Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

KAPETULU 8

“Muloña Ichi Dichantemesheleliwu”

“Muloña Ichi Dichantemesheleliwu”

1-4. (a) Yesu namutañishi ñahi mumbanda kaSamariya munjila yayiwahi, nawa yumanyi yinafumimu? (b) Apostolu indi anatiyi ñahi?

 ANENDI hadi maora amavulu. Yesu niapostolu indi anakuya kukabeta kakuchimunswa, anakufuma kuYudeya nakuya kuÑaliliya. Anahitili njila yamuketu yakwenda mafuku asatu yahita muSamariya. Chinashiki mpinji yachayili, hiyakushika mumukala wanyanya watenañawu nawu Sika, hiyakunooka kulonda adii.

2 Hampinji yinayiwu apostolu indi nakulanda yakuda, Yesu hakunooka kwishima hanji yamusumba. Hikukwinza mumbanda wumu nakutehuna menji. Yesu neyi nakeñi watela kumudiwula. Kafwampi, “nazeyi nalwendu.” (Yowanu 4:6) Neyi chakwila wukuhosha naniwu mumbanda kaSamariya wanyi, kukala kwosi muloña tuneluki chinaleteshi. Neyi chitwadizili muKapetulu 4 muwunu mukanda, chakadi nikujina iwu mumbanda nakuhweleli nindi akumudiwula kudi kaYudeya wudi wejima. Ilaña, Yesu natachiki kuhanjeka nindi.

3 Hakutachika mpanji nachakutalilahu chinakundami kunyidimu yelañayi iwu mumbanda mafuku ejima, kafwampi, dichuma chinakwilayi haniyi mpinji. Mumbanda nakutehuna menji; Yesu hakuhosha hamenji ahanaña wumi anateli kumanisha mpwila yindi yakuspiritu. Kapampa kakavulu, iwu mumbanda hakuhosha nsañu yinateli kuleta ntaadi. a Yesu hakutondolwela nsañu yeniyi munjila yayiwahi nakutwalekahu kuhanjeka. Hakusha maana hansañu yakuspiritu, dikwila nawu kudifukula kwalala ninsañu yahosha hadi Yehova Nzambi. Nsañu yaYesu yinamushiki hamuchima chakwila iwu mumbanda hakuya nakuleja amayala amumusumba, niwena hiyakufwila kutiya chinakuhoshayi Yesu.—Yowanu 4:3-42.

4 Indi apostolu chinafuntiwu anatiyi ñahi kutalisha hawunsahu wawuwahi wunakushimwinayi Yesu? Anakumwekana neyi anatiyi kuwaha wanyi. Anahayami hakumona Yesu nakuhosha naniwu mumbanda, kafwampi, hiyanahoshi nindiku. Chinayiyi iwu mumbanda, hiyakumukanjikija Yesu nawu adii yakuda yinaletiwu. Ilaña, Yesu hakuyileja nindi: “Nikweti yakuda yinatela kuda yimunabuli kwiluka.” Hiyakuhayama muloña anatoñojoki nawu Yesu wukweti yakuda yakumujimba. Kufumahu hakulumbulula nindi: “Yakuda yami hikwila nkeñelu yanowu wantemesheli nikumanisha mudimu windi.” (Yowanu 4:32, 34) Dichi Yesu hakuyidizisha nindi mudimu windi walema hama kubadika kuda. Nakufwila niwena alemesheña iwu mudimu. Mudimwinyi weniwu?

5. Yesu wazatileña mudimwinyi, nawa yumanyi yitukudiza mukanu kapetulu?

5 Yesu wasambilili kuhosha nindi: “Natela cheñi kushimwina nsañu yayiwahi yaWanta waNzambi . . . muloña ichi dichantemesheleliwu.” (Luka 4:43) Eñañi, Yesu amutemesheli kushimwina nikutañisha nsañu yayiwahi yaWanta waNzambi. b Atumbanji twaYesu makonu niwena azataña mudimu wowumu. Dichi chalema neyi tukudiza chuma chaletesheli Yesu ashimwineña, nsañu yashimwineñayi nichamweneñayi mudimu windi.

Chumanyi Chaletesheli Yesu Ashimwineña?

6, 7. Yesu wakeñeli nindi ‘ntañishi wejima’ atiyeña ñahi hakushimwina nsañu yayiwahi kudi antu? Shimunenu chakutalilahu.

