Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Chumanyi Chitunateli Kudizila Kudi Yowana

Chumanyi Chitunateli Kudizila Kudi Yowana

ANTU amavulu eluka nawu Yesu wadiña nawapostolu 12. Ilaña eluka wanyi nawu hakachi kawatumbanji twindi hadiña cheñi niambanda adikundiliyi nawu chikupu. Hakachi kanawa ambanda hadiña niYowana.—Mat. 27:55; Luka 8:3.

Mudimwinyi wazatiliyi Yowana hampinji yashimwinineñayi Yesu, nawa chumanyi chitunateli kudizila kuchakutalilahu chindi?

INDI YOWANA WADIÑANYI?

Yowana wadiña “iñoda Chuza kalama kaHerodi.” Chuza watela wadiña kalama mukwakutala yuma yaHerodi Antipasi yahetala. Yowana wadiña hakachi kawambanda akata okiliyi Yesu. Yowana wendeleña hamu nawambanda amakwawu niYesu niapostolu indi.—Luka 8:1-3.

Arabi awaYudeya atañishileña nawu ambanda hiyatela kuhanjekaña nawamayala abula kwikala ataña jawuku, sweje-e kwendela nawu hamu. Kafwampi, aYudeya awamayala hiyateleleli nikuhosha nawambandaku. Muloña wadiwili ichi chisemwa, Yesu wamwitejeli Yowana niambanda amakwawu amukuhweleli kwendela hamukanka windi.

Yowana wetejeli kumuhela kudi antu kuhitila mukudikunda naYesu niapostolu indi. Antu ejima endeleña naYesu adiloñesheleña kuhimpa yuma muchihandilu chawu chamafuku ejima. Yesu wahosheli hadi atumbanji twindi amuchidiwu nindi: “Mama yami nawana kwami wowawa akutiya mazu aNzambi hiyakwilamu.” (Luka 8:19-21; 18:28-30) Komana himunatiyi kuwaha hakwiluka nenu Yesu wadikundili chikupu nawantu adihanineña hakwila amulondeñaku?

WADIÑA NAKUKALAKALA KUZATISHA MAHETINDI

Yowana niambanda amakwawu amavulu adiña nakumukalakela Yesu niApostolu indi 12 kuzatisha “mahetawu.” (Luka 8:3) Nsoneki wumu wahosheli nindi, “Luka hanakuleja antañi jindi nindi ambanda adiña nakuteleka yakudya, kukosa yeña nikuchima yakuvwala hatoñonokeleñaku. Hekwawu azatileña iyi nyidimu . . . , ilaña Luka hanashimuni mwenimuku.” Chamwekana neyi ambanda wenawa azatishileña mali awu, yuma yawu hela mahetawu hakukwasha akwawu.

Yesu hela apostolu indi hiyazatileña nyidimu yakumujimba hampinji yayileñawu nakushimwinaku. Hadaha hiyadiña namali akulanda yakudya yejima niyuma yikwawu yakeñekeleña hakwila antu hekwawu akushika ku 20 awaninuku. Hela chakwila ayitambwilileña nachisambu, Kristu niapostolu indi asendeleña “njeki yamali” nawa chumichi chaya mukwila nawu mpinji yejima hiyashindameneni hadi antu ayitambwilileña nachisambuku. (Yow. 12:6; 13:28, 29) Yowana niambanda amakwawu atela ahanineña yawana hakwila alandi yuma yakeñekeleña.

Antu amakwawu ataadikaña nawu ambanda aYudeya hiyadiña namahetaku. Hela chochu, nyikanda yayikulu yashimuna nawu hakachi kwawaYudeya, mumbanda waheteleña yuma munjila yashiyashana: (1) wuswana washileñayi tata yindi neyi nafwi chakadi kushiya mwana weyala, (2) neyi amwinka maheta, (3) amufweteleña mali neyi anamuseñi, (4) maheta ashiyileña nfumwindi wunafwi, hela (5) malindi akudihetela.

Chakadi nikujina, atumbanji twaYesu ahanineña hakumina ñovu jawu. Hakachi kawatumbanji twaYesu atela hadiña niambanda aheta. Chineli Yowana wadiña ñoda kalama kaHerodi, antu makwawu ahoshaña nawu wadiña waheta. Muntu wudi neyi Yowana hadaha diyi wamwinkeli Yesu chakuvwala chalema wuseya chakadi muchiminu chavwalileñayi. Nsoneki wumu washimwini nindi ichi chakuvwala hiyadi “kuchitwesha kuchilanda kudi añodi jawayibinda janshuku.”—Yow. 19:23, 24.

Nyikanda Yajila hiyashimuna jiika nawu Yowana wahanineña yawana yamaluku. Hela chochu, wazatili hakumina ñovu jindi, nawa tunateli kudizilaku chuma chalema. Chuma chitwahanaña hakukwasha Wanta hichalemaku, chili tunahani hela nehi, chidi kudi etu. Chuma chalema kudi Nzambi hikuzata hakumina ñovu jetu.—Mat. 6:33; Maku 14:8; 2 Kor. 9:7.

WADIÑAHU HAKUFWA KWAYESU NICHAMUSAÑWILUWU

Hekwawu Yowana wadiña hohu hampinji yamujahiluwu Yesu, kushilahu niambanda amakwawu ‘amulondeleleña nakumukalakela hadiñiyi muÑaliliya, niambanda amakwawu amavulu enjiliyi nawu kuYerusalema.’ (Maku 15:41) Chelili mujimba waYesu anawufumishi dehi hamutondu kulonda ayi nakuwujiika, “ambanda afuminiyi nawu kuÑaliliya, hiyakulondela munyima, hiyakutala ijamu nichakamikuluwu mujimba windi. Hiyakufunta nakuloñesha nyitondu yamavumba amawahi, nimalasha.” Luka wayiteneni awa ambanda nindi “Mariya Mandaleni, niYowana, niMariya mama yaYakoba,” afuntili hanyima yasabata nawa amweni añelu ayilejeli nawu Yesu anamusañuli.—Luka 23:55–24:10.

Yowana niambanda amakwawu amukuhweleli Mwanta amukalakeleli hakumina ñovu jawu

Kafwampi Yowana watela wadiña hamu nawatumbanji, kushilahu nimama yaYesu niamana kwindi apompeli hamu muYerusalema haPentekosta 33 C.E. (Yil. 1:12-14) Muloña wachifulu chadiña nanfumwindi muchipañu, hadaha Yowana diyi wamulejeli Luka nsañu yasonekeliyi hadi Herodi Antipasi, sweje-e chineli Luka diyi nsoneki hohu waNsañu Yayiwahi wamutena mumbanda yeniwu hejina.—Luka 8:3; 9:7-9; 23:8-12; 24:10.

Nsañu yaYowana yatudizishaña yuma yayiwahi chikupu. Wamukwashili Yesu hakumina ñovu jindi. Watela watiyileña kuwaha neyi wazatishileña mali indi hakumukwasha Yesu, Apostolu 12 niatumbanji amakwawu endeleñayi nawu nikushimwina nawu hamu. Yowana wamukalakeleli Yesu nawa wadiña washinshika nihampinji yakala. Ambanda akwaKristu anateli kwila chiwahi neyi embujola yililu yindi yayiwahi.