Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Nzambi Watumwekeshelaña Kukeña Kwindi

Nzambi Watumwekeshelaña Kukeña Kwindi

Nzambi Watumwekeshelaña Kukeña Kwindi

“Luwi hilukwikala mwanta nakuloña, lwaya kuwumi wahaya nyaka.”—ROM. 5:21.

1, 2. Yawananyi yiyedi yitwatela kuhanjekahu, nawa chawananyi chabadika?

 NKULUÑAÑA wahaUniversity yaMelbourne, mwituña daAustralia wasonekeli nindi: “Nshimbi jaWanta wawaRoma hichawana chalema chatela kuleta kutona.” Hela chochu, Bayibolu yatañishaña nawu Nzambi watwinka chawana chabadika kulema nawa chachiwahi. Ichi chawana diyi njila yatuloñeshelayi Nzambi yakuhetelamu ijina dadiwahi nawa daloña kumesu aNzambi nikwikala nakuchiñeja kwakupuluka nikuheta wumi wahaya nyaka.

2 Nzambi wazatishili wuñaji hakuhana ichi chawana. Mumukanda waAroma kapetulu 5, kapostolu Pawulu hashimuna iyi nsañu kuhitila mukulumbulula mwatalisha iyi nshimbuku. Ilaña, wasambilili kushimuna awa mazu akukolesha nindi: “Chitunekali dehi aloña nakukuhwelela, tukweti kuwunda naNzambi mudi Mwanta wetu Yesu Kristu.” Antu atambwilaña chawana chakufuma kudi Nzambi niwena amukeñaña. Pawulu niyena wamukeñeli Nzambi. Wasonekeli nindi: ‘Muloña anechili dehi kukeña kwaNzambi munyichima yetu, kudi spiritu yajila yatwinkeluwu.’—Rom. 5:1, 5.

3. Malwihwinyi itwatela kwihula?

3 Muloñadi ichi chawana chachiwahi chachihaninuwu? Indi Nzambi wachihanini ñahi munjila yayiwahi nawa yakuhetesha antu ejima? Nawa chumanyi chatela kwilawu antu hakwila achitambwili? Tushinshikenu awa malwihu chanayakuluwu chachiwahi niñakwilu chiyinakumwekesha kukeña kwaNzambi.

Kukeña kwaNzambi niNshidi

4, 5. (a) Munjilanyi yabadika mwamwekesheleliyi Yehova kukeña? (b) Kwiluka nsañwinyi yakunyima yatukwashaña kwiluka mwatalisha mukanda waAroma 5:12?

4 Yehova wamwekesheli kukeña kwabadika, kuhitila mukutemesha Mwanindi wumu hohu kwinza nakukwasha antu. Pawulu walumbulwili nindi: “Nzambi wamwekeshaña kukeña kwindi yomweni kudetu, hohitwachidiñi akwanshidi Kristu watufwilili.” (Rom. 5:8) Toñojokenu hanichi chikuma chakwila nawu: “Hohitwachidiñi akwanshidi.” Antu ejima atela kwiluka chitwekalili akwanshidi.

5 Pawulu walumbulwili ichi chikuma, hakutachika nachikuma chakwila nindi: “Kudi iyala wumu nshidi yeñilili mumpata yamunu mwishina, ninshidi yaleteli kufwa; chochenochu nawa nikufwa kwashikeneni antu ejima, muloña wejima wawu avulumwini.” (Rom. 5:12) Tuneluki iyi nsañu muloña Nzambi wasonekeli nsañu yashimunaña chatachikili chihandilu chawantu. Yehova waleñeli antu ayedi, Adama naEvu. Nleñi waloña, niantu atachi ankakulula jetu aleñeliyi adiña aloña. Nzambi wayinkeli lushimbi lumu nawa wayilejeli nindi neyi alufumpa akafwa. (Kutach. 2:17) Hela chochu, atondeluhu kwila yuma yatama, afumpili lushimbi lwaNzambi lwayilejeliyi, dichi amukaanini Nzambi Mukwakuhana nshimbi nawa Mwanta.—Kuhit. 32:4, 5.

