Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Dihembenu Abuli Kuyidimba

Dihembenu Abuli Kuyidimba

Dihembenu Abuli Kuyidimba

MIGUEL DE CERVANTES nsoneki wakuSpain wasonekeli mukanda mu 1500, mwekala muntu wakulumbisha waya mpuhu wejina daDon Quixote. Watachikili kutoñojoka nindi niyena himushidika wahamuka. Mukapetulu kamu kaya mpuhu, Don Quixote walukukili makina avuwikaña nampepela (windmills) amweneñayi nindi hiyayilumbu afwana asweja ñovu. Wakuhweleleli chikupu nindi nakuzatila Nzambi kuhitila mukujaha ana ayilumbu asweja ñovu, komana dinu hakusawuka.

Kafwampi Don Quixote himuntu wakulumbisha hohu, ilaña kudimbewa bayi neyi hichuma chakuseheshaku. Chakutalilahu, toñojokenu hadi chinwa walwa watoñojokaña nindi nateli kunwa tuhu walwa wejima wunakeñiyi, komana nakuditambikila yikatu nikukabishilamu chisaka chindi. Hela toñojokenu hadi muntu wakata chikatu chatenañawu nawu anorexia (chafumaña hakubula kudyisha kulonda muntu yakosi) watoñojokaña nindi wadyaña chiwahi nawa wakola kumujimba komana nakudijaha nanzala nichikufwayi.

Komana anateli kutudimba? Eña. Kuhosha chalala, wonsu wetu twekala muwubanji wakudimbewa. Nawa anateli kutudimba kutalisha hayuma yitwakuhwelela muchipompelu chetu chitwakeña, nawa muntu nateli kumona yinzeñeli. Muloñadi? Munateli kudihemba ñahi kulonda abuli kuyidimba?

Wubanji Wafumaña Mukudimbewa

Dikishonali yimu yahosha nawu kudimbewa chaya mukwila nawu “kwiteja nsañu yakutwamba hela yamukunkulwayi nenu yalala.” Kwabombelamu cheñi “kuleja antu nsañu yakutwamba hela tuheka tukuyileñela kuyambashana hela kususuta.” Nsañu yakundama kunidi izu, nimazu amakwawu adi neyi kushimuna “makudi” ni “makasu,” aleteshaña kuluwañesha muntu kuhitila mukuzatisha kafuta. Chalala muntu wunabuli kwiluka nindi “nakuyambashana hela kususuta” kuhitila mukumuleja nsañu yakutwamba wekalaña muwubanji waweni.

Chawushona, muntu yadimbawu kakavulu watwalekañahu kukuhwelela mwamulejawu hela chakwila kudi wunsahu washikila wunakumwekesha nawu yuma yakuhwelelayi yakutwamba. Hadaha wakuhwelelamu chikupu chakwila wakuminaña dakubuta hamesu nikusha ndunda mumatu kutalisha hawunsahu wejima wunateli kuzuñesha yuma yakuhwelelayi.

Komana Tudi muWubanji?

Munateli kwihula nenu, ‘Komana iku hikulebumuna wanyi neyi ahosha nawu wonsu wetu tudi muwubanji wakudimbewa kutalisha hansañu yitwakuhwelela muchipompelu chetu?’ Inehi. Muloña Satana Diyabolu, wateneniyi Yesu nindi ‘tata yakutwamba,’ wafwilaña kutudimba wejima wetu. (Yowanu 8:44) Satana amulumbulula cheñi muBayibolu nawu “nzambi yampata yamakonu naputishi mesu ayitoñojoka” yawantu amavulu mukuhanda kwawantu kwejima. (2 Akorinda 4:4) Nimakonu “wadimbaña antu ampata yamunu mwishina ejima.”—Chimwekeshu 12:9.

