Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

‘Wudi naMaana niKashinshi Mukachi Kenu Hinyi?’

‘Wudi naMaana niKashinshi Mukachi Kenu Hinyi?’

‘Wudi naMaana niKashinshi Mukachi Kenu Hinyi?’

‘Wudi namaana nikashinshi mukachi kenu hinyi? Amwekeshi nyidimu yindi nanochu chashakamañayi chachiwahi, nakudizoza mwaya maana.’—YAKOBA 3:13.

1, 2. Indi antu amavulu amonañawu nawu akweti maana mwatela kuyilumbulula ñahi?

 HINYI yimwatoñojokaña nenu wukweti maana chikupu? Hadaha mwatoñojokaña nenu anvwali jenu, kashinakaji, indi kwiji nkuluñaña wahashikola yamusukula? Kwiluka muntu wukweti maana kwashindamena hachitachi chenu nikumwashakamaña. Ilaña, ambuña aNzambi akeñaña kwiluka chatoñojokañayi Nzambi hayuma yaleñelaña muntu kwikala namaana.

2 Dichi antu ejima amonañawu kudi antu nawu akweti maana Nzambi wayimonaña nindi hiyakweti maanaku. Chakutalilahu, Yoba wahosheli nawantu adimweneña nawu ahosheleña jamaana. Ilaña Yoba wayilejeli nindi: ‘Hadenu hinawanuhu mukwamaanaku!’ (Yoba 17:10) Kutalisha hadi antu akaanini maana aNzambi, kapostolu Pawulu wasonekeli nindi: “Hiyakudishimuna nawu tukweti maana, komana anabalumuki dehi ayisupi.” (Aroma 1:22) Cheñi kuhitila mudi kaprofwetu Isaya, Yehova yomweni wakonkomweneni nindi: ‘Yayo awa adimonaña nawu, tukweti maana.’—Isaya 5:21.

3, 4. Yumanyi yakeñekaña hakwila nawu muntu yekali wamaana chikupu?

3 Mwalala, twatela kwiluka chaleñelaña muntu kwikala namaana chikupu nikutambwila wuselewa waNzambi. Yishimu 9:10 yatwilejaña nawu: “Kwakama Yehova yowu kutachika maana. Kwiluka Wajila diyi kashinshi.” Mukwamaana wamwakamaña Nzambi chikupu nikulemesha nshimbi jindi. Hela chochu, kudi yuma yayivulu yitwatela kwiluka kubadika kwiluka hohu nawu Nzambi wekala koku nawa wukweti nshimbi. Kambanji Yakoba wasañumunaña yitoñojoka yetu haniyi nsañu. (Tañenu Yakoba 3:13.) Talenu mazu akwila nawu: “Amwekeshi nyidimu yindi nanochu chashakamañayi chachiwahi.” Maana alala atela kumwekena muyuma yimwelaña niyimwahoshaña ifuku niifuku.

4 Kwikala namaana kwabombelamu kufuukula chachiwahi nikuzatisha maana nikashinshi munjila yayiwahi. Yililwinyi yikumwekesha nawu tukweti maana amuchidiwu? Yakoba wachindujola yuma yayivulu yamwekenaña muyililu yawakwamaana. * Mazwinyi ahosheliyi atela kutwikwasha kudikunda chachiwahi nawakwetu akakwitiya, niantu abula kwikala muchipompelu?

Yililu yaMuntu Yamwekeshaña nawu Wukweti Maana

5. Indi muntu wukweti maana watela kwiladi?

5 Kafwampi Yakoba wesekejeli maana nayililu yayiwahi. Muloña kwakama Yehova diyi ntachikilu yamaana, muntu wamaana wafwilaña kulondela njila jaNzambi ninshimbi. Hitwasemukaña namaana akufuma kudi Nzambuku. Hela chochu, tunateli kuheta maana kuhitila mukudiza Bayibolu mpinji yejima nikutoñojokahu. Kudiza nikutoñojoka kukutwikwasha kwila chuma chatwikonkomwenaña Aefwesesa 5:1 nawu: “Ikalenu akwakwimbujola Nzambi.” Chitwasweja kumwimbujola Nzambi, tukumwekeshaña maana chikupu munzatilu yetu. Njila jaYehova jabadika chikupu njila jawantu. (Isaya 55:8, 9) Chitukwimbujolaña Yehova chakoñañayi yuma, antu abula kwikala muchipompelu chawiniKristu akumona nawu twambukaku.

