Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

IMBUJOLENU CHIKUHWELELU CHAWU | TIMOTEWU

‘Mwanami Nakeña Washinshika Mudi Mwanta’

‘Mwanami Nakeña Washinshika Mudi Mwanta’

TIMOTEWU hakufuma hamukala wawu nakwenda nankashi nawa nakutala hohu yuma yidi kumbidi. Alunda nindi anatwaminiku hampinji yinakuhitawu mwiluña delukiliyi Timotewu. Kufuntaku chantesha kunyima yawu kwadiña musumba waLisitira, wekala hewulu dampidi nakushika nikwishina dachinekineki. Timotewu hakutumba chimwemweta chananukiyi mama yindi nankaaka wamumbanda, atiyili muzañalu nakuwulumuna madilu chamumwenuwu hakuya. Komana wukufunta kulonda yayishiki kakukumishaku?

Hampinji hampinji, kapostolu Pawulu wabalumukileña nakumutala Timotewu iku natumbi chimwemweta nakumukolesha. Welukili nindi Timotewu wachidiña nasonyi yateleleliyi kumanishayi, ilaña watiyileña kuwaha neyena dadiña naniwu kansi weyala. Timotewu wadiña kansi chikupu, hamwaha wadiña muyaaka yawukampululu nawa wadiña nakavumbi chikupu nawa wamukeñeli Pawulu. Dichi Timotewu wadiña nakumulondela iwu iyala wadikita halwendu lwalulehi kufuma kumukala wawu. Endeleña hamaseki nikuzatisha matu nawa amweneña wubanji wawuvulu munjila. Timotewu welukili wanyi neyi wamba kafunta cheñi kumukala wawu.

Chumanyi chamuleñeleli kansi weyala kutonda chihandilu chamuchidiwu? Nkiswinyi yateleleliyi kutambwilayi hakudihana kwindi? Nawa chikuhwelelu chaTimotewu chinateli kutukwasha ñahi?

‘KUFUMA KUWANSI’

Tufuntenu chantesha hanyima hanahiti dehi yaaka yiyedi hela yisatu, nawa tufwikijenu netu Lisitira dikumukala waTimotewu. Musumba wanyanya, wekala hakankawawu nawa wukweti yinekineki yatuloña. Antu atela atiyileña idimi dachiGriki, ilaña ahosheleña idimi daLikoniya dadiña mwiluña. Ifuku dimu, iwu mukala wadiña wamwena mwedikili ipumba chikupu. AkwaKristu amishonali ayedi, aPawulu namulunda nindi Baranaba enjili kufuma kuIkoniyumu, mukala weneni wekala kwakwihi. Iku anakushimwina munidi iluña, Pawulu wamweni iyala wadiña chifwayi wabulaña kwenda nawa wadiña nachikuhwelelu chakola. Dichi Pawulu wamuukili ona iyala muchihayamisha!—Yililu 14:5-10.

Antu amavulu amuLisitira akuhweleleli chikupu mutushidikilu twahosheleña hadi anzambi nawa ayimweneña nawu hiyantu akunyima anenzi. Antu amweneña nawu Pawulu nawu Heremi, Baranaba nawu Zewusi. Awa akwaKristu ayedi adizoza ayilekesheleña antu kuyiketwila yimuna.—Yililu 14:11-18.

Haniyi mpinji, antu antesha amuLisitira, alekeli kuyimona neyi hiyanzambi akutwamba, elukili chikupu nawu hiyantu alala ayileteleli nsañu yayiwahi. Chakutalilahu, Yunisi, mumbanda wasumbukili neyala kaGriki wabula kwitiya, * kushilahu nimama yindi, Lowisi, atiyilili chikupu namuzañalu nsañu yayilejeluwu kudi aPawulu naBaranaba. A Yudeya adiña nachikuhwelelu afwilileña kutiya iyi nsañu chikupu yakwila nawu, Mesiya wenjeli nawa wuprofwetu wejima wasonekeluwu muNyikanda Yajila wahosha hadi yena wunashikijewi.