Satana watachikili kudimba antu kumatachikilu achihandilu chawantu. Chakutalilahu, wamudimbili Evu kulonda akuhweleli nindi hateleli kwovwahila nshimbi jaNleñi yinduku nawa wadi ‘kwikala neyi Nzambi, weluka yayiwahi niyatama.’ Dikwila nawu wadi kudifuukwilaña yomweni yuma yayiwahi niyatama. (Kutachika 3:1-5) Awa adiña makudi asweja akusambila. Chili antu ayileñeli nawuswa wakuditondela yuma yatela kwilawu, hiyayileñeli nawuswa wakudifuukwila yuma yayiwahi niyatamaku. Yomweni Nzambi hohu, Nleñi nawa Mwanta, diyi wukweti wuswa wakwila mwenimu. (Yeremiya 10:23; Chimwekeshu 4:11) Himakudi aweni neyi tukuhwelela netu wuswa wakutonda yuma yayiwahi niyatama chaya mukwila nawu tukweti wuswa wakufuukula chuma chachiwahi nichatama! Okuhalwa, etu antu abula kuwanina twafwaña swañu muniwu muhetu.

Komana Ninenu Anateli Kuyidimba?

Yuma yimwakuhwelela muchipompelu chenu hadaha yinashimbuli nankashi, hekwawu ankakulula jenu akuhweleleli yuma yoyimu. Hela chochu, hichaya mukwila nawu yalalaku. Muloñadi? Nsañu yamuBayibolu yashimuna nawu chafwiluwu tuhu apostolu aKristu, akwakutwamba eñilili muchipompelu chawakwaKristu nawa atañishileña ‘yuma yaheña, nakudikokela atumbanji awenawu.’ (Yililu 20:29, 30) Adimbili antu chikupu “namazu akulambisha” hamu tuhu “namakasu amukunkulwayi, mwaya yaaku yawantu.”—Akolosi 2:4, 8.

Komana makonu kwosi akwakudimbana? Adi kwoku, kafwampi kapostolu Pawulu wasoñamishili nindi yuma yikasweja kutama “kumafuku akukuminina,” mafuku itunakushakamamu makonu. Wasonekeli nindi, “Antu atama niakwakutwamba akuya nakusweja, wena akudimba akwawu, niwena akuyidimba.”—2 Timotewu 3:1, 13.

Dichi chachiwahi kutiyilila kufumba kwakapostolu Pawulu kwakwila nawu: “Dichi yowu natoñojoki nindi nemani, ababali kuchina kudimbuka.” (1 Akorinda 10:12) Pawulu wadiña nakuhosha hawulunda wukwetiyi muntu naNzambi. Kafwampi kutoñojoka nenu Satana hanateli kuyidimbaku, himakudi aweni. Wejima wetu tunateli kufwa mumuhetu ‘wamaana akudimbana’ aSatana. (Aefwesesa 6:11) Dihafumini kapostolu kutiya woma kutalisha hadi akwawu akwaKristu nakuhosha nindi, “Hamwaha yitoñojoka [yawu] yakayiluwañesha, yifumi munsañu yalala nimukujila kwekala mudi Kristu, neyi chamudimbiluwu Evu kudi kapela namaanindi.”—2 Akorinda 11:3.

Munateli Kudihemba Ñahi Kulonda Abuli Kuyidimba?

Hanu dinu munateli kudihemba ñahi kulonda abuli kuyidimba kudi Satana? Mukwiluka ñahi nenu ‘munakudifukula kudi [Nzambi] muspiritu nimuchalala’? (Yowanu 4:24) Zatishenu yuma yayinkayi Yehova Nzambi. Chatachi, wayinka “kashinshi” kulonda mwiluki kwambula nsañu yalala nayakutwamba. (1 Yowanu 5:20) Wayinka cheñi wuswa wakwiluka maana aSatana. (2 Akorinda 2:11) Kafwampi wayinka yuma yejima yimwakeñaña hakwila nawu mudikañi naSatana kulonda abuli kuyidimba.—Yishimu 3:1-6; Aefwesesa 6:10-18.

Sweje-e dinu, Nzambi wayinka chuma chimwatela kushindamenahu kulonda mudikiñi. Hichumanyi chenichi? Kapostolu Pawulu wamukolesheli mulundanindi Timotewu kushindamena hachuma chochimu kutalisha hansañu yakwikala nachikuhwelelu mukwitiya. Hanyima yakumusoñamisha hadi “antu atama niakwakutwamba,” kapostolu Pawulu wamulejeli Timotewu kudikaña nawu kuhitila mukuzatisha yuma yejima yakuhweleleliyi ‘munyikanda yajila,’ Izu daNzambi dajila, Bayibolu.—2 Timotewu 3:15.