6. Muloñadi kudizoza chikwamwekeshaña kujila, nawa muntu nateli kumwekesha ñahi nindi wadizoza?

6 Yakoba wahosha nindi njila yimu yakumwimbujolilamu Yehova yekala ‘yakudizoza mwaya maana.’ Hela chakwila kudizoza kwabombelamu kwikala wamwovu, mpinji yoyimu mwiniKristu watela kwikala nayililu yayiwahi nikukolela kunshimbi jaBayibolu, chamukwashaña kwila yuma mukwesekeja. Hela chakwila wasweja ñovu, Yehova wekala wadizoza, nawa hitwatiyaña woma wakukundama kudi yenaku. Mwana kaNzambi wamwekesheli kudizoza neyi kwaTata yindi nawa wahosheli nindi: “Inzenu kudami enu ejima mudi nakukabakana, mwasenda yalema, ami nukuyinookesha. Ditwikenu mpanda yami, mudizili kudami muloña ami nawunda, nadizoza mumuchima, ninenu mukumona kunooka munyichima yenu.”—Matewu 11:28, 29; Afwilipi 2:5-8.

7. Muloñadi chitukuhoshela netu Mosi hichakutalilahu chachiwahi chakudizoza?

7 Bayibolu yashimunaña hadi antu adizozeli chikupu, hela amwovu. Hakachi kawu Mosi wadiña wamwovu chikupu. Wadiña namudimu weneni, ilaña amushimuna nawu “wadiñi mwovu nankashi, kubadika amayala ejima ekala heseki dejima.” (Kuchinda 11:29; 12:3) Nawa anukenu ñovu yamwinkeluwu Mosi kudi Yehova yakwila nkeñelu Yindi. Yehova watiyileña kuwaha kuzatisha antu adizoza hakushikija nkeñelu yindi.

8. Indi antu abula kuwanina anateli kumwekesha ñahi ‘kudizoza mwaya maana’?

8 Mwalala, antu abula kuwanina anateli kumwekesha ‘kudizoza mwaya maana.’ Indi etu? Munjilanyi mutunateli kusweja kumwekeshela ichi chililu? Kudizoza kwekala hakachi kanyikabu yaspiritu yajila yaYehova. (Aŋalija 5:22, 23) Twatela kulomba spiritu yindi nikushaku ñovu kulonda kumwekesha nyikabu yayu, nakukuhwelela netu Nzambi wukutwikwasha kusweja kumwekesha kudizoza. Mumazu añimbi wamasamu twawanañamu mazu atusañumunaña chakumwekesha kudizoza chikupu akwila nawu: “Antu adizoza [Nzambi] wukuyileja chachiwahi njila yindi.”—Masamu 25:9.

9, 10. Chumanyi chitwatela kwila hakwila nawu tumwekeshi kudizoza kwafumaña kudi Nzambi, nawa muloñadi?

9 Hela chochu, chinakukeñeka kushaku ñovu kulonda twikali adizoza chikupu. Etu amakwawu chatwikalilaña kudizoza muloña wachitachi chetu. Cheñi nawa, antu amuchituñilu anateli kutuleñela tubuli kwikala adizoza, nakuhosha nawu muntu chiña “yajimaña kesi namatahu oma.” Komana, iku dikwikala namaana? Chakutalilahu, neyi itala denu dikwata kesi, munateli kukijima namanji tahindi namenji atuta? Neyi mumwañilahu manji, kesi kakusweja, ilaña neyi mukumwañilahu menji atuta kesi kakujima. Chochimu, Bayibolu yatufumbaña nawu: “Kwakula mukwenu mwamwovu chawundishaña ndombu, ilaña izu dankalu dasañumunaña kuzuwa.” (Yishimu 15:1, 18) Mpinji yikwawu neyi kukala kunamwekani, chili muchipompelu hela nawantu abula kwikala muchipompelu, twatela kumwekesha netu tukweti maana alala neyi chakwila tuzata yuma mumesu awunda.—2 Timotewu 2:24.