Toñojokenu chatiyiliyi Timotewu hampinji yayihempwiluwu kudi Pawulu. Timotewu amudizishili kufuma tuhu “kuwansi” kwiluka Nyikanda Yajila yamuchiHeberu nikuyikeña. (2 Timotewu. 3:15) Kufwana mama yindi ninkaaka yindi, Timotewu niyena welukili chikupu nindi aPawulu naBaranaba ahosheleña walala kutalisha hadi Mesiya. Nawa watoñojokeleña hadi ona chifwayi wokiliyi Pawulu. Kufuma tuhu kuwansi windi, Timotewu wamumweneña iwu iyala mapampa kakavulu munyikwakwa yamuLisitira. Haniyi mpinji Timotewu wamweni iwu iyala hakwenda katachi muchihandilu chindi. Dichuma chayileñeleleli aYunisi naLowisi kwikala akwaKristu, kushilahu niTimotewu. Makonu, ankaaka jawantu nianvwali anateli kudizilaku yuma yayivulu kudi aLowisi naYunisi. Kwila mukwashaña atwansi nehi?

“KUMONA LUKADI LWALUVULU”

Antu ekalili akwaKristu muLisitira azañaleli hakuyileja nsañu yakuchiñeja kudi atumbanji twaKristu. Elukili cheñi nawu, kwikala kambanji hikukooleka kwakweni. A Yudeya akwakudimbulula enjili kufuma kuIkoniyumu nikuAntiyoki nakwiñila mumusumba, nakuletesha antu amuLisitira kuyihela aPawulu naBaranaba. Mukapinji kantesha hohu, izanvu dawayilumbu amulukukili Pawulu nakumwasa malola. Amwasoleli malola nawa wadimbukili. Awa ambanji amukokeli hanji yamusumba nakumushiya nawu nafwi.—Yililu 14:19.

Hela chochu, atumbanji adiña muLisitira ayili nakumukeñakeña Pawulu nawa amuwanini. Atiyili muzañalu chamwenuwu Pawulu nahinduki nakwiñila cheñi muLisitira. Chikunachi, Pawulu naBaranaba hiyakuya kuDeribi nakutwalekahu mudimu wawu wakushimwina. Chanelishuwu atumbanji muDeribi, hiyakumwekesha kuhamuka nakufunta cheñi kuLisitira. Nakwiladi? Bayibolu yatulejaña nawu, ‘Hiyakukolesha nyichima yawatumbanji, nakuyikonkomwena nawu akakeli mukwitiya kwakukuhwelela.’ Fwikijenu kansi Timotewu nashakami nakutiyila chikupu kudi aPawulu naBaranaba chanakuyilumbulwilawu ana akwaKristu nawu atela kukuhwelela yuma yakumbidi bayi yakatatakaku. Ahosheli cheñi nawu: “Kwiñila muwanta waNzambi chiña tusambila kumona lukadi lwaluvulu nankashi.”—Yililu 14:20-22.

Timotewu watiyilili chikupu kuntañishilu yakapostolu Pawulu

Timotewu wamumweni Pawulu chakakeleliyi kunawa mazu, hampinji yamweneñayi kukala hakwila yashimwini antu nsañu yayiwahi. Timotewu welukili nindi, neyi yalondela yuma yelileñayi Pawulu antu amuLisitira akamukañesha kushilahu nitata yindi. Ilaña Timotewu hetejeli ikañesha dawantu diluwañeshi chikonkwanyi chindi chakumuzatila Nzambuku. Makonu tudi nawatwansi amavulu anakuzata neyi Timotewu. Mukubabala, akeñaña amabwambu akweti chikuhwelelu chakola anateli kuyikwasha nikuyikolesha. Nawa hiyetejaña ikañesha dawantu kuyikañesha kumuzatila Nzambuku.

‘HIMUNTU AHAMEKELUWU KUDI ANA KWINDI’

Neyi chiyashimunawu hakusambila, Pawulu wayili nakuyihempula cheñi henohu munahiti dehi yaaka yiyedi hela yisatu. Fwikijenu muzañalu watiyiliyi Timotewu nianvwali jindi chelili Pawulu yenzi naSilasi nakuyihempula. Pawulu niyena watiyili kuwaha chikupu. Wadimweneni yomweni namesu yuma yayiwahi yafumini mumbutu yachalala yakuwiliyi muLisitira. Lowisi nimwanindi wamumbanda Yunisi ekalili akwaKristu ashinshika, akweti “kukuhwelela kwakadi kudimbana” chumichi chamuzañalesheli Pawulu. (2 Timotewu 1:5) Indi kansi Timotewu?

Pawulu welukili nindi kansi weyala napaminuku kufuma hampinji yayihempwiliyi. Timotewu ‘amuhamekeleña kudi ana kwindi,’ bayi neyi amuLisitira hohuku, ilaña nikwiIkoniyumu, hadiña makilomita 32 kukabeta kakumusela wakuchimuswa. (Yililu 16:2) Wekalili ñahi nayililu yayiwahi yamuchidiwu?

