Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Komana Mwatela Kufweta Nyisonku?

Komana Mwatela Kufweta Nyisonku?

Komana Mwatela Kufweta Nyisonku?

ANTU antesha hohu diwu afwetaña nyisonku. Antu amavulu atoñojokaña nawu nyisonku yafwetañawu iyizatishaña munjila yatama, kuyichachañesha hela kuyibuwa. Amakwawu niwena akaanaña kufweta nyisonku muloña chinleji chawu chamuchima chayikaanishaña. Hakulumbulula chakaanininuwu kufweta nyisonku, antu amumbaka yimu yakuMiddle East ahosheli nawu: “Kwila tuhana mali akulanda nachu yidaña yajahaña anyanetu nehi.”

Bayi neyi antu wenawa diwu atoñojokaña mwenimu nkawawuku. Iseki dawu Mohandas K. Gandhi nlomboli wawaHindu walumbulwili nindi chinleji chindi chamuchima chamukaanishileña kufweta nyisonku nindi: “Muntu wudi wejima wakwashaña Ituña munsañu jawamashidika chili hatooka hela mukuswamujoka, wavulumunaña. Muntu wudi wejima chili mukulumpi hela kansi wavulumunaña kuhitila mukukwasha Ituña neyi yafweta nyisonku.”

Chochimu, mukwamaana wejina daHenry David Thoreau wamuyaaka nkulakaji yamuma 1800 washimwini nsañu yachinleji hakwila yadikañi kufweta nyisonku yazatishañawu hakukwasha njita. Wehwili nindi: “Komana mwenimbu watela kwiteja mukwakutuña nshimbi kumufuukwila yuma yatela kufuukulahu yamweni kwesekeja nachinleji chindi? Indochi muntu wejima wekaliladi nachinleji?”

Iyi nsañu yayikundama akwaKristu, muloña Bayibolu yatañishaña hatooka to-o nawu atela kwikala nachinleji chamuchima chitooka muyuma yejima. (2 Timotewu 1:3) Kubombelahu, Bayibolu yashimunaña nawu akwanfulumendi atela kutambula nyisonku. Yahosha nawu: ‘Antu ejima ovwahili anyanta; muloña kwosi wanta wabula kufuma kudi Nzambuku; mawanta ekalamu anayishumu kudi Nzambi. Dichi kuminenu dakwovwahila, bayi nakwakama kuzuwa hohuku, chiña nimwalejaña chinleji chamuchima. Hansañu iyi dihu hafumaña kusonka nyisonku nawa, muloña wena hiyañamba akalakalaña mudimu waNzambi, atalaña yumiyi mafuku ejima. Inkenu antu ejima yatela kuyinka; akwanyisonku yinkenu nyisonku yawu.’—Aroma 13:1, 5-7.

Hamuloña weniwu akwaKristu amuyaaka nkulakaji yakusambila ayilukili nawu afweteleña nyisonku, hela chakwila mali amakwawu afweteleñawu ayizatishileña hakukwasha amashidika. Dichelañawu niaYinsahu jaYehova makonu. * Muloñadi wutwatela kufweta nyisonku henohu mali wenawa ayizatishaña kuyuma yabulaña kwilawu akwaKristu? Komana mukwaKristu watela kudiwula chinleji chindi chamuchima neyi mpinji yakufweta nyisonku yinashiki?

Nyisonku niChinleji chaMuchima

Chakadi nikujina, nyisonku yafweteleñawu akwaKristu amuyaaka nkulakaji yakusambila ayizatishileña kukukwasha amashidika. Dichuma chaletesheli chinleji chamuchima chaGandhi nichaThoreau chiyikaanishi kufweta nyisonku.

Ilukenu nenu akwaKristu ovwahililili lushimbi lwekala haAroma kapetulu 13, bayi neyi achinineña kuyibabeshaku ilaña afweteleña muloña ‘wachinleji chawu chamuchima.’ (Aroma 13:5) Eñañi, chinleji chamuchima chamukwaKristu chamulejaña kufweta nyisonku hela chakwila ayizatishaña hakukwasha nyidimu yabulaña kwilayi. Hakwila nawu tutiyishi iyi yuma yadizuñishaña, twatela kwiluka chuma chalema hachinleji chetu chamuchima chatulejaña neyi yuma yitwelaña yaloña hela yaheña.