6. (a) Muloñadi anyana kaAdama chafwililuwu henohu Nzambi wadiña kanda yahani nshimbi kudi Mosi nichelili nahani dehi nshimbi? (b) Indi musoñu wutwaswana tunateli kuwulumbulula ñahi?

6 Adama wavwalili anyana chelili nekali dehi mukwanshidi, nawa anyanindi ejima aswanini nshidi niyuma yatama yafumaña munshidi. Hela chochu, hidiwu afumpili lushimbi lwahaniniyi Nzambuku, Adama diyi wafumpili, dichi anyana kaAdama hiyayinkeli muloña wowumu wanshidiku; nawa adiña kanda ayinki nshimbi yakulondela. (Kutach. 2:17) Chochimu, anyana kaAdama aswanini nshidi. Dichi, nshidi nikufwa kwatwalekeluhu kushika nimpinji yayinkeluwu aIsarela nshimbi yakulondela kudi Nzambi, yamwekesheli chikupu nawu hiyakwanshidi. (Tañenu Aroma 5:13, 14.) Yuma yatama yafuma kunshidi tunateli kuyilumbulula kuhitila muchakutalilahu chanyisoñu yitwasambulaña kudi anvwali. Hela chakwila anyana amakwawu muchisaka asambulaña musoñu kudi anvwali jawu, bayi neyi anyana ejima awusambulañaku. Ilaña hadi chaambu nanshidi. Wejima wetu twaswana nshidi kufuma kudi Adama, muloña wakusambula nshidi dichitwafwilaña wejima wetu. Komana iku kukala kwamba kamana?

Chuma Chatukoñeleliyi Nzambi Kuhitila Mudi Yesu Kristu

7, 8. Yumanyi yambuka yafumini muyuma yakoñeliwu amayala ayedi awanina?

7 Hamuloña wakukeña, Yehova waloñesheleli antu njila yakushindilamu nshidi yaswaninuwu. Pawulu walumbulwili nindi muntu mukwawu wakeñekeleña hakwila nawu nshidi ayifumishuhu, iyala wawanina wakukumishaku, dikwila nawu, Adama wamuchiyedi. (1 Kor. 15:45) Ilaña mwafuma yuma yambuka chikupu muyuma yakoñeliwu awa amayala ayedi awanina. Munjilanyi?—Tañenu Aroma 5:15, 16.

8 Pawulu wasonekeli nindi: “Chamukunkulu chaluwi hichinesekani namuloñaku.” Adama wadiña namuloña wanshidi yakoñeliyi, nawa amutwikili muloña wahamesu bwi-i, dikwila nawu wafwili. Ilaña hafwili kankawinduku. Twatañaña netu: ‘Antu amavulu afwili nakuvulumuna kwamuntu wumu.’ Muloña watelela wamutwikiluwu Adama washikeneni nihadi anyanindi ejima abula kuwanina, kushilahu ninetu. Hela chochu, chinateli kutukundeja hakwiluka netu iyala wawanina, Yesu, wakoñeli chuma chachiwahi. Chumanyi chafumamu? Twawanaña ñakwilu mumazu aPawulu ateneniyi ‘kuleta kuloña kwawumi kudi antu ejima.’—Rom. 5:18.

9. Chumanyi chakoñeliyi Nzambi hakutena antu nindi aloña, neyi chinashimuniwu hamukanda waAroma 5:16, 18?

9 Indi mazu achiGriki akwila nawu “kulonda kubalumuna antu ekali aloña” ‘nikuleta kuloña kudantu’ atalisha mudihi? Nkuluñaña wumu itwashimuna hewulu wasonekeli haniyi nsañu nindi: “Awa mazu adi neyi azatishañawu muchota chanyiloña. Anakushimuna muntu chahimpañayi hakwila yekali nawubwambu naNzambi, bayi kuhimpa kwamumuchima wamuntuku . . . Awa mazu anakumwekesha nawu Nzambi hinsompeshi wunahakwiluku muntu wunatwikuwu muloña, analetuwu muchota kumesu aNzambi, kulonda amusompeshi hamuloña wakubula kuloña. Ilaña Nzambi hakumumbaku samuloña.”

