Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

KAPETULU 16

“Yesu . . . Wayikeñeli Kushika niKunsa”

“Yesu . . . Wayikeñeli Kushika niKunsa”

1, 2. Hawufuku wakukumishaku nawapostolu indi, yumanyi yineliyi Yesu, nawa muloñadi iyi mpinji yakukumishaku chiyinalemeni kudi yena?

 HAMPINJI yinapompeshiyi apostolu indi mukapeka kamwitala dahewulu muYerusalema, Yesu neluki nindi diwufuku windi wakukumishaku kwikala hamu nawapostolu indi. Mpinji yakufunta kudi Tata yindi yinaswini dehi kwakwihi. Chimwahita hohu mpinji yantesha, Yesu akumukasa nawa chikuhwelelu chindi akucheseka chikupu. Hela chakwila neluki nindi keña afwi, ilaña wuchidi kuyakamena apostolu indi.

2 Yesu naleji dehi apostolu indi nindi wukuyishiya, ilaña wuchidi nayuma yayivulu yakuyileja kulonda ayikoleshi kutalisha hayuma yakayimwekena kumbidi. Dichi hakwikala nawu haniyi mpinji yalema chikupu yakukumishaku, nakuyileja yuma yalema yikayikwasha kutwalekahu kwikala ashinshika. Nsañu yinakuyilejayi yayiwahi nankashi nawa yinamwekeshi nawu hiyamabwambu jindi akuhwelelayi. Hanu dinu, muloñadi Yesu chinaswejeliyi kwakamena apostolu indi kubadika yomweni? Muloñadi iyi mpinji yakukumishaku chiyinaswejeli kwikala yalema chikupu kudi yena? Kukeña dikunaleteshi. Wayikeña nankashi.

3. Tuneluki ñahi netu Yesu wahembeleleli wanyi nindi wufuku wakukumishaku wushiki mwaka dinu amwekesheli atumbanji twindi kukeña?

3 Chimwahitili yaaka, hakulumbulula nsañu yindi yonenewa yayuma yamwekeni hawuna wufuku, kapostolu Yowanu wasonekeli nindi: “Henohu chawija chaChipandakenu kanda chishiki, Yesu welukili nindi mpinji yindi yakufuma mukanu kaayi nakuya kudi Tata yindi yinashiki dehi. Nawa chelili Yesu waswejeli kukeña indi adiña mukaayi, wayikeñeli kushika nikunsa.” (Yowanu 13:1) Yesu hahembeleli nindi wufuku weniwu wushiki mwaka dinu amwekeshi kukeña kudi ‘antu indiku.’ Mumudimu windi wakushimwina wejima, wamwekesheli kukeña kudi atumbanji twindi munjila jashiyashana. Dichi tukwila chiwahi neyi tushinshika hanjila jikwawu mwayimwekesheleliyi kukeña, muloña neyi tukumwimbujola muniyi njila, tukumwekesha netu tudi atumbanji twindi alala.

Kudiwunjika

4, 5. (a) Muloñadi Yesu chadiwunjikililiyi hampinji yadiñayi nawatumbanji twindi? (b) Yesu welili ñahi chelili atumbanji twindi asatu akañanyi kwikala asoñama mwitempa daÑesemani?

4 Chilwilu chakukeña nikudiwunjika jendelaña hamu. Mukanda wa 1 AKorinda 13:4 wahosha nawu: “Kukeña kwadiwunjikaña,” nawa chilwilu chakudiwunjika chabombelamu kuditiyilila wumu namukwawu. Komana Yesu wateleleli kudiwunjika hampinji yadiñayi nawatumbanji twindi? Eña. Neyi chitwadizili muKapetulu 3, hahitili mpinji hakwila apostolu atachiki kwikala adizoza. Kakavulu, aditaadikishileña kulonda eluki mukulumpi hakachi kawu. Yesu welili ñahi naniku kukala? Komana wahilili nakuyizuwila? Inehi, hela chakwila atachikili “kuditaadikisha” hawufuku wakukumishaku kwikala nawu, wamwekesheli chilwilu chakudiwunjika hampinji yahosheleñayi nawu.—Luka 22:24-30; Matewu 20:20-28; Maku 9:33-37.

