Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Kudiisha Antu Amavulu Kuhitila Mudi Antu Antesha

Kudiisha Antu Amavulu Kuhitila Mudi Antu Antesha

Kudiisha Antu Amavulu Kuhitila Mudi Antu Antesha

“Hakuhumuna mankendi, [Yesu] hakuyinka atumbanji, atumbanji hiyakwinka mazaza.”—MAT. 14:19.

MUKWAKULA NENUDI?

Njilanyi yalondeleliyi Yesu hakudiisha antu amavulu?

Indi Yesu wazatishili ñahi apostolu niakulumpi muYerusalema?

Mpinjinyi yatondeliyi Kristu njila yaloñeshawu chiwahi yakuhaninamu yakudya yakuspiritu?

1-3. Lumbululenu Yesu chadiishiliyi izaza dawantu amavulu muchituñilu chaBeteseda. (Talenu mwevulu wakutachikilahu.)

 TOÑOJOKENU hachumichi. (Tañenu Matewu 14:14-21.) Kunashali hohu mafuku antesha nakushika haPaseka yamu 32 C.E. Izaza dawantu akushika ku 5,000 amayala, ambanda nianyana, anakulondela Yesu niatumbanji twindi kwiluña kwabula antu kukamwihi nachituñilu ‘chaBeteseda,’ mukala wekala kukabeta kaluwunda kuchikumu chaKaluñalwiji kaÑaliliya.

2 Yesu chinamoniyi izaza dawantu hakuyitiyila wushona, dichi hakuuka akata nikuyitañisha yuma yayivulu kutalisha haWanta waNzambi. Chineli itañwa hidikuya nakuteñuluka, atumbanji hiyakumuleja Yesu nawu yayileji antu apalañani ayi kunyikala yidi kukamwihi kulonda alandi yakudya yawu. Ilaña Yesu hakuyileja atumbanji twindi nindi: “Yinkenu enu aweni yakudya.” Awa mazu ayilejeliyi Yesu atela ayihayamishili, muloña adiña nayakudya yantesha nankashi, adiña namankendi atanu ninshi jiyedi.

3 Yesu wakoñeli chihayamisha hamuloña wakutiya wushona, chihayamisha chimu hohu chasonekeluwu kudi ansoneki aNsañu Yayiwahi awana. (Maku 6:35-44; Luka 9:10-17; Yow. 6:1-13) Yesu walejeli atumbanji twindi nindi aleji antu ashakami hamatahu atuuta mumazanvu aha 50 aha 100. Hanyima yakukiswila nkisu, watachikili kuhumona mankendi nikuyanjañena inshi. Kuhiñahu, chatela yayinki antu yakudya, Yesu wenkeli “atumbanji ayinki antu.” Muchihayamisha, yakudya yavulili chikupu kubadika antu. Chitoñojokenu: Yesu wadiishili antu amavulu kuhitila mudi antu antesha, atumbanji twindi. *

4. (a) Yesu waswejeli kwakama hakuhana yakudya yamuchidinyi, nawa muloñadi? (b) Yumanyi yitukuhanjekahu muchinu chibaaba nimuchibaaba chinalondeluhu?

 4 Sweje-e dinu, Yesu washili maana nankashi hakwinka atumbanji twindi yakudya yakuspiritu. Welukili nindi kudya yakudya yakuspiritu, chalala chawanikaña Mwizu daNzambi, chalombolaña kuwumi wahaya nyaka. (Yow. 6:26, 27; 17:3) Yesu wazatishili mpinji yeneni hakudizisha atumbanji twindi muloña wayitiyilili wushona neyi chochatiyililiyi wushona izaza dawantu adiishiliyi mankendi ninshi. (Maku 6:34) Ilaña welukili nindi nashali nampinji yantesha hamaseki nawa keña yafunti mwiwulu. (Mat. 16:21; Yow. 14:12) Chineli Yesu wayili mwiwulu wadi kutwalekahu ñahi nakudiisha chachiwahi atumbanji twindi kuspiritu? Wazatishili njila yoyimu, yakudiisha antu amavulu kuhitila mudi antu antesha. Hanu dinu, antu antesha hiyanyi? Tushinshikenu Yesu chazatishiliyi antu antesha hakudiisha atumbanji twindi amavulu awayishewa amuyaaka nkulakaji yakusambila. Kuhiñahu, muchibaaba chinalondeluhu, tukahanjeka halwihu lwalema nankashi kudi etu ejima lwakwila nawu: Tunateli kwiluka ñahi antu antesha anakuzatishayi Kristu hakutudiisha makonu?

