Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

NSAÑU YACHIHANDILU

Chinahetelamu Hakukalakala—Mudimu Wampinji Yejima

Chinahetelamu Hakukalakala—Mudimu Wampinji Yejima

Neyi nitoñojoka hayaaka 65 yinazati mumudimu wampinji yejima, nateli kuhosha nami nadiluñishi chihandilu chamuzañalu chikupu. Ilaña, mpinji jikwawu ninami kudi yuma yanneñeshaña. (Mas. 34:12; 94:19) Hela chochu, kuzata mudimu wampinji yejima kunankwashi kwikala nachihandilu chachiwahi nawa chamuzañalu.

HASEPTEMBER 7, 1950, natachikili kuzatila hamu nachisaka chaBeteli muBrooklyn. Hayina mpinji, muchisaka chaBeteli mwadiña hohu amana kwetu niahela 355 afumini kumatuña ashiyashana nawa adiña nayaaka yakusemuka hakachi ka 19 nakushika ku 80. Amavulu hakachi kawu adiña akwaKristu awayishewa.

CHINATACHIKILI KUMUKALAKELA YEHOVA

Ifuku dinapapatisheweli henohu nidi nayaaka 10 yakusemuka

Amama diwu andizishili kumukalakela ‘Nzambi yetu wukweti muzañalu.’ (1 Tim. 1:11) Atachikili kumukalakela Yehova hampinji yinadiña kansi wanyanya. Napapatisheweli haJuly 1, 1939, hakupompa kwañinza henohu nidi nayaaka ikumi yakusemuka muColumbus, Nebraska, U.S.A. Twapompeli antu akushika ku 100 mwitala dakufwetela nakutiyilila kumpanji yahosheluwu kudi Joseph Rutherford yakukwatila chadimu mazu, yadiña nakwila nawu “Fascism or Freedom. Mpanji chiyashikili hakachi, kwenjili izaza dawantu adiña hanji yetala danyanya mutwapompeli. Eñilili mukachi chakadi lusesa nakutulekesha kupompa nawa atuhañili mumbaka. Twadipompesheli hetala damana kwetu dadiña kwakwihi nambaka nawa twatiyilili kuchibalu champanji yashaliluku. Fwikijenu chumichi, kanda nilalameneñahu dehi ifuku dinapapatisheweluku.

Amama azatili nañovu kulonda nikulili muchalala. Hela chakwila atata adiña namuchima wawuwahi, hiyashili muchima kukwitiya hela kumwakama Nzambuku. Amama niaYinsahu amakwawu adiña muChipompelu chaOmaha, ankolesheleña nankashi kulonda nikali nawubwambu naNzambi.

CHINAFUUKWILUHU MUDIMU WAKUZATA MUCHIHANDILU CHAMI

Chinashikili kwakwihi nakumanisha shikola yakusekondali, nateleleli kufuukulahu chuma chakuzata muchihandilu chami. Mpinji yejima neyi tushinka shikola, nazatileñaku wupayiniya wakukwasha hamu nawakwetu mutwadiña nakwesekena yaaka.

Amana kwetu ayedi ajiki nawa anyikwenzi, John Chimiklis naTed Jaracz, ayitemesheli mumudimu wakwenda mwiluña detu hanyima yakumanisha Shikola yaGileyadi yanaambala 7. Nahayamini nankashi hakutiya nawu adiña hohu muyaaka yawu yakutachika yamuma 20. Ami haniyi mpinji nadiña nayaaka 18 nawa nadiña kwakwihi nakumanisha shikola yakusekondali. Nanukaña mpinji yañihwiluwu kudi Mana Kwetu Chimiklis chuma chinakelaña muchihandilu chami. Chinamulejeli, wankolesheli nindi: “Dimu, tachikaku mudimu wampinji yejima. Wuneluki wanyi kuwakakushikija.” Awa mazu nichakutalilahu chachiwahi chanawa amana kwetu, ankolesheli nankashi. Dichi hanyima yakumanisha shikola, natachikili wupayiniya mu 1948.

CHINATACHIKILI KUKALAKELA HABETELI

MuJuly 1950, nayili nawanvwali jami kukupompa kweneni kwanyunza kwadiña muYankee Stadium muNew York City. Hayoyeniyi mpinji, nawanikili kukupompa kwadiñaku kwawamana kwetu niahela akeñeleña kuzatila haBeteli. Nahanini mukanda wunasonekeli nami nakatiya kuwaha kuzatila haBeteli.