10. Chumanyi chakoñeliyi Yesu chaleñeleli antu ayiteni nawu aloña?

10 Indi “Mukwakusompesha iseki dejima” waloña wamumbiluku muntu wabula kuloña kushindamena hachumanyi? (Kutach. 18:25) Njila yalema yatachi yazatishiliyi Nzambi, watemesheli Mwanindi wumu hohu kwinza heseki hamuloña wakukeña. Yesu wakoñeli chikupu mwaya kukeña kwaTata yindi, hela chakwila wahitili mukweseka, amusekesheli chikupu, nikumuyandisha. Watwalekeluhu kwikala washinshika nihampinji yafwiliyi hamutondu wakuyandishila. (Heb. 2:10) Chalambwiliyi wumi windi hamu neyi muntu wawanina, Yesu wahanini ifutu danyiloña kulonda kukuula, hela kulubula, anyana kaAdama kunshidi nikukufwa.—Mat. 20:28; Rom. 5:6-8.

11. Indi ifutu danyiloña desekana nachumanyi?

11 Iwu mulambu, Pawulu wawuteneni cheñi nindi “wakukuula nachu.” (1 Tim. 2:6) Chumanyi chadiña chakukuula nachu? Adama waleteli kubula kuwanina nikufwa hadi antu amavulu, anyanindi ejima. Eñañi, Yesu, iyala wawanina, diyi waleñeleli antu amavulu ekaleña awanina. * Dichi, antu atoñojokeleña nawu wumi waYesu hamu niwawantu ejima awanina diwu watuña mulambu wesekana nanshidi yaAdama niyawanyanindi. Ilaña, Bayibolu hiyashimuna nawu antu awanina akuuliliyi Yesu niwena ahanini ifutu danyiloñaku. Nsona yaAroma 5:15-19 yalumbulula nawu kufwa “kwamuntu wumu” dikwakuulili antu ejima. Eñañi, wumi waYesu wawanina diwabutili hanshidi yaAdama. Dichi, twatela kushinshika hohu hadi Yesu Kristu. Chaleñeleli antu ejima atambwili chawana niwumi muloña ‘wamudimu wumu wakuloña’ wakoñeliyi Yesu, chovwahililiyi nikuhemba kashinshi kushika nikukufwa. (2 Kor. 5:14, 15; 1 Pet. 3:18) Chumichi chazatikili ñahi?

Kulubuka Kwashindamena Hefutu Danyiloña

12, 13. Muloñadi antu atenañawu kuloña chakeñelañawu luwi lwaNzambi nikukeña kwindi?

12 Yehova Nzambi wetejeli ifutu danyiloña dahaniniyi Mwanindi. (Heb. 9:24; 10:10, 12) Hela chochu, atumbanji twaYesu hamaseki, kushilahu niapostolu indi ashinshika atwalekeluhu kwikala abula kuwanina. Hela chakwila afwilileña kutondolwela kwila yuma yatama, mpinji yejima hiyatwesheleñaku. Muloñadi? Muloña aswanini nshidi. (Rom. 7:18-20) Ilaña kudi chuma chakoñeliyi Nzambi. Wetejeli ‘mulambu wakukuula nachu’ nawa mukudikeñela wawuzatishili hakukuula antu amukalakelaña.

13 Nzambi wazatishili ifutu danyiloña hakukuula apostolu indi niantu amakwawu bayi neyi hamuloña wanyidimu yayiwahi yakoñeluwuku. Ilaña, luwi lwindi nikukeña dikwaleñeleli Nzambi yazatishi ifuku danyiloña hakuyikuula. Wafuukwiluhu kuyifumisha apostolu niantu amakwawu munyiloña, muloña wayimweni nindi nshidi yaswaninuwu yayimakeneni. Pawulu walumbulwili chikupu nindi: “Muloña anayihandishi naluwi kwokukukuhwelela; hiyenu awenuku, hichamukunkulu chambala chaNzambi.”—Efwes. 2:8.

14, 15. Nkiswinyi jahembeleliyi Nzambi antu ateneniyi kuloña, nawa chumanyi chateleleluwu kwila?

