Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Anvwali—Dizishenu Anyanenu Kufumisha Kuwansi Wawu

Anvwali—Dizishenu Anyanenu Kufumisha Kuwansi Wawu

Anvwali—Dizishenu Anyanenu Kufumisha Kuwansi Wawu

BAYIBOLU yahoshaña nawu: “Tiyenu, anyana hiwuswana wakutwinka kudi Yehova; akuvwalika mwivumu hiwuloku windi.” (Mas. 127:3) Dihafumaña anvwali akwaKristu kuzañalala chikupu neyi mwana nasemuki.

Hela chakwila chaletaña muzañalu, mwana neyi nasemuki waletaña nyidimu yayivulu. Hakwila nawu mwana yakuli chiwahi, wakeñekaña yakudya yayiwahi ifuku niifuku. Hakwila nawu mwana yakakeli kukudifukula kwalala, chakeñekaña kumudiishaña yakudya yayiwahi yakuspiritu nikumulombola kudi anvwali afwilaña kumudizisha nshimbi jamuBayibolu. (Yish. 1:8) Mpinjinyi yimwatela kutachika kumudizisha, nawa yumanyi yimwatela kumudizisha?

ANVWALI AKEÑEKAÑA WUKWASHU WANZAMBI

Shinshikenu hachakutalilahu chaManowa wakuchisaka chaDani, washakamineña mumusumba waZora wamuIsarela wakushankulu. Kañelu kaYehova kamulejeli ñoda Manowa wadiña nshinta nawu wukavwala mwana weyala. (Ansomp. 13:2, 3) Chakadi nikujina, Manowa niñodindi adiña ashinshika azañaleli chikupu hachuma chayikaninuwu. Hela chochu, chayileñeleli atachiki kwakama chikupu. Dichi Manowa walombeli nindi: “Eyi Mwanta mwani, ona muntu waNzambi watemesha, enzi cheñi kudetu atuleji mutwakamwila mwana wakavwalika.” (Ansomp. 13:8) Manowa niñodindi adiña nakwakama chakamukulishawu mwanawu. Chakadi nikujina amudizishili mwanawu weyala Samisoni, nshimbi jaNzambi, nawa hamuloña wakuzata nañovu mwanawu wakulili chiwahi. Bayibolu yahosha nawu: ‘Spiritu yaYehova yatachikili kumwendesha [Samisoni].’ Chafuminumu, Samisoni wakoñeli yihayamisha yayivulu yañovu chikupu hamu neyi nsompeshi wamuIsarela.—Ansomp. 13:25; 14:5, 6; 15:14, 15.

Indi mwana atela kutachika kumudizisha mpinjinyi? Timotewu atachikili kumudizisha ‘nyikanda yajila kufumisha kuwansi,’ kudi amama yindi aYunisi niankaka yindi awambanda aLowisi. (2 Tim. 1:5; 3:15) Eñañi, Timotewu atachikili kumudizisha Nsona hadiñayi kansi wanyanya.

Chachiwahi kudi anvwali akwaKristu kulomba wunlomboli nikufuukwilahu chadimu kulonda atachiki kudizisha mwanawu “kufumisha kuwansi.” Yishimu 21:5 yahosha nawu; “Yitoñojoka yamukwakudikita yatwala kwamukuvulisha hohu.” Henohu mwanawu kanda yasemuki, chakadi nikujina anvwali adiloñeshelaña chadimu chachiwahi. Anateli nikusoneka ndandanda yayuma yikakeñeka neyi nkemba nasemuki. Chalema cheñi neyi aloñeshela chadimu yuma yakuspiritu. Chikonkwanyi chawu chatela kwikala chakutachika kumudizisha nkemba hachidiyi wanyanya.

Mukanda waEarly Childhood Counts—A Programming Guide on Early Childhood Care for Development (Kudizisha Anyana Anyanya—Njila Yakulondela Hakukulisha Mwana) wahosha nawu: “Tukweji twakutachikilahu neyi nkemba nasemuki twekala twakala neyi yitoñojoka yamwana hiyikukula. Haniyi mpinji nyijila yayivulu yahumañeshaña nsañu yaleñelaña mwana yatachiki kudiza, yavulilañaku chikupu.” Komana chachiwahi neyi anvwali azatisha iyi mpinji yakulaña yitoñojoka yamwana nakutachika kumudizisha yuma yakuspiritu.

Mama yawantu nawa payiniya wampinji yejima wahosheli hadi mwanindi wamumbanda nindi: “Natachikili kumusenda mumudimu wakushimwina kufuma tuhu hadiñayi nakakweji kamu kakusemuka. Hela chakwila helukiluhu chuma nichimuku, nelukili nami kutachikañahu dehi kwila mwenimu kwamukwashileña mwana. Hampinji yashikijiliyi yaaka yiyedi yakusemuka, watachikili kuhana matilakiti kudi antu itwahumañeneña mumudimu wakushimwina chakadi woma.”