YESU HAKUTONDA ANTU ANTESHA

5, 6. (a) Chumanyi chalema chafuukwiliyi Yesu kulonda atumbanji twindi akayinkeña yakudya yakuspiritu hanyima yakufwa kwindi? (b) Indi Yesu wadizishili ñahi apostolu indi kulonda akazati mudimu walema hanyima yakufwa kwindi?

5 Mutu wachisaka wakamenaña waloñeshelaña chadimu yuma kulonda neyi nafwi chisaka chindi chikatwalekuhu kuhanda chiwahi. Munjila yoyimu, Yesu wekalili Mutu wachipompelu chawakwaKristu, waloñesheleli chadimu yuma kulonda atumbanji twindi akayinkeña yakudya yakuspiritu chafwayi. (Efwes. 1:22) Chakutalilahu, henohu kunashali yaaka yiyedi nakufwa, Yesu wafuukwiluhu chuma chalema. Watondeli antu antesha atachi akazatishayi hakudiisha antu amavulu kumbidi. Toñojokenu hachuma chamwekeni.

6 Hanyima yakuchiisha nakulomba, Yesu wapompesheli atumbanji twindi nawa hakachi kawu watondeluhu apostolu 12. (Luka 6:12-16) Hadi yaaka yiyedi yahiñiluhu, wadikundili nankashi nanawa apostolu 12, wayidizishili kuhitila mumazu nikuyimikila chakutalilahu. Welukili nindi kwadiña yuma yayivulu yateleli kudizawu; dimuloña watwalekeleluwu nakuyitena nawu “atumbanji.” (Mat. 11:1; 20:17) Wayifumbili chachiwahi nawa wayidizishili chikupu chakuzata mudimu wakushimwina. (Mat. 10:1-42; 20:20-23; Luka 8:1; 9:52-55) Chakadi nikujina wayidizishileña kulonda akazati mudimu walema hanyima yakufwa kwindi nawa chikela nafunti dehi mwiwulu.

7. Indi Yesu washimwini ñahi mudimu walema wadi kuzatawu apostolu?

7 Mudimwinyi wadi kuzatawu apostolu? Chaaka chaPentekosta 33 C.E. chichashikili kukamwihi, chamwekeni hatooka nawu apostolu akazata mudimu ‘wakulombola.’ (Yil. 1:20) Hanu dinu, ateleli kusha maana kumudimwinyi? Chasañukiliyi, Yesu wamulejeli kapostolu Petulu chikazatawu iwu mudimu hampinji yahanjekeleñawu. (Tañenu Yowanu 21:1, 2, 15-17.) Yesu wamulejeli Petulu hamesu awapostolu amakwawu nindi: “Diishaña anyikoku jami.” Dichi, Yesu wamwekesheli nindi apostolu indi akekala hakachi kawantu antesha akazatishañayi hakuhana yakudya yakuspiritu kudi antu amavulu. Iyi nsañu yayiwahi yakushika hamuchima yinakumwekesha chikupu chatiyañayi Yesu hadi “anyikoku” jindi. *

KUDISHA ANTU AMAVULU KUTACHIKA HAPENTEKOSTA NAKUTWALEKAHU

8. Indi akwakwitiya amaha haPentekosta amwekesheli ñahi nawu elukili chikupu njila yazatishileñayi Kristu?

8 Kutachika haPentekosta 33 C.E., Kristu wasañukili wazatishili apostolu indi hamu neyi njila yakudiishilamu atumbanji twindi awayishewa ejima. (Tañenu Yililu 2:41, 42.) A Yudeya niantu abalumukili nakwikala aYudeya ekalili akwaKristu awayishewa hadina ifuku elukili chikupu iyi njila. Chakadi nikujina, ‘atwalekeluhu nakukakela mbe mukuleja kwawapostolu.’ Kwesekeja namuntu wadiza chikupu, izu dachiGriki dazatishawu nawu ‘atwalekeluhu nakukakela mbe’ dinateli kutalisha mukwila nawu “kwimana wakola nikwikala washinshika chakadi kuheñuka.” Akwakwitiya amaha akeñeleña chikupu yakudya yakuspiritu, nawa elukili chikupu kwakuyiwana. Hakwikala ashinshika chikupu, adiña nakutalila kudi apostolu kulonda ayilumbulwili mazu ninyidimu yakoñeliyi Yesu nikulumbulula chikupu mwatalisha nsona jahoshaña hadi yena. *Yil. 2:22-36.