5 Chimwahitili mpinji hawowuna wufuku wakukumishaku, hampinji yayiliyi Yesu mwitempa daÑesemani nawapostolu indi ashinshika 11, esekeli cheñi kudiwunjika kwindi. Yesu chayiliyi mukachi ketempa wasendeli Petulu, Yakoba niYowanu, ilaña apostolu amakwawu 8 wayishiyili. Yesu wayilejeli nindi: “Naneñi nankashi, inakukeña nikufwa. Shalenu hanu nawa tonenuña.” Wendeliku hambidi chanti nawa watachikili kulomba chikupu. Chelili nalombi dehi hadi mpinji yeneni, wafuntili kudi apostolu indi asatu. Wayiwanini anakwiladi? Haniyi mpinji yadiñayi mukweseka kweneni, wayiwanini adi mutulu twatweni! Komana wayihosholeli chakañenyiwu kwikala asoñama? Inehi, wayikolesheli mumesu awunda. Mazu amawahi ahosheliyi amwekesheli nawu welukili yihuñu yamweneñawu nikuzeyazeya kwawu. a Wahosheli nindi: “Chalala spiritu yinakukeña, ilaña mujimba wunazeyi.” Yesu watwalekelihu kumwekesha kudiwunjika hawuna wufuku, nichafuntiliyi cheñi wayiwanini anakaami bayi neyi kamu hohuku, ilaña kapampa kayedi.—Matewu 26:36-46.

6. Tunateli kumwimbujola ñahi Yesu munshakaminu yetu nawakwetu?

6 Chatuzañaleshaña hakwiluka netu Yesu welukili nindi apostolu indi akasoña nyikaabu yayiwahi kumbidi. Mukudiwunjika kwindi mwafumini yuma yayiwahi, muloña awa amayala ashinshika elukili nawu kwikala adizoza nawa asoñama kwalema. (1 Petulu 3:8; 4:7) Tunateli kumwimbujola ñahi Yesu munshakaminu yetu nawakwetu? Sweje-e, akulumpi atela kwikala adiwunjika. Amanakwetu niahela hadaha akukeña nawu ahanjeki namukulumpi hampinji yakwila nazeyi hela nakwakama muloña wakukala kunakumonayi. Mpinji jikwawu, antu anakukeña wukwashu hiyanyakalaña kwovwahila munayifumbiwuku. Hela chochu, akulumpi adiwunjika adizishaña “namuchima wamwovu” nawa “[akabishaña wanyi] mukanka wanyikoku.” (2 Timotewu 2:24, 25; Yilwilu 20:28, 29) Anvwali niwena atela kudiwunjika neyi chadiwunjikileña Yesu, muloña mpinji jikwawu anyana hiyanyakalaña kwovwahila mwayifumbañawuku. Kukeña nikudiwunjika dikwatela kukwasha anvwali kutwalekahu kuzata nañovu hakudizisha anyanawu. Mukudiwunjika munateli kufuma yuma yayiwahi nankashi.—Isamu 127:3.

Wayinkeleña Yuma Yakaankilileñawu

7. Munjilanyi Yesu mwakwashililiyi atumbanji twindi kumujimba nikuyinka yuma yakaankilileñawu?

7 Kukeña kwamwekenaña muyuma yitwelaña chakufuma hamuchima. (1 Yowanu 3:17, 18) Kukeña “hikwakeñaña hohu kuditiyisha kwakweni kuwahaku.” (1 AKorinda 13:5) Kukeña kwaletesheli Yesu akwashi atumbanji twindi kumujimba nikuyinka yuma yakaankilileñawu. Kakavulu wadiña nakuyikwasha henohu kanda amuleji yuma yinakaankiliwu. Chamweniyi nindi anazeyi, wayilejeli nindi ayi nawu hamu ‘kwakankawawu kulonda anookihu chanti.’ (Maku 6:31) Chamweniyi nindi anafwi nzala, wawanini njila yakuyidiishilamu, kushilahu niantu amavulu enjili nakutiya chatañishileñayi.—Matewu 14:19, 20; 15:35-37.

