Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

KAPETULU 11

Wadiña Watona, Nawa Wahembeleleli

Wadiña Watona, Nawa Wahembeleleli

1, 2. Elija wadiña namudimwinyi wakala, nawa chaambwinyi chadiña hakachi kayena naAhabi?

ELIJA wafwilileña kulomba kudi Tata yindi wamwiwulu kwakankawindi. Ilaña mazaza awantu adiñayi nawu afumini tuhu hakumona iwu kaprofwetu walala chatambikiliyi kesi nindi kaholoki mwiwulu, nawa chakadi nikujina amavulu akeñeleña kumushimeka kulonda yayikiswili. Henohu kanda yakanduki kuMpidi yaKarameli nakulomba kudi Yehova Nzambi kwakankawindi, wadiña namudimu wakala. Wateleleli kuhosha naMwanta Ahabi.

2 Ahabi naElija adiña ambuka chikupu. Ahabi wavwalili chiwahi yakuvwala yawanta, wadiña nalwisu, nawa amuhuñumwini kudi akwawu nakwikala mukwakusekesha. Elija wavwalili chikovwelu chabula kulema wuseya chawukaprofwetu, hadaha achichimini nachitembi chakanyama hela wuvuji wangameli hela wampembi. Wadiña nawulobu chikupu, kashinshi nichikuhwelelu. Yuma yamwekeni hadina ifuku yamwekesheli chaambu chadiña hakachi kaAhabi naElija.

3, 4. (a) Muloñadi Ahabi niakwakudifukula aBayali chatiyiluwu nsonyi hanidi ifuku? (b) Malwihwinyi itukuhanjekahu?

3 Ahabi niakwakudifukula aBayali amakwawu atiyili nsonyi hanidi ifuku. Kwitiya kwawusenji kwatandishileñayi Ahabi niñodindi, Mwadi Yezebeli, muwanta wanyitaña ikuma yaIsarela akwimwesheli kañalaña. Bayali amumwekesheli hatooka to-o nawu hinzambi wakutwamba. Ona nzambi wakadi wumi wakañenyi kubutula kesi hakwakula kulomba kwawatuprofwetu alombeleña kuhitila mukuhañana nikuditapola. Bayali wakañenyi kupulwisha ana antu 450 ateleleli kujahewa. Iwu nzambi wakutwamba wakañenyi cheñi kwila chuma chikwawu, nawa chuma chakañenyi kuzata adiña kwakwihi nakuchizata. Kubadika hayaaka yisatu, atuprofwetu twaBayali amulombeleña nzambi yawu nawu yamanishi chaaña chaholokeli mwituña, ilaña Bayali wakañenyi. Yehova yomweni wadimwekesheli nindi hiNzambi walala kuhitila mukuleta nvula.—1 Anya. 16:30–17:1; 18:1-40.

4 Indi Yehova waleteli nvula mpinjinyi? Chumanyi chelileñayi Elija hampinji yamuhembeleleñayi Yehova? Nawa chumanyi chitwatela kudizila kudi iwu muntu wadiña nachikuhwelelu? Tukwiluka hampinji yitukudizaña iyi nsañu.—Tañenu 1 Anyanta 18:41-46.

Watwalekeluhu Kulomba

5. Indi Elija wamwilili Ahabi kwiladi, nawa kuduhu wunsahu wamwekeshaña nawu Ahabi wadizilili kuyuma yamwekeni hanidi ifuku?

5 Elija wamuwanini Ahabi nakumuleja nindi: “Yaña kweyi wakadyi, wakanwi, muloña kudi lushindu lwanvula yeneni.” Komana iwu mwanta watama wadizilili kuyuma yamwekeni hanidi ifuku? Bayibolu hiyashimuna nawu Ahabi wetejeli nindi welili yuma yatamaku, muloña hiyashimuna nawu Ahabi wabalumukili mumuchima hela kumwila kaprofwetu kulonda yamukwashi kulomba kudi Yehova hakwila amwanakenuku. Ilaña Ahabi ‘wayili hohu kwindi kulonda akadyi nikanwa.’ (1 Anya. 18:41, 42) Chumanyi cheliliyi Elija?

6, 7. Chumanyi chalombeliyi Elija, nawa muloñadi?

