Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Ikalenu Amwovu Nawa Ilukenu Mwakukumina

Ikalenu Amwovu Nawa Ilukenu Mwakukumina

Ikalenu Amwovu Nawa Ilukenu Mwakukumina

‘Yanukishenuña antu . . . ekali amwovu.’—TITUSA 3:1, 2.

1, 2. Indi Nsona yahoshaña nawudi kutalisha hakwovwaha, nawa muloñadi chitwatelela kwikala amwovu?

 YEHOVA, Tata yetu wukweti kukeña wekala mwiwulu, diyi wabadika maana. Chineli yena diyi watuleñeli, yena hohu diyi watela kutulombola mukuhanda kwetu kwejima. (Masamu 48:14) Kambanji wawiniKristu Yakoba wasonekeli nindi “maana afumaña mwiwulu, kusambila amawahi, nkumininaku awunda, ovwaha, anyakala kutiya, enzala luwi nanyikabu yayiwahi, hiyaheta ntadi hela wufwikijuku.”—Yakoba 3:17.

2 Kapostolu Pawulu niyena wakonkomwena nindi: “Mwekeshenu kwovwaha kwenu kudi antu ejima.” * (Afwilipi 4:5) Kristu Yesu diyi Mwanta nawa diyi Mutu wachipompelu chawiniKristu. (Aefwesesa 5:23) Komana wonsu wetu twatela kwovwahila wunlomboli waKristu nikumwekesha kwovwaha kudi antu amakwawu.

3, 4. (a) Shimunenu kuwaha kwafumañamu neyi twovwahila. (b) Yumanyi yitukuhanjekahu?

3 Dichi tukuhetelamu chikupu neyi twovwahilaña nikubula kumotoka hachipimu. Chakutalilahu: Chelili afuñununi kafuta kawambanji akeñeleña kujaha antu muBritain, akwakukandama ndeki amavulu ovwahilili nshimbi yakuyilekesha kusenda mundeki yuma yiyasendeleñawu dikalu. Neyi tunakwendesha motoka, twatoñojokelañaku añendeshi amakwawu kuhitila mukuhana njila hahumañena nyikwakwa, nakumona kwila nawu añendeshi ejima hiyakuleta wubanjuku nawa nyotoka yinakwenda chiwahi.

4 Etu amavulu, kwovwahila kwatwikalilaña chikupu. Hakwila chitukwashuku, tusambilenu kutala hayuma yisatu yikutwikwasha kwikala amwovu, chidi neyi yililu yayiwahi, chitwazataña nawantu enkawu ñovu, nimutwatela kukumina hakumwekesha kwovwaha.

Muloñadi Wutwatela Kwikalila Amwovu?

5. MuNshimbi yamwinkeluwu Mosi, chumanyi chamuletesheleña nduñu kushakama nankaka yindi?

5 Chakutalilahu chakushankulu chahoshaña nawu muntu watela kwikala namuchima wawuwahi hakwila yekali wamwovu. MuNshimbi yamwinkeluwu Mosi, aHeberu akwatiluwu wuduñu ayumbileñaku mumwaka wamuchitanu nachiyedi wawuduñu wawu hela mumwaka waJubili, yowu mwaka wukusambila dimwayumbileñawu. Ilaña nduñu neyi nakeñi wukutwalekahu kwikala nduñu. (Tañenu Kwidika 21:5, 6.) Chumanyi chamuletesheleña nduñu kufuukula mwenimu? Kukeña dikwamuletesheleña kutwalekahu kwikala nduñu, nakumuzatila nkaka yindi walukoñu.

6. Indi kukeña kunanuñañani ñahi nakwovwaha?

6 Munjila yoyimu, kukeña kutwamukeña Yehova kwatwileñelaña kudihana kudi yena nikushikija chikaninu chetu chakudihana. (Aroma 14:7, 8) Kapostolu Yowanu wasonekeli nindi: “Kumukeña Nzambi yowu kwila mwatulejañayi; mwatulejañayi himwakalaku.” (1 Yowanu 5:3) Kukeña kwamuchidiwu hikwakokwelaña kwindi hohuku. (1 Akorinda 13:4, 5) Neyi tunakuhanjeka nawantu, kukeña kutwakeña akwetu kwatuleñelaña kwikala amwovu nawa kwatukwashaña kutwamijaku yuma yinakukeñawu. Chatela twikali nalwisu, tukutoñojokaña hayuma yinakukeñawu akwetu.—Afwilipi 2:2, 3.