14 Hichawana chabadika hakwila Mukwakubadika anakeni nshidi jaswaniniyi muntu niyiluwa yakoñeliyi. Himunateli kwiluka nshidi jakoñeliyi muntu henohu kanda yekali mukwaKristuku; ilaña, kuhitila mwifutu danyiloña, Nzambi nateli kwanakena nshidi jakoñeliyi. Pawulu wasonekeli nindi: “Chamukunkulu chaluwi chenjili hansañu yanyiloña yayivulu, kulonda kubalumuna antu ekali aloña.” (Rom. 5:16) Apostolu niantu amakwawu atambwilili ichi chawana (chakuyitena kuloña) akatwalekahu nakudifukula kudi Nzambi walala nachikuhwelelu. Nkiswinyi jakatambwilawu kumbidi? “Antu akutambula luwi olu lwasweja kuvula, nichamukunkulu chakuloña, akubadika nankashi kwikala anyanta muwumi hansañu yawumu, yowu Yesu kristu.” Eñañi, chawana chakuloña chazatikilaña munjila yacheñi. Chuma chafumaña munichi chawana hiwumi.—Rom. 5:17; tañenu Luka 22:28-30.

15 Antu atambwilaña ichi chawana, atenañawu nawu aloña, ekalaña anyana kaNzambi awuspiritu. Chineli hiyanswana aKristu, adi nakuchiñeja kwakuyisañwila kuwumi wamwiwulu neyi anyana akuspiritu ‘akayula neyi anyanta’ naYesu Kristu.—Tañenu Aroma 8:15-17, 23.

Nzambi Wamwekeshaña Kukeña niKudi Antu Amakwawu

16. Indi muntu wukweti kuchiñeja kwakushakama heseki nateli kutambwila ñahi chawana?

16 Bayi neyi antu ejima ekala nachikuhwelelu nawa amukalakelaña Nzambi neyi akwaKristu ashinshika ‘akekala anyanta’ naKristu mwiwuluku. Amavulu achiñejaña yuma yashimunawu muBayibolu neyi kwachiñejeleñawu ambuña aNzambi akusambila. Achiñejaña kushakama haya nyaka muparadisa heseki. Komana hayinu mpinji anateli kutambwila chawana chachiwahi kufuma kudi Nzambi nikuyimona nawu aloña chinakutalilawu wumi wahaya nyaka haseki? Kwesekeja namazu ayisonekeleliyi Pawulu Aroma, tunateli kwakula netu eña!

17, 18. (a) Hamuloña wachikuhwelelu chaAbarahama, Nzambi wamumweni ñahi? (b) Muloñadi Yehova chamuteneneniyi Abarahama nindi waloña?

17 Pawulu wahosheli hachakutalilahu chachiwahi chaAbarahama, iyala wachikuhwelelu wadiñaku henohu Yehova kanda yayinki aIsarela nshimbi nawa henohu Kristu kanda yashinkuli njila yawumi wakwiwulu. (Heb. 10:19, 20) Twatañaña netu: “Ichi chikaninu chamukaninuwu Abarahama nianyanindi, nawu akaswani mpata yamunu mwishina, hiyachikanini chakunshimbuku, ilaña chakukuloña kwakukuhwelela.” (Rom. 4:13; Yak. 2:23, 24) Dichi Nzambi wamuteneni Abarahama wadiña washinshika nindi waloña.—Tañenu Aroma 4:20-22.

18 Ichi hichinatalishi mukwila nawu hayaaka yejima Abarahama yamukalakeleliyi Yehova havulumwineñaku. Hadiña waloñaku. (Rom. 3:10, 23) Hela chochu, kwesekeja namaanindi abadika, Yehova wamweni chikuhwelelu chaAbarahama chabadika ninyidimu yakoñeleñayi. Sweje-e dinu, Abarahama wakuhweleleli chikaninu ‘chalubutu’ lwakafuma muchisaka chindi. Mesiya hela Kristu, diwekalili ilu Lubutu. (Kutach. 15:6; 22:15-18) Kushindamena ‘hakukuula kwekala mudi Kristu Yesu,’ Nsompeshi wabadika wakanakena nshidi jakoñeluwu kunyima. Dichi, Abarahama niamayala amakwawu adiña nachikuhwelelu kunyima akayisañula.—Tañenu Aroma 3:24, 25; Mas. 32:1, 2.

