Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Yehova Wapompeshaña Antu Jindi Amuzañalu

Yehova Wapompeshaña Antu Jindi Amuzañalu

Yehova Wapompeshaña Antu Jindi Amuzañalu

“Wakapompeshaña antu ejima, niamayala, niambanda, niatwansi, nimwenyi weyi.”—KUHIT. 31:12.

MUKWAKULA NENUDI?

Muloñadi chitukuhoshela netu kupompa kweneni kwalema nankashi kudi antu jaYehova?

A Isarela elileña ñahi hakwila nawu ayi kuyawija muYerusalema?

Muloñadi chimwatela kuyila kukupompa kweneni mpinji yejima?

1, 2. Yumanyi yitukudiza kutalisha hakupompa kweneni muchinu chibaaba?

 HADI yaaka yayivulu, aYinsahu jaYehova apompaña hamu hakupompa kwanyuza nikwankambi. Etu amavulu twapompahu dehi kupompa kwamuchidiwu, hadaha tunapompi hadi yaaka yayivulu.

2 Kushankulu, antu jaNzambi niwena ekalileña nakupompa kweneni kwajila. Tukudiza hakupompa kwawantu jaNzambi kwashimunawu muNsona nichikwadifwana nakupompa kwamakonu. Tukudiza cheñi hayuma yitwahetelañamu neyi tuya nakupompa.—Mas. 44:1; Rom. 15:4.

KUPOMPA KWENENI KWALEMA NANKASHI, KWAKUNYIMA NIKWAMAKONU

3. (a) Yumanyi yamwekeni hakupompa kweneni kwatachi kwawantu jaYehova kwashimunawu muBayibolu? (b) Indi aIsarela ayitambikileña ñahi hakwila apompi hamu?

3 Kupompa kwadiña mwishina Dampidi yaSinayi dikwadiña kupompa kweneni kwatachi kwapompeli antu jaNzambi kulonda atambwili nshimbi jakuspiritu. Iku kwadiña kupompa kweneni nankashi kwakundama kukudifukula kwalala. Yehova wamwekesheli ñovu yindi kudi aIsarela nawa wayinkeli Nshimbi yindi. Ifuku denidi hiyamba kadilalamenaku. (Kwid. 19:2-9, 16-19; tañenu Kwidika 20:18; Kuhituluka 4:9, 10.) Hakupompa kweniku wubwambu wawaIsarela naNzambi wahimpikili. Chimwahitili mpinji yantesha, Yehova waloñesheli njila yakupompeshelamu antu jindi. Wamulejeli Mosi nindi yatuñi mpuña jasiliva jiyedi, jakuzatisha hakutambika “chipompelu chejima” kulonda enzi “kuchinsu chetenti dakubulakena.” (Kuch. 10:1-4) Toñojokenu hamuzañalu watiyileñawu antu hampinji yapompeleñawu hamu!

4, 5. Muloñadi kupompa kweneni kwaloñesheleñawu aMosi naYoshuwa chikwalemena nankashi?

4 Kukamwihi nakukuma kwalwendu lwawaIsarela muchinkala mpata hadi yaaka 40, Mosi wapompesheli akwawu aIsarela chashikiluwu hampinji yakala yaniwu muza wawuha. Ashikili kukamwihi nakwiñila Mwituña Dachikaninu. Iyi yadiña mpinji yayiwahi yateleleli Mosi kuyanukishayi amana kwindi yuma yejima yayikoñeleliyi Yehova niyadi kuyikoñelayi kumbidi.—Kuhit. 29:1-15; 30:15-20; 31:30.

