Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Kukeñakeña Maana Amawahi

Kukeñakeña Maana Amawahi

Kukeñakeña Maana Amawahi

NEYI munakukeña maana, kwakuyiwana kwakuvulu. Mudimu wakusoneka nyikanda yakudikwasha nachu kumanisha kukala wunakuyilaku hambidi chikupu. Mumatuña ashiyashana chidi neyi muBritain, Latin America, Japan, nimuUnited States, nyikanda yakudikwasha nachu kumanisha kukala ayilandaña chikupu. Jividiyo, kuhumañana nakudiza nsañu, nijiprogiramu jaha TV jahoshaña hakumanisha kukala nijena jinakutiyakana chikupu. Ahoshaña nawu munateli kumanisha kukala enu aweni, chakadi kwihula kudi muntu wadiza yitoñojoka yawantu, mukwakufumba jamaluwi, hela mukulumpi wansakililu. Nyikanda yeniyi yahoshaña nsañwinyi?

Yavula kuhosha nsañu yidi neyi chakwikala namuzañalu, chakuwana kukeña kwakweni, nikukulisha anyana. Asonekañamu cheñi nsañu yidi neyi chakumanisha chineñi, nichatela kuumikawu antu kukala kwamwekanaña neyi anadiseñi. Antu amavulu cheñi akeñaña wukwashu watela kuyikwasha kulonda aleki kusweja kudya, kunwa makanya, nikunwa walwa. Komana maana ekala muniyi nyikanda akwashanaña? Mpinji yikwawu akwashaña, ilaña kakavulu hiyakwashanañaku. Komana, chachiwahi kutiyilila kusoñamisha kwamuBayibolu kwakwila nawu: “Muntu wakadi maana wetiyaña mazu ejima, ilaña muntu wadihoñeshaña mumuchima watalaña chachiwahi mwakuyayi.”—Yishimu 14:15.

Nyikanda yakudikwasha nachu kumanisha kukala yambuka chikupu nanyikanda yahoshaña chakudiza nyidimu yidi neyi kukwata nyevulu, kusoneka nsañu hela kudiza idimi. Nyikanda yamuchidiwu yinateli kwikala yayiwahi nawa hinjila yaswayi kudizilamu mudimu wadimena. Nyikanda yakudikwasha nachu kumanisha kukala yahosha hakulanda nakulandulula, hamaluwi, hakukulisha anyana, hela hayikatu yambukaku chikupu. Yavula kuhosha hansañu yamuwumi hela hamaana awantu. Chachiwahi kwihula netu: Hinyi wunakufumba? Indi nsañu yinakufumbayi yinafumi kudihi?

Antu akuluka yitembi mukufumba kakavulu yitoñojoka yawu hiyashindamenaña hawunsahu wawenuku. Amakwawu anateli kusoneka nyikanda mwekala nsañu yakufumba yalandañawu nankashi, muloña eluka nawu akuwana mali amavulu hakuleja antu yuma yakeñañawu kutiya. Mwituña dimu hohu, akwakusoneka nyikanda yakudikwasha nachu kumanisha kukala awanaña mali akubadika 8 biliyoni mali aku U.S.A. hachaaka nichaaka.

Indi Nyikanda Yakudikwasha Nachu Kumanisha Kukala Yayiwahi Munjilanyi?

Neyi mutaña nyikanda yakudikwasha nachu kumanisha kukala munateli kukuhwelela kuwana kufumba kwakuwahi. Hela chochu, mpinji jikwawu nsañu yimukuwana yakufwikija hela yabula kulumbuluka. Kakavulu, nyikanda yeniyi yikuyileja nawu, ‘Hakwila nawu mumanishi kukala kwenu, mwatela kutoñojoka yuma yayiwahi. Neyi mutoñojokaña chachiwahi munateli kuwana yuma yejima yimunakukeña chili mali, kukola kumujimba, chili kwikala nawulunda wawuwahi.’ Komana kufumba kwamuchidiwu kunateli kumanisha kukala kumukweti? Komana kunateli kuyikwasha kushinda yuma yamwekanaña hela kukala kwamuwumi?

Chakutalilahu, shinshikenu hanyikanda yahoshaña hachakutiyañana nawantu nichakutiyañana mumaluwi yekala hakachi kanyikanda yasweja kuya mpuhu. Komana iyi nyikanda yakwashaña antu kwikala namuzañalu, nikukolesha yisaka? Yavula wanyi. Kwesekeja namukwakuhituluka munyikanda, mukwakusoneka nyikanda yakudikwasha nachu kumanisha kukala yahosha hakukeña yakwashili antu hakapinji kantesha muLatin America nindi, “walejeleña antañi chakwikala nawulunda wakola nikudilemesha.” Nsoneki wahosheli nindi kwikala nawulunda wakubula kutiyañana hikudidimba hohu eyi aweni. Chuma chacheni chalema chidi chakwila nawu muntu watela kwila chuma chikumutiyisha kuwaha kubadika kwiluka kukala kukwetiyi nakweseka kukwimanisha.

Kafwampi, munyikanda yeniyi mwatela kwikala kufumba kwakuwahi. Ilaña, munateli cheñi kwikala kufumba kwatama. Muntu wakuluka yitembi nateli kushimuna wukwashu wawuwahi kutalisha hansañu yimu ilaña muyuma yacheñi nateli kushimuna nsañu yikuleñela yuma kutaminaku. Chakala kwihula antu akuluka yitembi amavulu, nawa kakavulu ashimunaña yitoñojoka yashiyashana. Kufumba kwanyi kumwatela kukuhwelela? Dihulenu nenu: ‘Iku kufumba kwakusandujola chachiwahi, tahindi hiyitoñojoka yamuntu wasonekeli hohu? Indi kufwila maheta hela kutiyakana kwaluwañesheli ñahi kashinshi kansoneki?’

Mukanda wumu wunakwashi antu chikupu hadi yaaka yayivulu hiBayibolu. Yafumbaña maana amawahi hansañu yayivulu yasonekawu munyikanda yakudikwasha nachu kumanisha kukala ninsañu yikwawu yayivulu. Yinaleteshi antu amavulu kuzatila hakufumba kwakwila nawu: “Yitoñojoka yenu yibalumuki kwikala yayiha; kulonda mushinshiki mwaya muchima waNzambi, diwu wawuwahi, watiyishaña kuwaha, walala chikupu.” (Aroma 12:2) Bayibolu yatufumbaña mwamaana hayuma yatuletelaña kukala nawa yatutañishaña chakumanisha kukala. Sweje-e dinu, yatulejaña yuma yayiwahi kulonda twili yuma yaloña. Chibaba chinalondeluhu chikulumbulula Bayibolu chiyatuleteshaña kwila mwaloña.