Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

‘Hela Wafwa Wuchidi Kuhosha Nihanu’

‘Hela Wafwa Wuchidi Kuhosha Nihanu’

‘Hela Wafwa Wuchidi Kuhosha Nihanu’

1. Chumanyi chakañesheli chisaka chaAdama naEvu kwiñila mwitempa daEdeni, nawa chumanyi chakeñeleñayi kwiluka Abeli nankashi?

ABELI wadiña nakushinshika mukanka wawanyikoku yindi chiyadiileña matahu chiwahi kumpidi. Hadaha wahanwishili mesu hadi anyikoku nakutala heluña hamweniyi chejeji chafuwela. Welukili nindi hadiña mulañu wakesi wampoku yakabali yabalumukileña niniku niniku, yakiñileña njila yaya mwitempa daEdeni. Anvwali jindi adiña nakushakama mwitempa, ilaña ichi wena nianyanawu hiyakutwesha kwiñila cheñi mwitempaku. Fwikijenu mpepela yinakukunka nampinji yamelela, dichi nsuki jaAbeli jinakuleloka chafumbwiliyi mesu indi nakutala mwiwulu nakutoñojoka hadi Nleñi yindi. Komana antu akekala cheñi nawubwambu wawuwahi naNzambi? Dichuma chakeñeleñayi kwiluka Abeli nankashi.

2-4. Indi Abeli wahoshaña ñahi nanetu makonu?

2 Abeli wuchidi kuhosha nenu makonu. Hadaha munateli kuhosha nenu chuma chamuchidiwu hichishimashima. Muloña, iwu mwana kaAdama wamuchiyedi wafwili dehi kushankulu kwakweni. Mafwahindi atoka dehi nawa munahiti yaaka kwakwihi na 6,000. Bayibolu yatudizishaña hadi afu nawu: “Hiyeluka chumaku.” (Mukwa. 9:5, 10) Kubombelahu, Abeli hahosheluhu mazu adi ejima asonekawu muBayiboluku. Hanu dinu nateli kuhosha ñahi nanetu?

3 Kapostolu Pawulu amoneneni kuhosha awa mazu kutalisha hadi Abeli nawu: ‘Dichi hela wafwa wuchidi kuhosha nihanu kuhitila muchikuhwelelu chindi.’ (Tañenu Aheberu 11:4.) Indi Abeli wahoshaña kuhitila muchumanyi? Kuhitila muchikuhwelelu. Abeli diyi wadiña muntu watachi kwikala nanichi chililu chabadika kuwaha. Wadiña nachikuhwelelu chakola nankashi chakwila chakutalilahu chindi chichidi kuzatika, nawa tunateli kuchimbujola nimakonu. Neyi tudizila kuchikuhwelelu chindi nikwimbujola chikuhwelelu chindi, dikwila nawu Abeli nakuhosha nanetu chikupu.

4 Yumanyi yitunateli kudizila kudi Abeli nichikuhwelelu chindi henohu muBayibolu mwekala hohu nsañu yantesha yahosha hadi yena? Tushinshikenu.

Hampinji Yakulileñayi Abeli Antu Achidiñi Antesha Hamaseki

5. Yesu watalishili mudihi chahosheliyi nindi Abeli wadiñaku “haaliluwu chikuku champata yamunu mwishina”? (Talenu cheñi tumazu twaheshina.)

5 Abeli wavwalikili kumatachikilu achihandilu chawantu. Chimwahitili yaaka, Yesu wahosheli nindi Abeli wadiñaku “haaliluwu chikuku champata yamunu mwishina.” (Tañenu Luka 11:50, 51.) Chakadi nikujina, Yesu hakutena mpata yamunu mwishina watalishili kudi antu atela kukuulewa kunshidi. Chineli Abeli wadiña wamuchiwana hadi antu atachi, chakadi nikujina diyi wadiña watachi wamweniyi Nzambi nindi watela kukuulewa. * Mwamweni, Abeli hakulili nawantu ateleleli kumwimikila chakutalilahu chachiwahuku.