6 Tusambilenu kuhanjeka chamweneñayi Yesu nsañu yalala yatañishileñayi; kuhiñahu tukuhanjeka chamweneñayi antu atañishileñayi. Yesu wazatishili chakutalilahu chatiyakana hakwila nawu ashimuni chatoñojokeleñayi hakuleja antu nsañu yalala yamudizishiliwu kudi Yehova. Wahosheli nindi: “Ntañishi wejima watañishaña hatooka anadizishiwu nsañu yaWanta wamumawulu wudi neyi muntu, mwanta wetala, wedishaña yuma yayiha niyayikulu mwahembelañayi maheta indi.” (Matewu 13:52) Muloñadi mwini itala wamunichi chakutalilahu chikwidishilayi yuma yindi yalema yaswekeliyi?

7 Mwini itala nakudisamba namaheta indi wanyi, neyi chadisambiliyi Mwanta Hezekiya wakunyima, nawa mwafumini yuma yatama. (2 Anyanta 20:13-20) Chumanyi chinaleteshi mwini itala kwila chumichi? Toñojokenu hanichi chakutalilahu: Munayi nakuhempula ntañishi yenu imwakeña kwitala dindi. Hakushinkula muchisweku chindi nakunona nyikanda yiyedi, wumu wunafukuluki dehi muloña wunashimbuli nankashi, wukwawu wawuha. Hinyikanda yamutemesheleliwu kudi tata yindi, wumu amutemesheleli yaaka oyo-o henohu ntañishi wuchidi kampululu, wukwawu amutemeshelawu katataka. Nazañalali hakuyileja chalemeshayi iyi nyikanda nikufumba kwekalamu chikwahimpa chihandilu chindi nawa nichikunateli kuyikwasha. Chakadi nikujina, ntañishi walemesha chikupu iyi nyikanda. (Luka 6:45) Nakuyileja iyi nyikanda, bayi neyi nakudisamba hela kukeña kudihetesha yomweniku, ilaña nakufwila nindi ayikwashi nikuyileja yuma yidimu chiyalema.

8. Yumanyi yayiwahi yitukweti yatela kutukojeja kukuhwelela netu nsañu yalala yejima yitwadizaña Mwizu daNzambi himaheta?

8 Ntañishi Muneni, Yesu, niyena wadiña nayitoñojoka yoyimu hakuleja antu nsañu yalala yaNzambi. Yesu wamweni nsañu yalala nindi himaheta asweja kulema. Wayikeñeli nawa wafwilileña kulejaku antu amakwawu. Wakeñeleña atumbanji twindi ejima, “ntañishi wejima watañishaña hatooka,” ayikeñi iyi nsañu neyi chayikeñeliyi. Komana ninetu twayikeña? Tukweti yuma yayivulu yatela kutuletesha kukeña nsañu yalala yejima yitwadizaña Mwizu daNzambi. Twalemesha nsañu yalala chili hinsañu yitwakuhweleleli kunyima yitwalemesha indi kwiji tunayidizi katataka. Kuhitila mukuhosha namuzañalu nikutwalekahu kukeña yuma yatudizishañayi Yehova, tukumwekesha netu twayikeña neyi chayikeñeliyi Yesu.

9. (a) Yesu wamweneña ñahi antu atañishileñayi? (b) Tunateli kuyakamena ñahi antu neyi chayakameneneñayi Yesu?

9 Yesu wakeñeli cheñi antu atañishileñayi, neyi chitukuhanjeka chikupu haniyi nsañu muChibalu 3. Wuprofwetu washimwineñahu dehi nawu Mesiya ‘wakatiyila wushona antu akehelamu niatuzweñi.’ (Isamu 72:13) Chalala, Yesu wadiña nakwakamena antu. Wakameneni chikupu yitoñojoka niyilwilu yawantu; washileña muchima kuyiteli yayilemeneneña niyuma yayikañesheleña kutiyishisha nsañu yalala. (Matewu 11:28; 16:13; 23:13, 15) Chakutalilahu, anukenu mumbanda kaSamariya. Chakadi nikujina watiyili kuwaha hakumona nindi Yesu wamushili maana. Muloña wakwila Yesu welukili chihandilu chaniwu mumbanda, chumichi chamuletesheli eteji nindi hikaprofwetu nawa walejeli niantu amakwawu nsañu yaYesu. (Yowanu 4:16-19, 39) Hela chochu, atumbanji twaYesu hiyanateli kwiluka yuma yidi munyichima yawantu ashimwinañawuku. Ilaña, tunateli kusha maana kudi antu neyi cheliliyi Yesu; twatela kumwekesha netu twayakamena; nawa twatela kuhosha nsañu kwesekeja nayuma yinakukeñawu, kukala kunakumonawu niyuma yinakaankiliwu.