8, 9. (a) Chumanyi chinakumwekesha nawu Yesu welukili yuma yakeñeleñawu atumbanji twindi kuspiritu nawa wayinkeleña? (b) Hampinji yamupopeliwu hamutondu wakuyandishila, Yesu wamwekesheli ñahi nindi wamwakameneni mama yindi chikupu?

8 Yesu welukili nindi atumbanji twindi adiña nanzala yakuspiritu nawa wayidiishili. (Matewu 4:4; 5:3) Hakuyitañisha, Yesu wayishileña nankashi maana. Wahanini Mpanji yahaMpidi kulonda atumbanji twindi ahetelimu. (Matewu 5:1, 2, 13-16) Hampinji yazatishileñayi yakutalilahu hakutañisha, “wadiña nakuyilumbulwila atumbanji twindi yuma yejima kwakankawawu.” (Maku 4:34) Yesu washimwineñahu dehi nindi wakatonda “nduñu wamaana nikashinshi” kulonda akakumulondela akekaleña nayakuda yakuspiritu yayiwahi mumafuku akukuminina. Iwu nduñu washinshika, hiizanvu datuñewa nawamana kwaYesu awayishewa naspiritu ekala heseki, daloñeshaña chachiwahi “yakuda [yakuspiritu] . . . hampinji yatelela” kufuma tuhu mu 1919 henohu Yesu nayi dehi mwiwulu.—Matewu 24:45.

9 Hefuku dakufwa kwindi, Yesu wamwekesheli chikupu nindi wakeñeleña atumbanji twindi akatwalekihu kwikala akola kuspiritu. Fwikijenu chuma chamwekeni. Yesu amupopeleli hamutondu wakuyandishila, wamweni ihuñu dadeni. Hakwila nindi oni, hadaha wasunyukileña kwiwulu, nawa watiyileña kukata nankashi muloña kulema kwamujimba windi kwaletesheleña yitu yakunyendu yindi kwapopeleliwu nyisumali yitoheliku nawa nyima yindi yadiña nayilonda mwamweteliwu tubama mwahobokeleña namutondu. Hakwila muntu ahoshi chachiwahi chiña neyi nakwoona, dichi wakañenyi kuhosha chachiwahi muloña wakuyeña kwatiyileñayi. Hela chochu, henohu Yesu kanda afwi, wahosheli mazu amwekesheli nawu wamukeñeli nankashi mama yindi, Mariya. Chamweniyi Mariya nikapostolu Yowanu anemani kwakwihi, Yesu wahosheli nezu datiyakana kulonda antu adiña kwakwihi atiyi, wamulejeli mama yindi nindi: “Eyi mumbanda, talaña mwaneyi owu!” Kuhiñahu, walejeli Yowanu nindi: “Talaña mama yeyi owu!” (Yowanu 19:26, 27) Yesu welukili nindi iwu kapostolu washinshika wakamukwashaña Mariya kumujimba nikumwinka yuma yakakaankilañayi, kushilahu nikumukwasha kuspiritu. b

Anvwali akamenaña adiwunjikaña nawa ayinkaña anyanawu yuma yakeñañawu

10. Anvwali anateli kumwimbujola ñahi Yesu hampinji yinakukeñelawu anyanawu yuma yakeñañawu?

10 Anvwali akamenaña eluka nawu kumwimbujola Yesu kwayikwashaña nankashi. Tata yawantu wakeña chisaka chindi wayikeñelaña yuma yakumujimba. (1 Timotewu 5:8) Nyitu yayisaka yikweti kukeña, yesekejaña yuma kuhitila mukwikala nampinji yakunooka nikuhema. Sweje-e dinu, anvwali akaKristu atela kukwasha anyanawu kuspiritu. Munjilanyi? Anvwali wenawa ashañaku ntanjikilu yakudizila Bayibolu hamu nachisaka mpinji yejima, nawa afwilaña kudizisha anyanawu munjila yinateli kuyizañalesha nikuyikolesha. (Kuhituluka 6:6, 7) Kuhitila munhoshelu yawu niyuma yelañawu, anvwali adizishaña anyanawu nawu mudimu wakushimwina nikuloñesha nsañu yikudizawu hakupompa kwetu kwawakaKristu nikuya nakupompa, hinyidimu yakuspiritu yalema yitwatela kwilaña mpinji yejima.—AHeberu 10:24, 25.

