Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

KAPETULU 4

Yesu Kristu Hinyi?

Yesu Kristu Hinyi?
  • Yesu wukweti mudimwinyi walema?

  • Indi Yesu wafumini kudihi?

  • Yesu wadiña muntu wamuchidinyi?

1, 2. (a) Muloñadi kwiluka hohu muntu waya mpuhu wuchikubulila kulumbulukila nawu wamwiluka chikupuku? (b) Kuluwankana kwamuchidinyi kudi hadi antu kutalisha hadi Yesu?

MUKAAYI mudi antu amavulu aya mpuhu. Amakwawu ayilukila chikupu hamukala wawu, mumusumba wawu hela mwituña dawu. Amakwawu niwena ayiluka mukaayi kejima. Hela chochu, kwiluka hohu ijina damuntu waya mpuhu hichinayi mukwila nawu wamwiluka chikupu muntuku. Hichinayi mukwila nawu wuneluki wunsahu wachisemwa chindi niyuma yakeñayiku.

2 Kunyeñumuka kaayi kejima antu atiyahu dehi nsañu yaYesu Kristu, hela chakwila wadiña hamaseki kwakwihi nayaaka 2,000 yinahitihu. Hela chochu, antu amavulu aluwankana chadiñayi Yesu. Amakwawu ahoshaña nawu wadiña hohu muntu wamuwahi. Amakwawu niwena ahoshaña nawu wadiña kaprofwetu hohu. Hela chochu amakwawu etiya nawu Yesu diyi Nzambi nawa atela kudifukula kudi yena. Komana antu atela kudifukula kudi Yesu?

3. Muloñadi chichinekalili chalema kudeyi kwiluka walala hadi Yesu?

3 Chalema nankashi kudeyi kwiluka walala hadi Yesu. Muloñadi? Muloña Bayibolu yahoshaña nawu: ‘Wumi wahaya nyaka woweniwu, wakukwiluka eyi Nzambi walala wumu hohu, niYesu Kristu watemesheli.’ (Yowanu 17:3) Eña, kwiluka walala hadi Yehova Nzambi niYesu Kristu kunatweshi kulombola kuwumi wahaya nyaka muparadisa hamaseki. (Yowanu 14:6) Kulondelahu, Yesu watwinka chakutalilahu chachiwahi chakushakama nawantu nichakuzata nawakwetu acheñi. (Yowanu 13:34, 35) Mukapetulu kakusambila kawunu mukanda, twahosheli hansañu yalala hadi Nzambi. Ichi dinu tutalenu chuma chacheni chatañishaña Bayibolu hadi Yesu Kristu.

MESIYA WAKANINIWU

4. Indi nkumbu jakwila nawu “Mesiya” ni “Kristu” jalumbululadi?

4 Hanyaka henohu Yesu kanda yovwaliki, Bayibolu yashimwinañahu dehi kwinza kwanowu wamba katemeshawu neyi Mesiya hela Kristu kudi Nzambi. Nkumbu yakwila nawu “Mesiya” (yafuma kwiizu dachiHeberu) ni “Kristu” (dafuma kwiizu dachiGriki) dalumbulula nawu “Wawayishewa.” Iwu Akaniniwu wukekala wawayishewa, dikwila nawu amutonda kudi Nzambi kwikala hachifulu chalema. Mutupetulu twakumbidi twawunu mukanda, tukudiza yuma yayivulu hakulema kwachifulu chaMesiya hakushikijewa kwa yikaninu yaNzambi. Tukudiza cheñi hankisu yinatweshi kutwinkayi Yesu chakatataka. Henohu Yesu kanda yovwaliki, chakubula kujinoka amavulu adiña nakujina nawu, ‘Hinyi wukekala Mesiya?’

5. Chumanyi chelukiliwu chikupu atumbanji twaYesu hadi yena?

5 Muyaaka nkulakaji yakusambila C.E., atumbanji twaYesu wakuNazareta elukili chikupu nawu Yesu wadiña Mesiya wakaniniwu. (Yowanu 1:41) Kambanji wumu, iyala wejina daShimona Petulu wamulejeli Yesu hatooka to-o nindi: “Yeyi Kristu.” (Matewu 16:16) Indi ana atumbanji​—elukili ñahi chikupu nawu Yesu diyi Mesiya wakaniniwu​—ndochu etu tunatweshi kumwiluka ñahi?

