Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Amagedoni Njita yaNzambi Yakamanisha Majita Ejima

Amagedoni Njita yaNzambi Yakamanisha Majita Ejima

Amagedoni Njita yaNzambi Yakamanisha Majita Ejima

“Antu akwituña daGreenland eluka nawu kujaha mukwenu muntu chatama nankashi; dichi, njita ayiluka nawu yatama nawa hichishimashima, mumuchidi wawu hiyakweti izu diyazatishaña hakutena njitaku.” —FRIDTJOF NANSEN MUKAKWENDA WAKUNORWAY MU 1888 CHAYILUMBULULAYI ANTU AKWITUÑA DAGREENLAND.

ANTU ejima akeñaña kushakama mwituña mwamonañawu njita nawu “yatama nawa hichishimashima,” netuku? Wudi wejima wakeñaña kushakama mwituña mwabulaña kutiyawu izu dakwila nawu njita muloña wakubula kuyiluka, dimuku? Munateli kutoñojoka nenu ituña damuchidiwu hikaanu hohu, sweje-e neyi tukinka manuñu mudi antu netu diwu akaleta ituña damuchidiwu.

Hela chochu, muwuprofwetu waIsaya, Nzambi yomweni washiika nindi wukaleta ituña damuchidiwu: “Mpoku jawu akajichila matemwa, nimayoñawu akayichila nyipanga; muza hiwakanyamwina muza wukwawu mpokuku, hiyakadiza nawa cheñi njitaku.”—Isaya 2:4.

Eñañi, hakwila nawu ichi chikaninu chishikijewi, yuma yinakumwekana mukaayi makonu niamashidika akushika kuyihita 20 anakulwa kushilahu nijinjita 20 jinakwasawu makonu jatela kuhimpika chikupu. Dichi hichatela kutuhayamishaku hakwiluka nawu, Nzambi mukwakubadika, Yehova, wakadiñija munsañu jawantu. Kudiñija kwaYehova munsañu yawantu dikwatenañawu muBayibolu nawu Amagedoni.—Chimwekeshu 16:14, 16.

Hela chakwila muyaaka yamakonu antu anakuzatisha izu “Amagedoni” kwimenaku njita yakaayi kejima yakulwa namanyukiliya, dikishonali yimu yalumbulula idi izu nawu: “Iluña dakwasila njita yeneni nawa yakukumishaku hakachi kañovu yayiwahi nañovu yatama.” Komana kuwaha kwatela kushinda kutama tahindi njita yamuchidiwu yakulumbisha hohu?

Kushinshika chakonkomwenaña Bayibolu hansañu yakukuma kwayuma yatama kwatukoleshaña. Ñimbi yamasamu washimwineñahu dehi nindi: ‘Akwanshidi akanoña heseki ji-i, atama akamana to-o.’ (Masamu 104:35) Mukanda waYishimu wahosha nawu: “Akwakwoloka diwu akashakama mwituña, antu alala diwu akashalamu. Hakwila antu atama akayifumisha mwituña, antu akwatilaña akwawu makasu akayibwitamu.”—Yishimu 2:21, 22.

Bayibolu yalumbululaña cheñi nawu antu atama hiyakaleka mumesu awundaku; dimuloña waweni wunakukeñekela njita yakukumishaku yakafumishahu kutama kwejima, kushilahu niyuma yatama yafumaña munjita. (Masamu 2:2) Dichi ijina dazatisha Bayibolu hakutena iyi ndombu yadimena, yaAmagedoni, dalema nankashi.

Njita jaKunyaka Jazuñilileñawu Kwakwihi naMegido

Izu dakwila nawu “Amagedoni” daya mukwila nawu “Mpidi yaMegido.” Musumba wakushankulu waMegido, kushilahu niChinekineki chaYezereyeli, ayiluka kwikala maluña hashindilileñawu njita. Mumukanda waThe Battles of Armageddon Eric H. Cline, nkuluñaña weluka nsañu janyaka wasonekeli nindi: “Kufuma tuhu kushankulu, Megido niChaana chaYezereyeli himaluña asilileñawu njita yaletesheleña kuwana njila yakuyilaku hambidi.”

