Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Yehova Wanlejeli Kwila Nkeñelu Yindi

Yehova Wanlejeli Kwila Nkeñelu Yindi

Nsañu Yachihandilu

Yehova Wanlejeli Kwila Nkeñelu Yindi

Washimwini Max Lloyd

Ifuku dimu nawufuku mu 1955, ami nimukwetu mishonali twadiña kwatutemesheluwu kuParaguay, muSouth America, hampinji yakuchikiluwu itala ditwashakamineñamu kudi izanvu dawantu azuwili dabidikileña nawu: “Nzambi yetu hinzambi wamadombu, nakukeña mashi awañinza.” Indi etu añinza twenjili ñahi kunidi ituña?

AMI, nakulilili muAustralia, dimwatachikililiyi Yehova kunleja chakwila nkeñelu yindi. Muchaaka cha 1938, atata atambwili mukanda wateneneñawu nawu Enemies kudi Chinsahu wumu. Anvwali jami adiña adiwula dehi akulumpi jamachechi amunidi iluña, ahosheleña nawu nsañu yikwawu yamuBayibolu yakulumbisha hohu. Chimwahitili chaaka chimu, anvwali jami ayipapatishili nakumwekesha chinjikijilu chakudihana kudi Yehova. Kufuma haniyi mpinji, muchisaka chetu twalemesheli nankashi kwila nkeñelu yaYehova. Yayami, Lesley, wambadikili nayaaka yitanu, diyi walondeleluhu kupapatishewa, ami ampapatishili mu 1940 hinadiña nayaaka 9.

Hanyima Yanjita Yamukaayi Yamuchiyedi, mudimu wakupulinta nikuhana nyikanda washindamena haBayibolu wawaYinsahu jaYehova awulekesheli muAustralia. Chineli nadiña kansi, nalumbulwileña yuma yantesha yinakuhweleli kuzatisha Bayibolu hohu. Nadiña nachaaku chakusenda Bayibolu kushikola kulonda nilejeña akwetu muloña wunabulilaña kudifukula kumpandela hela kuhameka antu ayaña nakulwa njita munyunza.—Kwid. 20:4, 5; Mat. 4:10; Yow. 17:16; 1 Yow. 5:21.

Akwetu akashikola amavulu akaanineña kudikunda nanami muloña anteneneña nawu “nidi mukwakwendesha maluña wakuGerman.” Haniyi mpinji amwekesheleña nyivwimbimbi hashikola. Henohu kanda tutachiki kutala muvwimbimbi, akashikola ejima emeneña nakwimba kamina ketuña. Neyi nikaana kwimana, akwenzi ayedi hela asatu anyamwinineña kunsuki nakunfumisha hachitwamu. Nkumininaku, anhañili kushikola hamuloña wakukakela kuyuma yinadizili yashindamena haBayibolu. Hela chochu, natachikili kudiza shikola yahalehi iku nidi kwitala.

NASHIKIJILI CHIKONKWANYI CHAMI

Chinashikijili yaaka 14, nemikili chikonkwanyi chakutachika mudimu wampinji yejima neyi payiniya. Naneñeli nankashi chelili anvwali jami anleji nawu natela kusambila kuzata mudimu wakumujimba. Akoleleluhu nawu nifweteleña kapeka kamwitala dawu niyakudya nawa ankanini nawu nakatachika wupayiniya neyi nashikiji dehi yaaka 18. Chumichi chaleñeleli tutachiki kuhanjeka mpinji yejima hansañu yamali inatambwileña. Nayilejeleña nami inakukeña kuhemba awa mali kulonda nakayizatishi kumudimu wawupayiniya, ilaña wena ayitambwileña.

Chashikili mpinji yakutachika wupayiniya, twashakamini hamaseki nawanvwali jami anlejeli nawu anashi mali inayinkeleña munyambawulu. Anyinkeli mali ejima nawu nilandumu yakuvwala niyuma yikwawu yakuzatisha muwupayiniya. Anlejeleña chinatela kudihemba ami aweni bayi kukuhwelela antu amakwawuku. Chinanuka, yuma yandizishiluwu yinankwashi nankashi.

Hampinji yitwakulileña ami niyayami Lesley, apayiniya avulileña kushakama mwitala detu nawa twazatileña nawu mumudimu wakushimwina. Hamposu nihamulungu twayileña nakushimwina kwitala-nikwitala nimumukwakwa nikudizisha atudizi aBayibolu. Muyina yaaka, mukwakushimwina wejima muchipompelu wazatileña maora 60 hakakweji. Kakavulu amama avulileña kuzata awa maora, dichi atwimikilili chakutalilahu chachiwahi nayayami Lesley.