6. Lumbululaku ochu Yehova chanakwashiyi antu akweti chikuhwelelu kumwiluka Mesiya.

6 Atuprofwetu aNzambi amavulu adiñaku henohu Yesu kanda yovwaliki, ashimwineñahu dehi wunsahu wawuvulu hadi Mesiya. Iwu wunsahu watelela kukwasha antu amavulu kumwiluka. Tunateli kulumbulula ñane: Toñojokaku neyi akwilili nawu wuyi kuchitesheni chabasi hela chamasuwa hela kwibulu dandeki kudi antu amavulu nawu wukasendi muntu yiwabulahu dehi kumona. Komana hichikukwashaku neyi muntu wumu yakuleja yikuma yantesha hammwekenu yindiku? Chochimu, kuhitila mudi atuprofwetu amuBayibolu, Yehova waheni wunsahu wawuvulu walumbulula yuma yamba kelayi Mesiya niyuma yamba kamumwekena. Kushikijewa kwaniwu wuprofwetu wawuvulu kukakwasha antu akweti chikuhwelelu kumwiluka chachiwahi.

7. Wuprofwetwinyi wuyedi washikijeweli kutalisha hadi Yesu?

7 Toñojokaku hayakutalilahu yiyedi hohu. Chatachi, mukuhita kwayaaka kubadika ha 700 kumbidi, kaprofwetu Mika washimwineñahu dehi nindi Wakaniniwu wukavwalikila muBetelemi, mumukala wanyanya waYuda. (Mika 5:2) Indi Yesu wavwalikilili kudihi? Wavwalikilili muwowuna mukala. (Matewu 2:1, 3-9) Chamuchiyedi, mukuhita kwayaaka nkulakaji yayivulu, wuprofwetu wasonekawu haDanyeli 9:25 washimwini chaaka chacheni chikamwekanayi Mesiya—29 C.E. * Kushikijewa kwaniwu wuprofwetu niwuprofwetu wukwawu kwamwekeshaña nawu Yesu wadiña Mesiya wakininiwu.

Hachipapatishu chindi, Yesu wekalili Mesiya, hela Kristu

8, 9. Wunsahwinyi wakwila nawu Yesu wadiñi Mesiya wamwekeni hatooka hachipapatishu chindi?

8 Wunsahu wukwawu wakwila nawu Yesu wadiña Mesiya wamwekeni hatooka to-o kwakwihi nakumana kwa 29 C.E. Dichaaka chayiliyi Yesu kudi Yowanu Mpapatishu kulonda amupapatishi Mukaloña Yodana. Yehova wamukanini Yowanu chinjikijilu chakumwiluka nachu Mesiya. Yowanu wamweni china chinjikijilu hachipapatishu chaYesu. Bayibolu yahoshaña nawu ichi dichamwekeni: ‘Yesu chanamupapatishiwu, hohenohu azambuka nimumenji. Kutala mawulu hiyakumwenzulukila, hakumona spiritu yaNzambi yidi nakusuluka neyi katela, hiyikuwila hadi yena. Kutiya mumawulu himukufuma izu nindi, Diyi Mwanami nakeña, natiyaña kuwaha nankashi mudi yena.’ (Matewu 3:16, 17) Hanyima yakumona nikutiya chuma chamwekeni, Yowanu hajinokeli nindi Yesu amutemesheli kudi Nzambiku. (Yowanu 1:32-34) Hampinji yamwichililiwu spiritu yaNzambi hela ñovu yazatikaña hadina ifuku, Yesu wekalili Mesiya, hela Kristu, wuyatondeliwu kwikala Nyuli niMwanta.​—Isaya 55:4.

9 Kushikijewa kwawuprofwetu waBayibolu niwunsahu waYehova Nzambi yomweni wunamwekeshi hatooka to-o nawu Yesu wadiña Mesiya wakaniniwu. Ilaña Bayibolu yakulaña malwihu amakwawu ayedi alema ahosha hadi Yesu Kristu: Wafumini kudihi, nawa wadiña muntu wamuchidinyi?

INDI YESU WAFUMINI KUDIHI?