5 Hadaha haniku kupompa Mosi walejeli antu nindi kukekalaña kupompa kweneni nikutañisha antu jaNzambi. Muyaaka yaSabata Yayawija Yamuyisolu, amayala, ambanda, anyana, nienyi awaIsarela apompeleleña kwiluña datondeleñayi Yehova ‘kulonda akatiyi, akadizi, akatiyi Yehova woma, akashuku muchima wakwila mazu ejima anshimbiji.’ (Tañenu Kuhituluka 31:1, 10-12.) Dichi haniyi mpinji yakutachikilahu mukuhanda kwawantu jaNzambi, chamwekeni hatooka nawu ateleleli kupompaña hamu kakavulu kulonda adizeña izu daYehova ninkeñelu yindi. Hampinji yatambwiluwu aIsarela Ituña daChikaninu dejima, nyuza yawasenji yachidiña yayinyeñumuka, Yoshuwa wapompesheli aIsarela ejima kulonda yayikoleshi kutwalekahu kumwovwahila Yehova. Chafuminumu, antu adikasili munyichima yawu nawu akamukalakelaña Nzambi.—Yosh. 23:1, 2; 24:1, 15, 21-24.

6, 7. Muloñadi chitukuhoshela netu kupompa kweneni kwamakonu kwawantu jaYehova kwalema nankashi?

6 Muyaaka yamakonu, antu jaYehova niwena akweti kupompa kweneni, haniku kupompa kweneni, abidikaña yuma yamaneni yinakuhimpika mukuloñesha hela neyi kudi njila yayiha yakutiyilamu Nsona. (Yish. 4:18) Kupompa kweneni kwatachi kwapompeluwu Atudizi aBayibolu hanyima Yanjita Yamukaayi Yatachi kwadiña mu 1919 kuCedar Point, Ohio, U.S.A. Haniku kupompa, antu 7,000 apompeli, nawa atachikili kampeni yakushimwina mukaayi kejima. Mu 1922, hakupompa kweneni kwamafuku atanu nawana heluña dodimu, Joseph F. Rutherford, wakonkomweneni chikupu haniwu mudimu, wakolesheli izaza dadiña nakutiyilila nindi: “Ikalenu ayinsahu jaMwanta ashinshika nawa alala. Twalekenuhu kushimwina kumaluña ejima sampu Babiloni anamujilumuni. Tiyakeshenu iyi nsañu mwahita kaayi kejima. Kaayi katela kwiluka nawu Yehova diyi Nzambi nawa Yesu Kristu diyi Mwanta wawanyanta nawa Mukulumpi wawakulumpi. Adinu hiifuku dabadika. Talenu, Mwanta hakuyuula! Yenu mwatela kumutiyakesha kudi antu ejima. Dichi, tiyakeshenu, tiyakeshenu, tiyakeshenu, Mwanta niwanta windi.” Antu apompeli kushilahu niantu jaNzambi mukaayi kejima, atambwilili iyi nsañu yakukolesha namuzañalu.

7 MuColumbus, Ohio, mu 1931, Atudizi aBayibolu azañaleli chikupu hakwiteja ijina dakwila nawu aYinsahu jaYehova. Kuhiñahu, mu 1935, muWashington, D.C., Mana Kwetu Rutherford wateneni “izaza deneni,” dashimunawu muChimwekeshu nawu “anemani kumesu etanda dawanta, nikumesu aKana kamukoku.” (Chim. 7:9-17) Mu 1942, henohu Njita Yakaayi Kejima Yamuchiyedi yichidi, Mana Kwetu Nathan H. Knorr waheni mpanji yakuzañalesha yahosheleña nawu “Komana Kuwunda Kwamba Katwalekahu?” Muniyi mpanji walumbulwili ‘kanyama kachinana’ katenawu mumukanda waChimwekeshu 17 nawa washimwini nindi mudimu weneni wakushimwina wakatwalekahu hanyima yanjita.

8, 9. Muloñadi kupompa kukwawu kweneni chikwadiña kwakuzañalesha chikupu?

