Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Shenu Muchima Hakuleta Kuwunda

Shenu Muchima Hakuleta Kuwunda

Shenu Muchima Hakuleta Kuwunda

“Tushenu muchima hakwila yuma yaletaña kuwunda.”—ROM. 14:19.

1, 2. Muloñadi aYinsahu jaYehova chashakaminañawu mukuwunda?

 MAKONU antu hiyanakushakama mukuwunda kwakweni mukanu kaayuku. Hela antu afuma kwituña dimu nawa ahoshaña idimi dodimu hiyadi anuñañanaku. Yuma yidi neyi nsakililu, jipolitiki, maheta, nishikola diyi yayambulaña. Ilaña, antu jaYehova anuñañana hela chakwila afuma ‘kunyuza yejima, kunyichidi yejima, kumatuña ejima, nikumadimi ejima.’—Chim. 7:9.

2 Kudi yuma yaleñelaña hakachi ketu hekaleña kuwunda. Chuma chaleñelaña muloña “tukweti kuwunda naNzambi.” Iku kuwunda kwafumaña mukumukuhwelela Mwanindi, watufwilili. (Rom. 5:1; Efwes. 1:7) Cheñi nawa, Yehova wenkaña antu jindi ashinshika spiritu yajila nawa kuwunda himukabu wasoñaña iyi spiritu. (Ŋal. 5:22) Chuma chikwawu chaleñelaña hakachi ketu hekaleña kuwunda nikunuñañana muloña ‘hitudi ampata yamunu mwishinaku.’ (Yow. 15:19) Ichi chinayi mukwila nawu hitwadiñijaña munsañu jamapolitiki nimunjitaku. Neyi chochahosha Bayibolu, antu jaYehova ‘achila mpoku jawu kwikala matemwa.’—Isa. 2:4.

3. Chumanyi chaleñelaña hakachi ketu hekaleña kuwunda nawa yumanyi yitukuhanjekahu muchinu chibaaba?

3 Twekala ‘akeñañana’ muchipompelu hela chakwila twafuma kumaluña amboka-mboka nawa tukweti tushidikilu niyitoñojoka yashiyashana. (Yow. 15:17) Kuwunda kutukweti hikwakuminaña hohu hakubula kukatisha amana kwetuku. Kwatuleñelaña ‘kwilila antu ejima chachiwahi; nikubadika kwilila akwetala dakwitiya kwakukuhwelela.’ (Ŋal. 6:10) Kuwunda kutukweti naYehova ninawamana kwetu niahela kwalema nankashi. Twatela kukiña iku kuwunda kutukweti. Tukuhanjeka hachitwatela kusha muchima hakuleta kuwunda muchipompelu.

Neyi Tuluwañesha

4. Chumanyi chitwatela kwila kulonda tuleti kuwunda neyi tunavulumuni mukwetu?

4 Kambanji Yakoba wasonekeli nindi: “Wejima wetu twaluwaña muyuma yayivulu. Muntu wukubula kuluwa mukanwa diyi muntu walala chikupu.” (Yak. 3:2) Dichi, mpinji yikwawu antu ayedi muchipompelu anateli kutoboka hela hakachika kawu hanateli kumwekena kukala. (Fwi. 4:2, 3) Ilaña neyi hakachi kawu hamwekana kukala, atela kukwimanisha kulonda kuwunda kutwalekuhu muchipompelu. Chakutalilahu, talenu kufumba kutwatela kulondela neyi twiluka netu tunavulumuni mukwetu.—Tañenu Matewu 5:23, 24.

5. Tunateli kuleta ñahi kuwunda neyi muntu yatuvulumuna?

5 Indi neyi muntu yatuvulumuna? Komana twatela kutoñojoka netu muntu wunatuvulumuni watela yenzi nakudanakena? Mukanda wa 1 Akorinda 13:5 wahosha nawu, “[Kukeña] hikwafuukwilaña mukwawu chuma chatamaku.” Neyi muntu yatuvulumuna, twashaña muchima hakwila yuma yaletaña kuwunda neyi tumwanakena nikuvulamena kukala kwamwekana. (Tañenu Akolose 3:13.) Iyi diyi njila yayiwahi yitwatela kulondela neyi hakachi ketu hamwekana kukala kwantesha. Chatukwashaña kwikala anuñaña nawamana kwetu. Nawa twazañalalaña hamuloña wakwila chuma chachiwahi. Chishimu chamaana chahosha nawu: ‘Chalema . . . kudiwula mwanavulumuni mukwenu.’—Yish. 19:11.