Kwikala naMuchima Wakwanakena

11. Chumanyi chayidizishiliyi Yesu atumbanji twindi hansañu yakwanakena?

11 Kwanakena hichilwilu chakukeña. (AKolosi 3:13, 14) Mukanda wa 1 AKorinda 13:5 wahosha nawu kukeña “hikwahembaña nkunyiku.” Kakavulu, Yesu wayilejeleña atumbanji twindi nindi kwanakena hichuma chalema nankashi. Wayikonkomweneni nindi atela kwanakena akwawu “mapampa 7 wanyi, ilaña kushika kumapampa 77,” dikwila nawu kutwalekahu nakudanakena. (Matewu 18:21, 22) Wayilejeli nindi neyi mukanshidi anamuzuwili nawa abalumuka mumuchima, atela kumwanakena. (Luka 17:3, 4) Hela chochu, Yesu hadiña neyi aFwarisi anfwikiji, ahosheleña hohu mukanwaku; ilaña yena wayidizishileña nikwilamu. (Matewu 23:2-4) Tutalenu Yesu chamwekesheliyi muchima wakwanakena hela chakwila ibwambu dindi wahamuchima wamuneñesheli.

12, 13. (a) Munjilanyi Petulu mwamuneñesheleliyi Yesu hawufuku wamukwatiluwu? (b) Yuma yeliliyi Yesu chasañukiliyi yamwekeshaña ñahi nawu hahosheleña hohu hakwanakenaku, ilaña wadiña nakwanakena?

12 Yesu wadikundili chikupu nakapostolu Petulu, iyala wadiña namuchima wawuwahi nawa mpinji jikwawu welileña yuma chakubula kuwundisha mumesu. Yesu wamweni yilwilu yayiwahi mudi Petulu nawa wamwinkeli nyidimu yikwawu yalema. Hakachi kawatumbanji 12, Petulu, Yakoba niYowanu adimweneni namesu kapu yihayamisha yikwawu yabulili kumonawu akwawu. (Matewu 17:1, 2; Luka 8:49-55) Neyi chitunadizi, Petulu wadiña hakachi kawapostolu ayili naYesu mukachi ketempa daÑesemani hawufuku wamukwatiliwu. Ilaña, hawufuku wowumu wamufukejeleliwu Yesu nakumukasa mukaleya, Petulu niapostolu amakwawu amutemukili Yesu. Chimwahitili mpinji, Petulu wamwekesheli kuhamuka nakwimana hanji hampinji yamwinkeleñawu Yesu nyiloña yakumutwambila. Hela chochu, Petulu watiyili woma chikupu nawa waluwañesheli hama, mapampa kasatu watwambili nakukaana nindi hamwilukili Yesuku. (Matewu 26:69-75) Chumanyi cheliliyi Yesu? Munateli kwila ñahi neyi ibwambu denu ayikaana hamesu awantu?

13 Yesu wadiña namuchima wakumwanakena Petulu. Welukili nindi Petulu chamukatili kumuchima muloña wakuvulumuna. Kafwampi, iwu kapostolu wabalumukili mumuchima “waneñeli nankashi nawa watachikili kudila.” (Maku 14:72) Hefuku dasañukiliyi Yesu, wamwekeni kudi Petulu, wakeñeleña nindi yamukundeji nikumukolesha kapostolu. (Luka 24:34; 1 AKorinda 15:5) Chimwahitili mpinji kwakwihi natukweji tuyedi, Yesu wamulemesheli Petulu kuhitila mukumwinka ñovu yakushimuna wunsahu kwizaza dawantu muYerusalema hefuku daPentekosta. (Yilwilu 2:14-40) Twatela kwanuka netu, Yesu hayihembeleli apostolu indi ejima nkunyi hamuloña wakumutemukaku. Ilaña chasañukiliyi, watwalekelihu nakuyitena nindi “anakwami.” (Matewu 28:10) Chalala, Yesu hahosheleña hohu hakwanakenaku, ilaña wadiña nakwanakena.