Nsañu Yashimwineñayi Yesu

10, 11. (a) Nsañwinyi yashimwineñayi Yesu? (b) Muloñadi Wanta waNzambi chiwakeñekelaña?

10 Nsañwinyi yashimwineñayi Yesu? Kwesekeja nachatañishaña kwitiya kwakuvulu, chinateli kumwekana neyi kwiji Yesu washimwinineña hakuzatisha nshimbi jawakaKristu nakuyikunjika kukukala kwamonañawu antu. Hadaha munateli kutoñojoka nenu watañishileña hakuhimpa jipolitiki hela nenu wakonkomweneneña nindi kupuluka kwamuntu wejima kwalema nankashi kubadika yuma yejima. Hela chochu, neyi chitwamona hakusambila, Yesu wahosheli hatooka nindi: “Natela . . . kushimwina nsañu yayiwahi yaWanta waNzambi.” Yumanyi yakeñekeleña hakushimwina?

11 Anukenu nenu, Yesu wadiña mwiwulu hampinji Satana yatwambililiyi ijina daYehova daloña nikuhosha nindi Nzambi hayuulaña chiwahiku. Chakadi nikujina Yesu watiyili kutama chamutwambililiwu Tata yindi waloña nawu hiNyuuli watama wakañeshaña yileñaleña Yindi kwikala nayuma yayiwahi. Mwana kaNzambi watiyili cheñi kutama chelili aAdama naEva, owu ekalili anvwali jawantu ejima, atiyilili kumakudi aSatana. Mwana welukili nindi antu anasambuli nshidi nikufwa hamuloña waniku kudikaña. (ARoma 5:12) Hela chochu, watiyili kuwaha chelukiliyi nindi ifuku dimu Tata yindi wakamanisha iku kukala.

12, 13. Wanta waNzambi wakafumishahu kukalanyi, nawa Yesu walemesheli ñahi Wanta mumudimu windi wakushimwina?

12 Kukalanyi kweneni kwakeñekeleña kukumanisha? Ijina daYehova dajila ateleleli kudijilika, kufumishahu kasawuntu kejima kaleteliyi Satana niejima azatilaña hamu nindi. Chineli Ijina daYehova mwabombela chamumonañawu kudi yileñaleña hakwikala nyuuli, wuswa wachiyuulu chindi hela njila mwayuulilañayi ateleli kuyihakwilaku. Yesu welukili chiwahi iyi nsañu kubadika antu ejima. Mukulomba kwachitalilu, Yesu wayidizishili atumbanji twindi kusambila kulomba nawu ijina daTata yindi adijiliki, Wanta waTata yindi winzi nawa nindi nkeñelu yaNzambi ayili hamaseki. (Matewu 6:9, 10) Wanta waNzambi wayuulañawu kudi Kristu Yesu, keña wukisañani kaayi kaSatana nakumwekesha nawu Yehova diyi nyuuli wamuwahi.—Danyeli 2:44.

13 Wanta weniwu diwadiña mutu wansañu yashimwinineñayi Yesu. Yuma yejima yahosheleñayi niyelileñayi yatukwasha kwiluka chekala Wanta nichiwakela yuma yafuukulayi Yehova kwila. Yesu hetejeli chuma chidi chejima chimukañeshi kuzata mudimu windi wakushimwina nsañu yayiwahi yaWanta waNzambiku. Antu amweneña kukala kwakuvulu mumafuku indi, ayilileña yuma yatama nankashi, ilaña Yesu washili muchima hansañu yashimwinineñayi nimudimu wazatileñayi. Komana kwila mwenimu kwamwekesheleña nawu Yesu wahimpileña wanyi yitoñojoka yindi, nawa hashili maana kudi antu adiña nakukalaku? Kwakulehi!

14, 15. (a) Indi Yesu wadiña “wabadika Solomoni” munjilanyi? (b) Tunateli kumwimbujola ñahi Yesu hakushimwina nsañu?