7. Indi kwovwaha kwatukwashaña ñahi mumudimu wetu wakushimwina?

7 Dichi nhoshelu yetu hela yililu bayi yidimbwishaña antuku. (Aefwesesa 4:29) Eñañi, kukeña kukutukwashaku kutondolwela chuma chejima chinateli kukañesha antu akweti yitachi yashiyashana nawa akumatuña acheñi kubula kumukalakela Yehova. Ichi chakeñekaña etu kwikala amwovu. Chakutalilahu, ahela amishonali enjilila kuwaya jakuwayawaya nikuvwala jinsokoshi jajilehi hiyatwalekañahu nakuzatisha yumiyi neyi chakwila yinakukojeja antu kuyitoñojokela nawu adi nayililu yatama hela yinakutuntwisha amakwawuku.—1 Akorinda 10:31-33.

8. Indi kukeña kutwamukeña Nzambi kwatukwashaña ñahi kwikala ‘akehelamu’?

8 Kukeña kutwamukeña Yehova kwatukwashañaku kubula kudinka wanta. Chelili ntadi yadiñi mudi atumbanji yakukeña kwiluka wadiñi mukulumpi yinamani dehi, Yesu wemikili mwana wanyanya mukachi kawu. Walumbulwili nindi: “Muntu wukutambula mwana wanyanyiwu mwijina dami nantambulami; wukuntambulami natambuli niyena wantemesheli; muntu nakehi mukachi kenwenu ejima, diyi muneni.” (Luka 9:48; Maku 9:36) Hamuntu hamuntu, chinateli kutukalila hakwila tudimwekeshi nawu ‘twakehelamu.’ Hamuloña wanshidi yitwaswana nichaaku chakusemuka nachu chakudivwimba chatuleñelaña kufwila kutiyakana, ilaña kudizoza kwatukwashaña kwikala amwovu.—Aroma 12:10.

9. Hakwila nawu twikali amwovu, chumanyi chitwatela kwiluka?

9 Hakwila nawu twikali amwovu, twatela kwiluka wuswa wukweti antu atondawu kudi Nzambi. EniKristu alala ejima eluka kulema kwalushimbi lwawumutu. Kapostolu Pawulu wayilumbulwilili eniKorinda chiwahi nindi: “Nakeñi mwiluki, mutu weyala diyi Kristu; mutu wamumbanda diyi iyala; mutu waKristu diyi Nzambi.”—1 Akorinda 11:3.

10. Chumanyi chitukumwekesha neyi twovwahila wanta waYehova?

10 Kwovwahila wanta waNzambi kwamwekeshaña nawu twamukuhwelela netu diyi Tata yetu wukweti kukeña. Weluka yuma yejima yamwekanaña nawa natweshi kutusomwena mwatelela. Kwiluka chumichi kukutukwashaku kwikala amwovu neyi akwetu hiyanakutulemeshaku hela neyi anahili. Pawulu wasonekeli nindi: “Neyi chikutwesheka, shakamenu chachiwahi nawantu ejima, mwejima mumukutweshela enu aweni.” Pawulu wakonkomweneni haniku kufumba nalushimbi lwakwila nawu: “Enu akwetu twakeña, bayi muditendaku; kuminenu dakwovwahila kuzuwa, muloña anasoneki nawu, Yehova nahoshi nindi, Yami nukutenda, yami nukufweta.”—Aroma 12:18, 19.