6 ‘Elija hakukandama hewulu daKarameli. Hakudumba hamaseki, hakusha mutu mumanuñu.’ Chelili Ahabi yayi nakudya, Elija wayili nakulomba kudi Tata yindi wamwiwulu. Shinshikenu Elija chamwekesheliyi kudizoza neyi chinalumbululuwu ahanu, wafukamini nawa wabandamini chakwila mutu windi washikili kwakwihi namanuñu. Chumanyi chelileñayi Elija? Hitwatela kubokaku. Bayibolu haYakoba 5:18, yatulejaña nawu Elija walombeleña kulonda chaaña chimani. Chakadi nikujina walombeleleña hampidi yaKarameli.

Kulomba kwaElija kwamwekesheleña nawu wakeñeleña chikupu nindi antu eleña mwaya muchima waNzambi

7 Hakusambila Yehova wahosheli nindi: “Ami nakanokesha nvula heseki.” (1 Anya. 18:1) Dichi Elija walombeli kulonda Yehova yeli mwaya muchima windi, nawa chimwahitili yaaka kwakwihi nekombakaji Yesu niyena wayidizishili atumbanji twindi kulomba munjila yoyimu.—Mat. 6:9, 10.

8. Chakutalilahu chaElija chatudizishaña yumanyi kutalisha hakulomba?

8 Chakutalilahu chaElija chatudizishaña yuma yayivulu kutalisha hakulomba. Elija wakeñeleña chikupu nindi Nzambi yeli mwaya muchima windi. Neyi hitukulomba, chikuwaha neyi twanuka netu: “Neyi tukulomba chuma chamwaya muchima [waNzambi], wukututiya.” (1 Yow. 5:14) Eña, twatela kwiluka mwaya muchima waNzambi hakwila tulombi yuma yakeñañayi, nawa chuma chikutukwasha hikudiza Bayibolu mpinji yejima. Mwamweni, Elija niyena wakeñeleña nindi chaaña chimani muloña wamakabi amweneña antu mwituña dawu. Chakadi nikujina, wadiña nakumusakilila Yehova chamweniyi chihayamisha chakoñeliyi hadina ifuku. Anetu nawa twakeñaña kumusakilila Yehova mukulomba kwetu nikumwekesha netu twakamenaña akwetu.—Tañenu 2 Akorinda 1:11; Afwilipi 4:6.

Watwalekeluhu Kukuhwelela Nawa Wadiña Watona

9. Indi Elija wamutemesheli kalama kindi nakwiladi, nawa yililwinyi yiyedi yitukuhanjekahu?

9 Elija wakuhweleleli nindi Yehova wukamanisha chaaña, ilaña welukili wanyi mpinji yakamanishayi Yehova chaaña. Hanu dinu, chumanyi chelileñayi kaprofwetu haniyi mpinji? Talenu Bayibolu chiyahosha nawu: “Hakumwila ñamba yindi nindi, Kandamaku wutali kukaluñalwiji. Hakukandama, hakutala, nindi, Kwosi chumaku. Nindi, Funtaku cheñi; mapampa katanu nakayedi.” (1 Anya. 18:43) Chakutalilahu chaElija chatudizishaña yuma yiyedi. Chatachi, kaprofwetu wamukuhweleleli Yehova. Kuhiñahu, wadiña watona.

Elija watwalekeluhu kutala kulonda yamoni chinjikijilu chidi chejima chadi kumwekesha nawu Yehova keña yaleti nvula

10, 11. (a) Indi Elija wakuhweleleli ñahi muchikaninu chaYehova? (b) Muloñadi wutwatelela kwikala nachikuhwelelu chamuchidiwu?

10 Muloña wakwila Elija wakuhweleleli muchikaninu chaYehova, watwalekeluhu kutala kulonda yamoni chinjikijilu chidi chejima chadi kumwekesha nawu Yehova keña yaleti nvula. Wamutemesheli kalama kindi hewulu kulonda yamoni neyi kuchikelubula kunakumwekana chinjikijilu chanvula. Chafuntiliyi, kalama wamulejeli nawuudi nindi: “Kwosi chumaku.” Kuchikelubula hikwadiña chumaku, nawa mwiwulu himwadiña mavuku. Komana mwamona chuma chawenyi? Anukenu nenu Elija wamulejeli Mwanta Ahabi nindi: “Kudi lushindu lwanvula yeneni.” Indi kaprofwetu wahoshelelidi chuma chamuchidiwu henohu kanda yamoni mavu anvula?