Neyi chinalumbululiyi Cline, njita jasilileñawu kwakwihi naMegido kakavulu jadiña jafwana chikupu. Mashidika atenañawu nawu aMongol, ashindili matuña amavulu muAsia munkulakaji yanyaka ikumi nayisatu, ayishindilili katachi munichi chinekineki. Amashidika akuBritain alombweleñawu kudi Mukulumpi wawamashidika Edmund Allenby ashindili eniTurkey munjita yakaayi yatachi kwakwihi naMegido. Ishidika weluka nsañu janyaka washimwini kushinda kwaAllenby nindi “ñendelu yawu yadiñi yalufuchi lufuchi nawa yadiña njita yeneni chikupu mukuhanda kwawantu ejima.”

Njita jamaneni jashimunawu muBayibolu nijena ajasilili kwakwihi naMegido. Kunidi iluña, dikwashindililiyi Nsompeshi Baruki amashidika aSisera akuKenani. (Ansompeshi 4:14-16; 5:19-21) Gideyona nezanvu danyanya dawamayala 300, atapili njita yeneni yawaMidiyani hanidi iluña. (Ansompeshi 7:19-22) Mwanta Sawulu nimwanindi Jonatani afwilili kwakwihi naMpidi yaGilibowa hampinji yayishindiluwu amashidika awaIsarela kudi amashidika awaFwilistinu.—1 Samweli 31:1-7.

Hamuloña wakuwaha kweluña dayileñeleleña amashidika kwiluka mwakuzuñila chiwahi, Megido nichinekineki chidi kwakwihi asililuku njita jajivulu jamaneni kubadika hadi yaaka 4,000 yinahituhu. Mukwakushimuna nsañu janyaka wumu wachindiluku hohu jinjita 34.

Chakadi nikujinooka, Megido nikuwaha kwanidi iluña dinesekani nakuzatisha kwachifwikija kwezu “daAmagedoni.” Hela chakwila idi izu damwekanaña kamu hohu muBayibolu, nsañu yamumukanda waChimwekeshu yashimunaña hatooka nawu Amagedoni yakenza hadi antu ejima hamaseki.

Amagedoni Chayilumbululawu muBayibolu

Hela chakwila njita jajivulu jasileñawu kunyima kwakwihi naMegido jadiña nakwimika mushindu, kwosi njita niyimu yamanishili kutama. Kwosi niyimu yashindili chikupu ñovu yayiwahi nañovu yatama. Dichi, njita yamuchidiwu yatela kufuma kudi Nzambi hohu. Kwesekeja nachahosheliyi Yesu nindi, ‘kwosi muwahuku chiña Nzambi hohu.’ (Luka 18:19) Dichi, Bayibolu yashimuna jiika nawu Amagedoni hinjita yaNzambi.

MuBayibolu, mukanda waChimwekeshu wahoshaña nawu “anyanta ankanu ampata yamunu mwishina yejima” akayipompeshi “kunjita yefuku odu deneni daNzambi Watwesha yejima.” (Chimwekeshu 16:14) Nsañu yawuprofwetu yinatwalekuhu nawu: “Hiyakuyipompeshela kumu kwanatenuwu muHeberu nawu Amagedoni.” (Chimwekeshu 16:16) Kuhiñahu, mukanda waChimwekeshu wunashimuni nawu “anyanta ankanu ahanu hamaseki ninjita jawu” ‘akayipompesha hamu nakudasa njita nayenowu wudi nakwendela hakawalu, ninjita yindi.’ (Chimwekeshu 19:19) Iwu mukwakwendela hakawalu anamuteni nawu diyi Yesu Kristu.—1 Timotewu 6:14, 15; Chimwekeshu 19:11, 12, 16.

Tukuhosha netudi hanawa mavasi yitunahanjekuhu? Tunamoni netu Amagedoni hinjita yaNzambi yakasayi antu akwakudikaña. Muloñadi Yehova niMwanindi, Yesu Kristu, chiyakasilawu njita yamuchidiwu? Muloña, Amagedoni ‘yakajilumuna ana anakukisañana iseki.’ (Chimwekeshu 11:18) Cheñi, yakaleta ituña dadiwahi, ‘iseki dadiha ditwatalilaña, mwakekala kuloña neyi chakaniniyi [Nzambi.]’—2 Petulu 3:13.

Muloñadi Amagedoni Chiyinakukeñekela?

