Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

KAPETULU 10

“Izu daYehova Datwalekelihu Kutaanda”

“Izu daYehova Datwalekelihu Kutaanda”

Petulu anamwidishi, nawa ikabisha dinakañanyi kulekesha nsañu yayiwahi kutaanda

Kushindamena haYilwilu 12:1-25

1-4. Kukalanyi kwamweniyi Petulu, nawa mwadi kwila ñahi neyi mwadiña enu?

 HANYIMA yakumushinkila Petulu mukaleya, chiisu chinavumi nañovu. Petulu anamukasi mumaleñi, chikasa chimu kudi mushidika wumu wawaRoma chikasa chikwawu kudi mukwawu, nawa anakumutwala mukaleya. Kuhiñahu nakuhembelela hadi maora amavulu, indi kwiji mafuku amavulu, kulonda eluki chuma chikumwilawu. Kwosi chuma chikwawu chinakumonayi, nakumona hohu mbañu ninyikomenu yakaleya, maleñi anamukasiwu niamashidika anakumuhemba.

2 Nkumininaku anamusompeshi chatama. Mwanta Herodi Agiripa I nakukeña hohu Petulu amujahi. a Kafwampi, Petulu atela kumuhana kudi antu hanyima yachipandakenu, nawa neyi amujaha antu akutiya kuwaha. Bayi neyi anakukeña hohu kumutiyisha womaku. Petulu neluki nindi mukwawu kapostolu, Yakoba, afuma tuhu nakumujaha kudi yoweniwu nyuuli.

3 Himpinji yamelela hanafuukuliwu kumujaha. Yumanyi yinakutoñojokayi Petulu hampinji yadiyi munaka kaleya? Komana nakwanuka yaaka yakunyima, helili Yesu amuleji Petulu nindi ifuku dimu akakukasa, nakukutwala nakujaha? (Yow. 21:18, 19) Hadaha Petulu nakutoñojoka nindi hadaha iyi mpinji yinashiki dehi.

4 Neyi yenu mwadiña Petulu, mwadi kwila ñahi? Amavulu adi kuneña, nakutoñojoka nawu, yuma yinakoli dehi. Hela chochu, komana mukakumulondela Yesu Kristu walala, nateli kutoñojoka nindi yuma yinakoli dehi? Yumanyi yitukudizila kudi Petulu niakwawu akaKristu helili atachiki kuyikabishawu? Twayenu tutali.

“Chipompelu Chadiña Nakumulombelaku Chikupu” (Yilwilu 12:1-5)

5, 6. (a) Muloñadi nawa munjilanyi Mwanta Herodi Agiripa I mwalukukililiyi chipompelu chawakaKristu? (b) Chipompelu chekalili ñahi mukweseka hanyima yakumujaha Yakoba?

5 Neyi chitwadizili mukapetulu kanafumihu, chelili muntu wakunyuza Konelisu abalumuki nichisaka chindi, chipompelu chawakaKristu chazañaleli chikupu. Chatela chayihayamishili chikupu aYudeya abula kwitiya chelukiliwu nawu akaKristu aYudeya anakudifukula hamu nawantu abula kwikala aYudeya chakadi kukala kudi kwejima.

6 Herodi, mukapolitiki wababala, wamweni nindi aha dihu hanateli kumutiyawu kuwaha kudi aYudeya, dichi watachikili kukabisha akaKristu. Chakadi nikujina, welukili chikupu nindi kapostolu Yakoba wadiña wadikunda chikupu naYesu Kristu. Dichi, Herodi “wajahili Yakoba mana kwaYowanu nampoku yakabali.” (Yilw. 12:2) Chipompelu chadiña mukweseka chikupu! Yakoba wadiña hakachi kawantu asatu amweni Yesu chabalumukiliyi nawa amweni yihayamisha yabulili kumonawu apostolu amakwawu. (Mat. 17:1, 2; Maku 5:37-42) Yesu wamuteneni Yakoba nimanakwindi Yowanu nindi “Anyana kaKudidima” muloña weyena dadiñawu nadu. (Maku 3:17) Dichi chipompelu chajimbesheli iyala wahamuka, chinsahu washinshika nawa kapostolu wakeñewa.