14. Muloñadi chitwatela kwikalila namuchima wakwanakena akwetu, nawa tunateli kumwekesha ñahi netu tudi namuchima wakwanakena?

14 Chineli tudi atumbanji twaKristu, twatela kwikala namuchima wakwanakena. Muloñadi? Kwambukaku naYesu, tudi akanshidi neyi chekala antu atuvulumunaña. Kakavulu twaluwañeshaña munhoshelu nimuyilwilu. (ARoma 3:23; Yakoba 3:2) Neyi tukwanakena antu anakukeñeka kuyanakena, ninetu Nzambi wukutwanakena. (Maku 11:25) Hanu dinu, tunateli kumwekesha ñahi netu tudi namuchima wakwanakena antu anateli kutuvulumuna? Kakavulu, kukeña kwatukwashaña kudiwula yiluwa yanyanya yakoñañawu akwetu. (1 Petulu 4:8) Neyi antu anatuvulumuni anabalumuki mumuchima chikupu, neyi cheliliyi Petulu, mwamweni twatela kumwimbujola Yesu wadiña namuchima wakwanakeña. Chatela tuyihembeli nkunyi, etu kwetu twanakenaña. (AEfwesesa 4:32) Neyi twanakena akwetu, twaletaña kuwunda muchipompelu nimunyichima yetu.—1 Petulu 3: 11.

Wayikuhweleleli Atumbanji Twindi

15. Muloñadi Yesu chayikuhweleleliyi atumbanji twindi hela chakwila aluwañesheleña?

15 Kukeña nichikuhwelelu jendelaña hamu. Kukeña “kwakuhwelelaña yuma yejima.” c (1 AKorinda 13:7) Muloña wakukeña, Yesu wamwekesheli nindi wayikuhweleleli atumbanji twindi hela chakwila aluwañesheleña. Wayikuhweleleli nawa welukili nindi amukeñeli Yehova chakufuma hamuchima nawa akeñeleña kwila nkeñelu Yindi. Nihampinji yakoñeleñawu yiluwa, Yesu wayijinokeleña wanyi. Chakutalilahu, hampinji yayileteliwu apostolu ayedi aYakoba naYowanu kudi mama yawu nakulomba kudi Yesu nindi akayishakamishi iwu kuchidiilu iwu kuchimunswa muWanta windi, Yesu hajinokeli kashinshi kawu hela kuyitambula wupostoluku.—Matewu 20:20-28.

16, 17. Nyidimwinyi Yesu yenkeliyi atumbanji twindi?

16 Hakwila amwekeshi nindi wayikuhweleleli, Yesu wayinkeli atumbanji twindi nyidimu yashiyashana. Kapampa kayedi helili Yesu avulishi yakuda muchihayamisha nakudiisha mazaza awantu, wayinkeli atumbanji twindi mudimu wakuhana yakuda. (Matewu 14:19; 15:36) Hakuloñesha Chipandakenu chindi chakukumishaku, wayilejeli aPetulu naYowanu kuya kuYerusalema kulonda akaloñeshi kwakudiila Chipandakenu. Aloñesheli mwana kamukoku, vinyu, mankendi akadi iluñi, mafu alula niyuma yikwawu yakeñekeleña. Iwu wadiña mudimu weneni, muloña kwanuka Chipandakenu munjila yayiwahi hichuma chakeñekeleña muNshimbi yamwinkeliwu Mosi, nawa Yesu wovwahilileña iyi Nshimbi. Kubombelahu, chimwahitili mpinji hawowuna wufuku, Yesu wazatishili vinyu nimankendi akadi iluñi kulonda yiikali yifwikija yalema hampinji yatachikiliyi Chanukishu chakufwa kwindi.—Matewu 26:17-19; Luka 22:8, 13.