Kutachika kumudizisha mwana kufuma kuwansi mwafumaña yuma yayiwahi. Hela chochu, anvwali eluka nawu kuleja anyana nshimbi jakuspiritu hikwapelaku.

‘KWATILENU MPINJI MAANA’

Chineli mwana wakañanyaña kushakama hamu hela kushaku kashinshi kakutiyilila, anvwali chayikalilaña chikupu. Anyana anyanya akañanyaña kutwalekahu kusha maana hachuma chimu. Muloña achidi nampwila yakukeña kwiluka yuma yayivulu. Anvwali atela kwila ñahi kulonda akwashi mwanawu kusha maana kuyuma yinakumudizishawu?

Toñojokenu hamazu ahosheliyi Mosi. Mukanda waKuhituluka 6:6, 7 wahosha nawu: “Nimazu awa nukukuleja lelu akekalaña mumuchima weyi; wakalejañamu anyaneyi chakashinshi, diyi mpanji yiwakahanjikaña chiwakashakamaña mwitala deyi, nichiwakendaña munjila, nihakukama, nihakuhinduka.” Izu dakwila nawu “wakalejañamu” datalisha mukudizisha kuhitila mukufuntisha funtishahu. Mwana wanyanya wekala neyi kamuzeeli kanyanya kakeñekaña kukitukumwina mpinji yejima. Chineli kufuntisha funtishahu kwakwashaña akulumpi kwanuka yuma yalema chikupu, mwamweni anyana niwena kwayikwashaña hama.

Anvwali atela kwikala nampinji yakushakama hamu nawanyanawu kulonda ayidizishi nsañu yalala yaNzambi. Makonu mukanu kaayi mwavula jakwila, chidi chakala chikupu kuwana mpinji yakushakama hamu nawanyana. Ilaña kapostolu Pawulu wakonkomweni nindi ‘kwatilenu mpinji maana’ kulonda muzati nyidimu yalema yawakwaKristu. (Efwes. 5:15, 16) Tunateli kwila ñahi mwenimu? Kwiluka mwakukumina hakudizisha mwana, kukalakala nyidimu yateokalatiki, nikuzata nyidimu yakumujimba kwamukalilili nkoñi wumu mukwaKristu wasumbula mumbanda wadikitaña chikupu mudimu wawupayiniya wampinji yejima. Atwesheli ñahi kwikala nampinji yakudizisha mwanawu wamumbanda? Tata yawantu wahosheli nindi: “Ifuku dejima nantentemena henohu kanda niyi kumudimu, ami niñodami twamutañilaña Mukanda Wami waMpanji Jamu Bayibolu hela kamukanda kaKutalatala muNsona Hefuku Hefuku. Nawufuku, twashañaku muchima wakumutañila henohu kanda yakami, nawa chitwaya nakushimwina, twamusendaña. Tunakukeña tumudizishi chikupu haniyi mpinji yachidiyi kansi.”

‘ANYANA ADI NEYI NSEWU’

Chakadi nikujina tunakukeña anyanetu akuli chiwahi akekali antu alumbuluka. Hela chochu, muloña waweni wutwayidizishilaña wudi wakuyileñela asweji kumukeña Nzambi munyichima yawu.—Maku 12:28-30.

Nsona yaMasamu 127:4 yahosha nawu: “Chekalaña nsewu muchikasa chachilobu, dichi chaduwu nianyana akuvwalayi mukwenzi.” Dichi anyana ayifwanisha kunsewu yatela kwinyikawu chiwahi hachuma chinakwasawu. Neyi mukwakwasa nsewu yasobola nsewu yindi hanateli kuyifuntisha cheñuku. Anvwali niwena akweti “nsewu” dikwila nawu anyanawu, ekalaña nawu hadi mpinji yantesha henohu kanda akuli. Dichi atela kuzatisha iyi mpinji nakudizisha anyanawu nshimbi jaNzambi kulonda jitentami munyichima nimuyitoñojoka yawu.

Kutalisha hadi anyanindi akuspiritu, kapostolu Yowanu wasonekeli nindi: “Hinikweti muzañalu wakubadika weniwu, wakutiya nawu anyanami endaña mwaya nsañu yalalaku.” (3 Yow. 4) Anvwali akwaKristu niwena anateli kumwekesha kuhameka kwamuchidiwu neyi amona anyanawu ‘anakwenda muchalala.’

[Mwevulu wudi hefu 17]

Manowa walombeli nshimbi jadi kumukwasha yakulishi mwana wadi kuvwalika