7, 8. Chipompelu chelili ñahi chelili Petulu amukasi?

7 Yakoba chamujahiliwu, aYudeya atiyili kuwaha, neyi chatoñojokeleñayi Agiripa. Nawa chumichi chamusañumwini kufwila kumujaha Petulu. Neyi chitwashimuna hakusambila wamukwatili Petulu. Hela chochu, Agiripa watela wanukili nindi mutuleya mwakukasila apostolu wanyi, neyi chashimunawu muKapetulu 5 kawunu mukanda. Wakeñeleña wanyi kumushila iluña, Herodi wamukasili Petulu mumaleñi mushidika wumu iku mukwawu iku, nawa weñijili ahembi 16 adihimpileña mwana niwufuku kulonda iwu kapostolu abuli kutemuka. Neyi atemuka dikwila nawu ahembi akuyila chuma chakeñaña kumwilayi Petulu. Iku Petulu wudi mukukala kwamuchidiwu, akwawu akaKristu akwila ñahi?

8 Chipompelu chelukili chuma chatela kwilawu. HaYilwilu 12:5 twatañañahu netu: “Dichi Petulu amuhembeleli mukaleya, ilaña chipompelu chadiña nakumulombelaku chikupu kudi Nzambi.” Eña, kulomba kwawu kwamulombeleleñaku manakwawu akeñawu kwadiña kwakufuma hamuchima. Chamujahiliwu Yakoba chayikojejeli wanyi kutiya woma chikupu; hela kutoñojoka nawu kulomba kwamukunkulwayi. Kulomba kwekala kwalema chikupu kudi Yehova. Neyi kunesekani nankeñelu yindi, wukwakula. (Heb. 13:18, 19; Yak. 5:16) Dichuma chatela kwanukañawu mpinji yejima akaKristu makonu.

9. Yumanyi yitukudizila kudi akaKristu amulombeleliku Petulu?

9 Kudihu akwenu akaKristu anakumona kukala imuneluki? Hadaha anakumona kukala kudi neyi kuyikabisha, kuyilekesha kudi nfulumendi hela anamoni wubanji wadimwekenaña. Kwila muyilombelaku chakufuma hamuchima nehi? Hadaha munelukihu anakumona kukala kutwabulaña kumona, chidi neyi kukala kwamuchisaka, chineñi, hela kukala kukwawu kunateli kweseka chikuhwelelu chawu. Neyi mutoñojokahu chikupu henohu kanda mulombi, mukutoñojoka hanaambala yawantu ashimunawu majina imunateli kutena mpinji yimunakulomba kudi Yehova, “Mukakutiya kulomba.” (Mas. 65:2) Kafwampi dichuma chimunakukeña ninenu kuyilila kudi amanakwenu niahela, neyi kukala kunayiwani.

Twalombelañaku amanakwetu adi mutuleya kulonda chikuhwelelu chawu chitwalekihu kwikala chakola

“Nlondeleña” (Yilwilu 12:6-11)

10, 11. Lumbululenu kañelu kaYehova chamufumishiliyi Petulu mukaleya.

10 Komana Petulu wadiña nakwakama hakukala kwamweniyi? Tuneluki wanyi, ilaña hawufuku wakukumishaku mukaleya, wadiña wakaama iku amashidika anakumulonda atona wumu iku mukwawu iku. Iwu iyala washinshika welukili nindi hichikweti muloña nayuma yikumonayiku, wadiña wakiñewa kudi Yehova. (Rom. 14:7, 8) Ilaña Petulu welukili wanyi yuma yenjileña nakumwekana. Hohenohu wamweni chejeji chinatoñeki mukaleya. Kañelu wemeni kudi yena, nawa amashidika amumweni wanyi, wamuhindwishili Petulu swayi-swayi. Nawa maleñi amukasiliwu nachu kumakasa, amwekeneña neyi kwiji akola chikupu, ashikeneni kwapakala hamaseki!

