Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Yikuma Yamaneni Kufuma muMukanda waAroma

Yikuma Yamaneni Kufuma muMukanda waAroma

Izu daYehova daDumi

Yikuma Yamaneni Kufuma muMukanda waAroma

KUKAMWIHI na 56 C.E., halwendu lwawumishonali lwamuchisatu, kapostolu Pawulu washikili mumusumba waKorinda. Watiyili nawu hakachi kawakwaKristu aYudeya nawaJentili muRoma hadiñi kuditadikisha. Pawulu wayisonekeleli mukanda kulonda yayikwashuku kudinuña hamu.

Muwuna mukanda wayisonekeleliyi aRoma, Pawulu walumbulwili chaleñelaña kuyitena antu nawu aloña nichiyatela kuhanda. Iwu mukanda watwikwashaña kusweja kumwiluka Nzambi niIzu dindi, nikukonkomwenaña haluwi lwaNzambi lwasweja, nawa walemeshaña mudimu waKristu wakatuleñela tukapuluki.—Aheberu 4:12.

MUNJILANYI MUTUKUMWENA KULOÑA?

(Aroma 1:1–11:36)

Pawulu wasonekeli nindi: “Muloña antu ejima anavulumuni, anakañanyi kushika mwashikila kulema kwaNzambi, akuyibalumuna kwikala aloña naluwi [lwaNzambi] chamukunkulwayi, nakukuula kwekala mudi Kristu Yesu.” Cheñi Pawulu wahosheli nindi: “Muntu wukumona kuloña nakukuhwelela chakadi kwila nyidimu yanshimbi.” (Aroma 3:23, 24, 28) Kuhitila mukukuhwelela ‘mudimu wumu waloña,’ akwaKristu awayishewa hamu niantu ‘amwizaza deneni’ ‘dawanyikoku acheñi,’ anateli ‘kwikala aloña’—akwaKristu awayishewa ekalaña nawumi mwiwulu neyi answana aKristu niizaza deneni hamuloña wakwikala amabwambu jaNzambi, akweti chikuhwelelu chakupuluka ‘yihuñu yeneni.’—Aroma 5:18; Chimwekeshu 7:9, 14; Yowanu 10:16; Yakoba 2:21-24; Matewu 25:46.

Pawulu wenhwili nindi: “Tuvulumunenu nanichi chitudi kuluwi, hitudi kunshimbuku, tahindi?” Wakwili nindi: “Chinjila!” Pawulu walumbulwili nindi: “Muneli dehi anduñu . . . ; hela janshidi nakutwala kukufwa, hela jakwovwahila nakutwala kukuloña.” (Aroma 6:15, 16) Wahosheli cheñi nindi: “Neyi mukufwisha nyidimu yachisemwa chaheseki na[s]piritu, mukuhanda.”—Aroma 8:13.

Malwihu amuNsona Anayakuli:

1:24-32—Komana yililu yatama yinatenuwu hanawa mavasi yinatalishi kudi aYudeya hela kudi aJentili? Hela chakwila awa amazu analumbululiwu hanawa mavasi anatalishi kumazanvu ejima ayedi, Pawulu wadiña nakutena sweje-e aIsarela akunyaka akañenyi kulondela nshimbi. Hela chakwila elukili nshimbi jaNzambi jaloña, ‘alekeli kwikala namaana akwiluka Nzambi.’ Dichi ekalili antu atama.

3:24, 25—Indi ‘kukuula kwekala mudi Kristu Yesu’ kunateli kubuta ñahi “nyiloña yavulumwinuwu dehi chachikulu” henohu mulambu kanda awuhani? Wuprofwetu watachi wahosha hadi Mesiya, wasonekawu haKutachika 3:15, washikijeweli mu 33 C.E. hampinji yamujahiluwu Yesu hamutondu wakuyandishila. (Aŋalija 3:13, 16) Hampinji yashimwiniyi Yehova iwu wuprofwetu wakuhana mulambu wefutu danyiloña, kudi yena wadiña neyi awuhana dehi, muloña kwosi chuma chatela kumukañesha Nzambi kushikija chuma chafuukulayi. Dichi kushindamena hamulambu waYesu Kristu wadiña kanda awuhani, Yehova wakanakena nshidi yanyana kaAdama akakuhwelela munichi chikaninu. Cheñi nawa ifutu danyiloña denzununa njila yakusañuka kwawantu adiñaku henohu akwaKristu kanda ekaluku.—Yililu 24:15.