Kafwampi amakwawu anateli kuhosha nawu muntu wakuhwelela mudi Nzambi nikwiteja Bayibolu nawu Hiizu Dindi donenawu amudimba. Kuhosha hohu mwalala, antu adimbawu hiyantu adiwulaña chikupu wunsahu wejima wamwekeshaña nawu Nleñi wekala kwoku nawa adiwulaña Bayibolu Izu daNzambi donenawu. *Aroma 1:18-25; 2 Timotewu 3:16, 17; 2 Petulu 1:19-21.

Chatela kuyidimba ‘namaana akutwamba atenañawu nawu ‘kwiluka’’ zatishenu Izu daNzambi mwiluki chalala. (1 Timotewu 6:20, 21) Ikalenu neyi ana amayala niambanda ashimwininiyi kapostolu Pawulu kuBereya. ‘Anyakeli kutambula izu.’ Bayi neyi akuminini dakukuhwelela yuma yayitañishiliyi kapostolu Pawuluku, ilaña ‘atalatalileña munyikanda yajila hefuku hefuku, amoni neyi yumiyi dimu yaya.’—Yililu 17:11.

Himwatela kutiya woma wakushinshika yuma yimwakuhwelela muniyi njilaku. Kafwampi Bayibolu yayikoleshaña ‘kushinshika yuma yejima chiyidi’ henohu kanda mwiteji nenu yalala. (1 Atesalonika 5:21) Kwakwihi nakumana kwayaaka nkulakaji yakusambila C.E., kapostolu Yowanu wayikonkomweneni akwawu akwaKristu nindi: “Enu akwetu twakeña, bayi mwitejaña aspiritu ejimaku, chiña kuyitompa mwiluki neyi akudi Nzambi.” (1 Yowanu 4:1) Hela chakwila ntañishilu yamuchipompelu yinakumwekena neyi ‘ayonena’ hela yafuma kudi Nzambi, chachiwahi kutalatala muNyikanda kulonda mwiluki henohu kanda muyiteji nenu yalala.—Yowanu 8:31, 32.

Zatishenu Yuma Yimwadizaña

Hela chochu, kwekala yuma yayivulu yakeñekaña. Kambanji Yakoba wasonekeli nindi: ‘Ikalenu akwakwila mwaya izu, bayi akwakukumina dakutiya hohu nakudidimba enu awenuku.’ (Yakoba 1:22) Kwiluka chuma chatañishaña Bayibolu bayi neyi dichuma chakeñekaña hohuku. Mwatela kuzatisha yuma yimwadizaña. Munjilanyi? Kuhitila mukwila yuma yayilejañayi Nzambi nindi mwileña nawa bayi mwila yuma yakaanishayuku.

Chakutalilahu, shinshikenu antu onsu chinakukoñawu yuma yatama. Komana chumichi hichinakumwekesha nawu Satana natweshi kudimba antu kulonda atoñojokeña nawu atela kudiwula nshimbi jaNzambi chakadi kumona yuma yatama nehi? Muloña wachumichi, kapostolu Pawulu wasoñamishili akwaKristu hatooka to-o nindi: “Bayi mudidimbaku, Nzambi hiyamusehañaku; yonsu yakudimayi muntu, diyi yakadyayi.”—Aŋalija 6:7.

Kanda mwikala neyi “muntu wabula maana” washimwiniyi Yesu nindi wakuminaña ‘dakutiya’ mazu indi “nakubula kuyila.” Kufwana Don Quixote wasonekeluwu kudi Cervantes, wadidimbili nayitoñojoka yindi, ona muntu wadidimbili muloña watoñojokeli nindi watela kutuña itala dakola hachikuku chabula kukola hawusekulula. Dichi enu, ikalenu neyi muntu “watuñilili itala dindi helola.” Yesu wamuteneni iwu muntu nindi “mukwamaana” muloña watiyaña mazu aYesu ‘nakwilamu.’—Matewu 7:24-27.