6. Chumanyi chitwatela kwila neyi tunakañanyi kuvulamena chiluwa chinatuvulumunuwu?

6 Indi neyi muntu yatukoña chuma chatama chinateli kutukalila kuvulamena? Himwatela kushimujolaña iku kukala kudi antu amakwawuku. Matuñu amuchidiwu hiyaletaña kuwunda muchipompeluku. Chumanyi chitwatela kwila kulonda tumanishi kukala? Mukanda waMatewu 18:15 wahosha nawu: “Neyi mana kweyi nakuvulumuni, yaku wumukonkololi mwanaluwiyi kwakanka wenu; neyi wukukutiya, wunamoni dehi mana kweyi.” Hela chakwila mukanda waMatewu 18:15-17 wahoshaña hanshidi jamaneni, tunateli kuzatisha nshimbi hela kufumba kudi muvasi 15 hakumanisha kukala kukwawu. Dichi neyi tukweti kukala namuntu, chikuwaha neyi tusambila kuhosha nindi kwakankawetu. Twatela kuhosha nama kwetu munjila yayiwahi kulonda tuleti kuwunda hakachi ketu. *

7. Muloñadi chitwatela kunyakala kumanisha kukala?

7 Kapostolu Pawulu wasonekeli nindi: “Zuwenu kuzuwa kwakadi kuvulumuna, bayi muhumisha itañwa iku saña mwahililaku. Bayi mumushila diyabolu hakushakamaku.” (Efwes. 4:26, 27) Yesu niyena wahosheli nindi, “Tiyañana swayi nachilumbu cheyi hiwuchidi nindi munjila.” (Mat. 5:25) Dichi hakwila nawu tushakami mukuwunda nawantu amakwawu, twatela kunyakala kumanisha kukala. Neyi nehi, kukala kwaswejelañaku chikupu neyi chochatotaña chilonda neyi mubula kunyakala kushahu yitumbu. Kudinka wanta, ichima, hela kukeñesha mali bayi kutuleñeli tukañanyi kumanisha kukala kutunamoni nawamana kwetuku.—Yak. 4:1-6.

Chimwatela Kwila Neyi Antu Amavulu Hiyanakutiyañanaku

8, 9. (a) Kukalanyi kwadiña muchipompelu chamuRoma? (b) Indi Pawulu wayifumbili ñahi akwaKristu amuRoma?

8 Mpinji yikwawu antu amavulu muchipompelu hiyanateli kutiyañanaku. Ichi dichuma chamwekeni kudi akwaKristu amuRoma. Kutoboka kwavulumukili hakachi kawaYudeya nawakwaKristu abulili kwikala aYudeya. Amakwawu adiña nachileji chazeya. Chinleji chawu chayikanishileña kwila yuma yayivulu hela chakwila hiyadiña ayikanisha muNsonaku. Antu amakwawu muchipompelu adiña nachilenji chakola. Atoñojokeleña nawu abadikili ana adiña nachilenji chazeya. Antu adiña nachilenji chazeya niwena atachikili kwinka muloña antu adiña nachilenji chakola. Antu wenawa asompesheleña akwawu hansañu yatela kudifuukwilawu aweni. Indi Pawulu wayifumbili nindidi antu amuchipompelu?—Rom. 14:1-6.

