi Nzambi ninyidimu yiindi haya nyaka.

15. Kukoolekanyi kwayinkeluwu Adama naEvu?

15 Hampinji yamuleñeluwu Adama niñodindi, Evu, Nzambi wayinkeli mudimu wakuhemba iseki niyuma yejima yakuhayamisha niyuma yakudiluñisha. (Kutach. 1:28) Yehova wayinkeli yakudya yayivulu nimukala waparadisa mwakushakama. Adiña nakukooleka kwakushakama haya nyaka nikwikala nawanyana amavulu awanina. Ilaña, yuma yayili munsunya.

Kwiluka Mudimu Wazataña Spiritu Yajila

16. Tukweti kuchiñeja kwamuchidinyi hela chakwila antu atachi adikañili?

16 Adama naEvu adikañili mumushikila, chatela amwovwahili Nleñi yawu. Antu ejima abula kuwanina afuma kudi Adama naEvu nawa amonaña yihuñu. Ilaña Bayibolu yalumbululaña chakamanishayi Nzambi yihuñu yejima yaletawu anvwali jetu atachi hamuloña wakulondela njila yatama. Nsona yashimunaña cheñi nawu Yehova wakashikija kufuukula kwindi kwatachi. Iseki dakekala paradisa mwakashakamaña antu amuzañalu, akola nawa akayinka wumi wahaya nyaka. (Kutach. 3:15) Hakwila nawu tutwalekuhu kukuhwelela iku kuchiñeja kwakuwahi, twatela kulomba wukwashi waspiritu yaNzambi yajila.

17. Yitoñojoka yamuchidinyi yitwatela kutondolwela?

17 Twatela kumulomba Yehova kulonda yatwinki spiritu yindi yajila. (Luka 11:13) Kulomba spiritu yajila kwatukwashaña kusweja kukuhwelela netu yileñaleña yejima hinyidimu yakumakasa aNzambi. Makonu, antu abula kumukuhwelela Nzambi ahoshaña nawu yuma yadileñeli yayeni anakuvulilaku nawa ashindamenaña hayitoñojoka yakutwamba nawa yamukunkulwayi. Dichi bayi tuleka iyi yitoñojoka yatama yituluwañeshi hela yituchinishuku. AkwaKristu ejima atela kudiloñesha hakwila ashindi iyi yitoñojoka yatama nikakeja dafumaña kudi antu ekala nayitoñojoka yamuchidiwu.—Tañenu Akolose 2:8.

18. Neyi tunakukeña kwiluka chaleñeluwu mawulu nimaseki nantu, muloñadi chitwatela kutoñojokela hadi Nleñi yetu wabadika maana?

18 Tunateli kusweja kukuhwelela muBayibolu nikumukuhwelela Nzambi neyi tushinshika chikupu hawunsahu wamwekenaña muyileñaleña. Antu amavulu atoñojokaña nawu kwosi ñovu yikwawu yazatikili hakuleña mawulu nimaseki niantu yabadika yashimunañawu asayansuku. Dichi, neyi twikala nayitoñojoka yamuchidiwu, dikwila nawu tunakushiyahu yikuma yikwawu yikutukwasha kwiluka chaleñeluwu yuma. Kubombelahu, tukudiwulaña yuma yejima yaleñawu chachiwahi, niyileñaleña yejima “yakachindewaña.” (Yoba 9:10; Mas. 104:25) Etu akwaKristu twakuhwelela netu, Yehova wabadika maana wazatishili ñovu yindi yazatikaña, dikwila nawu spiritu yajila, hakuleña yuma yejima.

Spiritu Yajila Yatukwashaña Kumukuhwelela Nzambi

19. Yumanyi yatuleñelaña twiluki netu Nzambi wekala kwoku nawa spiritu yindi yazatikaña?

19 Hitwatela kwiluka yileñaleña yejima kulonda tumukuhwelela Nzambi nikumukeña nikumutiya womaku. Neyi chochekala wubwambu wawantu, kumukuhwelela Yehova hikwashindamena hakwiluka hohu wunsahu wejimaku. Neyi chochaswejaña kukola wubwambu wawantu neyi asweja kudiluka, ninetu twaswejaña kumukuhwelela Nzambi neyi tumwiluka nankashi. Eñañi, twelukaña netu wudi kwoku neyi yakula kulomba kwetu nawa neyi tumona kuwaha kwekala mukuzatisha nshimbi jindi muchihandilu chetu. Twaswejaña kukundama kwakwihi naYehova neyi tusweja kwiluka netu watulombolaña, watukiñaña, nikukiswila nyidimu yitwamukalakelaña nikutwinka yuma yitwakeñaña. Yuma yejimiyi yamwekeshaña nawu Nzambi wekala kwoku nawa spiritu yindi yajila yazatikaña.

20. (a) Muloñadi Nzambi chaleñeleliyi mawulu nimaseki niantu? (b) Chumanyi chikafumamu neyi tutwalekahu kulombolewa naspiritu yaNzambi yajila?

20 Bayibolu dichakutalilahu chachiwahi chamwekeshaña Yehova chazatishañayi ñovu yindi, muloña antu ayisonekeli ‘ahosheli chakufuma kudi Nzambi, chakuyihoshesha kudi spiritu yajila.’ (2 Pet. 1:21) Kushinshika chikupu muNsona kukutuleñela kumukuhwelela Nzambi waleñeli yuma yejima. (Chim. 4:11) Kukeña dikwaleñeleli Yehova yaleñi yuma yejima. (1 Yow. 4:8) Dichi twatela kuzata nañovu kulonda tukwashi amakwawu amwiluki Tata yetu wamwiwulu nawa Ibwambu detu wukweti kukeña. Neyi tukutwalekahu kulombolewa naspiritu yaNzambi, tukekala nakukooleka kwakumwiluka haya nyaka. (Ŋal. 5:16, 25) Dichi wejima wetu tutwalekuhu kumwiluka Yehova ninyidimu yindi yabadika nikumwekesha kukeña kwabadika muchihandilu chetu kwamwekesheliyi hampinji yazatishiliyi spiritu yindi yajila hakuleña mawulu, nimaseki, niantu.

[Tumazu twaheshina]

^ Asayantisiti atena nsañu yekala mumasewuzi nawu DNA.

Munateli Kulumbulula?

• Indi maseki nimawulu atudizishañadi kutalisha hachazatishañayi Nzambi spiritu yajila?

• Chineli atuleña muchifwanisha chaNzambi, kukoolekanyi kutukweti?

• Muloñadi chitwatela kushinshika hawunsahu wamwekeshaña nawu yuma ayileñeli?

• Indi wubwambu wetu naYehova wunateli kukolelaku ñahi?

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Mwevulu wudi hefu 7]

Indi yileñaleña yamwiwulu niyahamaseki yaleñawu munjila yayiwahi yatudizishaña chumanyi?

[Mazu aKusakilila]

Tutumbwa: Anglo-Australian Observatory/David Malin Images

[Nyevulu yidi hefu 8]

Indi yuma yejimiyi yasemununaña ñahi?

[Mwevulu wudi hefu 10]

Komana munadiloñeshi kuhakwilaku chikuhwelelu chenu?