Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

“Kwaambuka Sampu Tunafwi”

“Kwaambuka Sampu Tunafwi”

“Kwaambuka Sampu Tunafwi”

ANTU amavulu adisumbula ahoshahu dehi mazu amuchidiwu hefuku dachawija chawu, hadaha ahosheli chakadi kutoñojoka nawu ifuku dimu kufwa kwamba kayaambula. Wushinakaji, yikatu hela maposu diyuma yavula kujaha antu itwakeña, nawa iyala hela mumbanda washalaña muchineñi.—Mukwakutaŋisha 9:11; Aroma 5:12.

Yileji yakuchinda antu yamwekesha nawu kwakwihi nachikunku chawambanda adi nayaaka 65 nakuya hambidi hiyanfwila. Chineli ambanda diwu asweja kufwisha amfumujawu, dichi antu amavulu atoñojakaña nawu “ambanda diwu afwishaña hohu.” Hichinayi mukwila nawu amayala hiyafwishañaku. Kuhosha hohu walala, antu amavulu nankashi afwishahu dehi. Anenu nawa mwafwishahu dehi?

Neyi mwafwishahu dehi mfumwenu hela ñodenu, chumanyi chimwatela kwila? Komana Bayibolu yinateli kuyikwasha kuumika chineñi chamuchidiwu? Indi amayala niambanda afwishahu dehi omika ñahi? Hela chakwila kwosi njila yimu yatela kukwasha ejima afwishaña, kwekala nshimbi ninjila jatela kukwashana.

Chakuumika Hanyima Yakufwisha

Hela chakwila antu amakwawu atoñojokaña nawu kudila hichinjikijilu chakuzeya hela nawu kwatama, Ndotolu Joyce Brothers, wadiza hayitoñojoka nawa hinfwila washimuna nindi madilu akwashaña kuwundisha chineñi. Kafwampi, chineñi dichaleteshaña kudila nawa kwawundishaña chineñi. Bayi mutiya nsonyuku, dilenu hohu. MuBayibolu mwekala chakutalilahu chachiwahi kutalisha haniyi nsañu. Abarahama himuntu wadiña nachikuhwelelu hama, nawa wadiña nakukooleka kwakumutena nawu ibwambu daNzambi. Ilaña chelili iñodindi wakeñeliyi yofwi, Abarahama “wayiluku nakuyebañila, nakumudila Sara.”—Kutachika 23:2.

Hela tuhu chachiwahi kwikala nkawenu mpinji yikwawu, bayi musweja kudambulaku. Yishimu 18:1 yatubabeshaña nawu: “Wadambulaña hakankawindi nafwili mwakeñayi yena hohu.” Ilaña, keñenu wukwashu kudi antaña niamabwambu anakuyitiyila wushona. Muniyi njila, chuma chabadika kuwaha chinateli kukwashana hichipompelu chawakwaKristu, mwekala antu apama kuspiritu anateli kuyikolesha nikuyifumba neyi chinakukeñeka.—Isaya 32:1, 2.

Chuma chayikwasha amakwawu hikutaña nyikanda yayitemeshelañawu yakuyikundeja. Munateli kuzatisha iyi mpinji kulonda kusoneka yuma yayiwahi yimunakwanuka hadi mwinikwenu nimpinji yayiwahi yimwadiluñishileña hamu. Kwikala namukanda wanyevulu ninyikanda yakwanukilahu, yinateli kuyikwasha kumanisha chineñi.

Muntu wejima wunafumi hakufwisha watiyaña neyi naluwankani, ilaña kutwalekahu kuzata nyidimu yimwazatileña kunateli kuyikwasha. Chakutalilahu, neyi mwatanjika mpinji yakukaama, kuhinduka, kudya hela kuzata nyidimu yikwawu esekenu kulondela ndandanda yenu. Fuukwilenu chadimu yuma yimwakela hansa yanyilungu nihamafuku adimena adi neyi mafuku akwanuka ifuku dimwadisumbwili neyi munasweji kuneña. Chuma chalema nankashi hikutwalekahu nandandanda yenu yakuspiritu.—1 Akorinda 15:58.