6. Anvwali jaAbeli adiña antu amuchidinyi?

6 Hela chakwila antu achidiña antesha hamaseki, atachikili kumona yihuñu yayeni. Anvwali jaAbeli, Adama naEvu adiña nañovu nawa alubanji. Ilaña akoñeli chiluwa cheneni muchihandilu chawu, nawa elukili chuma chakoñeluwu. Adiña awanina, nawa adiña nakuchiñeja kwakushakama haya nyaka. Ilaña adikañili naYehova Nzambi nawa ayihañili muParadisa mwashakamineñawu, mwitempa daEdeni. Hamuloña wakutwamijaku yuma yakeñeleñawu kubadika yuma yejima nichihandilu chawanyanawu, hiyadiñi awaninaku nawa ajimbesheli wumi wahaya nyaka.—Kutach. 2:15–3:24.

7, 8. Evu wahosheli nindidi chavweliyi Kena, nawa watela watoñojokeleña chumanyi?

7 Chihandilu chayikalilili Adama naEvu chatachikiluwu kushakama hanji yetempa. Ilaña, chavwalikili mwanawu wawedi amutumbili ijina nawu Kena, hela “Chuma Chakusoña,” nawa Evu wahosheli nindi: ‘Yehova nankwashi kuvwala iyala.’ Mazwindi amwekeshaña nawu watela watoñojokeleña hachikaninu chaYehova chakaniniyi mwitempa, chashimwiniyi nindi mumbanda wakavwala ‘mwana’ wakakisañana watama wakojejeli Adama naEvu kulumbuka. (Kutach. 3:15; 4:1) Komana Evu watoñojokeleña nindi diyi mumbanda atenenuwu muwuprofwetu nawa Kena diyi ‘mwana’ akaninuwu?

8 Neyi dimu, watoñojokeleña mwaluwa. Kubombelahu, neyi Evu naAdama amulejeleña Kena nsañu yamuchidiwu chakulileñayi, dikwila nawu yuma yamulejeleñawu yamuleñeleli Kena kudinka wanta. Mukuhita kwampinji, Evu wavweli mwana wamuchiyedi, ilaña hitwawanañahu mazu amuchidiwu akumushimekaku. Amutumbili nawu Abeli, chalumbuluka nawu ‘Mpepela’ hela ‘Chuma Chakuhemesha.’ (Kutach. 4:2) Komana idi ijina damutumbiluwu damwekesheli nawu amudiwili Abeli, nakulemesha Kena? Hadaha dimu, ilaña hituneluki chikupuku.

9. Makonu, anvwali anateli kudizilaku yumanyi kudi anvwali jetu atachi?

9 Makonu anvwali anateli kudizilaku yuma yayivulu kudi awa anvwali atachi. Komana mwadizishaña anyanenu kwikala nayililu yakudinka wanta, kufwila yuma, nilwisu kuhitila muyuma yimwahoshaña niyimwelaña? Tahindi mukuyidizisha kumukeña Yehova Nzambi nikukwata wubwambu nayena? Chawushona, anvwali atachi akañenyi kuzata mudimu wawu. Hela chochu, anyanawu adiña nakuchiñeja.

Chumanyi Chamukwashili Abeli Kumukuhwelela Nzambi?

10, 11. Kena naAbeli azatileña nyidimwinyi, nawa Abeli wekalili nachililwinyi?

10 Hampinji yakulileña awa anyana ayedi, hadaha Adama wayidizishileña nyidimu yatela kuzatawu kulonda akwasheña chisaka. Kena wekalili ndimi; Abeli wekalili kabiña.

11 Hela chochu, Abeli welili chuma chabadika kulema. Chimwahitili yaaka, wekalili nachikuhwelelu, chililu chachiwahi chasonekeliyi Pawulu mukuhita kwayaaka. Toñojokenu. Hikwadiña muntu wamwimikilili Abeli chakutalilahu chachiwahuku. Hanu dinu, chumanyi chamukwashili kumukuhwelela Yehova Nzambi? Shinshikenu iyi yuma yisatu yamukwashili Abeli kwikala nachikuhwelelu chakola.

12, 13. Indi kutala yileñaleña yaYehova kwamukwashili ñahi Abeli kwikala nachikuhwelelu?

12 Yileñaleña yaYehova. Eñañi, Yehova washiñili iseki, chumichi chaleñeleli disoñeña nyiña ninyisonsonyi yakañesheleña mbutu kumena. Hela chochu, iseki dasoñeleña chachiwahi yakudya yahandilileña chisaka chaAbeli. Ilaña anyama ayishiñili wanyi, kushilahu niatujila, inshi; mapidi, majiya, tuloña, tuluñalwiji, mawulu, mavu, itañwa, kakweji nitutumbwa. Kwejima kwatalileñayi Abeli wamweneña wunsahu wakukeña kwasweja, maana nikuwaha kwaYehova Nzambi, waleñeli yuma yejima. (Tañenu Aroma 1:20.) Chalala, kutoñojoka chikupu hayuma yamuchidiwu kwakolesheli chikuhwelelu chaAbeli chikupu.