10 Neyi chitunashimuni hewulu, antu amavulu alombolewaña naspiritu yetuña hiyekala amwovu, awunda, nawa adiwunjikaku. Ilaña, mukaayi mudi antu amavulu azuwa nawa adivuna. Yakoba welukili mwenimu, nawa wayisoñamishili antu amuchipompelu kulonda spiritu yamuchidiwu yibuli kuyiluwañesha. Yumanyi yikwawu yitwatela kudizilaku kunawa mazu akufumba?

Yililu Yamwekeshaña Antu Abula Maana

11. Yililwinyi yabulaña kwendela hamu namaana afumaña kudi Nzambi?

11 Yakoba wasonekeli hatooka to-o hayililu yabulaña kwendela hamu namaana afumaña kudi Nzambi. (Tañenu Yakoba 3:14.) Ndulu nikufwilañana hiyililu yaheseki, bayi yakuspirituku. Talenu chuma chamwekanaña neyi yitoñojoka yaheseki yitwalekahu. Mazanvu atanu nadimu awantu “aditenaña kwikala eniKristu” alombolaña mbadi yaChurch of the Holy Sepulchre muYerusalema, hadaha ayituñila heluña hiyamujahilili Yesu nikumujiika. Dichi kutiyashana kwawu kwakuditadikisha ho-o. Mu 2006, magazini yaTime yashimwini “ndombu yavulumukili hakachi kawamayala ansakililu adihumpwili hadi maora amavulu, . . . nayozelu yamaneni muyashaña makandulu.” Hamuloña wakubula kudikuhwelela anona nsapi yakuchipompelu chawu nakumwinka kaMuslimu nawu yayihembeleña.

12. Chumanyi chikumwekana neyi tubula maana?

12 Ntaadi yamuchidiwu hiyatela kwikala muchipompelu chalala chawiniKristuku. Ilaña, kubula kuwanina mpinji yikwawu kwaleñelaña amakwawu kukakela hayitoñojoka yawu. Ichi chaletaña ntaadi nindombu. Kapostolu Pawulu wamweni chumichi muchipompelu chamuKorinda, dichi wasonekeli nindi: “Neyi mukachi kenu mwekala ichima nikuzuña, himuchidi antu achisemwa chahesekuku?” (1 Akorinda 3:3) Ichi chaaku chatama chatwalekeluhu hadi mpinji yayilehi muchipompelu chamuyaaka nkulakaji yatachi. Dichi, twatela kwikala asoñama kulonda tukañeshi yililu yamuchidiwu kwikala muchipompelu makonu.

13, 14. Hanenu yakutalilahu mwatela kumwekena spiritu yawuntu?

13 Indi yililu yamuchidiwu yatela kutachika ñahi muchipompelu? Yatela kutachikila mutuyuma twanyanya. Chakutalilahu, hampinji yakutuña Itala daWanta, antu anateli kwikala nayitoñojoka yambuka kutalisha hachakuzata nyidimu. Mana kwetu nateli kuhila neyi akwawu kulondela mwanafuukuliyi nehi, hadaha wukutachika kutoba nakudiwula yitoñojoka yawakwawu. Hadaha wukukaana nikuzataku mudimu wudi wejima wakutuña Itala daWanta. Muntu welaña mwenimu wajimbalañaku nindi kuzata mudimu wachipompelu kakavulu kwashindamena chikupu hakwikala naspiritu yakuwunda muchipompelu bayi hanjila yimukuzatishaku. Ilaña Yehova wakiswilaña antu akweti spiritu yakuwunda, bayi antaaduku.—1 Timotewu 6:4, 5.