[Tumazu twaheshina]

^ Neyi munakukeña nsañu yikwawu talenu mukanda wunakwila nawu Is There a Creator Who Cares About You? nimukanda wunakwila nawu Baibolo—Cebo ca kwa Lesa Nelyo ca Muntu? yasonekawu kudi aYinsahu jaYehova.

[Chikasha/Mwevulu wudi hefu 30]

Komana Mwamonaña Yuma Neyi Chiyekala Chikupu?

Muma 1930 mukwakuleñaleña wakuSweden wejina daOscar Reutersvärd waleñeli yuma yakala kwiluka. Chakutalilahu chamakonu dichenichi chidi kuchimunswa. Neyi mutala lufuchi iyi nyevulu yinakumwekana neyi yaloña henohu yaheña. Hela chochu, neyi muyishinshika nakanañachima yikumwekana neyi yuma yaleñeliyi mukwakuleñaleña nakafuta kulonda kuluwañesha nachu mesu hela kudimba mukwakutala.

Bayi neyi nyevulu yamuchidiwu diyi yamwekanaña mwacheñi kubadika chiyekala chikupuku. Yaaka makombakaji ayedi anahituhu, Bayibolu yasoñamishili nawu: “Babalenu hakenda kamwekana muntu wukuyipupa namaanindi namakasu amukunkulwayi, mwaya yaaku yawantu, mwaya yuma yampata yamunu mwishina yakuhemesha, himwaya Kristuku.”—Akolosi 2:8.

Muloña wakwila nsoneki yanawa mazu niyena amudimbili dichaletesha iku kusoñamisha kwikali kwalema. Chineli amudizishili kunyendu yamuntu wadiña hakachi kawakulumpi jansakililu ayampuhu amunana mafuku nawa wadiña nachifulu cheneni, hadiñi muntu waswayi kudimbaku.—Yililu 22:3.

Iwu iyala, Sawulu wakuTarusa amudizishili kukuhwelela nawu muntu wejima wabula kwiteja tushidikilu nituheka twamunsakililu yawu washiñewa. Chelili akulumpi jansakililu amwinki ñovu, wamweneña nindi himudimu wamwinkeli Nzambi wakubabesha antu ejima akaanineña kuleka chikuhwelelu chawu chawakwaKristu. Wetejeli nindi ajahi nimuntu wamwituña dawu watwambililuwu nawu natukani.—Yililu 22:4, 5, 20.

Chimwahitili mpinji, Sawulu amukwashili kwiluka chaambu chekala hakachi kachuma chalala nachakutwamba, nichuma chetejayi Nzambi nachakaanishayi. Chelili Sawulu yeluki nindi wakuhweleleli nsañu yakutwamba, iwu muntu wadiña wadikita wahimpili yililu yindi nawa wekalili Pawulu, kapostolu kaYesu Kristu. Chelukili chalala, Pawulu wawanini njila yalala yakudifukwilamu.—Yililu 22:6-16; Aroma 1:1.

Kafwana Pawulu, antu amavulu akweti nyichima yayiwahi ayidimbili nantañishilu yamwekanaña neyi yalala ilaña hiyashindamena Mwiizu daNzambuku. (Yishimu 14:12; Aroma 10:2, 3) Nkumininaku ayikwashili kumona yuma yakuhwelelawu ninyikabu yamunsakililu yawu chiyekala chikupu. (Matewu 7:15-20) Chelukiluwu nsañu yalala yamuBayibolu, alekeli kukuhwelela yuma yakuhweleleluwu nikuhimpa yililu yawa hakwila nawu ekali nawuselewa waNzambi.

Komana mukukeña kwimbujola chakutalilahu chakapostolu Pawulu nikushinshika yuma yimwakuhwelela kushindamena Hezu daNzambi, Bayibolu? A Yinsahu jaYehova akutiya kuwaha kuyikwasha.

[Mazu aKusakilila eniMwevulu wudi 29]

Engravings by Doré