11. Munjilanyi mutukumwekeshela netu tunakwovwahila wumutu waKristu?

11 Cheñi twatela kulemesha antu atondawu kudi Nzambi muchipompelu chawiniKristu. Chimwekeshu kapetulu 1 kamulumbulula Kristu Yesu nawu wudi ‘natutumbwa’ twamuchipompelu muchikasa chindi chachidiilu. (Chimwekeshu 1:16, 20) Itu “tutumbwa” twemenañaku mazanvu awaeluda, hela ankoñi, muyipompelu. Awa aeluda atondawu ovwahilaña wunlomboli waKristu nawa embujolaña chakutalilahu chindi chachiwahi chakwakamena antu. Antu ejima muchipompelu ovwahilaña ntanjikilu yaYesu yenkayi ‘nduñu wamaana nikashinshi’ yakuhana yakudya yakuspiritu hampinji yatelela. (Matewu 24:45-47) Makonu, twamwekeshaña nawu tunakwovwahila wumutu waKristu halwetu kuhitila mukwikala namuchima wakudiza nikuzatisha yuma yitunakudiza. Nawa chumichi chaletaña kuwunda nikunuñañana.—Aroma 14:13, 19.

Twatela Kwovwahila Kushika Hadi?

12. Muloñadi kwovwaha chikwekalila namwakukumina?

12 Hela chochu, kwovwaha hikunayi mukwila nawu tudiwuli chikuhwelelu chetu hela nshimbi jaNzambuku. Chumanyi cheliluwu eniKristu akusambila hampinji yayilekesheluwu kudi akulumpi jansakililu kutañisha antu mwijina daYesu? Petulu niakwawu apostolu ahosheli chakadi woma nawu: ‘Twatela kwovwahila Nzambi neyi nyuli bayi antuku.’ (Yililu 4:18-20; 5:28, 29) Makonu, neyi anyuli anfulumendi akweseka kulekesha mudimu wetu wakushimwina nsañu yayiwahi, hitwalekañaku, ilaña tukuhimpa njila yakushimwinamu kulonda twili yuma mukubabala. Neyi mudimu wakushimwina kwitala nikwitala anawulekeshi, tunateli kukeñakeña njila jikwawu mutwatela kuhanjekela nawenimatala nakutwalekahu kukalakala mudimu watwinkawu kudi Nzambi. Cheñi nawa, neyi ‘akweti ñovu jakuyula’ alekesha kupompa, twapompaña mutumazanvu twanyanya mukuswamujoka.—Aroma 13:1; Aheberu 10:24, 25.

13. Indi Yesu wahosheli nindidi kutalisha hakwovwahila akwakuyula?

13 MuMpanji yindi yahaMpidi, Yesu wayilejeli antu kwovwahila akwakuyula nindi: “Neyi anakuholokeli kudi muntu nindi atambuli chikovwelu cheyi, mwiteji atambuli nikahuma keyi nawa. Muntu wukukukakela nindi wuyi nindi mpata yimu, yaku nindi nijiyedi nawa.” (Matewu 5:40, 41) * Kutoñojokelaku amakwawu nikufwila kuyikwasha nikwena kwatuleñelaña kwila yuma yikwawu yinabadiki hayuma yinatulombuwu.—1 Akorinda 13:5; Titusa 3:1, 2.

14. Muloñadi wutukubulila kwovwahila wusenji?

14 Hela chakwila twafwilaña kwikala amwovu, bayi twiteja asenjuku. Chinakukeñeka twimani akola ngu-u kulonda chalala chitwalekuhu kwikala chitooka nawa muchipompelu mwikali kunuñañana. Pawulu wasonekeli hadi ‘amana kwetu akutwamba’ nindi: “Hitwayovwahilili hela mpinji yanteshaku, kulonda mukoleli munsañu yayiwahi yalala.” (Aŋalija 2:4, 5) Mpinji jikwawu, yitoñojoka yawusenji yenzaña, ilaña eniKristu adihana akakelaña mbe kuchalala.