9. Indi apostolu amwekesheli ñahi nawu ashili muchima nankashi hamudimu wakudiisha anyikoku jaYesu?

9 Apostolu atwalekeluhu kusha muchima nankashi hakukalakala mudimu wawu wakudiisha nyikoku yaYesu. Chakutalilahu, talenu chamanishiluwu kukala kweneni nawa kwakala kwamwekeni muchipompelu chachiha chatuñiluwu. Iku kukala kwadiña hayakudya, yakudya yakumujimba. Antuluwa aGriki adiña nakuyibonda yakudya yahanineñawu hefuku hefuku, ilaña antuluwa aHeberu wena ayinkeleña. Indi apostolu amanishili ñahi iku kukala kwasweja? “Ikumi nayedi” atondeli amana kwawu atanu nayedi kulonda alomboli “mudimu” walema wakwanjañana yakudya. Apostolu amavulu azatiluku mumudimu wakwanjañana yakudya kwizaza dadiishiliyi Yesu muchihayamisha, elukili nawu chadiña chalema nankashi kusha muchima hakuhana yakudya yakuspiritu. Dichi, adihanini chikupu nakukakela ‘kumudimu wakushimuna mazu.’—Yil. 6:1-6.

10. Indi Kristu wayizatishili ñahi apostolu niakulumpi muYerusalema?

10 Kukamwihi na 49 C.E., apostolu achidiña amomi adinuñili hamu nawaeluda amakwawu ashikili hakuzata iwu mudimu. (Tañenu Yililu 15:1, 2.) ‘Apostolu nawakulumpi muYerusalema’ diwu akalakeleña neyi izanvu dalombweleña. Hakwikala Mutu wachipompelu, Kristu wazatishili idi izanvu danyanya dawamayala ashikiluhu hakuzata mudimu kulumbulula yuma yakuhweleleluwu nikutala nikulombola mudimu wakushimwina nikutañisha nsañu yayiwahi yaWanta.—Yil. 15:6-29; 21:17-19; Kol. 1:18.

11, 12. (a) Chumanyi chamwekeshaña nawu Yehova wakiswilili njila yazatishiliyi Mwanindi hakudiisha yipompelu yamuyaaka nkulakaji yakusambila? (b) Indi njila yazatishiliyi Kristu hakuhana yakudya yakuspiritu ayilukili ñahi?

11 Komana Yehova wakiswilili njila yazatishiliyi Mwanindi hakudiisha yipompelu muyaaka nkulakaji yakusambila? Mwamweni wayikiswilili! Tunateli kwiluka ñahi netu wayikiswilili? Mukanda waYililu washimunaña nawu: “Chayilañawu [kapostolu Pawulu nialunda nindi] nakuhitahita munyikala, hiyakuyilejaleja yijila yayilejeluwu kudi apostolu nawakulumpi kuYerusalema, nawu ayovwahili. Yipompelu hiyikudikolesha mukwitiya kwakukuhwelela, akwakwitiya hiyakuya nakusemwañana hefuku hefuku.” (Yil. 16:4, 5) Ilukenu nenu iyi yipompelu yakulili muloña wakuzatila hamu nezanvu dalombweleña muYerusalema nakashinshi. Komana ichi hichinakumwekesha nawu Yehova wakiswilili njila yazatishileñayi Mwanindi hakudiisha yipompeluku? Twatela kwanuka netu tunateli hohu kukula kuspiritu neyi Yehova yatukiswila.—Yish. 10:22; 1 Kor. 3:6, 7.

 12 Dichi tunamoni netu kudi njila yalondeleliyi Yesu hampinji yadiishiliyi atumbanji twindi: Wadiishili antu amavulu kuhitila mudi antu antesha. Njila yazatishiliyi hakuhaninamu yakudya yakuspiritu ayilukili chikupu. Hela chochu, apostolu, amamembala amwizanvu dalombweleña datachi, amwekesheli hatooka nawu atambwilileña wukwashu wamwiwulu. Yililu 5:12, yahosha nawu: “Apostolu hiyakukoña namakasawu niyinjikijilu niyihayamisha mukachi kawantu.” * Dichi, antu ekalili akwaKristu hiyateleli kujinooka nawu, ‘Anyi anakuzatishayi Kristu hakudiisha anyikoku jindi?’ Ilaña hakumana kwayaaka nkulakaji yakusambila, yuma yahimpikili.