8 Mpanji yeneni chikupu Hakupompa Kweneni kwamu 1946 kwahosheleña nawu “Nyuza Yamuzañalu” muClevelanda, Ohio, himpanji yahanini Mana kwetu Knorr yakwila nawu “Kukala Kwakutuñulula niKutohesha.” Mana kwetu wumu wenjili, wazañaleli hakutiya iyi mpanji wasonekeli nindi: “Nadiña nakukooleka kwakutiyilila kuniyi mpanji kunyima yachinañamu namelela, chalumbulwileñayi hamudimu ninkeñelu yakutohesha Beteli yamuBrooklyn nifakitoli, izaza dasakililili nankashi. Hela chakwila nadiña hachinañamu hahalehi, antu ejima amwekeneña muzañalu.” Mu 1950, hakupompa kwanyuza muNew York City, izaza dazañaleli hakutambwila Bayibolu yaNew World Translation of the Christian Greek Scriptures, chibalu chatachi chaBayibolu yamwidimi daWundeli dakatataka mwafuntishawu ijina daNzambi hidatela kumwekena Mwizu dindi.—Yere. 16:21.

9 Kupompa kweneni kwapompesheliyi Yehova aYinsahu jindi ashinshika hanyima yakuyiyandisha hela kuyilekesha nyidimu yawu nikwena kwadiña kwakuzañalesha chikupu. Adolf Hitler wadishiñili nindi wakajilumuna aYinsahu jaYehova muGermany, ilaña mu 1955 antu 107,000 enzeli hakupompa kweneni mwibulu daNuremberg mwafoleleleñawu amashidika indi kunyaka. Antu amavulu apompeli adilili madilu amuzañalu! Antu apompeli hakachi kawantu 166,518 hakupompa kweneni kwamafuku asatu kwahosheleña nawu “Kumwakama Nzambi” muPoland mu 1989 amavulu afumini kwituña dateneneñawu nawu Soviet Union niCzechoslovakia nikumatuña amakwawu akukabeta Kamusela waEurope. Antu amakwawu, diyadiña mpinji yatachi yakuya kukupompa kwawantu akubadika ha 15 hela 20 kwawantu jaNzambi. Toñojokenu hamuzañalu watiyiluwu haKupompa kwaNyuza kwamu 1993 muKiev, Ukraine, kwahosheleña nawu, “Kudizishewa naNzambi” hapapatishiluwu antu 7,402, iyi dinaambala yeneni yawaYinsahu jaYehova apapatishiluwu hefuku dimu.—Isa. 60:22; Hag. 2:7.

10. Kupompanyi kweneni kumwanukaña nankashi nawa muloñadi?

10 Hadaha kudi kupompa kwankambi hela kwanyuza kumwanukaña nankashi. Komana mwanukaña kupompa kweneni kwatachi hela kupompa kwayipapatishiluwu? Iku kwadiña kupompa kwakuspiritu kumwalemesheli nankashi. Twalekenuhu kwanuka kupompa kweniku!—Mas. 42:4.

KUPOMPA KWAMPINJI YEJIMA KWATUZAÑALESHAÑA

11. Yawijanyi yayilaaka yadiñaku yaloñesheliyi Nzambi muIsarela wakushankulu?

11 Yehova wakeñeleña nindi aIsarela apompeña hamu muYerusalema nakwanakana yawija yisatu yayilaaka muchaaka, Chawija chaMankendi Akadi Iluñi, Chawija chaNyilungu (chatachikili kutenawu nawu Pentekosta) niChawija Chayisolu. Nzambi washimwini kutalisha hayawija nindi: “Mapampa kasatu hamwaka, ayeyi amayala ejima akamwekani kumesu aMwanta Yehova.” (Kwid. 23:14-17) Amayala amavulu adiña nyitu yayisaka ayileña nakupompa hamu nayisaka yawu yejima muloña alemesheli iyi yawija yakuspiritu.—1 Sam. 1:1-7; Luka 2:41, 42.

12, 13. A Isarela amavulu elileñadi hakwila ayi kuyawija yahachaaka?