Ankoñi Atela Kwikala Amwovu

15. Munjilanyi ankoñi awiniKristu munateli kwikalilawu ovwaha neyi anapompi hamu?

15 Kwovwaha kudi hakachi kayuma yawanishañawu ana kwetu atondañawu kwikala ankoñi. Pawulu wasonekeli nindi: “Mukwakutala akwawu chiña [yekala] . . . wawunda [“wovwaha,” tumazu twaheshina.].” (1 Timotewu 3:2, 3NW) Amayala atondawu atela kwikala amwovu sweje-e neyi anahumañani nakutala nsañu jachipompelu. Henohu kanda akunkululi nsañu, ankoñi ejima anapompi atela kushimuna yitoñojoka yawu, hela chakwila hikwekala lushimbi lwahosha nawu eluda wejima watela kuhoshahuku. Hakuhanjeka, yitoñojoka yamana kwetu yikuhimpika chatiyayi akwawu anakuhosha hanshimbi jamuNsona jinakundami kunoyu nsañu. Chatela yakaani nakukakela kuyitoñojoka yindi, eluda wapama wovwahilaña. Hakutachika kuhanjeka, atela adiña nayitoñojoka yashiyashana, ilaña kutoñojokahu kuhitila mukulomba kwaletaña kuwunda hakachi kawaeluda ashinshika nawa ovwaha.—1 Akorinda 1:10; Tañenu Aefwesesa 4:1-3.

16. Yililu yamuchidinyi yatela kumwekeshayi nkoñi wawiniKristu?

16 Eluda wawiniKristu watela kulondelaña ntanjikilu yateokalatiki munyidimu yindi yejima. Watela kumwekesha iyi yililu nimumudimu windi wakubiña anyikoku, kulonda yimukwasheña kutoñojokelaku amakwawu nikutiyila amakwawu luwi. Petulu wasonekeli nindi: “Biñenu mukanka wanyikoku yaNzambi wudi mukachi kenu, nakuyitala; bayi chakukanjikijaku, chiña nakutiya kuwaha . . . bayi nakulonda kuheta kwatamaku, chiña namuchima wakukeñamu.”—1 Petulu 5:2.

17. Indi antu ejima muchipompelu atela kumwekesha ñahi spiritu yakwovwaha kudi akwawu?

17 Akulumpi adi muchipompelu azañalalaña hawukwashu weneni wayikoñelañawu atwansi nawa ayilemeshaña chikupu. Ichi chaleñelaña atwansi kulemesha akulumpi anamukalakeli Yehova hadi yaaka yayivulu. (1 Timotewu 5:1, 2) Aeluda awiniKristu akeñakeñaña amayala ashikahu atela kwinkawu nyidimu, nakuyidizisha kwakamena nyikoku yaNzambi. (2 Timotewu 2:1, 2) MwiniKristu wejima watela kulemesha kufumba kwaPawulu kwonenawu kwakwila nawu: “Ovwahilenu anlomboli jenu nakuyitiyilila, muloña ahembaña nyichima yenu, nawu twamba kashimunamu; kulonda eli mwenimu namuzañalu bayi nakuneñaku, muloña neyi akuneña hichikuyikwasha enuku.”—Aheberu 13:17.

Dovwahilenuña muChisaka

18. Muloñadi spiritu yakwovwahila chiyakeñekelaña muchisaka?

18 Antu amuchisaka niwena atela kudovwahilaña. (Tañenu Akolose 3:18-21.) Bayibolu yalumbulula nyidimu yatela kuzatawu antu ejima muchisaka chawiniKristu. Tata yawantu diyi mutu wañodindi cheñi nawa wukweti mudimu weneni wakulombola anyana. Mumbanda watela kwiluka chifulu chanfumwindi. Anyana niwena atela kufwila kwovwahila anvwali jawu, dichuma chamutiyishaña Mwanta kuwaha. Antu ejima muchisaka anateli kuleta kuwunda nikunuñañana muchisaka kuhitila mukudovwahila nikwiluka mwakukumina. Bayibolu yikweti yakutalilahu yikutukwashaku kulumbulula ichi chikuma.

19, 20. (a) Shimunenu chaambu chidi hadi Eli wetejeli yililu yawanyanindi nanjila yetejelelumu Yehova yililu yawañelu. (b) Indi anvwali atela kudizilaku yumanyi kuniyi yakutalilahu?