“Ashikili hachenzelu chachikuñu chakwidikila kufuma mumusumba, nawa ochu chenzelu chenzunukili chacheni.”—Yilwilu 12:10

11 Dichi kañelu wamulejeli Petulu yuma yayivulu yatela kwilayi: “Hindukaku swayi-swayi! . . . Vwalaku yakuvwala ninkwabilu jeyi. . . . Vwalaku chakuvwala cheyi chahewulu.” Dimweliliyi Petulu. Nkumininaku, kañelu wamulejeli nindi: “Nlondeleña,” nawa Petulu wamulondeleli. Afumini mukaleya, nawa ahitili hadiña amashidika adiña nakuhembela hanji, nawa ahitili wumweneni nakuya kuchenzelu chachikuñu cheneni. Atwesheli ñahi kuhita hanichi chenzelu? Neyi Petulu watoñojokelihu hachakuhitawu, dikwila nawu watoñojokelihu hadi mpinji yayilehi wanyi. Chashikiliwu kuchenzelu, “chenzunukili chacheni.” Henohu Petulu kanda eluki chumichi, ahitili muchenzelu nawa ashikili mumukwakwa, nawa hohenohu kañelu walekeli kumwekana. Petulu washalili nkawindi mumukwakwa, nawa watoñojokeleña hayuma yejima yinamwekani. Chumichi chadiña hichimwenu wanyi. Hichuma chalala chamwekeni!—Yilw. 12:7-11.

12. Chatukundejaña ñahi neyi tutoñojoka ochu Yehova chamupulwishiliyi Petulu?

12 Komana chatukundejaña wanyi neyi tutoñojoka hañovu jaYehova jabadika jakwamwina ambuñindi? Petulu amukwatili kudi mwanta enkeleñawu ñovu kudi nfulumendi yasweja ñovu mukaayi. Ilaña, Petulu wafumini mukaleya! Hela chochu, Yehova hakoñaña yihayamisha yamuchidiwu kudi ambuñindi ejimaku. Hamwililili Yakoba chuma chamuchidiwuku, hela chimwahitili mpinji hamukiñili Petuluku, helili mazu aYesu ashikijewi hadi iwu kapostolu. AkaKristu makonu hiyakuhwelelaña kuyipulwisha muchihayamishaku. Hela chochu, twanukaña netu Yehova wahimpaña wanyi. (Mal. 3:6) Nawa katataka azatishi Mwanindi, kulonda asubuli mamiliyoni awantu mukaleya, kakufwa. (Yow. 5:28, 29) Yikaninu yamuchidiwu yinateli kutukwasha kwikala ahamuka neyi tunakumona kukala makonu.

“Amumweni Nawa Ahayamini” (Yilwilu 12:12-17)

13-15. (a) Antu amuchipompelu adiña mwitala daMariya elili ñahi chelili Petulu ashiki? (b) Mukanda waYilwilu natachi kuhosha hayumanyi, ilaña Petulu watwalekelihu kwila ñahi nawamanakwindi niahela akuspiritu?

13 Petulu wemeni mumukwakwa mwiyila, nakutoñojoka kwatela kuyayi. Nkumininaku welukili kwakuya. MukaKristu wejina daMariya washakamineña mukamwihi. Mariya wadiña ntuluwa waheta, wadiña netala deneni munateli kupompela chipompelu. Wadiña mama yaYowanu Maku, atenawu muYilwilu katachi ahanu nawa wenjili nakwikala neyi mwana kaPetulu. (1 Pet. 5:13) Haniwu wufuku, amavulu muchipompelu adiña mwitala daMariya mukachi kawufuku, nakulomba chikupu. Chakadi nikujina, adiña nakulomba nawu Petulu amumbiku, ilaña elukili wanyi neyi Yehova wukwakula kulomba kwawu!