12 Toñojokenu hakukala kwamweneña yisaka yawaIsarela hakwila yiloñeshi lwendu lwakuya kuchawija. Chakutalilahu, Yosefu niMariya endeleña makilomita kwakwihi na 100 kufuma kuNazareta nakuya kuYerusalema. Indi neyi enu munateli kwendahu mafuku añahi, nawanyana anyanya? Nsañu yaYesu yayiliyi kuYerusalema hadiñayi wanyanya yamwekeshaña nawu antaña niamabwambu endeleleña chendu chimu lwendu lwamuchidiwu. Atela akabakeneña hakwenda nikuloñeshela yakudya hamu nikukeñela ejima hakukaama munyikala yawenyi. Ilaña, hikwadiña wubanjuku dichaleñeleli Yesu wadiña nayaaka 12 amwiteji kudi anvwali jindi kudendela nkawindi. Iyi yawija yawahileña chikupu nawa atwansi ayanukileña nankashi.—Luka 2:44-46.

13 Hampinji yapalañeneñawu aIsarela nakufuma mumukala wawu, antu ayileña kuyawija afumineña kunyuza yayivulu. HaPentekosta yamuchaaka cha 33 C.E., aYudeya niantu abalumukili nakwikala aYudeya alemesheli iyi yawija ayili kuYerusalema kufuma kumaluña adi neyi Italiya, Libiya, Kereta, Asia Minor, niMesopotamiya.—Yil. 2:5-11; 20:16.

14. Indi aIsarela aheteleleñamu ñahi mukuya kuyawija yahachaaka?

14 Chuma chalema chayizañalesheleña aIsarela ashinshika kwenda yintampu yayilehi himuloña wayuma yakuspiritu, akeñeleña kudifukula chikupu kudi Yehova hamu nawantu amukeñeli Yehova. Indi antu ayileña kuyawija atiyileña ñahi? Tunateli kuwana ñakwilu munshimbi yalejeliyi Yehova antu jindi kutalisha kuChawija Chayisolu yakwila nawu: “Wakazañalalaña hachawija cheyi, nineyi, nimwaneyi weyala, nimwaneyi wamumbanda, niñamba yeyi weyala, niñamba yeyi wamumbanda, nikaLevi, nimwenyi, ninshona, nintuluwa, ekala hamukala weyi. Wakamudiili Yehova Nzambi yeyi chawija mafuku atanu nayedi kuchipela chakatondayi Yehova; nanochu chanakukoolekeshiyi Yehova Nzambi yeyi muyuma yeyi yejima yanavulishiyi, nimunyidimu yejima yiwunakoñi, hiwakazañalala chikupu.”—Kuhit. 16:14, 15; tañenu Matewu 5:3.

MULOÑADI CHITWATELA KULEMESHELA KUPOMPA KWENENI KWAMAKONU?

15, 16. Yumanyi yimwahimpili hakwila muyi kukupompa kweneni? Muloñadi chitukuhoshela netu mwafumaña nkisu?

15 Antu jaNzambi makonu ahetelañamu nankashi mukupompa kwakushankulu. Hela chakwila yuma yinahimpiki muyaaka yinahituhu, yuma yalema yekalaña hakupompa kweneni hiyahimpikaku. Kushankulu, antu adihanineña chikupu hakwila ayi kukupompa kweneni. Nikulelu dichelañawu. Ilaña, mukudihana kweniku mwafumaña nkisu. Iku kupompa kuchidi kwalema chikupu mukudifukula kwetu. Hakupompa twadizaña nsañu nikutiyisha yuma yalema yatukwashaña kuhemba wubwambu wetu naNzambi. Kupompa kweneni kwatukoleshaña nawu tuzatisheña yuma yitwadizaña, kwatukwashaña kutondolwela kukala nawa kwatukonkomwenaña nawu tushi muchima hayuma yinateli kutuhetesha bayi yinateli kutuzeyeshaku.—Mas. 122:1-4.