Abeli wakolesheli chikuhwelelu chindi mudi Nleñi wukweti kukeña kuhitila muyileñaleña

13 Chakadi nikujina Abeli wadiña nampinji yakutoñojoka nankashi hayuma yakuspiritu. Fwikijenu nakubiña nyikoku yindi. Atubiña endaña chikupu. Wayilombweleña kumapidi, muyinekineki, kuyawisha tuloña, hakwila yawani kudi munyenvu wawuwahi, kutupila twamenji amawahi nikumaluña amawahi akunookela. Hadi anyama ejima aleñeliyi Nzambi, anyikoku amwekana neyi adana ñovu, neyi kwiji ayileñeli kulonda ayibiñeña nikuyikiña kudi muntu. Komana Abeli niyena watoñojokeleña nindi wakeñeleña wunlomboli, kukiñewa nikumwakamena kudi Muntu wasweja maana nawa wabadika antu ejima ñovu? Chakadi nikujina yuma yejima yatoñojokeleñayi wayiteneni mukulomba nawa chumichi chakolesheli chikuhwelelu chindi.

14, 15. Yikaninu yaYehova yamukwashili Abeli kwikala nayumanyi yayivulu yakutoñojokahu?

14 Yikaninu yaYehova. Adama naEvu atela ayilejeleña anyanawu yuma yamwekeni mwitempa daEdeni yaletesheli ayihañumu. Dichi, Abeli wadiña nayuma yayivulu yakutoñojokahu chikupu.

15 Yehova wahosheli nindi iseki dikekala dashiñewa. Abeli wamweni namesu kapu nyiña ninyisonsonyi yamwekesheleña kushikijewa kwanawa mazu. Yehova washimwineñahu dehi cheñi nindi Evu wakamona yihuñu hakubaaba nihakuvwala anyana. Hampinji yavwalikileña anyikijindi, chakadi nikujina Abeli wamweni nindi ana mazu ashikijeweli. Yehova welukili cheñi nindi Evu wakatiyaña neyi kwiji nfwimwindi wamukeña wanyi, hamusha maanaku nawa Adama wakamuyuulaña. Abeli wamweneña iyi yuma chiyazatikileña. Muyuma yejima, Abeli wamweni nindi mazu aYehova alala chikupu. Dichi, Abeli wamweni yuma yalala yaletesheli yakuhweleli muchikaninu chaNzambi ‘chamwana’ wamba kafumishahu yuma yatama yatachikilili muEdeni.—Kutach. 3:15-19.

16, 17. Yumanyi yadiziliyi Abeli kudi akerubi aYehova?

16 Ambuña aYehova. Kwosi antu adiña nachakutalilahu chachiwahi chateleleli kwimbujolayi Abeluku, ilaña heseki hadiña añelu adiña nachikuhwelelu ateleleli kwimbujolayi Abeli. Chelili Adama naEvu anayihañi dehi mwitempa, Yehova hakeñeli nindi Adama naEvu nianyanawu afunti cheñi muParadisaku. Hakwila yakiñi hawiñililu, Yehova wemikiluku akerubi, añelu akweti chifulu cheneni, nimulañu wakesi wampoku yakabali wadiña nakubalumuka niniku niniku.—Tañenu Kutachika 3:24.

17 Fwikijenu chatiyileñayi Abeli hakumona akerubi hampinji yadiñayi kansi. Chineli amwekeneña munyijimba yawuntu, Abeli wayimweneña nindi adiña nañovu hama. Nawa mulañu wakesi “wampoku yakabali,” wabutukileña chakadi kujima, watwalekeleñahu nakubalumuka niniku niniku, niwena wamuhayamishileña. Chakulileñayi Abeli, komana wamweni nindi ana akerubi azeyeli nakushiya mudimu wayinkeluwu? Inehi. Mwaana niwufuku, chaaka nichaaka, nichimwahitili yaaka yayivulu, iyi yileñeleña yikweti maana yatwalekeluhu kuzata wuna mudimu. Dichi Abeli welukili nindi Yehova Nzambi wadiña nawambuñindi aloña nawa ashinshika. Abeli wamweni nindi akerubi adiña ashinshika nawa amwovwahila Yehova, iyi yililu hayimwenuhu muchisaka chinduku. Chakadi nikujina, chakutalilahu chawañelu chakolesheli chikuhwelelu chindi.

