Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Yikuma Yamaneni Kufuma muNyikanda yaTitusa, Fwilemoni, niAheberu

Yikuma Yamaneni Kufuma muNyikanda yaTitusa, Fwilemoni, niAheberu

Izu daYehova daDumi

Yikuma Yamaneni Kufuma muNyikanda yaTitusa, Fwilemoni, niAheberu

CHIMWAHITILI mpinji kufuma hamufumishiluwu mukaleya muRoma mu 61 C.E., kapostolu Pawulu wendeleli chitutu chaKereta. Pawulu chamweniyi nindi chipompelu chamuKereta chakeñekeleña kwikala nawubwambu wakola naYehova, wamulejeli Titusa kushala muKereta. Kuhiñahu, Pawulu watela wadiña muMasidoniya, hampinji yamusonekeleli Titusa mukanda wakumulombola munyidimu yindi nikumwekesha nawu Titusa amwetejili kudi kapostolu Pawulu kuzata iwu mudimu.

Kwakwihi nakumufumisha Pawulu mukaleya mu 61 C.E., wamusonekeleli Fwilemoni mukanda, mana kwetu mukwaKristu washakamineña muKolose. Muniwu mukanda wamulembeleli ibwambu dindi.

Kwakwihi na 61 C.E., Pawulu wasonekeli cheñi mukanda kudi Aheberu akakwitiya amuYudeya, chamwekeshaña kulema kwawuKristu kubadika chiyulu chawaYudeya. Munyikanda yejima yisatu mwekala nsañu yalema yakutufumba.—Aheberu 4:12.

TWALEKENUHU KWIKALA NACHIKUHWELELU CHAKOLA

(Titusa 1:1–3:15)

Hanyima yakuhana nshimbi yakulondela ‘hakukunjika akulumpi kumudimu wakutala akwawu munyikala yejima,’ Pawulu wamulejeli Titusa ‘kuyikonkolola nañovu hansañu oyu, kulonda akoli mukwitiya kwakukuhwelela.’ Wakonkomweneni antu ejima muchipompelu chamuKereta ‘kuleka kusekesha Nzambi . . . nakushakama nyaka yinu nakuwundisha mumesu.’—Titusa 1:5, 10-13; 2:12.

Pawulu wahanini cheñi kufumba kukwawu kulonda kukwasha ana kwetu muKereta akoli lwakuspiritu. Wamulejeli Titusa ‘kutondolwela kwihujola kwawusupi, . . . nikuzuñila Nshimbi.’—Titusa 3:9.

Malwihu amuNsona Anayakuli:

1:15—Munjilanyi “yuma yejima” muyekalila ‘yajila kudi antu ajila,’ ilaña yamajilu “kudi antu ajilola abula kwitiya”? Hakwila nawu twiluki ñakwilu twatela kwiluka mwatalishiliyi Pawulu hakuhosha nindi “yuma yejima.” Pawulu hadiña nakutena yuma yakanishawu chikupu Mwizu daNzambuku, ilaña wadiña nakutena yuma yatela kufuukulahu mukwakwitiya yomweni kwesekeja nachinleji chindi. Kudi muntu wukweti yitoñojoka yesekana nanshimbi jaNzambi, yuma yamuchidiwu yajila. Ilaña kudi muntu wukweti yitoñojoka yatama nichinleji chafwa yumiyi yamajilu. *

3:5—Indi akwaKristu awayishewa ‘ayamwina ñahi kuhitila mukuyiwelesha’ nawa ‘nakuyibalumuna kwikala amaha kudi spiritu yajila’? ‘Ayamwina kuhitila mukuyiwelesha’ munjila yakwila Nzambi wayiwelesha dehi, hela netu wayitookesha, namashi aYesu kushindamena hefutu damuloña. ‘Ayileña chachiha naspiritu yajila’ muloña anayibalumuni dehi ‘yileñaleña yayiha’ hamu neyi anyana kaNzambi akuspiritu.—2 Korinda 5:17.

Yuma Yitukudizilaku:

1:10-13; 2:15. Ankoñi akwaKristu atela kwikala nawulobu wakwolola yiluwa muchipompelu.

2:3-5. Neyi chichadiña muyaaka nkulakaji yatachi, makonu ahela akwaKristu apama atela “chiña endi mwendelañawu akwakujila; bayi ekala akwakutuñula akwawuku; bayi asweja kunwa walwaku; ekali akwakuleja akwawu yuma yayiwahi.” Muniyi njila, anateli kufumba chachiwahi “ansanda” kumbadi muchipompelu.

3:8, 14. Kusha “muchima mukwila nyidimu yayiwahi” ‘kwakuwahi kwakwashaña’ muloña kwatuleñelaña kusoña nyikabu mumudimu waNzambi nawa kwatwambulaña kukaayi katama.

KONKOMWENENU “[KUSHINDAMENA] HANSAÑU YAKUKEÑA”

(Fwilemoni 1–25)

Fwilemoni amuhameka hakwikala chakutalilahu ‘mukukeña nikukuhwelela.’ Hakwikala mukwakukolesha akwawu akwaKristu chamutiyishili Pawulu “kuwaha nankashi nakudikundeja.”—Fwilemoni 4, 5, 7.

