Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Kulilenuku lwakuSpiritu Kuhitila Mukwimbujola Chakutalilahu chaPawulu

Kulilenuku lwakuSpiritu Kuhitila Mukwimbujola Chakutalilahu chaPawulu

Kulilenuku lwakuSpiritu Kuhitila Mukwimbujola Chakutalilahu chaPawulu

“Nalwi njita yayiwahi; namanishi njila yakutemukila; nahembi kwitiya kwakukuhwelela.”—2 TIMOTEWU 4:7.

1, 2. Yumanyi yahimpiliyi Sawulu wakuTarusa muchihandilu chindi, nawa mudimwinyi walema watachikiliyi kuzata?

 KWADIÑA iyala wamaana nawa wababala. Hela chochu, ‘welili mwaya kufwila chisemwa chaheseki.’ (Aefwesesa 2:3) Kufumahu waditeneni nindi ‘himukwakutukana, mukwakukabisha nawa mukwawinyi.’ (1 Timotewu 1:13) Iwu iyala wadiña Sawulu wakuTarusa.

2 Chimwahitili mafuku, Sawulu wahimpili chikupu muchihandilu chindi. Walekeli yuma yakoñeleñayi nawa wazatili nañovu ‘bayi neyi kukeña kudikwasha yomwenuku; chiña yowu kukwasha antu amavulu.’ (1 Korinda 10:33) Wekalili muntu wamwovu nawa wakeñeli chikupu ana kwindi amuchipompelu, ayandishileñayi hatachi muloña wayililu yindi yatama. (Tañenu 1 Atesalonika 2:7, 8.) Wasonekeli nindi, ‘Nekalili mukwakukalakala,’ nawa watwalekeluhu nindi, “Ami nabadika kukeha mukachi kawakwakujila ejima asweja kukeha, yami enkawu luwi ilu lwakushimwina aJentili maheta aKristu akañanya kwilukewa.”—Aefwesesa 3:7, 8.

3. Indi kudiza nyikanda yaPawulu ninsañu yamudimu windi kwatela kutwikwasha ñahi?

3 Sawulu, ateneneñawu nawu Pawulu, wakulililuku chikupu lwakuspiritu. (Yililu 13:9) Njila yimu yayiwahi yakukulilaku lwakuspiritu muchihandilu chetu yidi yakudiza nyikanda yaPawulu ninsañu yamudimu windi nikwimbujola chikuhwelelu chindi. (Tañenu 1 Akorinda 11:1; Aheberu 13:7.) Tushinshikenu kwila mwenimu chikwatela kutwisañumuna kwikala nandandanda yayiwahi yakudiza, kulonda kuyikeña chikupu antu, nikudimona etwaweni munjila yayiwahi.

Pawulu Wadiñi naChaaku Chakudiza

4, 5. Indi kudiza kwaPawulu kwahalwindi kwamukwashili ñahi?

4 Pawulu wadiña weluka jiNsona muloña wadiña kaFwarisi wadizishililuwu “kunyendu yaGamaleli; anfumbilaña mwaloñela nshimbi yawankakulula jetu chikupu.” (Yililu 22:1-3; Afwilipi 3:4-6) Chamupapatishiluwu, hohenohu ‘wayili muArabiya’—watela wayili muChinkala mpata kuAsiriya hela hadaha wayili kwiluña damwena haChitutu chaArabiya kwadiña kwakuwahi kutoñojokelaku. (Aŋalija 1:17) Hadaha Pawulu wakeñeleña kutoñojoka hansona yashimwineña nawu Yesu wadiña Mesiya. Kubombelahu, Pawulu wakeñeleña kudiloñesha kulonda kukalakala mudimu wadiña kumbidi. (Tañenu Yililu 9:15, 16, 20, 22.) Pawulu wadiña nampinji yakutoñojoka hayuma yakuspiritu.