MPINJI YAVULILI MATAHU KUBADIKA NYITU YATIDIKU

13, 14. (a) Indi Yesu wasoñamishili nindidi kutalisha hakulukuka, nawa mazu indi atachikili kushikijewa mpinjinyi? (b) Yibalwinyi yiyedi kwafumini kulukuka? (Talenu mazu adi kunsa.)

13 Yesu washimwineñahu dehi nindi chipompelu chawakwaKristu akachilukuka. Anukenu nenu, muchishimu chawuprofwetu watidiku namatahu, Yesu wasoñamishili nindi iha dadiha mwakuwiluwu tidiku (akwaKristu awayishewa) akakuwamu matahu (akwaKristu akutwamba). Wahosheli nindi awa mazanvu akayileka akulili hamu, chakadi kuyiluwañesha kushika nihampinji yakumuna, yikenza “hamba kakuma nyaka yinu.” (Mat. 13:24-30, 36-43) Haleheli wanyi mazu ahosheliyi Yesu atachikili kushikijewa. *

14 Nsakililu yakutwamba yatachikili kuluwañesha muyaaka nkulakaji yakusambila, ilaña apostolu aYesu ashinshika adiña ‘akwakulekesha’ yuma yatama nikukañesha ntañishilu yakutwamba. (2 Tesa. 2:3, 6, 7) Hela chochu, chafwili apostolu akukumishaku, ntañishilu yakutwamba yeñilili nawa yatandili chikupu hampinji yayilehi yachilaaka chakukula chatwalekeluhu hadi yaaka yayivulu. Kubombelahu, hayina mpinji, matahu avulili ilaña nyitu yatidiku yakeheli. Kwadiña kwosi njila yayiwahi yakuhaninamu yakudya yakuspiritu yatwalekeluhu. Mukuhita kwamafuku yuma yadi kuhimpa. Ilaña lwihu lwakwila nawu, Mpinjinyi?

HAMPINJI YAKUMUNA, ANYI AKADIISHAÑA ANTU YAKUDYA YAKUSPIRITU?

15, 16. Yumanyi yafuminumu hamuloña wakwila Atudizi aBayibolu adizili chikupu Nsona, nawa lwihwinyi lutwatela kwihula?

15 Chelili chilaaka chakukula hichikumana, kwadiña antu adiña nampwila chikupu yakudiza chalala. Anukenu nenu mu 1870, izanvu danyanya dawantu ashinshika akeñeleña chalala adinuñili hamu nakutuña mashikola akudiza Bayibolu kwambukaku kudi matahu, akwaKristu akutwamba adiña mumachaachi nimazanvu aKristendomu. Awa Atudizi aBayibolu ashinshika, neyi chaditeneneñawu, asandujoleli chachiwahi muNsona nikulombelahu nanyichima yakudizoza niyitoñojoka yakukeña kudiza.—Mat. 11:25.

16 Hamuloña wakwila Atudizi aBayibolu adizileña chikupu Nsona mwafumini yuma yayiwahi. Awa amayala niambanda ashinshika asolweli ntañishilu yakutwamba hatooka nawa atandishili chalala chakuspiritu, asonekeleña nikutwala nyikanda yashindamena haBayibolu kumaluña akwakulehi ejima. Mudimu wawu wakokweli nyichima yawantu nikushinjila yitoñojoka yawantu amavulu adiña nanzala nimpwila yachalala chakuspiritu. Dichi lwihu ludi lwakwila nawu: Komana Atudizi aBayibolu adiñaku muyaaka yakushika ku 1914 diwu adiña njila yatondeluwu mwadi kudiishilayi Yesu anyikoku jindi? Inehi. Achidiña muchilaaka chakukula, nawa njila yakuhaninamu yakudya yakuspiritu yadiña kanda ayiloñeshi. Mpinji yadiña kanda yishiki yakwambula akwaKristu akutwamba adiña neyi matahu nawakwaKristu alala adiña neyi tidiku.