17 Yesu wachimweni nindi chachiwahi kuyinkelahu atumbanji twindi nyidimu yikwawu yalema. Anukenu nenu Yesu wayinkeli atumbanji twindi mudimu walema wakushimwina nikwilisha atumbanji. (Matewu 28:18-20) Kwesekeja nachitwadiza hakusambila, washimwineñahu dehi nindi wakenka izanvu danyanya dawakakumulondela awayishewa hanu hamaseki mudimu walema wakuloñesha nikuhana yakuda yakuspiritu. (Luka 12:42-44) Nimakonu, hela chakwila twamumonaña wanyi nawa nakuyuulila mwiwulu, Yesu washiya chipompelu chindi chahamaseki mumakasa awantu ashikahu kuspiritu ‘ekala yawaana.’—AEfwesesa 4:8, 11, 12.

18-20. (a) Tunateli kumwekesha ñahi netu twakuhwelela akwetu akakwitiya? (b) Tunateli kumwimbujola ñahi Yesu wadiña namuchima wakwinkahu akwawu nyidimu? (c) Chumanyi chitwakahanjekahu mukapetulu kanalondelihu?

18 Tunateli kumwimbujola ñahi Yesu munshakaminu yetu nawakwetu? Neyi tukuhwelelaña akwetu akakwitiya, tukumwekesha netu twayikeña. Twanukeña netu muntu wukweti kukeña washinshikaña hayuma yayiwahi, bayi yatamaku. Neyi antu amakwawu anatuneñeshi, chuma chitwatela kukuhwelela kumwekana kala mpinji chidi chakwila nawu, kukeña kukutukwasha kubula kutoñojoka netu adi nayilwilu yatama. (Matewu 7:1, 2) Neyi tukushinshikaña hayilwilu yayiwahi mudi akwetu akakwitiya, chikatwileñela kuzata nawu munjila yinateli kuyikolesha bayi kuyikisañanaku.—1 ATesalonika 5:11.

19 Komana kwila tumwimbujola Yesu wahanineñahu nyidimu yikwawu nehi? Amanakwetu adi nanyidimu muchipompelu atela kuhanahu nyidimu yikwawu yatelela kudi amanakwetu, nakuyikuhwelela nawu akuyizata chiwahi. Akulumpi akulukila anateli kudizisha akwenzi adikita ‘anakufwila kushikahu’ kulonda akwashaneña muchipompelu. (1 Timotewu 3:1; 2 Timotewu 2:2) Kudizisha amanakwetu iyi nyidimu kwalema chikupu. Chineli Yehova natwalekihu kutwala hambidi mudimu waWanta, amayala ashikahu akukeñekaña kuyidizisha kulonda akalakaleña iwu mudimu.—Isaya 60:22.

20 Yesu welili yuma yayiwahi yitwatela kwimbujola hakumwekeshela akwetu kukeña. Muyuma yejima yitunateli kumulondela, chuma chasweja kulema hikwimbujola kukeña kwindi. Mukapetulu kanalondelihu, twakahanjeka njila yabadika kulema mwatumwekesheleliyi kukeña, dikwila nawu muchima wakukeña kuhana wumi windi.

a Kudi chuma chikwawu chaletesheli apostolu aholokeli mutulu bayi neyi kuzeya hohuku. Nsañu yadifwana naniyi nsañu yekala haLuka 22:45 yahosha nawu Yesu “wayiwanini adi mutulu, muloña azeyeli nachineñi.”

b Haniyi mpinji, Mariya watela wadiña ntuluwa, nawa anyanindi amakwawu hadaha achidiña kanda ekali atumbanji twaYesu.—Yowanu 7:5.

c Kafwampi, chumichi hichatalisha mukwila nawu muntu wukweti kukeña wahuñumuka hela wudi neyi mwana wanyanyaku. Ilaña chatalisha mukwila nawu muntu wukweti kukeña hakeñakeñaña nyiloña mudi akwawu indi kwiji kuyifwikijila yuma yatamaku. Muntu wukweti kukeña hanyakalaña kutwika akwawu nyiloña hela kuyimona nindi amukunkulwayiku.