5 Kwiluka yuma yamuNsona nimaana aheteliyi Pawulu mukudiza kwahalwindi kwamukwashili kutañisha chalala munjila yayiwahi. Chakutalilahu, musinagogi yamuAntiyoki wakuPisidiya, Pawulu wazatishili Nyikanda yachiHeberu mapampa katanu kulonda yamwekeshi nawu Yesu wadiña Mesiya. Cheñi Pawulu wahosheli hanyikanda yajila mapampa kakavulu. Ntañishilu yindi yashindameneni haBayibolu yakwokweleña antu chakwila “aYudeya amavulu ninawa abalumukili kwikala aYudeya, akwakulemesha Nzambi, hiyakulonda aPawulu naBaranaba” kulonda adizi yuma yayivulu. (Yililu 13:14-44) Chimwahitili yaaka, izanvu dawaYudeya aweniRoma enjili mwitala mwashakamineñayi, Pawulu wayilumbulwili nsañu “hakushimuna wanta waNzambi, hakuyilumbulwila nsañu yaYesu, chakufumisha munyikanda yanshimbi jaMosi, niyawatuprofwetu.”—Yililu 28:17, 22, 23.

6. Chumanyi chamukwashili Pawulu kwikala wakola lwakuspiritu hampinji yadiñayi mukweseka?

6 Hampinji yadiñayi mukweseka, Pawulu watwalekeluhu nakutaña muNsona nawa nsañu yonenewa yamukolesheleña. (Aheberu 4:12) Iku wudi mukaleya muRoma henohu kanda amujahi, Pawulu wamulejeli Timotewu kulonda yamuleteli ‘nyikanda niyitembi.’ (2 Timotewu 4:13) Iyi nyivuñilu yatela yadiña Nyikanda yachiHeberu yazatishileñayi hakudiza chikupu. Kwiluka chahosha Nsona kuhitila mukudiza Bayibolu mpinji yejima kwadiña kwalema kudi Pawulu hakwila nawu yatwalekuhu kwikala wakola.

7. Shimunenu wuloku wumukutambwila mukudiza Bayibolu mpinji yejima.

7 Kudiza Bayibolu mpinji yejima, kubombelahu nikutoñojokahu chachiwahi, kukutwikwasha kukula lwakuspiritu. (Aheberu 5:12-14) Ñimbi yamasamu wembili hakulema Kwezu daNzambi nindi: “Kudami nshimbi jamukanwa keyi jinabadiki kuwaha nankashi; makombakaji awuru nasiliva anakuminumu. Kuleja kweyi kunanleji maana akubadika awayilumbu jami; nidi nawu hefuku hefuku. Nalekeshi nyendu yami kuya munjila jatama jejima, kulonda nihembi izu deyi.” (Masamu 119:72, 98, 101) Komana ninenu mwadizaña Bayibolu mpinji yejima? Munakudiloñesha kuzata nyidimu yidi kumbidi mumudimu waNzambi kuhitila mukutaña Bayibolu ifuku niifuku nikutoñojoka hayuma yimwatañaña?

Sawulu Wadizili Kukeña Antu

8. Indi Sawulu wayilileña ñahi antu abulili kwikala aYudeya?

8 Henohu kanda yekali mukwaKristu, Sawulu wadiña wakola munsakililu yindi, ilaña antu abulili kwikala aYudeya hadiña nakuyakamenaku. (Yililu 26:4, 5) A Yudeya amakwawu chiyamwasolileña Setefwanu malola Sawulu wayitalileña nawa wayitejeli. Sawulu watela wazañaleli nachuma chamweniyi, hadaha wamweni neyi kufwa kwaSetefwanu kwamuteleleli. (Yililu 6:8-14; 7:54–8:1) Nsañu yonenewa yashimuna nawu: “Sawulu hakukisañana chipompelu; hakwiñila mumatala ejima nakukokakoka niamayala niambanda, hakuyisha mukaleya.” (Yililu 8:3) ‘Wayikabishileña hela kunyikala yakumatuña acheñi.’—Yililu 26:11.