9 Antu adiña nachilenji chakola atoñojokeli nawu hiyateleli kwovwahila Nshimbi yaMosiku. Nawa adiña nachilenji chazeya atoñojokeli nawu hiyateleleli kudya yuma yakaanishiluwu muNshimbuku. Dichi Pawulu wafumbili akwaKristu ejima. Pawulu wayilejeli nindi bayi atoñojoka nawu abadikili ana adiña nachileji chazeyaku. (Rom. 14:2, 10) Yitoñojoka yamuchidiwu yadi kuleñela antu adiña nachinleji chazeya kuleka wubwambu wawu naYehova. Pawulu wayisoñamishili nindi: “Bayi mujaha mudimu waNzambi nansañu yakudyaku.” Watwalekeluhu nindi: “Chachiwahi kuleka kudya mbiji, hela kunwa walwa, hela kwila chuma chimu chakudimbwisha nachu mana kweyi.” (Rom. 14:14, 15, 20, 21) Pawulu walejeli ana adiña nachileji chazeya kubula kusompesha antu atoñojokeleña munjila yacheñi. (Rom. 14:13) Wayilejeli nindi: “Muntu bayi aditoñojoka kulema kwakubadika mwatelela kutoñojokaku.” (Rom. 12:3) Hanyima yakufumba akwaKristu ejima, wahosheli nindi: “Tushenu muchima hakwila yuma yaletaña kuwunda, niyuma yakudikolesha nachu wumu namukwawu.”—Rom. 14:19.

10. Neyi cheliluwu akwaKristu amuRoma, chumanyi chatela kwilawu antu anatooboki kulonda amanishi kukala?

10 Tuneluki netu antu amuchipompelu chamuRoma etejeli mwayifumbiluwu kudi Pawulu nawa ahimpili. Makonu, tunateli kumanisha kukala nawamana kwetu niahela munjila yayiwahi neyi tulondela kufumba kwamuBayibolu. Neyi chelili akwaKristu amuRoma, makonu neyi muchipompelu mumwekana kukala antu ejima adi mukukala atela kuhimpa kulonda ‘ashakami mukuwunda nawakwawu.’—Maku 9:50.

Aeluda Chatela Kukwashanawu

11. Chumanyi chatela kwilayi eluda neyi mukwaKristu nakukeña kumuleja kukala kunamoniyi namukwawu mukwakwitiya?

11 Indi neyi muntu wudi nakukala nantaña yindi hela namukwaKristu nawa nakukeña kuhosha naeluda hakukala kunamwekani? Mukanda waYishimu 21:13 wahosha nawu: “Yowu wukujika matu indi chakalokañayi kazweñi, niyena nawa wamba kakaloka, hiyakamutiyaku.” Eluda nateli ‘kujika matu indi’ neyi yabula kutiyilila kudi muntu wunakukeña wukwashu. Chishimu chikwawu chahosha nawu: “Muntu wasambilaña kuholokela mukwawu diyi wamwekanaña neyi waloña, ilaña mukwawu wukwinza nakumusandujola.” (Yish. 18:17) Eluda watela kutiyilila nakashinshi, nawa watela kubabala kulonda yabuli kufuukulahu chakadi kwiluka kukala kwejima. Hanyima yakutiyilila, eluda watela kumwihula neyi chakwila iku kukala nalejiku muntu mukwawu. Eluda watela kuhanjeka namuntu anavulumunuwu hanshimbi jamuBayibolu jatela kulondelayi hakwila yaleti kuwunda.

12. Yakutalilahwinyi yisatu yinakumwekesha wubanji wekala mukunyakala kufuukula hamuloña chakadi kutiyilila kukala kunamwekani?