14 Petulu wadondomweneni hachiisu chakwiñilila mulubanza lwetala. Ñamba wamumbanda wejina daRoda, ijina dachiGiriki daya mukwila nawu “nkenu,” wenjili kuchiisu. Wahayamini izu datiyiliyi. Dadiña daPetulu! Chatela ashinkuli kuchiisu, yena watiyili kuwaha nawa wamushili Petulu mumukwakwa, weñilili mwitala lufuchi nakuya nakuleja chipompelu nindi Petulu wudi kuchiisu. Ahosheli nawu nazaluki ilaña akañenyi kumushinjila. Watwalekelihu kuyileja nindi natiyi maluwa wanyi. Amakwawu anatachiki kutoñojoka nawu kañelu wamwimenañaku Petulu diyi. (Yilw. 12:12-15) Ilaña mpinji yejima iyi Petulu natwalekelihu kudondomwena, nkumininaku, anenzi nakumwenzunwinaku.

15 Chashikiliwu kuchiisu, “amumweni nawa ahayamini!” (Yilw. 12:16) Azañaleli chikupu chakwila Petulu wayimwenesheli kulonda ayileji yuma yamwekana, nkumininaku aleji kambanji Yakoba niamanakwindi, nawa nayishiyi kuchiina amashidika aHerodi kumuwana. Petulu wayili kulonda atwalekihu namudimu windi kwiluña kwakadi wubanji. Kufuma aha, enza nakumutena mukapetulu 15 kaYilwilu, mwamushimunawu nawu wayikwashili kumanisha kukala hansañu yakwalama. Kuhiñahu mukanda waYilwilu washimuna hamudimu nihalwendu lwakapostolu Pawulu. Hela chochu, tunakuhweleli netu Petulu wadiña nakukolesha amanakwindi niahela ashinshika kwejima kwayiliyi. Chelili ashiyi idi izanvu dadiña mwitala daMariya, atela azañaleli nankashi.

16. Muloñadi yuma yikamwekana kumbidi chiyikatuletela muzañalu?

16 Mpinji yikwawu, Yehova wayililaña ambuñindi yuma yayiwahi yinabuli kukuhwelelawu, yayizañaleshaña chikupu. Dichatiyiliwu amana kwaPetulu niahela akuspiritu hawuna wufuku. Dichitwatiyaña ninetu makonu neyi tunakutambwila nkisu jaYehova. (Yish. 10:22) Kumbidi, twakamona yuma yejima yakanayi Yehova yinakushikijewa hamaseki hejima. Yuma yitwakatambwila kumbidi yakabadika niyitwatoñojokaña makonu netu wakatwilila. Dichi, mpinji yejima tutwalekenuhu kwikala ashinshika, nakukuhwelela netu yuma kumbidi yakawaha nawa twakekala namuzañalu.

‘Kañelu kaYehova Wamweteli’ (Yilwilu 12:18-25)

17, 18. Yumanyi yaletesheli Herodi amushimekeña?

17 Herodi niyena wahayamini nanochu Petulu chafuminiyi mukaleya, ilaña chumichi chamuzuwishili nankashi. Hohenohu Herodi watemesheli antu kuya nakumukeñakeña, nawa amashidika amuhembeleña Petulu ayihujoleli. Ayitwalili “nakuyibabesha,” hadaha nakuyijaha. (Yilw. 12:19) Herodi Agiripa akamwanukilaña wanyi kuwushona niluwi. Komana iwu muntu watama amubabesheli?

18 Agiripa wasawukili chikupu chakañenyiyi kumujaha Petulu, ilaña kudi chuma chikwawu cheliliyi chaletesheli atachi cheñi kudivwimba. Kwadiña kubulakana kweneni nawa ayilumbu jindi amakwawu akeñeleña kudimona nayena kulonda aleti kuwunda, nawa chakadi nikujina wafwilileña chikupu kuhosha kunidi izaza deneni. Luka nalumbululi nindi henohu kanda ahoshi, “Herodi wavwalili yakuvwala yawanta.” KaYudeya mukakusoneka nsañu yakunyaka Josephus wasonekeli nindi yakuvwala yaHerodi ayituñili nasiliva, kulonda neyi chejeji chinamutoñekeli mwanta, amwekaneña kubekuma mukulema. Kuhiñahu iwu mukapolitiki waditiya watachikili kuhosha. Dichi izaza datachikili kubidika nakumushimeka nawu: “Idi hiizu danzambi, bayi neyi damuntuku!”—Yilw. 12:20-22.