9. Chumanyi chamumwekeneni Sawulu chamuleñeleli yaleki kukabisha antu?

9 Hampinji yamwekeni Mwanta Yesu kudi Sawulu, Sawulu wadiña halwendu lwakuya kuDamakasa nakukabisha atumbanji aKristu. Kutoñeka kwachejeji chabadika chaMwana kaNzambi kwamuputishili Sawulu mesu nawa washindameneni hohu hadi akwawu. Hampinji yamutonesheluwu Sawulu kudi Yehova kuhitila mudi Ananiya, yililu yaSawulu yakuhela antu yahimpikili chikupu. (Yililu 9:1-30) Chekaliliyi kambanji kaKristu, washiliku kashinshi chikupu kulonda kudikunda nawantu ejima neyi chelilañayi Yesu. Wateleleli kuleka ndombu kulonda ‘kushakama chachiwahi nawantu ejima.’—Tañenu Aroma 12:17-21.

10, 11. Indi Pawulu wamwekesheli ñahi kukeña kwalala kudi antu?

10 Pawulu hakeñeleña hohu kushakama chachiwahi nawantuku. Ilaña wafwilileña kuyikeña chikupu, nawa mudimu wakushimwina wawakwaKristu wamukwashili kwila mwenimu. Halwendu lwindi lwatachi lwawumishonali, washimwinini nsañu yayiwahi muAsia Minor. Hela chakwila ayikabishileña, Pawulu niana kwindi ashili maana hakukwasha antu ashinshika kulonda ekali akwaKristu. Afuntili cheñi kuLisitira nikuIkoniyumu, hela chakwila muniyi nyisumba akwakudimbulula akeñeleña kumujaha Pawulu.—Yililu 13:1-3; 14:1-7, 19-23.

11 Chimwahitili mafuku, Pawulu nimukanka windi akeñakeñeli antu afwilileña kwikala nawubwambu naNzambi muMasidoniya musumba wamuFwilipi. Lidiya wabalumukili nakwikala kaYudeya watiyilili nsañu yayiwahi nawa wekalili mukwaKristu. Akwañovu jetuña ayihumpwili aPawulu niSilasi natubama nakuyumbila mukaleya. Hela chochu, Pawulu washimwinini kudi mukwakaleya, chafuminumu mukwakaleya nichisaka chindi ayipapatishili nakwikala akwakudifukula aYehova.—Yililu 16:11-34.

12. Chumanyi chamusañumwini Sawulu mukwawinyi kwikala kapostolu wamuwahi waYesu Kristu?

12 Muloñadi Sawulu wadiña nakuyandisha antu chekalililiyi nachikuhwelelu neyi chawantu ayandishileñayi? Chumanyi chamusañumwini iwu mukwawinyi kwikala naluwi nawa kapostolu wamuwahi, wadikeñeleleña kusha wumi windi muwubanji kulonda amakwawu adizi chalala hadi Nzambi niKristu? Pawulu walumbulwili nindi: “Nzambi, . . . wantambikili mwaya luwi lwindi, hatiyiliyi kuwaha kumwekesha Mwanindi mudami.” (Aŋalija 1:15, 16) Pawulu wamusonekeleli Timotewu nindi: “Antiyilili luwi, kulonda mudami nabadika, Yesu Kristu amwekeshi mwejima mwadiñi nakudiwunjikayi, niikali wakutalilahu antu akumukuhwelelaña, atambuli wumi wahaya nyaka.” (1 Timotewu 1:16) Yehova wamwanakeneni Pawulu, nawa chatambwililiyi luwi lwamuchidiwu niwushona chamusañumwini kumwekesha kukeña kudi amakwawu kuhitila mukuyishimwina nsañu yayiwahi.

13. Chumanyi chikutusañumuna kukeña amakwawu, nawa tukuyikeña ñahi?

13 Munjila yoyimu, Yehova watwanakenaña nshidi jetu niyiluwa yitwelaña. (Masamu 103:8-14) Ñimbi yamasamu wehwili nindi: “Neyi eyi Yehova wukushinshika mwaluwañawu antu, hinyi wukwimana, eyi Mwanta?” (Masamu 130:3) Chakubula luwi lwaNzambi, kwosi watela kuzata mudimu wajila namuzañalu, nawa hitunateli kwikala nakuchiñeja kwakutambwila wumi wahaya nyakaku. Nzambi watwimwekeshelaña luwi lwindi lwabadika. Kufwana Pawulu, twatela kumwekesha kukeña kudi antu amakwawu kuhitila mukuyishimwina nikuyitañisha chalala nikukolesha akwetu akwakwitiya.—Tañenu Yililu 14:21-23.