12 Yakutalilahu yisatu yamuBayibolu yikutukwasha kwiluka wubanji wekala mukutiyilila hohu kudi muntu wumu kutalisha hakukala kunamwekani. Potifwari watiyilili hohu mwamulejeliyi ñodindi mwakutwamba nindi Yosefu wakeñeleña kumukwata kulonda yakami nindi. Dichi, Potifwari wazuwili chikupu nawa wamushili Yosefu mukaleya. (Kutach. 39:19, 20) Mwanta Davidi watiyilili mwamulejeluwu kudi Ziba, wahosheli nindi nkanka yindi Mefwibosheti wadiña nakukwasha ayilumbu jaDavidi. Dichi Davidi wahosha chakadi kutoñojoka nindi: “Yuma yaMefwibosheti yejima yinekali dehi yeyeyi.” (2 Sam. 16:4; 19:25-27) Mwanta Aratasheshe amulejeli kudi ayilumbu jawaYudeya nawu aYudeya adiña nakutuñulula mpwembu yaYerusalema muloña akeñeleña kudikaña nayena. Dichi mwanta watiyilili makudi amulejeluwu nawa wahanini nshimbi nindi aYudeya aleki mudimu wakutuñulula Yerusalema. Chafuminumu, aYudeya alekeli kuzata hatembeli yaNzambi. (Ezera 4:11-13, 23, 24) Aeluda akwaKristu atela kulondela kufumba kwaPawulu kwamufumbiluwu Timotewu nawa hiyatela kusompa muloña chakadi kwiluka wunsahu wejimaku.—Tañenu 1 Timotewu 5:21.

13, 14. (a) Chumanyi chitwatela kwanukaña neyi chakwila antu ayedi anatooboki? (b) Chumanyi chinateli kukwasha aeluda kufuukulahu chachiwahi hanyiloña?

13 Bayibolu yahosha nawu: “Muntu natoñojoki nindi neluki, kanda eluki mwadi kwilukayuku.” (1 Kor. 8:2) Neyi antu ayedi anatooboki tunateli kutoñojoka netu tuneluki chaleta kukala. Ilaña twatela kwanuka netu hitunateli kwiluka wunsahu wejimaku. Cheñi, hitunateli kwiluka nkulilu yanawa antu ayedi anatoobokiku. Aeluda atela kubabala hakusompa nawa bayi atiyilila nsañu yakutwamba hela mbonji kutalisha hakukala kunamwekanuku. Nawa bayi eteja munakuhoshayi muntu hamuloña wakwila nawu wahetaku. Yesu, nsompeshi atondawu kudi Nzambi “hakasompesha chakumona kwanamesu hohuku; hakahoshela chakutiya kwanamatu hohuku.” (Isa. 11:3, 4) Spiritu yaYehova diyamulombolaña Yesu. Aeluda akwaKristu niwena atela kulombolewaña naspiritu yajila yaNzambi.

14 Aeluda atela kulombaña spiritu yaYehova henohu kanda asompi muloña. Spiritu yaNzambi yikuyilombolaña neyi azatishaña Bayibolu ninyikanda yasonekaña ‘nduñu wamaana nikashinshi.’—Mat. 24:45.

Twatela Kushakama Mukuwunda naNzambi

15. Neyi mukwaKristu yeluka nshidi yinakoñiyi mana kwindi, mpinjinyi yatela kushimunayi kudi aeluda?

15 Bayibolu yatulejaña kushakama mukuwunda nawantu amakwawu. Ilaña yahosha cheñi nawu: “Maana afumaña mwiwulu, kusambila amawahi, nkumininaku awunda.” (Yak. 3:17) Bayibolu yahosha nawu twatela kwikala amawahi. Kwikala amawahi hela atooka, chatalisha mukwila nawu twatela kulondela munakutulejayi Nzambi hayuma yaloña niyatama nikwila yuma yamuzañaleshaña. Neyi mukwaKristu yeluka nindi mana kwetu hela muhela nakoñi yuma yazonda, watela kumuleja yayi nakushimuna nshidi jindi kudi aeluda. (1 Kor. 6:9, 10; Yak. 5:14-16) Neyi yakaana kushimuna nshidi jindi, mukwaKristu wuneluki nshidi yakoñayi watela kulejamu aeluda. Neyi mukwaKristu yabula kushimuna hamuloña wakukeña kushakama mukuwunda nawunaputoli, dikwila nawu niyena neli nshidi.—Lev. 5:1; tañenu Yishimu 29:24.