KUZATILA WUPAYINIYA MUTASMANIA

Mudimu wami watachi wawupayiniya natachikili kuwuzatila mwituña daAustralia hachitutu chaTasmania nawa nadimbombeli nawayaya nianfumwawu. Ilaña hashimbwili wanyi ayili kuShikola yaGileyadi yanaambala 15. Nadiña nansonyi nankashi muloña nadiña kanda niyeñahu dehi kwiluña dacheñi. Antu amakwawu atoñojokeleña nawu nakashakamaku hohu tukweji tusatu. Ilaña, muchochina chaaka, mu 1950, anyinkeli mudimu weneni muchipompelu wudi neyi wazataña nloñeshi wezanvu dawaeluda. Nkumininaku, antondeli kwikala payiniya wadimena nawa natachikili kuzatila hamu namana kwetu wakansi.

Twazatilileña kumbaka yakwakulehi kwapundileñawu ndeña nawa hikwadiña aYinsahuku. Ifuku dimu nampinji yamwaana twalabili kushika nabasi. Ifuku dakusambila twakaamini mwitala damapumwinu dadikulu. Chikwachili, iku tunakushimwina kwitala-nikwitala, twehwileña enimatala netu tunakukeña kapeka kakusonkela. Chikwelili melela, muntu wumu watulejeli nindi mwitala dankoñi wamuchechi dadiña kwakwihi nachechi yaPresbyterian mwadiña antu wanyi nawa watulejeli nindi tuhoshi namukulumpi wachechi. Wadiña nachisambu nawa watwinkeli itala. Chatukalilileña kwidika mwitala damukulumpi wachechi neyi hitukukeña kuya nakushimwina.

Ilaña antu etejeleña nsañu yayiwahi munidi iluña. Twahanjekeleña chiwahi nawa twekalili nawatudizi aBayibolu amavulu. Chelili akulumpi amuchechi amumusumba eluki nawu aYinsahu jaYehova anakushakama mwitala damukulumpi wachechi, amulejeli nawu yatuhañumu swayi-swayi. Chatuhañiluwu twatachikili kususuta cheñi.

Hanyima yakushimwina kushika nihakuteñuluka kwetañwa hefuku dalondeleluhu, twayili nakukeña hakukaama. Twawanini iluña mwashakamañawu antu mwibulu neyi anakutala ngunja. Twaswekelumu mapakumuna etu nawa twatachikili kushimwina cheñi. Hela chakwila kwatachikili kwiyila, twafuukwiluhu kuya nakushimwina hamatala antesha ashaliluhu. Chitwashikili hetala dimu, iyala wumu watwinkeli kaditala kanyanya katupeka tuyedi kadiña kunyima yetala dindi.

MUDIMU WAMUÑINZA NIKUYA KUSHIKOLA YAGILEYADI

Hanyima yakushimwina hadi tukweji tutanu natusatu, natambwilili mukanda kufuma kukasanji kamutayi kamuAustralia nawu nekali nkoñi wañinza. Nahayamini nankashi muloña nadiña hohu nayaaka 20. Hanyima yakudiza hadi nyilungu yantesha, natachikili kwendela yipompelu nakuyikolesha. Akulumpi ambadikili muyaaka niantu ejima, hiyadiwili wukwenzi wamuku ilaña alemesheli mudimu wunazatileña.

Nazatishileña njila jashiyashana hakwendela yipompelu. Nelileña mulungu wumu nikandama basi, mulungu wukwawu masuwa, wukwawu motoka hela katukutuku iku nakwati chiwahi ipakumuna dayakuvwala nidanyikanda. Kushakama nawakwetu aYinsahu kwanzañalesheleña. Mana kwetu wumu wadiña namudimu weneni muchipompelu wakeñesheli nindi nishikeni kwitala dindi hela chakwila itala dindi dadiña kanda dimani kudituña. Muniwu mulungu nakamineña mucheña cheneni chamwitala dakuwelelamu, ilaña kuspiritu twadiluñishili nankashi!