19, 20. (a) Muloñadi Herodi chamubabesheleliwu kudi Yehova? (b) Nsañu yakumubabesha Herodi Agiripa yatukundejaña ñahi?

19 Nzambi hohu diyi atela kushimekawu muniyi njila, nawa Nzambi wadiña nakutala! Herodi wadiña nanjila yakutondolwelamu kukala. Wadi kudizuwila idi izaza hela kukaana mwahosheleñawu. Ilaña yena wekalili chakutalilahu chachuma chashimunawu munichi chishimu nawu: “Kudinka wanta kwaletaña kujilumuka.” (Yish. 16:18) ‘Kañelu kaYehova wamweteli,’ nakukojeja iwu muntu wadivwimba kufwa munjila yatama. Herodi “amudiili kudi mavunyi nawa wafwili.” (Yilw. 12:23) Josephus niyena wetejeli nindi Agiripa amweteli hohenohu nawa wabombelelihu nindi mwanta wetejeli nindi nakufwa muloña wetejeli kumushimeka kudi izaza. Josephus wasonekeli nindi Agiripa wakabakeni hadi mafuku 5 henohu kanda afwi. b

20 Mpinji yikwawu chamwekanaña neyi antu atama anateli kutwalekahu kukoña yuma yatama chakadi kuyibabesha. Kwosi chuma chatuhayamishaña muloña tweluka netu “kaayi kejima kadi mumakasa awatama.” (1 Yow. 5:19) Hela chochu, ambuña aNzambi ashinshika mpinji yikwawu atiyaña kutama neyi antu atama anakuyibabesha wanyi. Dichi nsañu yamuchidiwu yayikundejaña. Munjila yikwawu, neyi tumona Yehova nakukwashana, chayanukishaña ambuñindi ejima nawu wakeña wuñaji. (Mas. 33:5) Nkumininaku wakolola yuma.

21. Yumanyi yitwadizilaña kunsañu yekala mumukanda waYilwilu kapetulu 12, nawa iyi nsañu yatukundejaña ñahi?

21 Iyi nsañu yakunkulula namazu ayuma yitwatela kudizilaku: “Izu daYehova datwalekelihu kutaanda nawa antu amavulu etiyileña.” (Yilw. 12:24) Iyi nsañu yahosha hamudimu wakushimwina chiwataandileña chatwanukishaña Yehova chinakukiswilayi mudimu wowumu makonu. Mwamweni, iyi nsañu yekala mumukanda waYilwilu kapetulu 12 hiyahosha hachajahiliwu kapostolu wumu nichapulwishiliwu kapostolu mukwawuku. Ilaña yahosha ochu Yehova chakañeshañayi tufuta twaSatana twakukeña kufumishahu chipompelu chawakaKristu nikulekesha mudimu wakushimwina. Atuna tufuta twakañenyi kuzata, nawa tunakuhweleli netu nimakonu tukukañanya kuzata. (Isa. 54:17) Ilaña antu amuhakwilañaku Yehova niYesu Kristu azataña iwu mudimu akabula kulekeshawu kudi muntu wudi wejima. Awa mazu hiyanakutukoleshaku? Tukweti mudimu wakutaadisha “izu daYehova” makonu!

a Talenu chikasha chinakwila nawu “ Mwanta Herodi Agiripa I,” hefu 79.

b Ndotolu wumu nawa nsoneki wasonekeli nindi mavunyi atenawu kudi Josephus nikudi Luka atela himazambu amaneni afwana ajiikaña munyijiñwa. Mazambu amuchidiwu ayisanzaña hela afumaña hamujimba wamuntu neyi nafwi dehi. Mukanda wumu wahosha nawu: “Luka chineli wadiña ndotolu nawa wasoneka yuma yayeni yamwekeni chinakumwekesha kufwa kwatama kwafwiliyi [Herodi].”