Muchihandilu chindi chejima, Abeli wamweni nindi akerubi hiyambuña aYehova ashinshika nawa ovwahila

18. Yumanyi yatela kutuleñela kwikala nachikuhwelelu makonu?

18 Abeli wakolesheli chikuhwelelu chindi kuhitila mukutoñojoka chikupu hayuma yejima yamwekesheliyi Yehova muyileñaleña, yikaninu yindi niyakutalilahu Yawambuñindi, añelu. Tunateli kudizilaku yuma yayivulu kuchakutalilahu chindi. Sweje-e atwansi anateli kukoleshewa hakwiluka nawu anateli kumukuhwelela Yehova Nzambi chikupu, hichikweti muloña nayuma yelañawu antu amuchisaka chawuku. Tukweti yuma yayivulu yatela kutukwasha kwikala nachikuhwelelu makonu, yidi neyi yileñaleña yakuhayamisha yitwamonaña, Bayibolu yejima, kushilahu niyakutalilahu yawantu amavulu achikuhwelelu.

Indi Mulambu waAbeli Wawahililidi?

19. Nsañwinyi yalala yalema yelukiliyi Abeli mukuhita kwampinji?

19 Chelili Abeli yasweji kumukuhwelela Yehova, wakeñeleña kumwekesha chikuhwelelu chindi munyidimu. Hanu dinu, muntu nateli kumwinkadi Nleñi waleñeli yuma yejima? Eña, Nzambi hakeñeleña kutambwila chawana chidi chejima hela kumukwasha kudi antuku. Mukuhita kwampinji, Abeli welukili nsañu yalala yalema yakwila nawu: Neyi yamwinka Yehova yuma yaheteliyi namuchima wumu, Tata yindi wamwiwulu wukweti kukeña wukuzañalala.

Abeli wahanini mulambu windi nachikuhwelelu; ilaña Kena nehi

20, 21. A Kena naAbeli ahanini nyilambwinyi kudi Yehova, nawa wakwili ñahi?

20 Abeli wanoneli nyikoku yamwiyinda dindi kulonda yalambuli. Watondeluhu nyikoku yayiwahi, dikwila nawu anyana kanyikoku awedi nawa hamulambu windi hadiñi yimamu yamweniyi nindi yabadika kuwaha. Hampinji yoyimu, Kena niyena wakeñeleña kwikala nankisu niwuselewa waNzambi, waloñesheli mulambu wanyikabu yadimineñayi. Ilaña yitoñojoka yindi hiyadiña neyi yaAbeluku. Chamwekeni hatooka to-o nawu Kena wadiña nayitoñojoka yambukaku hampinji yahaninuwu awa akansi namukulumpi nyilambu yawu.

21 Anyana kaAdama ejima atela azatishili tumeña nikesi hakuhana nyilambu yawu, hadaha kukamwihi nawakerubi, adiña nakumwimenaku Yehova hamaseki hayina mpinji. Yehova wakwili. Twatañaña nawu: “Yehova watalili kudi Abeli nikumulambu windi.” (Kutach. 4:4) Bayibolu hiyashimuna Nzambi chataliliyi kumulambu winduku.

22, 23. Chumanyi chaletesheli Yehova yatali kumulambu waAbeli?

22 Muloñadi chetejeleliyi mulambu waAbeli? Komana wamukiswilili Abeli muloña wamulambu wahaniniyi? Abeli wahanini kanyama kakweti wumi, wapwekesheli mashi alema. Kamona Abeli welukili kulema kwamulambu waheniyi? Chimwahitili yaaka yayivulu henohu Abeli wafwa dehi, Nzambi wazatishili mulambu wamwana kamukoku wemenenuku mulambu waMwanindi wawanina, “Mwana kamukoku waNzambi,” apwekesheluwu mashindi akadi muloña. (Yow. 1:29; Kwid. 12:5-7) Hela chochu, Abeli helukili chikupu hela kutiyishisha yuma yejimiyuku.