14. Tunateli kutohesha ñahi mudimu wetu wakushimwina?

14 Pawulu wakeñeleña kushimwina nikwikala mukwakukalakala wakuluka yitembi mukushimwina nsañu yayiwahi, nawa chakutalilahu chaYesu chamushikili hamuchima. Njila yimu yamwekeshelelimu Mwana kaNzambi kukeña kweneni kudi antu yadiña kuhitila mumudimu windi wakushimwina. Yesu wahosheli nindi: “Chalala mbutu jajivulu jinahi dehi, ilaña akwakukalakala anakehi. Dichi lombenu kudi Mwanta wakumuna atemeshi akwakukalakala kukumuna kwindi.” (Matewu 9:35-38) Pawulu wazatili kwesekana nakulomba kwalombeliyi kwakukeña akwakukalakala amavulu kuhitila mukuzata chikupu mumudimu. Indochu enu? Munateli kuyilaku hambidi mumudimu wenu wakushimwina? Tahindi munateli kuwejelahu mpinji yimwazataña mumudimu wakushimwina Wanta, hela kuhimpa nzatilu yenu kulonda kuzataku mudimu wawupayiniya? Dichi tumwekeshenu kukeña kwakweni kudi antu kuhitila mukuyikwasha “kukwata mazu awumi.”—Afwilipi 2:16.

Chadimweneñayi Pawulu

15. Indi Pawulu wadimweneña ñahi kutalisha kudi ana kwindi akwaKristu?

15 Hamu neyi nkalakali mukwaKristu, Pawulu watushila chakutalilahu chachiwahi munjila yikwawu. Hela chakwila amwinkeli nyidimu yayivulu muchipompelu chawakwaKristu, Pawulu welukili chikupu nindi hatambwili iyi nkisu hamuloña wañovu jinduku nawa hijamuteleleluku. Welukili nindi nkisu yatambwililiyi yadiña njila yamumwekeshelelimu Nzambi luwi lwindi lwasweja. Cheñi Pawulu welukili nindi akwaKristu amakwawu adiña akwakukalakala amawahi ansañu yayiwahi. Hela chakwila wadiña nakukooleka hakachi kawantu jaNzambi, Pawulu wadiñi wadizoza.—Tañenu 1 Akorinda 15:9-11.

16. Indi Pawulu wamwekesheli ñahi kudizoza hansañu yakwalama?

16 Talenu Pawulu cheliliyi naniku kukala kwamwekeni mumusumba waAntiyoki wamuSiriya. Chipompelu chawakwaKristu chamuniwu musumba chaambukili hamuloña wakwalama. (Yililu 14:26–15:2) Chineli Pawulu amutondeli kulombola mudimu wakushimwina kudi aJentili abula kwalama, watela wadimweni kwikala nkuluñaña hakukalakala nawantu abulili kwikala aYudeya nawa diyi watwesheli kumanisha iku kukala. (Tañenu Aŋalija 2:8, 9.) Chakañenyiyi kumanisha iku kukala, Pawulu wamwekesheli kudizoza kuhitila mukulondela njila yatelela nakutwala nsañu kudi izaza dalombolaña muYerusalema kulonda akayihoshi. Wazatilili hamu chikupu nezaza datiyilileña kuniyi nsañu, chiyafuukwiluwu mwakwilila, Pawulu amwinkeli mudimu wakwikala ntemesha hamu nawakwawu. (Yililu 15:22-31) Dichi Pawulu ‘watachikililuhu kumwekesha kalemesha’ kudi akwawu akwakukalakala.—Aroma 12:10b.

17, 18. (a) Yililu yamuchidinyi yamwekesheliyi Pawulu kudi antu amuchipompelu? (b) Indi wushona watiyiliwu aeluda akuEfwesesa hampinji yayileñayi Pawulu kwatudizishañadi hadi Pawulu?