14 Chakutalilahu chikwawu chinatalishi kudi aeluda muchipompelu neyi amona nawu eluda wumu hanakushikija yuma yakeñekaña muNsonaku, hela chakwila nakalakali hadi yaaka yayivulu. Hakumona nawu mana kwetu kunyima amufumbili hatela kuzatilayi ilaña nakañanyi, nkoñi wañinza hakwiteja nakudikasa mwanafuukuliwu aeluda nawu amufumishuhu. Chumanyi chikwilayi? Komana wukwiteja munafuukuluwu aeluda nikufumba kwamuNsona naspiritu yakudizoza nikuwunda nakufwila kuwanisha yuma yakeñekaña yamuNsona kulonda yakekali cheñi eluda? Tahindi wukuhemba nkunyi nikwikala nandulu chineli anamutambuli kukooleka kwakwikala eluda? Muloñadi mana kwetu chikukolelayi hakwikala mukulumpi henohu akwawu aeluda anamumoni nawu hanateleluku. Chikuwaha neyi wukudizoza nakwiteja mwanamulejuwu!

15. Muloñadi chimunatoñojokeli nenu kufumba kuyonenawu kudi haYakoba 3:15, 16 kwalema chikupu?

15 Kudi yuma yikwawu yatela kuleñela muntu kumwekesha yililu yamuchidiwu. Dichi neyi kukumwekena kukala kudi kwejima, twatela kutondolwela yililu yamuchidiwu. (Tañenu Yakoba 3:15, 16.) Kambanji Yakoba wateneni yililu yamuchidiwu nindi “yahamaseki” muloña yamujimba, hiyashindamena hamaana afumaña kwiwuluku. Iyi yililu ‘yawunyama’ muloña yafumaña muyitoñojoka yawuntu, yadifwana nayililu yawanyama abulaña kutoñojoka. Yililu yamuchidiwu ‘yawademoni’ muloña yamwekeshaña yaaku yawayilumbu jaNzambi akuspiritu. Komana mwiniKristu hatela kumwekesha iyi yililuku!

16. Yumanyi yitwatela kuhimpa, nawa tunateli kuhimpa ñahi?

16 Muntu wejima muchipompelu watela kudishinshika yomweni kulonda yaleki yaaku yamuchidiwu. Hakwikala antañishi muchipompelu, ankoñi niwena atela kushaku kashinshi kakuleka yililu yakumujimba niyawademoni. Hamuloña wakubula kuwanina niyuma yaluwañeshaña yamukanu kaayi chatukalilaña kuleka yaaku yamuchidiwu. Chidi neyi tunakukandama kukawumbu wasenena. Neyi kwosi mutondu wakukwataku, tunateli kuselumuka. Hela chochu, tunateli kutwalekahu kuya hambidi neyi tukukakela kukufumba kwaBayibolu, niwukwashu wahanaña chipompelu chaNzambi chamukaayi kejima.—Masamu 73:23, 24.

Yililu Yafwilañawu Kumwekesha Akwamaana

17. Indi antu amaana kakavulu elaña ñahi neyi atalañana nayuma yatama?

17 (Tañenu Yakoba 3:17.) Tunateli kuhetelamu neyi tukutoñojokaña hayililu yikwawu yafumaña mukuzatisha “maana afumaña mwiwulu.” Kwikala alumbuluka kwabombelamu kwikala atooka nawa abula kujilola muyililu nimuyitoñojoka yetu. Twatela kukaana yuma yatama chakadi kumba mpinji. Bayi tuumbaña mpinji nakutoñojoka mwakukaanina yuma yatamaku. Toñojokenu chimwadi kwila neyi muntu nakukeña kuyichonka munu mudisu. Chakadi kumba mpinji mukutalisha kwacheñi hela mukumukwata kuchikasa. Bayi neyi mukulabajala nakutoñojoka mwakwililaku. Dichi twatela kwila neyi anatweseki nawu twili yuma yatama. Kashinshi ketu nichinleji chadizishewa naBayibolu chatela kutwanukishaña kukaana yuma yatama. (Aroma 12:9) Bayibolu yashimuna hadi antu akaanini kwila yuma yatama, adi neyi Yosefu niYesu.—Kutachika 39:7-9; Matewu 4:8-10.