Hakuyimikila ankoñi ejima chakutalilahu, Pawulu wahakwili nsañu yakala yaOnesimusa bayi neyi kuhitila mukuhana lushimbuku, ilaña kuhitila mukukonkomwena ‘kushindamena hansañu yakukeña.’ Wamulejeli Fwilemoni nindi: “Chinakusonekeli mukandiwu neluki chalala nami wukwovwahilamu, neluki nami wukubadika kwila nimunahoshi.”—Fwilemoni 8, 9, 21.

Malwihu amuNsona Anayakuli:

10, 11, 18—Onesimusa wadiñi “chakuhalwa” wekalili ñahi “nkwashi”? Onesimusa wadiña muntu wabulili kukeña wuñamba, watemukili kufuma muchisaka chaFwilemoni muKolose nakutemukila kuRoma. Hadaha, Onesimusa wamwiyilili nkanka yindi mali azatishili halwendu lwamakilomita 1,400. Mwalala, wadiñi chakuhalwa kudi Fwilemoni. Hela chochu, chadiñiyi muRoma, Pawulu wamukwashili Onesimusa kwikala mukwaKristu. Chekaliliyi mukwaKristu, iwu muntu wadiña nduñu ‘wakuhalwa’ wekalili “nkwashi.”

15, 16—Muloñadi Pawulu chabuliliyi kumuleja Fwilemoni kumulubula Onesimusa? Pawulu wakeñeleña kukolela kumudimu windi ‘wakushimunaña wanta waNzambi, nakutena nsañu yaMwanta Yesu Kristu.’ Dichi, wafukwiluhu kubula kudiñija munsañu jawantu, yidi neyi yawuduñu.—Yililu 28:31.

Yuma Yitukudizilaku:

2. Fwilemoni wetejeli kupompa kwawakwaKristu mwitala dindi. Hikukoleka kweneni neyi tuhumañanaña kulonda kuya mumudimu wamwiha kwikalaña mwitala detu.—Aroma 16:5; Akolose 4:15.

4-7. Twatela kwikala atachi kuhameka amana kwetu amwekeshaña chakutalilahu chachiwahi mukukuhwelela nikukeña.

15, 16. Hitwatela kwiteja yuma yatama yamwekanaña muchihandilu yituleñeleña kusweja kwakamaku. Yuma yafumañamu yinateli kutukwasha, neyi chiyamukwashili Onesimusa.

21. Pawulu wakuhweleleli nindi Fwilemoni wateleleli kumwanakena Onesimusa. Ninetu twatela kwanakena mana kwetu wunatuvulumuni.—Matewu 6:14.

“TUKULENU TUPAMI”

(Aheberu 1:1–13:25)

Hakumwekesha nawu kukuhwelela mulambu waYesu kwabadika nyidimu yaNshimbi, Pawulu wamwekesheli kulema kwayena Watachikili wuKristu, wupristu windi, mulambu windi, nichitiyañenu chindi chachiha. (Aheberu 3:1-3; 7:1-3, 22; 8:6; 9:11-14, 25, 26) Kwiluka kweniku kwayikwashili Aheberu akwaKristu kuumika ikabisha dayiyandishelañawu kudi aYudeya. Pawulu wakolesheli ana kwindi Aheberu nindi “tukulenu tupami.”—Aheberu 6:1.

Indi chikuhwelelu chalema ñahi kudi mukwaKristu? Pawulu wasonekeli nindi: “Chakadi kukuhwelela hichinatweshi kumutiyisha [Nzambi] kuwahaku.” Wayikolesheli Aheberu nindi: “Tutatakenenu nakutemuka njila yanatupiminuwu,” nawa twileña mwenimu nachikuhwelelu.—Aheberu 11:6; 12:1.

Malwihu amuNsona Anayakuli:

2:14, 15—Komana chineli Satana ‘wukweti ñovu yakufwa’ chinatalishi mukwila nawu nateli kujaha muntu wukukeñayi henohu mpinji yindi kanda yishiki? Hanateliku. Hela chochu, kufuma haleteliyi Satana nshidi muEdeni, kutwamba kwindi kwaleta kufwa muloña Adama wavulumwini nawa wasambwishili nshidi nikufwa kudi antu. (Aroma 5:12) Kubombelahu, antu ahamaseki akoñaña kukeña kwaSatana anayandishi ambuña aNzambi nikuyijaha, neyi chamwililiwu Yesu. Ilaña hichinatalishi mukwila nawu Satana wukweti ñovu yabadika yakujaha muntu wudi wejima wunakeñiyuku. Neyi wadiña nañovu yabadika, mutenowu chiña wajilumuna dehi akwakudifukula aYehova ejima. Yehova wakiñaña antu jindi hamu neyi izanvu nawa hetejaña Satana kuyijilumuna ejimaku. Hela chakwila Nzambi wetejaña etu amakwawu kufwa mukulukuka kwaSatana, tunateli kukuhwelela netu Nzambi wukafumishahu kutama kwejima kwatushikenaña.