Muntu wejima wukweti chinleji chamuchima neyi chahosheli Thoreau, ilaña hitwatela kuchikuhwelela nankashuku. Hakwila nawu tumuzañalesheña Nzambi, chinleji chetu chatela kwesekana nanshimbi jindi jaloña. Twatela kuhimpa yitoñojoka yetu kapampa kakavulu kulonda yesekani nayaNzambi muloña yitoñojoka yindi yabadika yetu. (Masamu 19:7) Dichi twatela kuzata nañovu kulonda twiluki chamonañayi Nzambi nfulumendi jawantu. Indi Nzambi wamonaña ñahi nfulumendi jawantu?

Tweluka netu kapostolu Pawulu wateneni nfulumendi jawantu nindi “hiyañamba akalakalaña mudimu waNzambi.” (Aroma 13:6) Indi chumichi chatalisha mudihi? Chatalisha mukwila nawu aletaña kuwunda nawa azatilaña antu nyidimu yalema. Hela tuhu nfulumendi yasweja kutama kakavulu yakalakalaña nyidimu yidi neyi kutemesha nyikanda, kutala nsañu jamashikola, kutala nsañu jakesi nikukolesha nshimbi. Hela chakwila Nzambi weluka kutama kwanfulumendi jawantu, wayiteja kuyuula hakapinji kantesha nawa watuleja kufweta nyisonku kulonda twovwahili ntanjikilu yindi yakwila nawu weteja nfulumendi jeniji kuyuula antu.

Nzambi weteja nfulumendi jawantu kuyuula hakapinji kantesha hohu. Nkeñelu yindi yidi yakufumishahu nfulumendi jejima jawantu nakuhiñishahu Wanta windi wamwiwulu nikufumishahu yuma yatama yejima yinayandishi antu hadi yaaka yayivulu muloña wachiyuulu chawantu. (Danyeli 2:44; Matewu 6:10) Ilaña chayinu mpinji, Nzambi heteja akwaKristu kudikaña nanfulumendi kuhitila mukukaana kufweta nyisonku hela munjila jikwawuku.

Kufwana Gandhi, indi neyi muchidi kutoñojoka nenu mukuvulumuna neyi mufweta nyisonku yakwashanaña munsañu janjita? Neyi chochitwamonaña chiwahi iluña neyi tukandama hewulu, tunateli kuhimpa yitoñojoka yetu kulonda yesekani nayaNzambi kuhitila mukutoñojoka chiyasweja kujindama yitoñojoka yindi kubadika yetu. Nzambi wahosheli kuhitila mudi kaprofwetu Isaya nindi: “Chajindama mawulu hewulu damaseki, dichi nimunelañami mwabadika mumwelañenu, niyitoñojoka yami yabadika yitoñojoka yenu.”—Isaya 55:8, 9.

Komana Akweti Ñovu muYuma Yejima?

Bayibolu chiyatañishaña hansañu yakufweta nyisonku hiyatalisha mukwila nawu nfulumendi jawantu jikweti ñovu muyuma yejima hadi antu jawuku. Yesu watañishili nindi Nzambi wenka nfulumendi jeniji ñovu jantesha hohu. Chamwihwiluwu neyi chachiwahi kumesu aNzambi kufweta nyisonku kunfulumendi yawaRoma yayuulileña hayina mpinji, Yesu wakwili awa mazu alema nindi: “Yuma yaKesari inkenu Kesari; yuma yaNzambi inkenu Nzambi.”—Maku 12:13-17.

Jinfulumendi jemenañaku “Kesari” jatuñaña mali amawayawaya hela kupulinta mali ayipapilu nawa yakwashaña kulonda ekali alema. Kwesekeja nachamonañayi Nzambi, akweti wuswa wakulomba nawu ayifuntishili mali wenawa kuhitila munyisonku. Ilaña Yesu wahosheli nindi “yuma yaNzambi,” wumi wetu nikudifukula hitwatela kuyinka antu adi ejimaku. Neyi nshimbi jawantu jizuñesha nshimbi jaNzambi, akwaKristu atela ‘kwovwahila Nzambi, bayi antuku.’—Yililu 5:29.