19 Henohu Samweli wuchidi kansi, Eli wadiñi kapristu muneni muIsarela. Hela chochu, anyana kaEli, aHofwini niFwinehasi, adiñi “antu amukunkulwayi” ‘abulili kumwiluka Yehova.’ Eli watiyili yuma yatama yakoñeleñawu anyanindi, kushilahu niwuvumbi welileñawu nawambanda akalakeleleña kuchisu chetenti dakubulakena. Indi Eli weliluhu hodi? Eli wayilejeli nindi neyi amuvulumwineña Yehova, kwosi muntu wadi kuyilombelelaku. Ilaña wakañenyi kuyolola nikuyifumba. Chafuminimu, anyana kaEli atwalekeluhu nakwila yuma yatama. Nkumininaku, Yehova wafuukwiluhu nindi ateleleli kufwa hohu. Chatiyiliyi nsañu yakufwa kwawanyanindi, Eli niyena wafwili. Eñañi, mwafumini chuma chatama! Mwamweni, kwovwahila kwaEli kwadiñi kwatama, muloña wetejeli anyanindi kutwalekahu nayililu yatama.—1 Samweli 2:12-17, 22-25, 34, 35; 4:17, 18.

20 Kwambukaku nakwovwahila kwatama kwaEli, talenu cheliliyi Nzambi nawanyanindi añelu. Kaprofwetu Mikaya wamweni chimwenu chakuhayamisha chakupompa kwaYehova niañelu Jindi. Yehova wehwili nindi kañelu wumu yodihi wukuya nakumudimba Mwanta Ahabi wamuIsarela kulonda amufumishi iwu mwanta watama hetanda. Yehova watiyilili mwafuukwiluwu anyanindi ejima akuspiritu. Dichi kañelu wumu wahosheli nindi wukuya nakumudimba. Yehova wamwihwili chakumudimbayi. Chamweniyi nindi wukutwesha, Yehova wamutemesheli. (1 Anyanta 22:19-23) Muchihandilu chawantu, komana antu amuchisaka kwila adizilaku kunichi chakutalilahu chakwovwahila nehi? Iyala nawa tata yawantu wawiniKristu watela kutiyilila yitoñojoka niyuma yikufuukula ñodindi nianyanindi. Cheñi nawa, ambanda nianyana atela kumona kwila nawu neyi anashimuni yitoñojoka yawu hela chuma chinakukeñawu, atela kwovwahila nakulemesha wunlomboli weyala muloña diyi etejawu muNsona kushimuna mwakwilila.

21. Chumanyi chitukadiza muchibaba chinalondeluhu?

21 Dichi tunamusakilili chikupu Yehova hayanukishu yayiwahi nawa yamaana yakwikala amwovu. (Masamu 119:99) Chibaba chetu chinalondeluhu chikahosha hakwovwahila munjila yatelela chikunateli kuleta muzañalu mumaluwi.

[Tumazu twaheshina]

^ Kapostolu Pawulu wazatishili izu dakala kubalumuna mwizu dimu hohu muWundeli. Mukanda wumu wahoshaña nawu: “Kwovwaha kwabombelamu kufwila kuhana kalemesha kuwuswa wamuntu nikutoñojokelaku nikutiyila antu luwi.” Komana idi izu datalisha mukwikala amwovu nikutoñojokelaku, bayi kukanjikija antu kuzatisha nshimbi jaNzambi hela kusekesha wuswa wamuntuku.

^ Talenu chibaba chinakuhosha nawu “Ilyo Mwapatikishiwa Ukubomba Umulimo,” muKaposhi Kakutalila kaChibemba kaFebruary 15, 2005, mafu 23-6.

Mukwakula Nenudi?

• Yumanyi yayiwahi yafumaña mukwikala amwovu?

• Indi ankoñi anateli kumwekesha ñahi spiritu yakwovwaha?

• Muloñadi spiritu yakwovwaha chiyakeñekelaña muchisaka?

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Mwevulu wudi hefu 10]

Aeluda embujolaña Kristu chadiñiyi nakwakamenayi amakwawu

[Mwevulu wudi hefu 12]

Neyi aeluda enza hamu, kutoñojoka kuhitila mukulomba nispiritu yakwovwaha yaletaña kuwunda