Chuma chikwawu chamwekeni mu 1953 chelili nitambuli mukanda wakusonekeshelahu kuya kuShikola yaGileyadi yanaambala 22. Ilaña nazañaleli nankashi wanyi. Chelili muhelami ninfumwindi amanishi Shikola yaGileyadi haJuly 30, 1950, ayitemesheli kuPakistan. Nichaaka kumana nehi, Lesley wakatili nawa wafwilili kunidi iluña. Natachikili kutoñojoka nami, indi anvwali jami akutiya ñahi neyi niyileja nami inakuya kwituña dacheñi chineli yayami nafwi katataka? Ilaña, ahosheli nawu: “Yaku wakamuzatili Yehova kwejima kunakutemeshiyi.” Atata hinayimwenuhu cheñuku. Afwili mu 1957.

Hashimbwili wanyi, ami niakwetu atanu akuAustralia twakandamini mbopolu nakwenda lwendu lwanyilungu yitanu nawumu kuya kuNew York City. Hitwayileña, twatañileña Bayibolu, kudiza nikushimwina kudi antu itwadiña nawu. Henohu kanda tuyi kwiluña kwadiña shikola kuSouth Lansing, New York, twapompeli kupompa kwanyuza kwadiña muYankee Stadium muJuly 1953. Antu ejima apompeli adiña 165,829.

Antu ejima enjili kushikola yaGileyadi yanaambala 120 afumini kumatuña amboka-mboka. Hefuku ditwamanishili dihu hatulejeluwu kwiluña kutwayileña nakuzatila. Chatulejeluwu twayili swayi-swayi mulayibulali yawakaGileyadi nakutala matuña kutwayileña nakuzatila. Kunidi ituña daParaguay kwantemesheluwu, hiituña delukiluwu antu nawu mwaswejeli nsañu jamapolitiki kufuma kushankulu. Chitwashikili hashimbwili wanyi, ifuku dimu nampinji yantetemena nehwili akwetu amishonali nami anleji chaletelañawu antu “ipumba” nawufuku. Amwemweteli nawa ahosheli nawu: “Wunadimweni yuma yinakukeña kuhimpawu antu. Tala kuchisu chakumbidi kulonda wudimweni.” Amashidika adiña nakupalala mwejima!

CHUMA CHALEMA CHITWAKANUKAÑA MPINJI YEJIMA

Mpinji yimu, nayili nankoñi wañinza nakuhempula chipompelu chadiña kwakulehi nikutalisha antu filimu yaThe New World Society in Action. Twendeli hadi maora 8 hela 9, chatachi twakandamini masuwa, kuhiñahu kawalu niikalu nkumininaku itemba dawañombi. Twasendeli generator nikina dakumwekeshelahu nyivwimbimbi datenañawu nawu projekita. Chitwashikili kutwayileña, ifuku dalondeleluhu twahumishili itañwa nakushimwina antu mumaha nikuyileja netu enzi nakutala iyi filimu nawufuku. Kwenjili antu 15.

Hanyima yakuyitalisha antu iyi filimu hadi jiminiti 20, atulejeli nawu twiñili mwitala swayi. Twanoneli projekita nakwiñila mwitala. Dichi antu atachikili kubideka nikuvumisha mata nawa ahosheleña nawu: “Nzambi yetu hinzambi wamadombu, nakukeña mashi awañinza.” Kunidi iluña twadiñaku hohu añinza ayedi! Antu enjili nakutala filimu diwu akañesheli idi izanvu kwiñila mwitala. Ilaña awa akwankunyi afuntili cheñi na 3 koloku yakumacha, nakuvumisha mata nikutuleja nawu chikwacha akutufuntisha kumbaka kutwafumini.

Amana kwetu amulejeli kapokola wamunodu iluña nawa wenjili namwaana natuwalu tuyedi twakutusendelahu kulonda yatutwali kumbaka. Hakufunta, neyi tushika hesaña hela hatuvundavunda, wedishileña wuta windi nakutwaminaku nakutala neyi kumbidi kudi chiwahi. Nkumininaku, nelukili nami kawalu hikanyama kakawahi kwendelahu, mukuhita kwampinji nalandili kawalu kamu.

ATUTEMESHELELI AMISHONALI AMAKWAWU

Mudimu wakushimwina watwalekeluhu kusoña nyikabu yayiwahi hela chakwila akulumpi jamachechi akañesheleña. Mu 1955, amishonali atanu enjili, kushilahu nimuhela wakansi Elsie Swanson, wakuCanada wamanishili shikola yaGileyadi yanaambala 25. Twazatilili hamu hadi mpinji yantesha hakasanji kamutayi henohu kanda amutemeshi kumbaka yikwawu. Watwamijiluku mudimu waYehova muchihandilu chindi nawa anvwali jindi abulili kudiza chalala amukwashileñaku chantesha. HaDecember 31, 1957, twadisumbwili naElsie nawa twatachikili kushakama nkawetu mwitala dawamishonali dadiña kukabeta kambwela kaParaguay.

