Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

KAPETULU 12

“Hahosheleña Nawu Chakadi Chakutalilahuku”

“Hahosheleña Nawu Chakadi Chakutalilahuku”

1-3. (a) Atumbanji anakwenda naYesu akweti kukoolekanyi, nawa nayikwashi ñahi kwanuka yuma yinakuyitañishayi? (b) Muloñadi antu chanukilañawu yakutalilahu yayiwahi?

 ATUMBANJI anakwenda naYesu adi nakukooleka kweneni nankashi. Anakuyidizisha kudi Ntañishi Muneni. Anakutiya namatu awu chinakulumbululayi Izu daNzambi nawa anazañalali muloña wachalala chinakuyitañishayi. Haniyi mpinji atela kuhembela nsañu yalema nankashi muyitoñojoka nimunyichima yawu; muloña mpinji yakusoneka mazu anakuhoshayi kanda yishiki. a Hela chochu, Yesu nakuyikwasha kwanuka yuma yinakuyitañishayi. Munjilanyi? Njila yinakuyitañishilamu, sweje-e hakuzatisha yakutalilahu munjila yayiwahi.

2 Chakadi nikujina, antu anukaña yakutalilahu yayiwahi. Nsoneki wumu wahosheli nindi yakutalilahu “yakwashaña muntu kumona nsañu yinatiyiyi” nawa “yakwashaña antu anakuyitiya kufwikija.” Chineli kufwikija kwatukwashaña kwiluka nsañu, yakutalilahu yinateli kutukwasha kutiyishisha nsañu yakunama. Yakutalilahu yatukwashaña kwiluka munatalishi nsañu, nawa yatudizishaña kwanuka yuma.

3 Kwosi ntañishi niwumu hamaseki wunateli kwesekana naYesu Kristu munsañu yakuzatisha chiwahi yakutalilahuku. Nikulelu, antu achidi kwanuka yakutalilahu yindi. Muloñadi Yesu chakeñeleliyi kuzatisha yakutalilahu hakutañisha? Chumanyi chaletesheli yakutalilahu yazatishileñayi yishikeña antu hanyichima? Tunateli kudiza ñahi iyi njila yakutañishilamu?

Muloñadi Yesu Chazatishilileñayi Yakutalilahu hakutañisha?

4, 5. Muloñadi Yesu chazatishilileñayi yakutalilahu?

4 Bayibolu yashimuna yuma yiyedi yalema yaletesheli Yesu azatisheña yakutalilahu. Chatachi, kuzatisha yakutalilahu kwashikijileña wuprofwetu. HaMatewu 13:34, 35, twatañañahu netu: “Yesu walejeli mazaza awantu yuma yejimiyi kuzatisha yakutalilahu. Mwamweni, hahosheleña nawu chakadi chakutalilahuku, kulonda mazu ahosheleliwu mudi kaprofwetu ashikijewi, wahosheli nindi: ‘Nakahosha nayakutalilahu.’” Kaprofwetu ashimunawu kudi Matewu wadiña nsoneki waIsamu 78:2. Spiritu yaNzambi yamwoneneni iwu ñimbi yaMasamu kusoneka iyi nsañu henohu kuchidi yaaka yayivulu hakwila nawu Yesu avwaliki. Talenu mwatalisha awa mazu. Henohu kunashali yaaka yayivulu, Yehova washimwini nindi Mesiya wakatañishaña nayakutalilahu. Dikwila nawu Yehova walemesha njila yakuzatisha yakutalilahu hakutañisha.

5 Chamuchiyedi, Yesu walumbulwili nindi wazatishileña yakutalilahu hakwaambula antu adiña nanyichima ‘yachinchika.’ (Matewu 13:10-15; Isaya 6:9, 10) Indi yakutalilahu yazatishileñayi yafuñunwineña ñahi yitoñojoka yawantu? Mpinji jikwawu, wakeñeleña antu amwihuli kulonda yayilumbulwili hakwila nawu atiyishishi mwahosheleñayi. Antu adizoza amwihwileña, ilaña akakudivwimba hela abulileña kushaku maana hiyamwihwileñaku. (Matewu 13:36; Maku 4:34) Dichi yakutalilahu yazatishileñayi Yesu yasolweleña chalala kudi antu adiña nanzala yachalala; cheñi nawa, yajindileña chalala kudi akakudivwimba.

6. Yumanyi yayiwahi yafumineña muyakutalilahu yazatishileñayi Yesu?

6 Yakutalilahu yazatishileñayi Yesu yazatili nyidimu yayivulu yayiwahi. Yasañumwineña antu kulonda ekali nampwila yakutiya. Yakwashileña antu kufwikija chuma chaswayi kwanuka. Neyi chitwamona hatachi, yakutalilahu yazatishileñayi Yesu yakwashili antiyilili jindi kwanuka mazu ahosheleñayi. Mpanji yahaMpidi, yasonekawu haMatewu 5:3–7:27, hichakutalilahu chachiwahi nankashi chamwekeshaña nawu Yesu wazatishileña yakutalilahu yayivulu. Kwesekeja nachashimuna nsañu yimu, muniyi mpanji mwekala nhoshelu yankinji kubadika ha 50. Hakwila nawu tutiyishishi kulema kwachumichi, anukenu nenu muntu nateli kutaña iyi mpanji nezu datiyakana hadi maminiti 20. Dikwila nawu chimwahita jisekondi 20, Yesu wazatishileña chakutalilahu hela nhoshelu yimu yankinji. Mwamweni, Yesu welukili kulema kwakuzatisha yakutalilahu.