“Nyikanda Yajila” yamudizishiluwu Timotewu “kufumisha kuwansi” kudi amama yindi ninkaaka yindi wamumbanda mwadiña maana nikufumba kwakuwahi kudi atwansi. (2 Timotewu 3:15) Chakutalilahu chimu ichi: “Anukaña nawa Nleñi yeyi mumafuku awukwenzi weyi.” (Mukwakutaŋisha 12:1) Awa mazu atentamini mudi Timotewu nakwikala mukwaKristu. Welukili nindi njila yimu yakumwanukilamu Nleñi yindi hikushimwina nsañu yayiwahi yaKristu, Mwana kaNzambi. Timotewu watachikili chovu-chovu kuleka kutiya nsonyi yamukañesheleña kushimwina antu amakwawu nsañu yayiwahi yaYesu Kristu.

Amayala adiña nakulombola muchipompelu amweni Timotewu chadiña nakupamayi kuspiritu. Chakadi nikujina, chayitiyishileña kuwaha hakumona kansi weyala nakukulilaku nikukolesha antu ejima muchipompelu. Chuma chalema, chakwila nawu Yehova wamweneña nyidimu yaTimotewu. Nzambi wahosheli hawuprofwetu wukwawu wakundama kudi yena, hadaha kutalisha kunyidimu yayivulu yamba kazatayi muchipompelu. Pawulu chayiliyi nakuyihempulayi wamweni nindi, Timotewu nateli kwikala nkwashi wamuwahi wakwenda nindi mumudimu wawumishonali. Amana kwetu niwena amuLisitira etejeli. Amunañikili kansi weyala makasa hamutu, chinjikijilu chamwekesheli nawu amukunjikili mumudimu walema wakumukalakela Yehova Nzambi.—1 Timotewu 1:18; 4:14.

Tunateli kufwikija chazañaleliyi Timotewu hakumwinka iwu mudimu walema. Wadiloñesheli kuya. * Tata yaTimotewu wabula kukuhwelela ñahi namudimu wamwinkeluwu mwanindi wakwikala mukwaKristu mukwakwenda nakushimwina? Yena wadiña nayitoñojoka yacheñi kutalisha hayuma yakelayi mwanindi kumbidi. Indi mama yaTimotewu ninkaaka yindi wamumbanda atiyili ñahi? Komana alekeli kumuleja kansi weyala yuma yamutoñojokeleleñawu yinateli kumukiña? Dichelileñawu wanyi.

Chuma chalema chidi chakwila nawu Timotewu wayilili. Neyi chiyashimunawu kumatachikilu achinu chibaaba nawu ntentemena yayeni wanyamukili nakuya naPawulu mumudimu wawumishonali. Hampinji yafuminiyi muLisitira, tumalola twalamatileña kunkukwabilu yindi, kushilahu niyisosonyi yejima yadiña kunkwabilu yayili nakushala kwiluña dakadi kwiluka nawa dadilehi namukala wawu. Hanyima yakwenda lwendu lwalulehi hadi ifuku damukuma, awa mayala asatu ashikili kuIkoniyumu. Timotewu watachikili kuyishinshika aPawulu naSilasi chiyalumbulwileñawu nshimbi yayiha yafumini Kwizanvu Dalombweleña muYerusalema nikukolesha chikuhwelelu chawakwawu akwakwitiya amwiIkoniyumu. (Yililu 16:4, 5) Iyi yadiña hohu ntachikilu.

Hanyima yakuhempula chipompelu chamuÑalija, awa mishonali ayili kwakulehi, ahitili munyikwakwa yamuRoma nakwenda maluña amalehi chikupu nakuhita muyitutu yakuFwirija, nakuya kukabeta kakuchimunswa nakushika kumujika. Kuhitila mukuyilombola kudi spiritu yaNzambi yajila, ayili nakushika kuTirowasi, kwakandamininuwu watu nakuya kuMasidoniya. (Yililu 16:6-12) Pawulu wamweni nindi Timotewu wadiña nkwashi wadikita chikupu. Pawulu wayishili aTimotewu naSilasi kuBeroweya. (Yililu 17:14) Wamutemesheli kansi weyala nkawindi kuTesalonika. Iku kwayiliyi Timotewu wembujoleli yuma yamweneñayi yelileñawu akulumpi jindi nawa wayikolesheli akwaKristu akwenoku.—1 Tesalonika 3:1-3.