10. Chumanyi chatañishaña Bayibolu kutalisha hachihandilu chaYesu henohu kanda yenzi hamaseki?

10 Bayibolu yatañishaña nawu Yesu wadiña mwiwulu henohu kanda yenzi hamaseki. Mika waprofweteli nindi Mesiya wukavwalikila muBetelemi, nawa wahosheli cheñi nindi kwidijeka Kwindi kwadiña “kwakufumisha kushankulu.” (Mika 5:2) Mapampa kakavulu, Yesu yomwenindi wahosheleña nindi washakamineña mwiwulu henohu kanda yovwaliki neyi muntu. (Tañenu Yowanu 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5) Hamu neyi chileñaleña chakuspiritu mwiwulu, Yesu wadiña nawulunda walema naYehova.

11. Indi Bayibolu yamwekesha ñahi nawu Yesu diyi Mwana kaYehova wasweja kulema?

11 Yesu diyi Mwana kaYehova wasweja kulema​—nawa hachikuma chashikilamu. Amutenaña nawu “wedi wayuma yaleñeliwu yejima,” muloña yena diyi wadiña watachi kuleña kudi Nzambi. * (Akolose 1:15) Kudi cheñi chuma chikwawu chinaleteshi iwu Mwana kwikala walema. Diyi “Mwanindi wumu hohu.” (Yowanu 3:16) Ichi chinayi mukwila nawu Yesu diyaleñeliwu kudi Nzambi yomweni. Cheñi nawa, Yesu diyi hohu wazatishiliwu kudi Nzambi mpinji Yaleñeliyi yuma yejima. (Akolose 1:16) Nawa cheñi Yesu amutenaña nawu “Izu.” (Yowanu 1:14) Ichi chinakutuleja nawu wamuhosheleleñaku Nzambi, chakubula nikujinoka watwalileña wuñanda ninshimbi kudi anyana kaTata yindi amakwawu, ejima akuspiritu niantu.

12. Tuneluki ñahi netu Mwana wawedi hesekana naNzambiku?

12 Komana iwu Mwana wawedi wesekana hamu naNzambi, neyi chakuhwelelawu antu amakwawu? Ichi dichuma chatañishaña Bayibolu wanyi. Neyi chitwamona dehi muparagalafu yinafumiku, iwu Mwana amuleñeli. Komana dikwila nawu wadiña nantachikilu, ilaña Yehova Nzambi hakweti ntachikilu hela insaku. (Masamu 90:2) Iwu Mwana wumu hohu hatoñojokeleñahu hela kudesekeja naTata yindiku. Bayibolu yatañishaña hatooka to-o nawu Tata yawantu wabadika Mwana. (Tañenu Yowanu 14:28; 1 Akorinda 11:3) Yehova nkawindi diyi ‘Nzambi Watwesha yejima.’ (Kutachika 17:1) Dikushimuna nawu, kwosi wesekana nindiku. *

13. Indi Bayibolu yatalisha mudi, chiyahoshaña hadi iwu Mwana nawu “wamufwana chikupu Nzambi wakamonewaña”?

13 Yehova hamu niMwanindi wawedi adiluñishili wulunda waweni hamabiliyoni anyaka​—henohu kanda aleñi tutumbwa twamumawulu nimaseki. Ochadikeñeliwu! (Yowanu 3:35; 14:31) Iwu Mwana wakeñewa wadiña neyi Tata yawantu. Dimuloña waweni Bayibolu chiyahoshela hadi iwu Mwana nawu “wamufwana chikupu Nzambi wakamonewaña.” (Akolose 1:15) Eña, chochimu neyi chinatweshiyi mwana kamuntu kudifwana natata yindi munjila jajivulu, iwu Mwana wamwiwulu wamwekesheleña yililu niwuntu waTata yindi.

14. Indi Mwana kaYehova wumu hohu wavwalikili ñahi neyi muntu?

14 Mwana kaYehova wumu hohu mukudikeñela wafumini mwiwulu nakwinza hanu hamaseki nakushakama neyi muntu. Ilaña wunatweshi kwihula neyi, ‘Chazatikili ñahi hakwila chileñaleña chakuspiritu chivwaliki muwuntu?’ Hakwila nawu ichi chimwekani, Yehova welili chihayamisha. Watuntulwilili wumi waMwanindi wawedi kufuma mwiwulu nakuwisha mwivumu dakankaña wabulahu dehi kuhumañana neyala wakuYudeya wejina daMariya. Hadiña natata yindi wamuntuku. Dichi Mariya wavweli mwana waloña nakumutumba ijina nindi Yesu.​—Luka 1:30-35.