11 Elija welukili chikaninu chaYehova. Hakwikala kaprofwetu kaYehova nawa mukwakumwimenaku, welukili chikupu nindi Nzambi yindi wukushikija Mwahoshayi. Elija wakuhweleleli chikupu chakwila watiyileña neyi kwiji nvula yatachika dehi kunoka. Tunateli kwanuka chamulumbululawu Mosi muBayibolu nawu: ‘Chadiñi nakumonayi Wakamonewaña hakutatakena.’ Komana ninenu mwamonaña nenu Nzambi wekala kwoku? Watwinka yuma yayivulu yatuleñelaña kumukuhwelela nikukuhwelela yikaninu yindi.—Heb. 11:1, 27.

12. Indi Elija wamwekesheli ñahi nindi wadiña watona, nawa welilidi chatiyiliyi nsañu yakadivu kanyanya?

12 Shinshikenu cheñi Elija chadiñayi watona. Bayi neyi wamutemesheli kalama kindi kapampa kamu hela kayeduku, ilaña kapampa katanu nakayedi. Tunateli kufwikija kalama chazeyeliyi nakufuntila-funtilahu, ilaña Elija wakeñeleña chikupu kumona chinjikijilu nawa hazeyeluku. Nkumininaku, chayiliyi nakutala kapampa kamuchitanu nachiyedi, kalama washimwini nindi: “Namoni mukaluñalwiji mudi nakunyamuka kadivu kanyanya kadi neyi chikasa chamuntu.” Munateli kufwikija ona kalama nololi chikasa chindi nakupima kutoha kwakadivu kafumineña muchikelubula chaKaluñalwiji Keneni. Kalama watela wadiwili kana kadivu kanyanya. Ilaña Elija welukili nindi adina ivu dadiña dalema nankashi. Wamutemesheli swayi-swayi kalama kindi nindi: “Yaku wakamwili Ahabi, neyi, Loñeshaku ikalu deyi, wukunkumuki kuchina nvula kukukañesha.”—1 Anya. 18:44.

13, 14. (a) Tunateli kumwimbujolaña ñahi Elija wadiña watona? (b) Yumanyi yikutuleñela kukalakala mukunyakashana?

13 Elija watwimikila cheñi chakutalilahu chachiwahi. Anetu nawa tunakushakama mumufuku amba kashikijayi Nzambi nkeñelu yindi. Elija wahembeleli kukuma kwachaaña; ambuña Nzambi makonu ahembelelaña kukuma kwakanu kaayi katama. (1 Yow. 2:17) Twatela kwikala atona neyi chadiñayi Elija nakushika nimpinji yakaletayi Yehova Nzambi kukuma. Mwana kaNzambi Yesu wayifumbili atumbanji twindi nindi: ‘Dichi tonenuña, muloña himuneluki ifuku dakenzayi Mwanta wenuku.’ (Mat. 24:42) Komana Yesu watalishili mukwila nindi atumbanji twindi hiyakeluka nawu anakushakama mumafuku akukumininaku? Inehi, walumbulwili chikupu chikekala yuma neyi kukuma hikukuswila kwakwihi. Wejima wetu tunateli kumona kushikijewa kwayinjikijilu ‘yakukuma kwanyaka yamakonu.’—Tañenu Matewu 24:3-7.

Kadivu kamu kanyanya kamuleñeleli Elija kukuhwelela nindi Yehova keña yaleti nvula. Chinjikijilu chamumafuku akukuminina chatwinkaña wunsahu watuleñelaña kukalakala mukunyakashana

14 Chinjikijilu chejima chamwekeshaña wunsahu wutwatela kukuhwelela. Komana wunsahu wamuchidiwu watela kutuleñela kumukalakela Yehova mukunyakashana? Kadivu kamu kanyanya kafumineña kuchikelubula kamuleñeleli Elija kukuhwelela nindi Yehova keña yaleti nvula. Komana chuma chahembeleleñayi ona kaprofwetu washinshika chazatikili?

Yehova Wayikiswilili Nawa Chaaña Chamanini

15, 16. Yumanyi yamwekeni swayi-swayi, nawa Elija watela watoñojokeleña nindi Ahabi wukwiladi?

15 Bayibolu yatulejaña nawu: “Chihanalehi chanti iwulu diiyila nibwi namavu nimpepela, hikukunoka ninvula yeneni. Ahabi hakwenda mwikalu, hakuya kuYezereyeli.” (1 Anya. 18:45) Yuma yatachikili kumwekana swayi-swayi. Hampinji yashimwineñayi kalama kaElija nsañu yawuprofwetu kudi Ahabi, akana kadivu kanyanya kekalili mavu amavulu, eyilili nakujika iwulu dejima. Kwakunkili mpepela yeneni. Nkumininaku, hanyima yayaaka yisatu nachikunku, nvula yanokeli muIsarela. Iseki dominina dazoweli nanvula. Chelili nvula yinoki chikupu, kaloña Kishoni kenzeli, chakadi nikujina nvula yakumpwili mashi awatuprofwetu twaBayali ajahiluwu. A Isarela adikañili niwena ayinkeli kukooleka kwakuleka kudifukula kudi Bayali.