Hela chakwila atata hiyankaanishileña kuzata wupayiniya nikushakama hetalaku, atoñojokeluhu nawu natela kuyifwetaña mali akapeka kami niakulandamu yakudya. Dichi ifuku dimu kukutachika kwakakweji kaAugust, hampinji yinayileña nakukeña mudimu, nahitili nakutala muchikasha mwashileñawu nyikanda yatusonekeleleñawu antu. Nawaninumu mukanda wantemesheleluwu kufuma kuBrooklyn. Awufwachikili kudi mana kwetu Nathan H. Knorr, wasonekeli nindi: “Tunatambwili mukanda weyi wuwasonekeli wakukeña kuzatila haBeteli. Nakuhweleli wuneteji neyi wukatwalekahu kuzatila haBeteli muchihandilu cheyi chejima. Dichi nakutambiki wakenzi kunu kuBeteli haSeptember 7, 1950, 124 Columbia Heights, Brooklyn, New York.”

Chafuntiluwu atata kufuma kumudimu hanidi ifuku, nayilejeli nami nawani dehi mudimu. Ahosheli nawu, “Wafwaku, wukuzatilaña kudihi?” Nayakwili nami, “HaBeteli yakuBrooklyn nawa akunfwetaña mali akushika kumadola 10.00 mali akuAmerica.” Iyi nsañu yayihayamishili atata, ilaña ahosheli nawu neyi diwu mudimu wunatondi, natela kuzata nañovu kulonda nidiluñisheña. Chimwahitili yaaka yantesha, atata apapatisheweli hakupompa kweneni kwadiña muYankee Stadium mu 1953.

Nadiña naAlfred Nussrallah, mukwetu mutwazatilileña wupayiniya

Nazañaleli, chelili Alfred Nussrallah mukwetu mutwazatilileña wupayiniya niyena amutambikili kuBeteli hampinji yoyimu nawa twendeleli hamu. Mukuhita kwampinji wasumbwili, yena niñodindi Joan, ayili kushikola yaGileyadi, chamanishiluwu ayitemesheli mumudimu wawumishonali kuLebanon, kufumahu ayifuntishili kuUnited States nakuyitwala mumudimu wakwenda.

NYIDIMU YAHABETELI

Mudimu watachi wunazatileña haBeteli, wadiña wakuzatila kudipatimenti Yalamikaña nikuchimina nyikanda hamu. Mukanda watachi wunazatililuhu wadiña namutu wakwila nawu, What Has Religion Done for Mankind? Hanyima yakuzatila kudipatimenti Yalamikaña hadi tukweji 8, anyinkeli mudimu wacheñi wakuzatila kuDipatimenti Yatalaña haMudimu waKushimwina nawa alombweleña kudi Mana Kwetu Thomas J. Sullivan. Nadiluñishileña kuzata nindi nikuhetela mumaana nikashinshi kadiñayi naku hamuloña wakuzata yaaka yayivulu mukuloñesha.

Hanyima yakuzatila kuDipatimenti Yatalaña haMudimu waKushimwina hadi yaaka kwakwihi nayisatu, Max Larson, nkoñi wafakitoli wanlejeli nindi Mana Kwetu Knorr nakukeña kudimona nanami. Nakameneni nankashi nami nakoñi chiluwanyi? Muchima wawundili chelili Mana Kwetu Knorr yañihuli neyi chakwila nichidi kukeña kutwalekahu kuzatila haBeteli hela nehi. Wakeñeleña muntu watela kuzata mukasanji kindi hakampinji kantesha nawa wakeñeleña yamoni neyi nateli kuzata mudimu wazatileñayi. Namulejeli nami hinadiñahu nayitoñojoka yakufuma haBeteluku. Chafuminumu, nadiña nakukooleka kwakuzatila mukasanji kindi hadi yaaka 20.

Kakavulu nahoshaña nami nadi kutwesha wanyi kufwetela yuma yinadizili hampinji yinazatileña hamu naMana Kwetu Sullivan niKnorr kubombelahu niamana kwetu amakwawu ahaBeteli, chidi neyi Milton Henschel, Klaus Jensen, Max Larson, Hugo Riemer, niGrant Suiter. *

Amana kwetu inazatileñanawu ashileñaku muchima chikupu kunyidimu yamukuloñesha. Mana Kwetu Knorr wadikitileña chikupu muloña wafwilileña kutwala mudimu waWanta hambidi. Ejima azatileña nindi ahosheleña nindi mukukasunuka muloña wadiña muntu wakasunuka. Hela chakwila mpinji yikwawu twatoñojokeleña yuma yamboka-mboka, twadiña akasunuka kumuleja mutunakutoñojoka nikutiyilila mwatulejeleñayi.