INDI YESU WADIÑA MUNTU WAMUCHIDINYI?

15. Muloñadi wutukuhosha netu kuhitila mudi Yesu dimu twamwilukilaña Yehova chachiwahi?

15 Yuma yahosheliyi Yesu niyeliliyi mpinji yadiñayi hamaseki yatukwashaña kumwiluka chachiwahi. Sweje-e dinu, kuhitila mudi Yesu dimu twamwilukilaña Yehova chachiwahi. Muloñadi chichinekalili ñana? Anukaku neyi iwu Mwana hichinfwana chaloña chaTata yindi. Dimuloña waweni Yesu chalejeleliyi kambanji windi wumu nindi: “Muntu nanmonami namoni Tata.” (Yowanu 14:9) Nyikanda yiwana yamuBayibolu yelukewa neyi yaNsañu yayiwahi​—Matewu, Maku, Luka niYowanu—​yatulejaña nsañu yayivulu hawumi waYesu Kristu ninzatilu yindi hamu niyililu yindi.

16. Nsañwinyi yeneni yadiña nakutañishayi Yesu, nawa ntañishilu yindi yafumini kudihi?

16 Yesu amwilukili chiwahi hamu neyi ‘hiNtañishi.’ (Yowanu 1:38; 13:13) Watañishileña nsañwinyi? Chuma cheneni, mazwindi adiña “nsañu yawanta yayiwahi”​—dikwila nawu Wanta waNzambi, nfulumendi yamwiwulu yamba kayula iseki dejima nakuleta nkisu yahaya nyaka kudi antu ovwahila. (Matewu 4:23.) Indi mwini mazwawa wadiñanyi? Yesu yomweni wahosheli nindi: ‘Yuma yinatañishaña hiyamami awenuku, yambala yayena wantemesheli,’ dikwila nawu yaYehova. (Yowanu 7:16) Yesu welukili nindi Tata yindi nakukeña antu atiyi nsañu yayiwahi yaWanta. MuKapetulu 8, tukadizamu yuma yayivulu haWanta waNzambi nihayuma yiwamba kamanisha.

17. Kumaluña amuchidinyi kwatañishilileñayi Yesu, nawa muloñadi Yesu chadiñayi nakudinkaku nakumanisha mpinji yeneni nakutañisha antu?

17 Kumaluñanyi kwatañishilileñayi Yesu? Kwejima kwawanineñayi antu​—munyikala nimunyisumba, muyisankanu nimumatala awu. Yesu hadiña nakuhembelela antu kwinza kudi yenaku. Wayileña kudi wena. (Maku 6:56; Luka 19:5, 6) Muloñadi Yesu chadiñayi nakudinkaku nakumanisha mpinji yeneni nakushimwina nikutañisha? Muloña kwila mwenimu kudi yena kwadiña hikukeña kwaNzambi. Mpinji yejima Yesu welileña kukeña kwaTata yindi. (Yowanu 8:28, 29) Ilaña kwadiña nimuloña wukwawu washimwinineñayi. Waditiyilili luwi izaza dawantu denjili nakumutala. (Tañenu Matewu 9:35, 36.) Adiña adiwulewa kudi anlomboli jansakililu yawu, ateleleli chiña diwu ayitañishileña walala hadi Nzambi ninkeñelu yindi. Yesu welukili chikupu nindi antu akeñeleña kutiya nsañu yaWanta.

18. Yililwinyi yaYesu yinakuleteli ikoku?

18 Yesu wadiña muntu waluwi nawa wawushona. Dichi antu amumweni neyi Yesu wadiña waswayi kuhosha nindi nawa waluwi. Hela anyana anyanya adiña akasunuka kudi yena. (Maku 10:13-16) Yesu hadiña nachaambuku. Waheleli maseleka niwuñanji waheña. (Matewu 21:12, 13) Hampinji yiyabulileña kuyinkawu ambanda kalemesha kashikila nawa hadiñawu nakukoleka kwanti, yena wayilemesheleña. (Yowanu 4:9, 27) Yesu wadiña wadizoza chikupu. Mpinji yimu, wawelesheli nyendu yawapostolu indi, mudimu wazatileñawu kakavulu kudi ñamba wakehelamu.