6:3-5—Indi kupapatisha mudi Kristu Yesu nikupapatisha mukufwa kwindi kwatalisha mudihi? Yehova chawayishayi atumbanji twaKristu naspiritu yajila, ekalaña mpanda yimu naYesu nawa ekalaña antu amuchipompelu chawakwaKristu awayishewa, mujimba waKristu, yena diyi Mutu. (1 Akorinda 12:12, 13, 27; Akolose 1:18) Ichi dichalumbuluka kupapatisha mudi Kristu Yesu. Cheñi akwaKristu awayishewa ‘ayipapatisha mukufwa [kwaKristu’] munjila yakwila nshakaminu yawu yekala yakudihana nawa akaana kuchiñeja kwawumi wahaya nyaka heseki. Cheñi, kufwa kwawu kwekala kwakudihana, neyi chadiña kufwa kwaYesu, hela chakwila kufwa kwawu hikwabombelamu ifutu danyiloñaku. Kupapatishewa mukufwa kwaKristu kwamanaña neyi afwa nawa ayisañula nawumi wakwiwulu.

7:8-11—Indi ‘nshidi yakwatili ñahi ñovu kulushimbi’? Lushimbi lwakwashili antu kwiluka chalumbuluka nshidi, nakwiluka chikupu nawu hiyakwanshidi. Chafuminumu, elukili yuma yayivulu yavulumwinuwu yaletesheli kwiluka nawu hiyakwanshidi, nawa antu amavulu elukili nawu hiyakwanshidi kubadika chelukiluwu hakusambila. Dimuloña wahoshelawu nawu nshidi yakwatili ñovu kuLushimbi.

Yuma Yitukudizilaku:

1:14, 15. Kudi yuma yayivulu yatuleñelaña kushimwina nsañu yayiwahi namuzañalu. Chuma chimu chidi chakwila nawu, tukweti mukudi nawantu alandawu namashi aYesu nawa tukweti mudimu wakuyikwasha lwakuspiritu.

1:18-20. Antu asekeshaña Nzambi nawa aheña hiyakweti ‘mwakuleyelaku,’ muloña yililu yaNzambi yabulaña kumwekana yamwekenaña muyileñaleña.

2:28; 3:1, 2; 7:6, 7. Hanyima yakuhosha mazu atiyakeni neyi atama kudi aYudeya, Pawulu wahosheli mazu amawahi afwomweni mazu ahosheliyi hatachi. Ichi hichakutalilahu chitwatela kulondela hakuhosha yuma yinateli kuhilisha antu munjila yayiwahi nawa mukubabala.

3:4. Neyi mazu awantu azuñañesha yuma yahoshayi Nzambi Mwizu dindi, achina “Nzambi ekali walala” kuhitila mukukuhwelela nsañu yekala muBayibolu nikwila yuma kwesekeja nachakeñañayi Nzambi. Neyi tushimwinaña mumudimu waWanta nikwilisha atumbanji neyena, tukukwashaku antu kwiluka nawu Nzambi walala.

4:9-12. Chikuhwelelu chaAbarahama achilukili kudi Nzambi nawu chadiñi chaloña henohu kanda amwalamishi nayaaka yakusemuka 99. (Kutachika 12:4; 15:6; 16:3; 17:1, 9, 10) Hakutena chikuhwelelu chaAbarahama nawu chaloña henohu kanda amwalamishi, Nzambi welukili chikupu chuma chaleñelaña muntu kwikala waloña kudi yena.

4:18. Kuchiñeja kwendelaña hamu nachikuhwelelu. Chikuhwelelu chetu chashindamena hakuchiñeja.—Aheberu 11:1.

5:18, 19. Mukwihihisha Pawulu walumbulwili Yesu chadifwanayi naAdama, muniyi njila Pawulu walumbulwili chachiwahi nichatelayi muntu ‘kuhana wumi windi wakukuula nachu antu amavulu.’ (Matewu 20:28) Dichi twatela kwimbujola ichi chakutalilahu chakudizisha munjila yakubabala nawa mukwihihisha.—1 Akorinda 4:17.

7:23. Yidi yetu yamujimba yidi neyi makasa, nyendu, idimi yinateli ‘kutwiñija muwuduñu walushimbi lwanshidi,’ dichi bayi tuyizatishaña munjila yatamaku.

8:26, 27. Neyi chakwila tukweti kukala kweneni chikupu chakwila hituneluki nichitwatela kulombaku, ‘spiritu yayeni yatulembelelaña.’ Nawa Yehova, “[W]atiyaña mwalombañawu antu,” watiyaña kulomba kwakuwahi kwasonekawu Mwizu dindi neyi kunakufuma kudi etu.—Masamu 65:2.