17 Pawulu wadizoza hadambwileña nawamana kwindi niahela amuchipompeluku. Ilaña, wadikundili nawu chikupu. Hakukumisha mukanda windi wayisonekeleliyi Aroma, wemushili antu 20 hejina hejina. Amavulu hiyayitena muNyikanda yikwawuku, nawa antesha hohu diwu adiña nanyidimu yadimena. Ilaña adiña ambuña aYehova ashinshika, nawa Pawulu wayikeñeli chikupu.—Aroma 16:1-16.

18 Yililu yaPawulu yakudizoza nikuwaha yakolesheli yipompelu. Hanyima yakudiwana nawaeluda akuEfwesesa kakukumisha, “hiyakudinata hanshiñu yaPawulu nakumupwepujola. Chuma chaswejeluwu kutiya wushona dodizu dahosheliyi nindi, Himwamba kanmona nawa cheñuku.” Neyi chakwila wadiña muntu wadivuna, mutenowu hiyadi kudishonaku.—Yililu 20:37, 38.

19. Tunateli kumwekesha ñahi ‘yitoñojoka yakudizoza’ hakuzata nawana kwetu akwaKristu?

19 Ejima anakukeña kukulilaku lwakuspiritu chiña ekala adizoza neyi chadiñayi Pawulu. Wakonkomweneni akwawu akwaKristu nindi bayi mwila “chuma chakuzuña hela chakudinka wantaku; chiña mutoñojokaña yakudizoza, iwu atoñojoki mukwawu, nindi wambadikami kuwaha.” (Afwilipi 2:3) Tunateli kuzatisha ñahi iku kufumba? Njila yimu yidi yakuzatila hamu nawaeluda, kulondela wunlomboli wawu nikwiteja wunsompeshi wawu. (Tañenu Aheberu 13:17.) Njila yikwawu yidi yakulemesha chikupu ana kwetu niahela muchipompelu. Muyipompelu yawantu jaYehova mwekala antu akunyuza yashiyashana, yisemwa, ikowa, ninyichidi yashiyashana. Komana kwila tudiza kwakamena antu ejima chakadi chaambu nawa nikuyikeña, neyi chelileñayi Pawulu nehi? (Yililu 17:26; Aroma 12:10a) Anatwikoleshi ‘kuditambwila muntu namukwawu neyi chayitambwiliyi Kristu, kulonda kulemesha Nzambi.’—Aroma 15:7.

‘Temukenu naKumika’ Munjila Yaya kuWumi

20, 21. Chumanyi chikutwikwasha kutemukila munjila yaya kuwumi chiwahi?

20 Chihandilu chamukwaKristu anateli kuchesekeja nalufuchi lwanjila yayilehi. Pawulu wasonekeli nindi: “Namanishi njila yakutemukila; nahembi kwitiya kwakukuhwelela. Kufumisha kulelu anantentekeli chibaaba chakuloña, chakanyinkayi Mwanta, mukwakusompesha waloña, hefuku odu. Hakanyinkami hohuku, wakenka niantu ejima akeña kumwekana kwindi.”—2 Timotewu 4:7, 8.

21 Kulondela chakutalilahu chaPawulu kukutwikwasha kutemuka njila yakuwumi wahaya nyaka chachiwahi. (Aheberu 12:1) Dichi dinu, tutwalekenuhu kukulilaku lwakuspiritu kuhitila mukwikala nachaaku chakudiza kwahalwetu, nikukeña antu chikupu, nikwikala adizoza.

Mukwakula Nenudi?

• Indi Pawulu wahetelelumu ñahi mukudiza Nyikanda mpinji yejima?

• Muloñadi kukeña antu chikupu chikwalemena kudi akwaKristu alala?

• Yililu yamuchidinyi yikutukwashaku kubula chaambu?

• Indi chakutalilahu chaPawulu chinateli kuyikwasha ñahi kuzatila hamu nawaeluda muchipompelu chenu?

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Mwevulu wudi hefu 26]

Ikalenu akola kuhitila mukutaña jinsona neyi chelili Pawulu

[Mwevulu wudi hefu 28]

Mwekeshenu kukeña kuhitila mukushimwina nsañu yayiwahi kudi antu

[Mwevulu wudi hefu 29]

Mweluka chaleñeleli Pawulu amukeñi kudi ana kwindi?