Mwitala detu himwadiña menji akunyipompiku; ilaña twatahileña menji mujilayi yadiña kunyima yetala. Mwitala detu himwadiña itala dakuwelela hela musalanyi hela ikina dakukosela yakuvwala nifulijuku. Twalandileña hohu yakudya yakudya hanodi ifuku. Ilaña kwikala nachihandilu chapela niwubwambu wawuwahi nawamana kwetu niahela muchipompelu kwatuzañalesheleña nankashi mumaluwi etu haniyi mpinji.

Chitwelili tuhu tikiliki muAustralia mu1963 nakutala amama, amama akatili muchima, hadaha hamuloña wamuzañalu watiyiluwu hakumona mwanawu weyala wamwenuwu yaaka ikumi yinahituhu. Chelili hitukukeña kufunta kutwazatilileña kuParaguay, twamweni kukala kweneni nankashi chakwila twakañenyi nimwakwilila. Twadihwili netu, tuyishiyi amama muchipatela netu hadaha kudi muntu wukuyihembaña, tahindi tufunti kuParaguay nakuzata mudimu wetu wutwakeñeli nankashi? Hanyima yakulomba nankashi, ami niñodami Elsie twafuukwiluhu kushakama nakuyihemba aMama. Twayihembeli nikutwalekahu namudimu wampinji yejima kushika nimpinji yafwiluwu mu 1966.

Twadiña nakukooleka kwakutuzatisha mumudimu wamuñinza niwamunkambi muAustralia hadi yaaka yayivulu nikutañisha muShikola yaMudimu waWanta yawaeluda. Yuma yahimpikili cheñi muchihandilu chetu. Anyinkeli mudimu wakukalakala neyi membala waKomiti yaMutayi watachi wamuAustralia. Kufumahu, hampinji yitwatuñileña kasanji kamutayi antondeli kwikala cheyamani wakomiti yakutuña. Twatuñili mutayi wawuwahi hamuloña wawantu amavulu akuluka yitembi munsañu yakutuña, nikunuñañana kwawantu azatileña.

Kuhiñahu anlejeli kuzatila kuDipatimenti yaMudimu, yatalaña hamudimu wakushimwina mwituña. Nadiña cheñi nakukooleka kwakwendela nyitayi yashiyashana mukaayi neyi nkoñi wendelaña nyitayi nakukwasha amana kwetu nikuyikolesha. Chikuhwelelu chami chakoleleña neyi nendela matuña mudi amana kwetu niahela akasiluwu mutuleya hadi yaaka yayivulu nimumaluña akuyandishila hamuloña wakwikala ashinshika nikumwovwahila Yehova.

MUDIMU WUTUNAKUZATA HAYINU MPINJI

Chitwafumini halwendu lwalulehi mu 2001, naweni mukanda wakuntambika kuya kuBrooklyn, New York, nakuzatila hamu nawamana kwetu atondeluwu kwikala muKomiti yaMutayi yayiha yamuUnited States. Ami niñodami Elsie twafukamini nakulombela hansañu yitwatambwilili nawa twetejeli mudimu watwinkeluwu namuchima wumu. Tunashakami yaaka yakubadika ha 11 muBrooklyn.

Nidi namuzañalu chikupu hakwikala namumbanda wazañalalaña kuzata mudimu wejima watwinkañayi Yehova. Chayinu mpinji ami niñodami Elsie tudi nayaaka 81 nawa tuchidi akola kumujimba. Tunakutalila mpinji yakatudizishañayi Yehova yuma yayiwahi haya nyaka ninkisu yayiwahi yakatambwilawu antu ejima atwalekañahu kwila nkeñelu yindi.

[Mazu ekoku adi hefu 19]

Nelileña mulungu wumu nikandama basi, mulungu wukwawu masuwa, wukwawu motoka hela katukutuku iku nakwati chiwahi ipakumuna dayakuvwala nidanyikanda

[Mazu ekoku adi hefu 21]

Tunakutalila mpinji yakatudizishañayi Yehova yuma yayiwahi haya nyaka

[Nyevulu yidi hefu 18]

Kuchimunswa: Hinadiña mumudimu wamuñinza muAustralia

Kuchidiilu: Nidi nawanvwali jami

[Mwevulu wudi hefu 20]

Hefuku ditwadisumbwili, haDecember 31, 1957