18. Indi kwikala (a) awunda kwalumbulukadi? (b) akwakuleta kuwunda kwalumbulukadi?

18 Cheñi twatela kwikala awunda kulonda twikali namaana afumaña mwiwulu. Ichi chakeñekaña etu kubula kuhilashana, kuzuwa, hela yililu yikwawu yinateli kukañesha kuwunda. Yakoba wahosheli cheñi haniyi nsañu nindi: “Antu awunda akuwaña kuwunda, aañulaña kuloña.” (Yakoba 3:18) Toñojokenu hamazu akwila nawu “kukuwa kuwunda.” Komana muchipompelu atwiluka nawu twaletaña kuwunda tahindi twekala atuvuba? Komana twekalaña nayikonkojola nawantu, twahilaña swayi hela kuhilisha amakwawu? Komana twakeñaña amakwawu eluki nawu dichitwekala tahindi twadizozaña kulonda tuleki yaaku yatama yatiyishaña amakwawu kutama? Komana atwiluka nawu mpinji yejima twafwilaña kuleta kuwunda nawakwetu, nakunyakala kuyanakena nikuvulamena yiluwa yawu? Neyi tunakukeña kumwekesha maana afumaña mwiwulu twatela kudishinshika chachiwahi kulonda chitukwashi kumona hitwatela kuwahisha.

19. Indi muntu anateli kumwiluka ñahi nawu washinshika?

19 Hakulumbulula yuma yamwekeshaña maana afumaña mwiwulu, Yakoba wabombeleluhu kashinshi. Komana atwiluka nawu twovwahilaña amakwawu hela chakwila nsañu oyu ayishimuna muNsona wanyi, tahindi twanyakalaña kukakeja amakwawu kwila mutunafuukuli? Komana atwiluka nawu twekala amwovu nawa antu atusolomokaña? Iyi diyi yuma yikumwekesha nawu tunadizi kwikala ashinshika.

20. Yumanyi yikafumamu neyi tumwekesha yililu yaNzambi yitunahanjekuhu?

20 Wenowu muzañalu wukwikala muchipompelu neyi amana kwetu niahela akumwekesha chikupu yililu yaNzambi yasonekeliyi Yakoba. (Masamu 133:1-3) Neyi twikala adizoza, awunda, nikudakamena wumu namukwawu chikatuleñela kwikala nawubwambu wawuwahi nawakwetu nawa chikumwekanaña hatooka to-o nawu tukweti “maana afumaña mwiwulu.” Muchibaba chikwawu tukatala hakumona amakwawu neyi chayimonañayi Yehova chikwatela kutukwasha kwikala adizoza, awunda, nawa ashinshika.

[Tumazu twaheshina]

^ Nsañu yayeni yamwekeshaña nawu Yakoba wasambilili kutoñojoka hadi akulumpi, hela “ankuluñaña,” amuchipompelu. (Yakoba 3:1) Awa amayala atela kwikala akutalilahu chikupu hakumwekesha maana afumaña kudi Nzambi, dichi wejima wetu twatela kudizilaku kukufumba kwindi.

Munateli Kulumbulula?

• Chumanyi chaleteshaña mwiniKristu kwikala namaana chikupu?

• Munjilanyi mutukuswejeshela kumwekesha maana aNzambi?

• Yililwinyi yitwamonaña mudi antu abulaña kuzatisha “maana afumaña mwiwulu”?

• Yililwinyi yimunakufwila kumwekesha chikupu?

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Mwevulu wudi hefu 25]

Komana mwakaanaña kwila yuma yatama chakadi kumba mpinji?