4:9-11—‘Tweñilaña ñahi mukunooka kwa[Nzambi]’? Mwifuku dakuleña kwamuchitanu nachimu, Nzambi walekeli mudimu windi wakuleña, nawa welukili nindi nkeñelu yindi kutalisha kwiseki nikumuchidi wamuntu yikashikijewa. (Kutachika 1:28; 2:2, 3) ‘Tweñilaña muniku kunooka’ kuhitila mukuleka nyidimu yakudikaña nikuhitila mukutambwila mulambu wefutu danyiloña wakufuma kudi Nzambi. Neyi tumukuhwelela Yehova nikulondela Mwanindi kuhitila mukumwovwahila chatela tufwileña yuma yalwisu, tukudiluñishaña nikutambwilaña nkisu mpinji yejima.—Matewu 11:28-30.

9:16—Indi ‘muntu washiikaña’ kushiika kwakuha hinyi?

Yehova diyi Watachikaña kushiika kwakuha, ilaña Yesu diyi ‘muntu washiikaña.’ Yesu diyi Ihaku weshiiku, nawa kuhitila mukufwa kwindi wahanini mulambu wakeñekeleña hakukolesha lushiiku lwenilu.—Luka 22:20; Aheberu 9:15.

11:10, 13-16—Abarahama wadiña nakutalila “Ñanda” yidihi? Iyi hiyadiña ñanda yayeniku, ilaña yadiña ñanda yachifwikija. Abarahama wadiña nakutalila “Yerusalema yamwiwulu,” mwekala Kristu Yesu nianyuli akayulayi nawu 144,000. Ayuli akayulayi nawu muwanta wawu wamwiwulu ayitena cheñi nawu “ñanda yajila, yowu Yerusalema yayiha.” (Aheberu 12:22; Chimwekeshu 14:1; 21:2) Abarahama wadiña nakutalila wumi wamuchiyulu chaWanta waNzambi.

12:2—Indi ‘muzañalu wamushililuwu [Yesu] kumesu indi’ ‘womikililiyi hamutondu wakuyandisha’ wadiña wankahi? Wadiña muzañalu wakumona yuma yafumini mumudimu windi wakushimwina, kubombelahu nikujilika ijina daYehova, nikuyiñisha wanta waNzambi, nikukuula antu kufuma kukufwa kuhitila mukuhana wumi windi neyi mulambu. Cheñi, Yesu watalilileña wuloku wakuyula neyi Mwanta nikukalakala neyi Kapristu Muneni kulonda antu akahetelumu.

13:20—Muloñadi chitiyañenu chachiha chiyachitenenañawu nawu “chahaya nyaka”? Muloña wayuma yisatu: (1) Hiyamba kahiñishahu chacheñuku, (2) yuma yikafumamu yahaya nyaka, nawa (3) “anyikoku acheñi” akatwalekahu kuhetela muchitiyañenu chachiha nihanyima yaAmagedoni.—Yowanu 10:16.

Yuma Yitukudizilaku:

5:14. Twatela kudizaña Izu daNzambi, Bayibolu chikupu nikuzatisha yuma yitwadizaña muBayibolu. Kwosi njila yikwawu mutwatelela kwikala antu “afumba dehi yitoñojoka yawu, enjilila dehi kwambula yayiwahi nayatama.”—1 Akorinda 2:10.

6:17-19. Kuchiñeja kwetu neyi kushindamena hachikaninu chaNzambi nihakusanyika kwindi, kwatukwashaña kubula kuheñuka munjila yachalala.

12:3, 4. Chatela ‘tuzeyi nakuleka kuyekela munyichima yetu’ hamuloña wakweseka kwantesha hela ikabisha ditwatela kumona, twatela kuyilaku hambidi kulonda kupama nikukolesha wuswa wetu wakumika kweseka. Twatela kukaana ‘tumwenahu nimashi,’ dikwila nawu, kushika nikukufwa.—Aheberu 10:36-39.

12:13-15. Bayi twiteja “muji walula” hela muntu wudi wejima muchipompelu wawanaña yiluwa nanochu yuma chiyalombolewaña, yitukañeshi ‘kolola njila jakwendamuku.’

12:26-28. “Yuma yaleñeluwu,” bayi namakasa aNzambuku, dikwila nawu kaayi kamakonu kejima, “niiwulu” datama, akayikankisha nikuyifumishahu. Hampinji yikazatika chumichi, chiña hohu “yuma yikubula kukanka” dikwila nawu, Wanta niantu awihakwilañaku, akashalahu. Komana chalema chikupu kudikita nakushimwina Wanta nikulondela nshimbi janiwu Wanta!

13:7, 17. Kushinshika chikupu haniku kufumba kwakwikala ovwahila nikutiyilila ankoñi muyipompelu kukutukwasha kumwekesha spiritu yakuzatila hamu.

[Tumazu twaheshina]