Neyi muntu naneñi chikupu nateli kufuukula mwaluwa. Hadaha antu akweti yitoñojoka yatama anateli kuyidiila hamutu. Dichi bayi munyakala kufuukulahu kulandisha itala denu, kuzatisha mali amavulu munsañu yakuselujola, kubuuka hela kusumbula chili kusumbuka cheñuku. Chishimu chamaana chahosha nawu: ‘Yitoñojoka yamukwakudikita yatwala kwamukuvulisha hohu; ilaña antu ejima elaña yakulundumukila insa yawu yowu wuzweñi.’ (Yishimu 21:5) Yuma yejima yalema yamuchidiwu mwatela kuyila kumbidi neyi munawundishi dehi muchima.

Kwikala nayuma yamwinikwenu hichuma chaletaña chineñi nankashi, sweje-e dinu neyi mwashakamini hamu yaaka yayivulu, ilaña hinjila yakudililamu. Neyi mudiwula kuzatilahu mukusweja kuneña. (Masamu 6:6) Amakwawu afwilaña kwila chumichi kankawawu; amakwawu chayikwashaña neyi akunjika yumiyi kudi ibwambu dawu yadikeñawu nindi. Mwatela cheñi kuleja ibwambu denu chili ntaña kuyikwashaku kwakamena yipapilu, chidi neyi kutambula setifiketi yakufwa, kuleja akwanfulumendi, akwanyambawulu, antu kwasondaminiyi mwinikwenu mali; kuhimpa majina amaheta; kutambula mali; nikufweta mali kuchipatela.

Anukenu nenu tunakushakama mwituña datama. Chineli munashali nkawenu, atela kuyeseka munsañu yakushinshika. Mazu akapostolu Pawulu achidi kuzatika nimakonu neyi chadiñawu: ‘Wejima wenu mwiluki chachiwahi kuhemba iwu mujimba windi, iwu mujimba windi, nakujila nakalemesha; bayi nakufwila wujila neyi aJentili anabuli kumwiluka Nzambuku.’ (1 Atesalonika 4:4, 5) Dichi chachiwahi kutondolwela jifilimu, nyikanda nitumina twahosha hakudikeña hela hansañu yawuvumbi.

Hela chochu mwatela kwiluka nenu mwahitaña mpinji hakwila nawu chineñi chimani. Chileji cha USA Today chahosheli nawu, yuma yadiziluwu hayunivesiti yimu yashimuna nawu muntu wunafwishi mwinikwindi watela kushakama tukweji 18 hakwila nawu yekali chiwahi kumujimba nimuyitoñojoka. (University of Michigan Institute for Social Research) Lombenu kudi Nzambi kulonda muumiki, nawa kuumika kwenzaña namukabu waspiritu. (Aŋalija 5:22, 23) Hela chakwila munateli kutoñojoka muniyi njila wanyi katataka, yuma yikuwahilañaku mafuku ejima.

Chomikiluwu Amakwawu

Anna wadiña mumawulu amuzañalu hadi yaaka 40, wudi nachineñi chikupu hakufwisha mfumwindi katataka. Wahosheli nindi, “Mama wafwili hampinji yinadiña nayaaka 13, kuhiñahu tata niana kwami ayedi hamu tuhu nimuhelami afwili. Ilaña kuhosha hohu chalala chafwiluwu awa antaña jami chankatili chikupu wanyi neyi kufwa kwamfumwami. Natiyili neyi ananketuli nyima nawa chineñi chaswejeli.” Chumanyi chamukwashili kuumika chineñi? “Nikweti mukanda weneni munasha nyikanda yansonekelañawu nimakaadi mudi mazu amawahi akukeña nikuhameka hayililu yayiwahi yaDarryl. Muntu wejima wahosha hachuma chachiwahi hadi Darryl. Nakuhweleli nami Yehova niyena wamwanukaña nawa wamba kamusañula.”

Esther wukweti yaaka 88 wahosheli hachuma chamukwasha kuumika nindi: “Hanyima yakushakama mumaluwi amawahi hadi yaaka 46, kweseka kwasweja kunkalila hiwudi. Ilaña kusweja kudikita nyidimu yakuspiritu kwankwasha hama. Naleka wanyi kuya kukupompa kwawakwaKristu, kushimwina nsañu yamuBayibolu, nikutaña Bayibolu. Kwikala hakachi kawantu nikwena kwankwasha. Nakeñaña kwikala nawamabwambu antiyililaña. Mpinji yejima hiyekalaña namazu akunkundejaku, ilaña nayihamekaña hakwinza nakunhanjikisha.”