16. Chumanyi chitwatela kudizila kuchuma chelili Yehu chadibulakeniyi naMwanta Yorami?

16 Yehu wakoñeli chuma chamwekesheli nawu kwila chuma chaloña chalema nankashi kubadika kushakama mukuwunda namuntu wunakoñi nshidi. Nzambi wamutemesheli Yehu kuya nakubabesha chisaka chaMwanta Ahabi. Mwanta watama Yorami, mwana kaAhabi naYezebeli, wakandamini mwikalu dindi wayili nakudibulakana naYehu nawa wahosheli nindi: “Eyi Yehu kwamwena tahindi?” Indi Yehu wakwili nindidi? Wakwili nindi: “Kwikala kumwena, chikuneli mawuvumbi amama yeyi Yezebeli niwuloji windi saña wavulila?” (2 Anya. 9:22) Dichi, Yehu wevwili wuta windi wamukunji nakumusowa Yorami nakumuhanwisha hamuchima waluduñu. Kufwana Yehu, aeluda atela kubabesha antu elaña nshidi mumushikila, abulaña kubalumuka mumuchima. Aeluda ahañaña antu abulaña kubalumuka mumuchima kulonda chipompelu chitwalekuhu kushakama mukuwunda naNzambi.—1 Kor. 5:1, 2, 11-13.

17. Chumanyi chatela kwanukaña akwaKristu ejima?

17 Kakavulu kukala kwamwekanaña hakachi ketu hikwafumaña hanshidi jamanenuku. Komana chachiwahi kumwekesha kukeña nikudiwula yiluwa yakoñaña amana kwetu. Bayibolu yahosha nawu: “Muntu wukubuta muloña nalondi kukeña; ilaña muntu wahoshaña nsañu yamunzenzenki waambulaña amabwambu adikeña.” (Yish. 17:9) Neyi tulondela mwatulejaña Bayibolu, tukuleta kuwunda muchipompelu nawa tukwikala nawubwambu wawuwahi naYehova.—Mat. 6:14, 15.

Nzambi Wakiswilaña Antu Aletaña Kuwunda

18, 19. Yumanyi yayiwahi yafumaña mukusha muchima hakwila yuma yaletaña kuwunda?

18 Yehova watukiswilaña neyi tushaña muchima hakwila yuma yaletaña kuwunda. Tukwikala nawubwambu wakola naYehova nawa tukuleñelaña muchipompelu mwikali kunuñañana. Neyi tuletaña kuwunda muchipompelu dikwila nawu tukushakamaña mukuwunda nawantu itwashimwinaña ‘nsañu yakuwunda yayiwahi.’ (Efwes. 6:15) Tudi adiloñesha kwikala ‘amwovu nawantu ejima, nikutiyilila antu.’—2 Tim. 2:24.

19 Twatela kwiluka netu, kwamba kekala “kusañuka kwawaloña nikwawabula kuloña.” (Yil. 24:15) Ichi chinayi mukwila nawu Yehova wakasañula yihita yawantu anyichidi yejima. Akafuma mukaayi kejima, kumakiñu amboka mboka, nawa kufuma tuhu haleñeluwu muntu watachi. (Luka 11:50, 51) Twakekala nakukooleka kwakudizisha antu akasañuka kulonda akadizi kushakama mukuwunda. Yuma yitunakudiza hayinu mpinji yikatukwasha kumpinji yakumbidi.

[Tumazu twaheshina]

^ Neyi munakukeña nsañu yikwawu yamuNsona yatela kuyikwasha kumanisha yiluwa yamaneni yidi neyi matuñu nikutwamba, talenu Kaposhi Kakutalila kaChibemba kaOctober 15, 1999, mafu 17-22.

Yumanyi Yimunadizi?

• Chumanyi chitwatela kwila kulonda tuleti kuwunda neyi tuvulumuna muntu?

• Chumanyi chitwatela kwila neyi muntu yatuvulumuna?

• Neyi antu ayedi abobola chumanyi chitwatela kwanuka?

• Muloñadi chichalemena nankashi kwila chuma chaloña kubadika kushakama mukuwunda namuntu welaña nshidi?

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Nyevulu yidi hefu 29]

Yehova wakeña antu anakenaña akwawu namuchima wumu