Ifuku dimu, Mana Kwetu Knorr wanlejeli chinatela kulemesha yuma yinateli kumonawu antu nawu yamukunkulwayi. Chakutalilahu, wanlejeli nindi hampinji yazatileñayi neyi nkoñi wafakitoli, Mana Kwetu Rutherford wamutemesheleleña nshiña nakumuleja nindi: “Mana Kwami Knorr, chiwukufumaña kufakitoli nakudya, wunleteluku twakujima nachu wulombu wansonekeshu. Inakuyikeña.” Mana Kwetu Knorr wahosheli nindi chuma chatachi chikwilayi, wukuya mukapeka mwahembeleleñawu yuma yakuzatisha, kulonda yanoni tuyuma twakujima nachu wulombu nakutwisha mwitumba. Nampinji yamwaana watwalileña tuyuma twakujimisha nachu kukasanji Kamana Kwetu Rutherford. Hela chakwila, twadiña tuyuma twanyanya, ilaña twazatileña mudimu weneni kudi Mana Kwetu Rutherford. Hanyima yakushimuna iyi nsañu, Mana Kwetu Knorr wanlejeli nindi: “Nakeñaña kwikala nansonekeshu yakusoñela chadimu hamesa yami. Dichi hefuku hefuku wuyisoñeleña chadimu nakuyisha hamesa.” Nazatili iwu mudimu wakusoña nsonekeshu hadi yaaka yayivulu.

Kakavulu Mana Kwetu Knorr watukonkomweneneña nindi tutiyilileña nakanañachima neyi anatwinki mudimu wakukalakala. Ifuku dimu, wanlejeli chinateleli kwila hakuzata mudimu wanyinkeliyi chiwahi, ilaña hinatiyililili nakanañachima mwanlejeliyuku. Dichi namutiyishili nsonyi nankashi. Channeñesheli nankashi chakwila namusonekeleli mukanda wamazu antesha nakumuleja nami natiya kutama nachiluwa chinakoña nawa nafuukuluhu nami anfumishi mukasanji kindi. Chihahitili mpinji nantetemena hefuku dodimu, Mana Kwetu Knorr wenjili kunazatilileña. Wañilili nindi “Robert, natambwili mukanda weyi. Waluwañesha. Twahanjeka haniyi nsañu nawa nakuhweleli nami ifuku dikwawu wukashaku muchima. Dichi tuyeña tufunti kumudimu.” Nahamekeli chikupu hamuchima windi wakwakamena.

KUFUUKULAHU KUSUMBULA

Hanyima yakuzatila haBeteli hadi yaaka 8, nafuukwiluhu kutwalekahu kuzatila haBeteli. Hela chochu, nahimpili yitoñojoka. Hakupompa kweneni kwanyunza kwadiñaku mu 1958, muYankee Stadium nimuPolo Grounds, namumweni Lorraine Brookes wutwadibulakeni nindi mu 1955 hadiña nakukalakelayi wupayiniya muMontreal, Canada. Wantiyishili kuwaha hakumona muchima wadiñayi nawu kutalisha hamudimu wampinji yejima nikudihana kwakukeña kuzatila kwejima kukumutemesha kuloñesha kwaYehova. Lorraine wadiña nachikonkwanyi chakuya kuShikola yaGileyadi. Chashikijiliyi yaaka 22 yakusemuka, amutambikili kuya kuShikola yaGileyadi yanaambala 27 mu 1956. Chamanishiliyi shikola, amutemesheli mumudimu wawumishonali kuBrazil. Mu 1958, ami niLorraine twatachikili cheñi wubwambu wetu nawa wetejeli nindi tudisumbuli. Twafuukwiluhu kudisumbula muchaaka chalondeleluhu nawa nakuhweleleli nami twakazatilaña hamu mudimu wawumishonali.

Chinamulejeli Mana Kwetu Knorr nami inakukeña kusumbula, wanlejeli nindi nihembeleluku hadi yaaka yisatu, kuhiñahu dinu twakadisumbuli nakutwalekahu kuzatila haBeteli yamuBrooklyn. Hayina mpinji, hakwila nawu antu adisumbuli ayiteji kushakama muBeteli, hakachi kawu wumu wateleleli kuzata muBeteli yaaka ikumi hela kubadikahu nawa mukwawu hadi yaaka yisatu. Dichi henohu kanda tudisumbuli, Lorraine wetejeli kuzata hadi yaaka yiyedi haBeteli yamuBrazil nawa chaaka chimu haBeteli yamuBrooklyn.