Robert wafwishili iñodindi namusoñu wakansa hanyima yakushakama muwulu hadi yaaka 48 wahosheli nindi: “Chakala nankashi kuumika kufwa kwamuntu iwahanjekeleña nindi, kutiyañana mwakwilila, kudiluñisha halwendu nikunooka, nikudileja yuma yamwekana odu ifuku. Hichuma chankalila nankashi ilaña inakufwila kutwalekahu kwila yuma yinelileña. Kwikala wakola kumujimba nimuyitoñojoka kwankwasha nankashi. Kulombelela nikwena kwankundejaña hama.”

Zatenuña Nyidimu Yalema Hanyima Yakufwisha

Hela chakwila kufwisha mwinikwenu hichuma chasweja kutama nankashi, hichinayi mukwila nawu kwosi chuma chimwatela kwilaku. Neyi mutoñojoka hayuma yayiwahi, munateli kukoolekela iyi mpinji kulonda kuzata yuma yimwabulileña kwila, chidi neyi kwenda hela kwila yuma yikwawu yakumanishilamu wudi. Iyi yuma yinateli kuyikwasha kumanisha wudi. Amakwawu anateli kwikala nakukooleka kwakuzata chikupu mumudimu wakushimwina. Muzañalu wafumaña hakukwasha antu amakwawu muniyi njila walala, muloña Yesu wahosheli nindi: ‘Mukuhana mwekala muzañalu weneni kubadika wekala mukutambwila.’—Yililu 20:35.

Ilukenu nenu mwamba kekala cheñi namuzañalu. Kuhwelelenu chikupu nenu Yehova Nzambi wayakamenaña neyi mukundama kudi yena. Ñimbi yamasamu Davidi wahosheli nindi: ‘Yehova wayikwashaña anfwila.’ (Masamu 146:9) Chatukundejaña kwiluka netu Bayibolu yamushimuna Yehova nawu ‘hiTata wavulishaña luwi, Nzambi wakukundeja kwejima’ cheñi yahosha hadi Yehova nawu: “Wakamununaña muchikasa cheyi, yuma yejima yikweti wumi wayiikutishaña nayuma yakeñawu.” (2 Akorinda 1:3; Masamu 145:16) Eñañi, Yehova Nzambi wakukeña wafwilaña kukwasha antu akeñaña nawu yayikwashi. Anenu nawa ikalenu neyi aIsarela akushankulu embili nawu: “Nukufumbula mesu ami nakutala kumapidi. Ochu kunkwasha chikufuma kudihi? Kunkwasha akunkwashaku kudi Yehova, diyi welili niiwulu niiseki.”—Masamu 121:1, 2.

[Mazu ekoku adi hefu 30]

Antu amavulu nankashi akweti chineñi niwudi muloña wakufwisha mukwawu wamumaluwi. Anenu mwafwishahu dehi?

[Chikasha chidi hefu 32]

Komana Mwatela Kusumbula Hela Kusumbuka Cheñi?

Bayibolu yashimuna nawu kufwa kwamanishaña mpanda yawulu, dichi mukwikala akasunuka kusumbula hela kusumbuka cheñi. (1 Akorinda 7:39) Hela chochu, mwatela kufuukulahu enu aweni. Ilaña chalema kulejamu anyana kulonda eluki chinakutoñojokayi nvwali yawu, neyi chinatwesheki anyana atela kumukwasha nvwali yawu. (Afwilipi 2:4) Chakutalilahu, Andrés hakusambila hakeñeleña nindi tata yindi yasumbuli cheñuku. Wamukeñeli mama yindi nankashi nawa hakeñeleña nindi muntu mukwawu yamuswanuku. Wahosheli nindi, “Ilaña nelukili nami tata nafuukuli mwamaana. Cheliliyi yasumbuli wekalili namuzañalu cheñi. Watachikili kwila cheñi yuma yalekeliyi hampinji yeneni chidi neyi kuya halwendu. Kafwampi namusakililaña iñodindi wamuha hakumwakamena chiwahi kumujimba.”

[Nyevulu yidi hefu 31, 32]

Kudikita nyidimu yayivulu nikulomba kudi Nzambi kulonda muumiki kunateli kuyikwasha kumanisha chineñi