Ikalenu Nawubwambu Wawuwahi naNzambi Makonu

19. Muloñadi antu amavulu makonu chatela kuzañalelawu hakwiluka Abarahama chamumweneñawu kudi Nzambi?

19 Chineli Nzambi wakukeña wamuteneni Abarahama nindi waloña chatela kuzañalesha akwaKristu alala makonu. Yehova hamuteneni kuloña neyi chatenañayi antu awayishañayi naspiritu kulonda akekali ‘akuswana chimu naKristuku.’ Iyi naambala yantesha yanidi izanvu “atambikawu kwikala akwakujila” nawa ayiteja kwikala “anyana kaNzambi.” (Rom. 1:7; 8:14, 17, 33) Kwambukaku, Abarahama wekalili “ibwambu daNzambi” henohu kanda ahani mulambu wefutu danyiloña. (Yak. 2:23; Isa. 41:8) Chumanyi chikamwekana kudi akwaKristu alala achiñejaña kushakama muParadisa yakaletawu heseki?

20. Nzambi wakuhwelelaña chumanyi makonu kudi antu amonañayi nindi aloña, neyi cheliliyi kudi Abarahama?

20 Antu amavulu hiyatambwila ‘chamukunkulu chakuloña,’ nakuchiñeja kwawumi wamwiwulu ‘kuhitila mukukuula kwekala mudi Kristu Yesuku.’ (Rom. 3:24; 5:15, 17) Kubombelahu, akuhwelela chikupu mudi Nzambi niyuma yaloñeshayi, nawa amwekeshaña chikuhwelelu kuhitila munyidimu yayiwahi. Mudimu wumu wazatañawu ‘wakushimuna wanta waNzambi, nakutena nsañu yaMwanta Yesu Kristu.’ (Yil. 28:31) Dichi, Yehova nateli kuyimona nindi aloña neyi chamumweniyi Abarahama. Chawana chatambwilañawu, hiwubwambu naNzambi, chambuka ‘nachamukunkulu’ chatambwilañawu awayishewa. Ilaña, hichawana chatambwilañawu namakasa ayedi.

21. Nkiswinyi yitukatambwila hamuloña wakukeña kwaYehova niwuñanji windi?

21 Neyi mwachiñejaña kutambwila wumi wahaya nyaka heseki, mwatela kwiluka nenu iku kukooleka hikwashindamena hayuma yakanañawu anlomboli jawantuku. Ilaña, kunakumwekesha kufuukula kwakuwahi kwaMwanta Wakuleña Kwejima. Yehova wazatisha njila jajiwahi hakwila yakoñi mwafuukulayi. Njila jazatishayi jesekana nawuñanji windi walala. Kubombelahu, jamwekeshaña kukeña kwaNzambi kwabadika. Dichaleñeleli Pawulu hakuhosha nindi: “Nzambi wamwekeshaña kukeña kwindi yomweni kudetu, hohitwachidiñi akwanshidi Kristu watufwilili.”—Rom. 5:8.

[Tumazu twaheshina]

^ Chakutalilahu, iyi yitoñojoka yashimunañawu hadi anyana ayisonekeli nimumukanda waInsight on the Scriptures, Volume 2, ifu 736, mapara. 4 ni 5.

Munakwanuka?

• Chumanyi chaswaniniwu anyana kaAdama, nawa chumanyi chafuminumu?

• Indi mulambu awuhanini ñahi, nawa kulema kwamulambu kwesekeni ñahi nachuma chakuuliluwu?

• Chawana chakuyitena kuloña chayileñelaña kwikala nakuchiñeja kwamuchidinyi?

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Mwevulu wudi hefu 13]

Iyala wawanina Adama wavulumwini. Yesu iyala wawanina waheni mulambu

[Mwevulu wudi hefu 15]

Iyi diyi nsañu yayiwahi yitwashimwinaña kuhitila mudi Yesu yinateli kututenenawu kuloña!