“Hikukunoka ninvula yeneni”

16 Chakadi nikujina, Elija niyena wakuhweleleli nindi akuleka kudifukula kudi Bayali muIsarela. Hadaha watoñojokeleña chuma chatela kwilayi Ahabi nayuma yalema yamweneñayi. Komana Ahabi wadi kubalumuka mumuchima nakuleka kudifukula kwatama kwaBayali? Yuma yamweniyi hanidi ifuku yamwekesheli wunsahu walema chikupu wadi kumuleñela kuhimpa. Kafwampi hitweluka yuma yatoñojokeleñayi Ahabi hayina mpinjuku. Bayibolu yatulejaña hohu nawu mwanta “hakwenda mwikalu, hakuya kuYezereyeli.” Komana wadizililuku chuma chidi chejima? Komana wafuukwiluhu kuhimpa yililu yindi? Yuma yamwekeni chimwahitili mpinji yamwekeshaña nawu wahimpili wanyi. Kafwampi aAhabi naElija amweni cheñi yuma yikwawu hanidi ifuku.

17, 18. (a) Chumanyi chamweniyi Elija munjila yaya kuYezereyeli? (b) Chumanyi chatuhayamishaña halufuchi lwatemukiliyi Elija kufuma kuKarameli nakuya kuYezereyeli? (Talenu cheñi tumazu twaheshina.)

17 Kaprofwetu kaYehova katachikili kuya munjila yoyimu mwayilileñayi Ahabi. Lwendu lwendeleñayi lwadiña lwalulehi, nvula yanokeleña nawa kwadiña mwidima muloña yadiña mpinji yamelela. Ilaña kwamwekeni chuma chakuhayamisha.

18 “Chikasa chaYehova hichikwikala hadi Elija, hakupimpila mahinindi, hakuya lufuchi, hakumupandakana Ahabi, hakushikañahu dehi kuwiñililu wakuYezereyeli.” (1 Anya. 18:46) Mwamweni, “chikasa chaYehova” chamukwashileña Elija munjila yakuhayamisha. Kufuma kuKarameli nakushika kuYezereyeli hadiña makilomita 30, nawa Elija hadiña mukwenzuku. * Fwikijenu ona kaprofwetu napimpili mahinindi nakuyikasila mumbunda kulonda yatemukeña chiwahi, nawa watemukilileña munjila mwachakatili nanvula, watemukili lufuchi chakwila wawanini ikalu dawanta nakudishiya.

19. (a) Ñovu yamwinkeluwu Elija kudi Nzambi yatwanukishaña wuprofwetwinyi? (b) Chumanyi chelukiliyi chikupu Elija hampinji yatemukileñayi hakuya kuYezereyeli?

19 Elija watela watiyili kuwaha nankashi. Wazañaleli chikupu hakwikala nañovu jasweja, hadaha ñovu yatiyiliyi hayitiyiluhu hampinji yadiñayi mukwenzuku. Tunateli kwanuka wuprofwetu washimuna chikupu nawu antu ashinshika akekala akola kumujimba muParadisa yikekala heseki. (Tañenu Isaya 35:6; Luka 23:43) Hampinji yatemukilileñayi Elija munjila mwachakata, welukili chikupu nindi wadiña nawuselewa waTata yindi, Nzambi walala wumu hohu, Yehova.

20. Tunateli kutambwila ñahi nkisu jaYehova?

20 Yehova wafwilaña kutukiswila. Komana wejima wetu tuzateña nañovu kulonda tukatambwili nkisu jindi jabadika kuwaha. Kufwana Elija, twatela kwikala atona nakushinshika wunsahu wejima wunakumwekesha nawu Yehova keña yafumishuhu yuma yatama. Kufwana Elija, tukweti wunsahu watela kutuleñela kukuhwelela yikaninu yaYehova, ‘Nzambi wansañu yalala.’—Mas. 31:5.

^ par. 18 Chimwahitili mpinji Yehova wamwinkeli Elija mudimu wakumudizisha Elisha, ateneneñawu nawu ‘wechililaña menji kumakasa aElija.’ (2 Anya. 3:11) Elisha wadiña kalama kaElija, chakadi nikujina wamukwashileña chikupu iwu kashinakaji.