8:38, 39. Makabi, aspiritu atama, nijinfulumendi jawantu hijinateli kukojeja Yehova kutuhelaku, hela hiyikutukojeja etu kumuhela yenaku.

9:22-28; 11:1, 5, 17-26. Wuprofwetu wawuvulu wahosha hakulubuka kwawaIsarela muwuduñu wunashikijewi kuhitila muchipompelu chawakwaKristu awayishewa, mudi antu “atambikiluwu mukachi kawaJentili, himukachi kawaYudeya hohuku.”

10:10, 13, 14. Hamuloña wakumukeña Nzambi niantu, nikumukuhwelela chikupu Yehova niyikaninu yindi chikutuleñela kuzata neyena mumudimu wetu wawakwaKristu.

11:16-24, 33. “Kuwaha nikuzuwa kwaNzambi” akwesekeja chiwahi. Eñani, “diyi [I]lola, mudimu windi walala chikupu; muloña mwatwalañayi mwejima mwawuñaji hohu.”—Kuhituluka 32:4.

CHIHANDILU CHETU CHIMWEKESHEÑA KWIKALA ALOÑA

(Aroma 12:1–16:27)

Pawulu wahosheli nindi, “dichi enu ana kwetu, nayilembeleli naluwi lwaNzambi, nami lambulenu nyijimba yenu yili mulambu wawumi, wajila, wakutiyisha nachu Nzambi kuwaha.” (Aroma 12:1) “Dichi,” hamuloña wakwila akwaKristu ayitena kwikala aloña hamuloña wachikuhwelelu chawu, chuma chamuchiyedi chahosheliyi Pawulu chatela kukundama kuyililu yawu, akwawu antu, niakulumpi jafulumendi.

Pawulu wasonekeli nindi, “naleji antu ejima adi mukachi kenu, . . . nami muntu bayi aditoñojoka kulema kwakubadika mwatelela kutoñojokaku.” Wakonkomweneni nindi “kukeña kwenu kubuli wufwikiji.” (Aroma 12:3, 9) Wayilejeli cheñi akwaKristu hansañu yachinleji nindi ‘bayi asompeshaña akwawuku.’—Aroma 14:13.

Malwihu amuNsona Anayakuli:

12:20—Tunateli ñahi ‘kulumbikila makala akesi’ hamuntu wachilumbu? Kunyima, wuneñu awinkeleña muluteñu nakusha makala akesi hewulu nikwishina daluteñu. Neyi ashahu makala amavulu akesi hewulu chikuñu chasuñunukaña nakufumisha majilu. Hohamu, twashaña makala akesi hamuntu wachilumbu chetu kuhitila mukumwilila yuma yayiwahi kulonda kuchinchika kwindi kusuñunuki nakutachika kumwekesha yililu yayiwahi.

12:21—Munjilanyi ‘mutwafwomwenaña yatama nayayiwahi’? Njila yimu mutwelilaña mwenimu yidi yakukakela chikupu mudimu wetu watwinkawu kudi Nzambi wakushimwina nsañu yayiwahi yaWanta kushika nimpinji yiwakamana kwesekeja nankeñelu yaYehova.—Maku 13:10.

13:1—Indi mawanta ‘ayishahu kudi Nzambi’ munjilanyi? Anyuli amunfulumendi “anayishumu kudi Nzambi” hamuloña wakwila ayiteja kuyula kudi Nzambi, nawa muniyi njila chuyulu chawu achilukili dehi kudi Nzambi. Chumichi anachimwekeshi kwesekeja nachahosheleñahu dehi Bayibolu kutalisha hadi anyuli amavulu.

Yuma Yitukudizilaku:

12:17, 19. Neyi tutenda dikwila nawu tunakwila yuma yatela kwilayi Yehova yomweni. Neyi twila “chatama nakatama” dikwila nawu tunakudinyamuna.

14:14, 15. Bayi tuneñesha hela kutuntwisha mana kwetu hayakudya hela yakunwa yitukumwinkaku.

14:17. Kwikala nawubwambu wawuwahi naNzambi hikwashindamena hohu hayakudya yakudyayi muntu hela yakunwayiku indi kwiji yakudya hela yakunwa yakaanañayi muntuku. Ilaña washindamena hakuloña, kuwunda nimuzañalu.

15:7. Twatela kutambwila antu ejima anakukeña chalala nianakwinza muchipompelu nikushimwina nsañu yaWanta kudi ejima yitwabulakanaña munjila chakadi chaambu.

[Nyevulu yidi hefu 13]

Komana ifutu danyiloña dinateli kuzatika kunshindi yavulumwinuwu henohu kanda adihani?