Pawulu wasonekeli hadi Timotewu nindi: “Nabuli mukwawu wudi neyi yena wukwakama chalala chimwashakama.” (Afwilipi 2:20) Bayi neyi iyi yililu yadinjilili yayeniku. Timotewu wekalili naniyi yililu muloña wakuzata nañovu, mudimu wabulaña kulemeshawu antu amavulu nikwikala washinshika nakuumika kukala. Iyi hiyililu yayiwahi yatela kwimbujolawu atwansi makonu. Bayi mulalamena nenu munateli kumwekesha yililu yayiwahi enu awenuku. Neyi mudi atwansi, mukweti kukooleka kwakweni kwakwikala nejina dadiwahi neyi mukutwamijaku Yehova Nzambi muchihandilu chenu nikutiyila antu luwi nikuyilemesha.

‘ESEKAKU KWINZA KUDAMI’

Kufuma tuhu kuwansi, Timotewu wadihanini kuzata mudimu wawakwaKristu wakushimwina

Hadi yaaka yakubadika ha 14, Timotewu wazatili mudimu weneni nakapostolu Pawulu, ibwambu dindi. Wamweni kukala kwokumu niyuma yayiwahi neyi yamweneñayi Pawulu. (2 Akorinda 11:24-27) Hampinji yimu, Timotewu amukasili muloña wachikuhwelelu chindi. (Aheberu 13:23) Wayikeñeli nikuyakamena chikupu amanakwindi niahela akwaKristu neyi chayikeñeliyi Pawulu. Dihafumini Pawulu kumusonekela indi: ‘Nanukaña madilu eyi.’ (2 Timotewu 1:4) Kufwana Pawulu, chinamwekani neyi Timotewu niyena ‘wadilileña nawakwakudila,’ kulonda yatweshi kuyikolesha nikuyikundeja. (Aroma 12:15) Wejima wetu tufwileña kwila momumu.

Chakadi nikujina, chimwahitili mpinji Timotewu wekalili mukulumpi muchipompelu chawakwaKristu. Pawulu wamukunjikili mudimu wakuhempula nikukolesha yipompelu nikutonda amanakwetu anashikuhu kwikala aeluda niankoñi akuzatila.—1 Timotewu 5:22.

Pawulu wamukeñeli chikupu Timotewu nawa wamukwashileña nikufumba neyi mwanindi. Wamukonkomweneni Timotewu kulemesha chawaana chidi chakuspiritu nikutwalekahu nakupaminaku. (1 Timotewu 4:15, 16) Wamukolesheli Timotewu kubula kudiwula wukwenzi windi, hadaha kubula kwikala nansonyi yakuhakwilaku nsañu yalala. (1 Timotewu 1:3; 4:6, 7, 11, 12) Pawulu wamukwashili Timotewu chinateli kwilayi hamuloña wakukatakata kwamukabishileña, kwevumu dindi.—1 Timotewu 5:23.

Hampinji yimu Pawulu welukili nindi ichi wudi kwakwihi nakufwa; chakadi nikujina iku kwadiña kufwa kwakukeña kumujaha kudi ayilumbu jindi. Wamutemesheleli Timotewu mukanda wonenewa wakumishaku. Muniwu mukanda mwadiña mazu amawahi akwila nawu: “Esekaku kwinza swayi, kudami.” (2 Timotewu 4:9) Chalala Pawulu wamukeñeli Timotewu chikupu; dihafumini hakumutena nindi “mwanami nakeña washinshika mudi mwanta.” (1 Akorinda 4:17) Dichaleñeleli yamutambiki ibwambu dindi nindi, yenzi kulonda yamoni hakufwilayi! Ejima wetu watela kudihula netu, ‘Komana antu añiluka nawu nakundejaña akwetu neyi adi mukukala?’

Komana wayili nakumuwana Pawulu chakadi kulaba? Tweluka wanyi. Tweluka hohu netu wadikitileña nañovu kulonda yamukundeji nikumukolesha Pawulu. Welileña yuma kwesekeja namwatalisha ijina daTimotewu, “Muntu Wamulemesha Nzambi.” Watushila chakutalilahu chalema chakwikala nachikuhwelelu wejima wetu, atwansi niakulumpi chitwatela kwimbujola.

^ par. 9 Talenu chibaaba chinakwila nawu “Komana Mweluka?” muyinu magazini.

^ par. 20 Timotewu wetejeli kumwalamisha neyi chamulejeluwu kudi Pawulu, bayi neyi hilwadiña lushimbi kudi akwaKristu ejimaku, ilaña Pawulu wakeñeleña abuli kumutwika nyiloña kudi aYudeya ashimwinineñawu, chineli iwu kansi weyala tata yindi wadiña kaJentili.—Yililu 16:3.