Hahitili yaaka yiyedi kufuma hinamoteli, twadiña hohu nakuhanjeka kuhitila mukudisonekela nyikanda. Hayina mpinji chadiña chuma chakala nankashi kutemeshela muntu nshiña nawa hikwadiña kuhanjeka kuhitila mukuzatisha Intanetuku. Ifuku ditwadisumbwileña haSeptember 16, 1961, twadiña nakukooleka kwakutuhaninaku mpanji yachawija chetu kudi Mana Kwetu Knorr. Mwamweni, ayina yaaka yakuhembelela hakwila tudisumbuli yamwekeni kushimbula. Ilaña neyi tushinshika kunyima, yuma yitunakalakali nimuzañalu wutunadiluñishi mumaluwi kubadika hayaaka 50, twetejaña netu twelili chachiwahi hakuhembelela!

Ifuku ditwadisumbwili. Kufuma kuchimunswa: Nathan H. Knorr, Patricia Brookes (muhela aLorraine), Lorraine ninami, Curtis Johnson, Faye niRoy Wallen (anvwali jami)

NYIDIMU YIKWAWU YINAKALAKELI

Mu 1964, anyinkeli mudimu wakwendela matuña acheñi neyi nkoñi wendelaña matuña. Hayina mpinji, ambanda hiyayitejeleña kuya nawanfumu jawu kumatuña acheñuku. Mu 1977 ahimpili nshimbi, ambanda ayitejeli kuyaña nawanfumujawu. Muchaaka chenichi ami niLorraine twayili hamu naGrant niEdith Suiter nakwendela tusanji twanyitayi twamumatuña analondeluhu, Germany, Austria, Greece, Cyprus, Turkey niIsrael. Nendeleli mumatuña 70 kunyeñumuka kaayi kejima.

Chitwayileña kuBrazil mu 1980, twahitili mumusumba waBelém mwahitila mufunda waequator wanzañana iseki hakachi nakachi, kwadiña nakuzatilayi Lorraine mudimu wawumishonali. Cheñi nawa twemeni nakudimona nawamana kwetu muManaus. Hampinji yitwatiyilileña kumpanji mwibulu dangunja, twamweni izanvu dawantu abulili kulondela chisemwa chawambanda akuBrazil adiña nakudifufwa kumabuta niamana kwetu adimushileña mumakasa. Muloñadi?

Muloña adiña akwetu aYinsahu afumini mwivunda daAmazon mwasweja nvula adiña nachikatu chakalepa. Hakwila abuli kusambwisha akwawu, hiyateleleli kudikunda nawantu adiña mwizazaku. Hela chochu, twatiyili kuwaha hakuyimona nawa twakanukaña muzañalu wamwekesheluwu. Chakadi nikujina mazu aIsaya alala akwila nawu: “Ambuñami akembaña tumina twachiseki mumuchima.”—Isa. 65:14.

TUKWETI CHIHANDILU CHACHIWAHI NAWA CHAMUZAÑALU

Ami niLorraine kakavulu twatoñojokaña hachihandilu chitunadiluñishi mumudimu waYehova kubadika hayaaka 60. Tudi namuzañalu chikupu hankisu jitunatambwili kuhitila mukwiteja Yehova kutulombola kuhitila mukuloñesha kwindi. Hela chakwila, hayinu mpinji hinayaña kumatuña acheñi neyi chinelileña kumafuku akunyimaku, inakudiluñisha chikupu mudimu wami hefuku hefuku wakwikala nkwashi Wezanvu Dalombolaña kuhitila mukuzatila hamu naKometi yawuNloñeshi niKometi yaMudimu. Natiyaña kuwaha nankashi hakwikala nakukooleka kwakukwashaku amana kwetu mwahita kaayi kejima kuhitila mumudimu wunakuzata. Chatuzañaleshaña chikupu hakumona atwansi awamayala niawambanda anakuzata mumudimu wampinji yejima ekala namuchima neyi waIsaya, wahosheli nindi: “Yamonu, ntemeshami.” (Isa. 6:8) Idi izaza dawantu dahoshaña mazu alala neyi anlejeliyi nkoñi wañinza mpinji yakunyima nindi: “Tachikaku mudimu wampinji yejima. Wuneluki wanyi kuwakakushikija.”

^ Neyi munakukeña nsañu yikwawu yinakuhosha hachihandilu chanawa amana kwetu, talenu muKaposhi Kakutalila: Thomas J. Sullivan (August 15, 1965); Klaus Jensen (October 15, 1969); Max Larson (September 1, 1989); Hugo Riemer (September 15, 1964); niGrant Suiter (September 1, 1983).