23 Tweluka hohu netu: Abeli wahanini mulambu wayuma yayiwahi yadiñiyi nayu. Bayi neyi Yehova watiyili kuwaha namulambu hohuku, ilaña wamutiyili kuwaha nimuntu yomweni. Kukeña kwamukeñeliyi Yehova nichikuhwelelu dichamusañumwini Abeli kuhana mulambu.

24. (a) Muloñadi wutukuhoshela netu mulambu waKena hiwadiña watamaku? (b) Makonu antu amavulu ekala neyi Kena munjilanyi?

24 Ilaña Kena hadiñi nachikuhweleluku. Yehova ‘hatalili kudi Kena hela kumulambu winduku.’ (Kutach. 4:5) Bayi neyi mulambu waKena wadiña watamaku; muloña mukuhita kwampinji Nshimbi jaNzambi jetejeli kuhana mulambu wayisakola yaheseki. (Lev. 6:14, 15) Ilaña Bayibolu yahoshaña hadi Kena nawu “nyidimu yindi yadiñi yatama.” (Tañenu 1 Yowanu 3:12.) Eñañi, kufwana antu amavulu makonu, Kena watoñojokeleña nindi kumwekesha hohu kumesu nawu wamwakama Nzambi dichuma chalema. Nyidimu yindi yamwekesheli hatooka to-o nawu hamukuhweleleli Yehova hela kumukeñaku.

25, 26. Yehova wamusoñamishili Kena nindidi, ilaña Kena welilidi?

25 Kena chelukiliyi nindi hanawani wuselewa waYehovaku, komana wakeñeleña kudizila kuchakutalilahu chaAbeli? Inehi. Wamuhililili mana kwindi. Yehova wamweni yuma yadiña mumuchima waKena nawa wamukwashili mumesu awunda. Wamusoñamishili Kena nindi yililu yindi yikumuleñela kwila nshidi yahamesu bwi-i, nawa Wamulejeli chuma chachiwahi chateleleli kwilayi kulonda ‘amutiyi,’ neyi Kena yahimpa yililu yindi.—Kutach. 4:6, 7.

26 Kena wadiwili chamusoñamishiluwu kudi Nzambi. Wamwilili mana kwindi wovwahila nindi ayi chimu nakwenda mwisaña. Kena wamunyamukilili Abeli nakumujaha. (Kutach. 4:8) Munjila yikwawu, Abeli diyi muntu watachi akabishiluwu nikumujaha kukola chikuhwelelu chindi. Hela wafwa, Yehova hamuvulamenaku.

27. (a) Muloñadi wutunateli kukuhwelela netu Abeli amba kamusañula? (b) Tunateli kwiluka ñahi chikupu netu twakamumona Abeli ifuku dimu?

27 Mashi aAbeli alobeli kudi Yehova Nzambi muchifwikija kulonda yatendi. Nzambi wamwekesheli wuñaji kuhitila mukumubabesha Kena hachuma chatama chakoñeliyi. (Kutach. 4:9-12) Sweje-e dinu, nsañu yaAbeli yahosha hachikuhwelelu chindi yatudizishaña makonu. Hadaha Abeli washakamini yaaka nkulakaji, wahandili yaaka yantesha kwesekeja nachahandileñawu antu munana mafuku, ilaña Abeli wazatishili chiwahi yaaka yashakaminiyi hamaseki. Hela wafwili welukili nindi amukeña kudi Tata yindi wamwiwulu Yehova, nawa wadiña nawuselewa windi. (Heb. 11:4) Tunateli kukuhwelela chikupu netu Yehova wamwanukaña, nakuhembelela kumusañula nakwikala nawumi hamaseki muparadisa. (Yow. 5:28, 29) Komana mwakamumona muparadisa? Munateli neyi mufuukulahu kutiyilila chinakuhoshayi Abeli nawa neyi mwimbujolaña chikuhwelelu chindi.

^ par. 5 Nhoshelu yakwila nawu “haaliluwu chikuku champata yamunu mwishina” yatalisha kukukuwa mbutu, hela kusemununa, dichi yatena anyana kawantu atachi. Hanu dinu, muloñadi Yesu chahosheleliyi nindi Abeli wadiñaku “haaliluwu chikuku champata yamunu mwishina” chatela yamuteni Kena wadiña watachi kuvwalika? Mwamweni, yuma yakoñeliyi Kena yamwekesheli nawu wadikañili naYehova Nzambi mumushikila. Kufwana anvwali jindi, Kena hekala hakachi kawantu akasañulawu hela akakuulawuku.