14 Neyi chitukudiza munichi chibalu chejima, ntañishilu yaYesu yadiña nakuleta ikoku nawa watañishileña yuma yayivulu. Watañishileña nakushika antu hanyichima. Chumichi chatwanukishaña Mwanta wamaana Solomoni, wakeñeli mazu akutiyisha kuwaha, mazu oloka alala hakwila nawu asoneki nsañu yamwoneneniwu kudi Yehova. (Mukwakutañisha 12:10) Yehova wamwinkeli iwu muntu wabula kuwanina “muchima weneni,” chumichi chamukwashili kuhosha hayuma yayivulu, kutachikila hadi atuda, inshi, nyitondu kushilahu nianyama. Antu afumineña kwakulehi kulonda atiyi chahosheleñayi Solomoni. (1 Anyanta 4:29-34) Hela chochu, Yesu wadiña “wabadika Solomoni.” (Matewu 12:42) Wadiña namaana chikupu nawa wadiña ‘namuchima weneni’ wabadika hama. Neyi nakutañisha antu, Yesu wazatishileña yuma yelukiliyi nankashi yaMwizu daNzambi kushilahu atuda, anyama, inshi, wundimi, mpepela, nsañu yakatataka, nsañu yakunyaaka nichihandilu chawantu. Ilaña Yesu hadiña nakudisamba namaana indi kulonda azañaleshi antuku. Nsañu yatañishileñayi yadiña yapela nawa yatiyakana. Dihafumini antu atiyeña kuwaha kutiyilila kunsañu yatañishileñayi.—Maku 12:37; Luka 19:48.

15 AkaKristu makonu afwilaña kumwimbujola Yesu. Hitukweti maana abadikaku, ilaña wejima wetu tukweti maana ashikila nawa tweluka yuma yitwatela kuzatisha neyi tunakuleja antu amakwawu nsañu yalala yaMwizu daNzambi. Chakutalilahu, anvwali anateli kuzatisha yuma yelukawu hakukulisha anyana kulonda amwekeshi Yehova chakeñayi anyanindi. Amakwawu anateli kuzatisha yakutalilahu yakunyidimu, kushikola, hela antu elukawu niyuma yinakumwekana makonu. Ilaña twatela kwikala asoñama kulonda tubuli kuhuñumuka hakushimwina mazu, dikwila nawu nsañu yayiwahi yaWanta waNzambi.—1 Timotewu 4:16.

Chamweneñayi Yesu Mudimu waKushimwina

16, 17. (a) Yesu wamweneña ñahi mudimu windi wakushimwina? (b) Yesu wamwekesheli ñahi nindi walemesheli mudimu wakushimwina muchihandilu chindi?

16 Yesu welukili nindi mudimu wakushimwina hiiheta dasweja kulema. Watiyileña kuwaha kukwasha antu kutiyishisha chalala chahosha hachekalayi Tata yindi wamwiwulu, chakadi kwiteja ntañishilu nitushidikilu twawantu kumuluwañesha. Yesu wakeñeli kukwasha antu kwikala nawubwambu wawuwahi naYehova nikwikala nakuchiñeja kwawumi wahaya nyaaka. Watiyileña kuwaha kukundeja antu nikuyizañalesha nansañu yayiwahi. Wamwekesheli ñahi nawu watiyileña kuwaha kwila mwenimu? Talenu njila jisatu mwakoñeleliyi yumiyi.

17 Njila yatachi, Yesu washili muchima chikupu hamudimu wakushimwina muchihandilu chindi. Kushimwina nsañu yaWanta dimudimu walemesheliyi chikupu muchihandilu chindi. Dimuloña waweni Yesu wapelesheleliyi chihandilu chindi neyi chitwadizili muKapetulu 5. Chafumbileñayi antu, washileña maana hayuma yalema chikupu. Hadiña nayuma yayivulu yatela kumuluwañesha yidi neyi kufwetela, kuhemba, nikuloñesha hela kulanda yacheñi neyi munahiti dehi mpinjiku. Wapelesheli chihandilu chindi kulonda abuli kwikala nachuma chikumukañesha kuzata mudimu windi.—Matewu 6:22; 8:20.

18. Yesu wazatileña ñahi nañovu mumudimu wakushimwina?

18 Njila yamuchiyedi, Yesu wazatileña nankashi mumudimu windi wakushimwina. Wazatilaña nañovu hakushimwina, wendeleña hamaseki makilomita amavulu muPalestine nakukeña antu atela kushimwinayi nsañu yayiwahi. Wadiña nakuyishimwina hamatala awu, munyikwakwa, hayisankanu nikumaluña amakwawu. Wadiña nakuyishimwina nihampinji yekeñeleñayi kunooka, kuda, kunwa menji hela kuya nawamabwambu jindi adikundiliyi nawu kwakankawawu nakunooka. Watwalekelihu kushimwina antu nsañu yayiwahi yaWanta waNzambi nihampinji yafwileñayi.—Luka 23:39-43.

19, 20. Yesu wamwekesheli ñahi nindi mudimu wakushimwina atela kuwuzata mukunyakashana?