Yesu washimwinineña kumaluña kwejima kwawanineñayi antu

19. Chakutalilahwinyi chinakumwekesha nawu Yesu watileñaku maana kuyuma yadiña nakukeñawu antu acheñi?

19 Yesu watileñaku maana kuyuma yadiña nakukeñawu antu acheñi. Ichi chamwekeneña nankashi hadiñayi nañovu yaspiritu yaNzambi, wazatileña yihayamisha yakuuka. (Matewu 14:14) Chakutalilahu, muntu wadiña nambumba wayili kudi Yesu nakumwila nindi: “Neyi wuneteji, wunatweshi kuntookesha.” Yesu yomwenindi wayitiyili yikatu nimakabi anona muntu. Yesu hakumutiyila wushona, hakumwolwela chikasa chindi nakumukwata iwu iyala nakumwila nindi: “Neteji, tookaku.” Hohenohu iyala wadiña nayikatu amukili! (Maku 1:40-42) Toñojokaku chatiyiliyi ona iyala?

WASHINSHIKA KUSHIKA NIKUNSA

20, 21. Indi Yesu washa ñahi chakutalilahu chachiwahi chakumwovwahila Nzambi?

20 Yesu washa chakutalilahu chachiwahi chakumwovwahila Nzambi. Wadiña nakashinshi kudi Tata yindi wamwiwulu kukala kwejima hela chakwila wahitili munyichidi yejima yekañesha nimakabi. Yesu watwesheli kushinda chikupu kutesha kwaSatana. (Matewu 4:1-11) Hampinji yimu antaña jaYesu hiyamukuhweleleku, atachikili nikuhosha nawu “Naandali.” (Maku 3:21) Ilaña Yesu hayitejeli nindi amuluwañeshiku; watwalekelihu nakuzata mudimu waNzambi. Hela chakwila adiña nakumutuka nikumuhoshola chatama, Yesu wadiña nakudiyula, hesekeli kukatisha akwankunyi nindiku.​—1 Petulu 2:21-23.

21 Yesu wadiña washinshika kushika tuhu nikukufwa​—kufwa kwalukambu niyikatu kumakasa awa yilumbu jindi. (Tañenu Afwilipi 2:8.) Toñojokaku hayuma yomikiliyi hefuku dakukumisha wumi windi neyi muntu. Amukasili, amwinkeli muloña kudi ayinsahu akutwamba, amufwishili namuloña kudi añanji amaseleka, nakumuyandisha kudi amashidika. Amupopeleli hamutondu, nkumininaku hakutulisha muuya windi wakukumishaku nakubilela nindi: ‘Chinamani!’ (Yowanu 19:30) Hela chochu, hefuku damuchisatu hanyima yakufwa kwaYesu, Tata yindi wamwiwulu wamusañwili kuwumi wakuspiritu. (1 Petulu 3:18) Chimwahitili nyilungu yantesha, Yesu wafuntili mwiwulu. Kwenakuna, “hakushakama kuchikasa chaNzambi chachidiilu” nakuhembelela kulonda atambwili ñovu yawanta.​—Aheberu 10:12, 13.

22. Chumanyi chashikijiliyi Yesu hakwikala washinshika kushika nikukufwa?

22 Chumanyi chashikijiliyi Yesu hakwikala washinshika kushika nikukufwa? Kufwa kwaYesu kunatwenzulwili kukoleka kwawumi wahaya nyaka muparadisa hamaseki, kwesekeja nankeñelu yaYehova yatachi. Kapetulu kanalondelihu kakuhosha hakufwa kwaYesu chikunapeleshi yumiyi.

^ para. 7 Hakulumbulula kwakushikijewa kwawuprofwetu waDanyeli kutalisha hadi Yesu, talenu haApendikisi “Wuprofwetu waDanyeli Chiwashimwineñahu Dehi Kwinza kwaMesiya.”.

^ para. 11 Yehova amutenaña nawu Tata muloña diyi Nleñi. (Isaya 64:8) Chineli Yesu amuleñeli kudi Nzambi, amutenaña nawu Mwana kaNzambi. Hanyiloña yadifwanaku, yileñaleña yikwawu yakuspiritu hela tuhu muntu Adama ayitenaña nawu anyana kaNzambi.​—Yoba 1:6; Luka 3:38.

^ para. 12 Neyi mukukeña wunsahu wawuvulu wakwila nawu Mwana wawedi hesekana naNzambiku, talenu Apendikisi “Walala Kutalisha Hadi Tata, niMwana, niSpiritu Yajila”.