17. Yumanyi yalema yatachikili kumwekana mu 1914?

17 Neyi chitwadizili muchibaaba chinafumuhu, chilaaka chakumuna chatachikili mu 1914. Munichi chaaka, yuma yayivulu yalema yatachikili kumwekana. Yesu amuswanyikili kwikala Mwanta, nawa dihatachikili mafuku akukuminina. (Chim. 11:15) Kufuma mu 1914 nakushika kukutachika kwa 1919, Yesu wayili hamu naTata yindi kutembeli yakuspiritu nakuhempula nikuzata mudimu wakutookesha. * (Mal. 3:1-4) Kuhiñahu, kutachika mu 1919, yadiña himpinji yakutachika mudimu wakukuñula tidiku. Komana yadiña diyi mpinji yaYesu yakutonda njila yaloñeshawu chiwahi yakuhaninamu yakudya yakuspiritu? Eña, diyi!

18. Yesu washimwineñahu dehi nindi wakatonda njilanyi, nawa kwadiña lwihwinyi lwalema chatachikili mafuku akukuminina?

18 Muwuprofwetu windi wahoshaña hampinji yakukuminina, Yesu washimwineñahu dehi nindi wakatonda njila yakuhaninamu ‘yakudya yakuspiritu hampinji yatelela.’ (Mat. 24:45-47) Hanu dinu njilanyi yadi kuzatishayi? Kwesekeja nanjila yemikiliyi muyaaka nkulakaji yakusambila, Yesu wadi kudiisha cheñi antu amavulu kuhitila mudi antu antesha. Ilaña chatachikili hohu mafuku akukuminina, lwihu lwalema lwadiña lwakwila nawu, Anyi akekala antu antesha? Ilu lwihu nimalwihu amakwawu akundama hawuprofwetu waYesu tukayihanjekahu muchibaaba chinalondeluhu.

MAZU ADI KUNSA: (Yitañenu neyi tumazu twaheshina kwesekeja namaparakalafu anatenuwu.)

[Tumazu twaheshina]

^ Parakalafu 3: Hampinji yikwawu, Yesu hadiishiliyi amayala 4,000, kufumishaku ambanda nianyana, wayinkeli “atumbanji, atumbanji hiyakwinka mazaza awantu.”—Mat. 15:32-38.

^ Parakalafu 7: Hampinji yadiñayi Petulu wamumi, “anyikoku” ateleleli kudiishawu ejima wawu adiña nakuchiñeja kwakuya mwiwulu.

^ Parakalafu 8: Chineli akwakwitiya amaha ‘atwalekeluhu nakukakela mbe mukuleja kwawapostolu’ chinakumwekesha nawu apostolu adiña nakutañisha hefuku hefuku. Yuma yikwawu yatañishileñawu apostolu amakwawu ayisonekeli munyikanda yajila yekala hakachi kanyikanda yawakwaKristu yachiGriki.

^ Parakalafu 12: Chineli antu amakwawu kufumishaku apostolu atambwilili chawana muchihayamisha chaspiritu, chidi neyi kakavulu, yawana yachihayamisha ayihanineña kudi antu amakwawu kudi kapostolu hela hamesu akapostolu.—Yil. 8:14-18; 10:44, 45.

^ Parakalafu 13: Mazu ahosheli kapostolu Pawulu ekala haYililu 20:29, 30 amwekeshaña nawu chipompelu akachilukuka kudi yibalu yiyedi. Chatachi, akwaKristu akutwamba (“matahu”) “akeñila mukachi” kawakwaKristu alala. Chamuchiyedi, “mukachi” kawakwaKristu alala, amakwawu akekala akwakusekesha, akahoshaña “yuma yaheña.”

^ Parakalafu 17: Talenu chibaaba chinakuhosha nawu “Tiyenu, Ami Nidi Nenu Mafuku Ejima” mukanu Kaposhi Kakutalila, ifu 11, parakalafu 6.

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Mwevulu wudi hefu 17]

Makombakaji awantu ayidiishili kuhitila mudi antu antesha

(Talenu  parakalafu 4)

[Mwevulu wudi hefu 19]

Muyaaka nkulakaji yakusambila, kwadiña wunsahu wamwekesheli antu azatishileñayi Yesu hakudiisha chipompelu

(Talenu  parakalafu 12)