16 Antu enzaña nakupompa azañalalaña nankashi. Chileji chahosheli hakupompa kumu kweneni mu 1946 chashimwini nawu: ‘Twazañaleli hakumona ayinsahu amavulu anashakami chiwahi, chatuzañalesheli chikupu hakutiya chembileñawu añimbi amavulu tumina twayingongu hamu nezaza dembileña tumina twamazu twaWanta twatuwahi twakumushimeka Yehova.’ Chileji chatwalekeluhu nawu: “Dipatimenti Yamudimu Wakudikeñela yasonekeli majina awantu enjili kulonda azatili mumadipatimenti amavulu, azañaleli chikupu hakukalakela akwawu ayinsahu.” Komana ninenu mwazañalalaña chikupu hakupompa kwankambi hela hakupompa kwanyuza?—Mas. 110:3; Isa. 42:10-12.

17. Indi ntanjikilu yakupompa kweneni yinahimpi ñahi makonu?

17 Kudi yuma hohu yantesha yinahimpiki kutalisha hakuloñesha kupompa kweneni. Chakutalilahu, antu jaNzambi amakwawu anukaña mpinji yapompeleñawu kupompa kweneni hadi mafuku atanu nasatu! Apompeleña ntetemena, mwaana nimelela. Ayileña cheñi nakushimwina munawa mafuku akupompa. Mpanji jantesha jatachikileña na 9 koloku yantetemena nawa kwadiña yibalu yayivulu yamanineña na 9 koloku yawufuku. Akwakudihana azatileña nañovu maora amavulu hakuloñeshela antu enjileña kukupompa yakudya yakudawula nachu, yahachayili niyamelela. Makonu twapompaña mafuku antesha nawa yisaka niantu adi nkawawu adiloñeshelaña yakudya yawu henohu kuchidi mpinji kulonda akekali nampinji yakudiluñisha yakudya yakuspiritu.

18, 19. Yumanyi yimunakutalila hakupompa kweneni nawa muloñadi?

18 Kudi yuma yekalaña muprogiramu yitwatalilaña mpinji yejima nawa yekalañaku mpinji yejima hakupompa kweneni. ‘Yakudya yakuspiritu yahampinji yatelela,’ yatukwashaña kutiyisha wuprofwetu nintañishilu yamuBayibolu, ayihanaña mujimpanji nimunyikanda yayiha yedishañawu hakupompa kweneni. (Mat. 24:45) Iyi nyikanda yedishañawu hiyitwa yakwashaña antu akweti nyichima yayiwahi kudiza chikupu chalala chamuNsona. Yimwenu yashindamena haBayibolu yayiwahi yakwashaña atwansi niakulumpi kushinshika hayitoñojoka yawu nikubula kwiteja antu amukanu kaayi katama kuyikakeja. Mpanji yachipapatishu niyena yatukwashaña wejima wetu kushinshika hayuma yitwalemesha nikuzañalala hakumona antu anakudihana kudi Yehova.

19 Eñañi, hadi yaaka yayivulu kupompa kweneni himbadi yakudifukula kwalala nawa kunakwashi antu jaYehova kumukalakela namuzañalu mumpinji yamakabi. Iku kupompa kwatukoleshaña kuspiritu, kwatwinkaña kukooleka kwakukwata amabwambu amaha, kwatukwashaña kulemesha amana kwetu amukaayi kejima nawa diyi njila yayeni mwakiswilañayi Yehova nikwakamena antu jindi. Eñañi, wonsu wetu twatela kudiloñesha kulonda tukapompi nawa tukaheteli muyibalu yejima yakupompa kweneni.—Yish. 10:22.

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Mwevulu wudi hefu 30]

Kupompa kwanyuza mu 1950, New York City

[Mwevulu wudi hefu 32]

Mozambique

[Nyevulu yidi hefu 32]

South Korea