Makonu akwaKristu atela kutiya kutama kutalisha hachazatishañawu nyisonku yawu yikwawu, ilaña hiyatela kweseka kudiñija muyuma yinakwila nfulumendi kuhitila mukuyikañesha hela kukaana kufweta nyisonkuku. Chumichi chikumwekesha nawu hiyamukuhwelela Nzambi nawu wakafumishahu yuma yakabishaña antuku. Ilaña adiwunjika nakuhembelela mpinji yakadiñijayi Nzambi munsañu jawantu kuhitila muchiyuulu chaMwanindi, Yesu wahosheli nindi: “Wanta wami hiwampata yamunu mwishinaku.”—Yowanu 18:36.

Hetelenu Mukulondela Yuma Yatañishaña Bayibolu

Munateli kuhetelamu chikupu neyi mulondela chatañishaña Bayibolu kutalisha hakufweta nyisonku. Himukuchiinaña nenu akuyibabesha neyi chababeshañawu akwakufumpa nshimbi hela kuchiina nenu akuyikwataku. (Aroma 13:3-5) Chuma chalema nankashi, mukwikala nachinleji chamuchima chitooka kumesu aNzambi nawa mukumulemesha kuhitila mukwovwahila nshimbi. Hela chakwila mukujimbesha mali kubadika antu akaanaña kufweta hela atwambaña hakufweta nyisonku yawu, munateli kukuhwelela chikaninu chaNzambi chakwila nawu wakamenaña ambuñindi ashinshika. Nsoneki waBayibolu Davidi wahosheli nindi: “Nadiñi kansi, hanu nakula dehi nankashi, kanda nimonañahu dehi hashiyilawu muntu waloña, hela anyanindi nakulomba yakudyaku.”—Masamu 37:25.

Nkumininaku, kwiluka nikwovwahila nshimbi jamuBayibolu jahosha hakufweta nyisonku kukuyiletela kuwunda. Nzambi hakuyinka muloña hachuma chelaña nfulumendi nanyisonku yimwafwetañaku, neyi chochabulaña nfulumendi kuyinka muloña kutalisha hachazatishañayi mwiniitala mali imwamufwetaña. Henohu kanda yodizi nsañu yalala yamuBayibolu, muntu wejina daStelvio wakeñeleña kuhimpa yuma munsañu jamatuña nachiyuulu hayaaka yayivulu muEurope wakumujika. Hakulumbulula chalekeliyi kuzata nañovu wahosheli nindi: “Netejeli nami muntu hakweti wuswa wakuleta kuloña, kuwunda nikunuñañana mukaayuku. Wanta waNzambi hohu diwatela kuwahisha yuma hamaseki.”

Kufwana Stelvio, neyi ‘mumwinka Nzambi yuma yindi’ nakashinshi, anenu nawa mukukuhwelela nenu Nzambi wakawahisha yumiyi. Mwamba kamona mpinji yakaletayi Nzambi kuloña hamaseki, nikufumishahu yuma yatama yejima yekalahu hamuloña wachiyuulu chawantu.

[Tumazu twaheshina]

^ Neyi munakukeña kwiluka nsañu yayivulu yahosha hadi aYinsahu jaYehova chafwetañawu nyisonku, talenu Kaposhi Kakutalila kaChibemba kaNovember 1, 2002, ifu 13, parakalafu 15, niMay 1, 1996, ifu 17, parakalafu 7.

[Mazu ekoku adi hefu 14]

Twatela kuhimpa yitoñojoka yetu kulonda yesekani nayaNzambi muloña yitoñojoka yindi yabadika yetwetu

[Mazu ekoku adi hefu 15]

Kuhitila mukufweta nyisonku akwaKristu ekala nachinleji chamuchima chitooka kumesu aNzambi nawa amwekeshaña nawu amukuhwelela nawu wukuyakamenaña

[Nyevulu yidi hefu 14]

‘Yuma yaKesari inkenu Kesari; yuma yaNzambi inkenu Nzambi’

[Mazu aKusakilila]

Copyright British Museum