Komana mwajinookaña nenu Yehova, ‘Nzambi wakukeña,’ watela kutonda Mwanindi, ‘Kalamba waKuwunda,’ kwasa njita? (2 Akorinda 13:11; Isaya 9:6) Neyi mwiluka nkeñelu yawu chikuyikwashaku kwiluka muloña waweni. Mukanda waMasamu wamulumbulula Yesu nawu hiishidika wudi hakawalu. Hanu dinu muloñadi chinakwasilayi njita? Ñimbi yamasamu nashimuni nindi Kristu nakwendela hakawalu, ‘munsañu yalala, nikuwunda, nikuloña.’ Wasaña njita muloña wakeña kuloña nawa wahela kutama.—Masamu 45:4, 7.

Munjila yoyimu, Bayibolu yashimunaña chakelayi Yehova kutalisha hakuheña kunakumonayi mukaayi makonu. Kaprofwetu Isaya wasoneka nindi: “MWANTA namoni chumichi, nawa chinamutiyishi kutama chimunabuli wuñaji. Hakuvwala kuloña neyi chikuñu chakujika hantulu nawa ñovu jawamwinu jidi neyi itepa dachikuñu dakumutu. Ihina dikadikumbakeshayi yowu iyena kumuchima busu dakukeña kwolola nsañu nikubabesha nikutenda yuma yatama yinakumonawu antu.”—Isaya 59:15, 17, Today’s English Version.

Neyi antu atama akutwalekahu nakuyula, antu aloña hiyakashakama mukuwunda hela mukumwenaku. (Yishimu 29:2; Mukwakutañisha 8:9) Chakadi nikujina, hitukutwesha kumanisha maseleka niyuma yatama yinakwilawu antuku. Dichi kuwunda kwahaya nyaka niwuñaji watela kwinza hohu chiña neyi antu atama anayifumishuhu. Solomoni wasonekeli nindi: “Muntu watama yowu akakuulawu nachu mukwakuloña.”—Yishimu 21:18.

Hamuloña wakwila Nzambi diyi Nsompeshi, tunateli kukuhwelela netu antu atama akayisompesha mukuloña chikupu. Abarahama wenhwili nindi: “Mukwakusompesha iseki dejima abuli kwila mwaloña?” Abarahama welukili nindi mpinji yejima Yehova welaña mwamuwahi. (Kutachika 18:25) Cheñi, Bayibolu yinatukani nawu Yehova hakeñaña kujilumuna antu atamaku; welaña mwenimu neyi chinakali hohu.—Ezekeli 18:32; 2 Petulu 3:9.

Ilukenu Nenu Amagedoni Yakekala Kwoku

Twakekala kabadi kanyi haniyi njita yeneni? Etu amavulu twatoñojokaña netu twekala kukabadi kanjita yayiwahi. Hanu dinu tunateli kwiluka ñahi? Kaprofwetu Zefwaniya nakonkomweni nindi: “Keñakeñenu kuloña, keñakeñenu kudizoza.” (Zefwaniya 2:3) Kapostolu Pawulu wahosheli nindi nkeñelu yaNzambi yidi yakwila nawu “antu ejima nindi ahandi, eluki nsañu yalala chikupu.”—1 Timotewu 2:4.

Njila yatachi yatwalaña kuwamwinu yidi yakudiza chalala chaYehova ninkeñelu yindi yakumanisha kutama heseki. Njila yamuchiyedi yidi yakwila yuma munjila yaloña, kwila mwenimu chikutuletesha kutambwila wuselewa waNzambi nikutwikiña.

Neyi tukwiluka iji jinjila jalema, dikwila nawu tukutalilaña Amagedoni, njita yakajiyisha njita jawantu jejima ji-i. Neyi njita yinamani dehi, antu akatachika kumona njita nawu yatama nawa nawu hichishimashima. “Hiyakadiza nawa cheñi njitaku.”—Isaiah 2:4.

[Mazu ekoku adi hefu 3]

Kudiñija kwaNzambi munsañu yawantu dikwatenañawu nawu Amagedoni

[Mwevulu wudi hefu 4]

Gideyona niantu jindi ashindili njita yeneni kwakwihi naMegido

[Mwevulu wudi hefu 4]

Megido

[Mwevulu wudi hefu 4, 5]

Neyi Amagedoni yinahiti dehi, antu kwejima akamona njita nawu yatama nawa hichishimashima

[Mwevulu wudi hefu 6]

Kudiza chalala hadi Yehova ninkeñelu yindi diyi njila yatachi yatwalaña kuwamwinu