19 Njila yamuchisatu, Yesu wamweneña nindi mudimu wakushimwina wakeñekeleña kuwuzata mukunyakashana. Anukenu chahanjekeliyi namumbanda kaSamariya kwishima mumusumba waSika. Hadaha apostolu aYesu hiyamweni kulema kwakushimwina nsañu yayiwahi kudi antu mukunyakashanaku. Yesu wayilejeli nindi: “Komana himunakuhosha nenu kunashali dehi tukweji tuwana nakutachika kwaañulaku? Tiyenu, inakuyileja nami: Fumbulenu mesu enu kulonda mutali maha, chiyanatookashaniwu dehi to-o, anashiki dehi hampinji yakwaañula.”—Yowanu 4:35.

20 Yesu wazatishili ichi chakutalilahu muloña chilaaka chakumuna chadiña kwakwihi. Chakadi nikujina, mwadiña mukakweji kaChislev (November hela December). Kwashalili tukweji tuwana hakwila nawu mpinji yakwaañula bali yishiki, kwakwihi naChipandakenu, haNisani 14. Dichi, andimi hiyashili muchima kumudimu wakwaañula hayina mpinjiku. Kwachidiña mpinji yeneni. Indi kutalisha hamudimu wakwaañula antu? Mwamweni, antu amavulu afwilileña kutiya nsañu, kudiza, kwikala atumbanji twaKristu nikwikala nakuchiñeja kwakuwahi kwayihembeleliyi Yehova. Chadiña tuhu neyi Yesu watalileña mumaha achifwikija nakumona nindi atookashana dehi nawa mbutu yejima yinahi anakuyizuyañesha kudi mpepela, chuma chinakumwekesha nawu yinakukeñeka kuyaañula. c Mpinji yashikili, nawa ateleleli kuzata iwu mudimu mukunyakashana. Kufumahu, chelili antu amumusumba wumu eseki kumwila nawu Yesu atwalekihu kushakama mumukala wawu, wayakwili nindi: “Natela cheñi kushimwina nsañu yayiwahi yaWanta waNzambi kunyisumba yikwawu, muloña ichi dichantemesheleliwu.”—Luka 4:43.

21. Tunateli kumwimbujola ñahi Yesu?

21 Tunateli kumwimbujola Yesu munjila jejima jisatu jitunahanjekihu. Tunateli kwilisha mudimu wakushimwina wawakaKristu kwikala mudimu walema muchihandilu chetu. Hela chakwila tukweti mudimu wakwakamena chisaka nimudimu wakumujimba, tunateli kumwekesha netu twalemesha mudimu wakushimwina kuhitila mukuzata nañovu mpinji yejima mumudimu wakushimwina neyi chelileña Yesu. (Matewu 6:33; 1 Timotewu 5:8) Tunateli kuzata nañovu mumudimu wakushimwina kuhitila mukuzatisha mpinji, ñovu nimaheta etu kulonda tukwashiku iwu mudimu. (Luka 13:24) Nawa mpinji yejima twanukeña netu twatela kuzata iwu mudimu mukunyakashana. (2 Timotewu 4:2) Twatela kuzatisha mpinji yejima yitukweti kulonda tushimwini.

22. Chumanyi chitwakadiza mukapetulu kanalondelihu?

22 Yesu wamwekesheli cheñi nindi walemesheli mudimu wakushimwina kuhitila mukuloñeshela yuma chadimu kulonda iwu mudimu wakatwalekihu nihanyima yakufwa kwindi. Wayinkeli atumbanji twindi mudimu wakushimwina nikutañisha. Twakadiza haniwu mudimu mukapetulu kanalondelihu.

a Chakutalilahu, hampinji yinakumwihulayi muloña waweni wunaleteshi kaYudeya kuhosha nakaSamariya, iwu mumbanda natachiki kuhosha nsañu yakunyaaka oko-o yakojejaña aYudeya nawaSamariya kubula kutiyañana. (Yowanu 4:9) Nahoshi cheñi nindi Yakoba diyi nkakulula yawaSamariya, nsañu yakaanañawu aYudeya chikupu. (Yowanu 4:12) Ayitenaña aSamariya nawu akaKuta kulonda amwekeshi nawu hiyantu afuma kwituña dacheñi.

b Kushimwina kwatalisha kukubidika hela kushimuna nsañu. Kushimwina hohamu nakutañisha ilaña kutañisha kwakeñekaña kushimuna nsañu yejima hayikuma. Kutañisha chiwahi kwakeñekaña kuwana njila jakushikilamu hanyichima yawatudizi kulonda tuyisañumuni azatisheña yuma yinakudizawu.

c Mukanda wumu wahosha haniyi vasi nawu: “Mbutu neyi yinahi, yabalumukaña kufuma mumafu amatamba nakwikala nawulombu wansela, hela wulombu watokoloka, nakumwekesha nawu yinakukeñeka kuyaañula.”