7. Muloñadi chitwatela kuzatishila yakutalilahu neyi chelileñayi Yesu?

7 Chineli tudi akakumulondela Kristu, ninetu twatela kutañishaña neyi chatañishileñayi kuhitila mukuzatisha yakutalilahu. Neyi tuyuma twevumba dadiwahi chitwaleteshaña yakuda kutiyakana wuyombu-yombu, kuzatisha yakutalilahu yayiwahi kukuletesha ntañishilu yetu kushika antu hanyichima chikupu. Dichi neyi tuzatishaña yakutalilahu yayiwahi tukuletesha antu kutiyishisha chalala. Ichi dinu tutalenu yuma yaletesheli yakutalilahu yaYesu kwikala nalumweñumweñu. Kufumahu, tukwiluka chitwatela kuzatisha chiwahi iyi njila yalema yakutañishilamu.

Zatishenuña Yakutalilahu Yapela

Yesu wazatishili ñahi atuda ninkenu hakumwekesha chatwakamenañayi Nzambi?

8, 9. Yesu wazatishileña ñahi yakutalilahu yapela, nawa chumanyi chaletesheli yakutalila yindi yishikeña antu hanyichima?

8 Yesu wazatishileña yakutalilahu yapela, yamazu antesha hohu hakutañisha. Ilaña, mazu apela azatishileñayi akojejeleña antu kufwikija nikutiyishisha chalala chahosha hadi Nzambi, nshimbi jindi ninkeñelu yindi. Chakutalilahu, hakukonkomwena atumbanji twindi kulonda abuli kwakamena yuma yanodu ifuku, Yesu wesekejeli chihandilu chawu ‘nachawatuda amuluzwizu’ ‘ninkenu yamwisaña.’ Atuda hiyakuwaña hela kumunaku, nkenu nijena hijachimaña hela kushintaku. Ilaña Nzambi wayakamenaña. Muntu wukushikena kwiluka nindi neyi Nzambi wadiishaña atuda nikuvwika nkenu, wukutwesha kwakamena antu “[asambilaña] kukeña wanta.”—Matewu 6:26, 28-33.

9 Cheñi, Yesu wavulileña kuzatisha yakutalilahu yayiwahi nankashi hakwesekeja yuma yiyedi. Ichi chakutalilahu chesekejaña chuma chimu neyi kwiji chacheñi. Yesu wazatishileña yakutalilahu yapela. Mpinji yimu wayilejeli atumbanji twindi nindi: “Enu mudi chejeji chamukaayi.” Atumbanji atiyili chikupu mwatalishili ichi chakutalilahu, ateleleli kutoñeka chejeji chalala chakuspiritu nikukwasha amakwawu kumulemesha Nzambi kuhitila muyuma yahosheleñawu niyelileñawu. (Matewu 5:14-16) Talenu yakutalilahu yikwawu yazatishiliyi Yesu: “Enu mudi muñwa wahamaseki” nawa nindi “Yami muvinyu; yenu nyitayi.” (Matewu 5:13; Yowanu 15:5) Iyi yakutalilahu yapela ilaña yashikaña antu hanyichima.

10. Yakutalilahwinyi yinakumwekesha chimwatela kuzatisha yakutalilahu neyi munakutañisha?

10 Munateli kuzatisha ñahi yakutalilahu hampinji yimunakutañisha? Himwatela kuzatisha yakutalilahu yayilehi hela nsañu yakala kutiyaku. Zatishenu hohu yakutalilahu yapela. Fwikijenu neyi munakuhanjeka hansañu yakusañuka nawa munakukeña kushimuna chakutalilahu chinakumwekesha nawu kusañula afu hichuma chabula kukala kudi Yehova. Munateli kwesekeja kufwa nachumanyi? Bayibolu yesekeja kufwa natulu. Munateli kuhosha nenu, “Nzambi nateli kusañula afu neyi chitwatela kuhindwisha muntu wudi mutulu.” (Yowanu 11:11-14) Indi neyi munakukeña kuzatisha chakutalilahu chakwila nawu anyana atela kuyikeña hakwila nawu akuli chiwahi, munateli kuzatisha chakutalilahwinyi? Bayibolu yazatisha ichi chakutalilahu: Anyana adi “neyi nyitayi yamutondu wamuolivi.” (Isamu 128:3) Mwatela kuhosha nenu, “Anyana afwilaña kuyikeña neyi chochakeñaña mutondu menji nimwaana.” Neyi muzatisha yakutalilahu yapela, chaswayi kushika hanyichima yawantu anakuyitiyilila.

Yakutalilahu Yakundama kuYuma Yamwekanaña Mafuku Ejima

11. Shimunenu yakutalilahu yinakumwekesha nawu Yesu wazatishileña yakutalilahu yakundamini kuyuma yamweneñayi hampinji yakulileñayi muÑaliliya.

11 Yesu wadiña wakulukila mukuzatisha yakutalilahu yakundama kuyuma yamwekanaña muchihandilu chawantu. Yakutalilahu yindi yayivulu yamwekesheleña yuma yamweneñayi mafuku ejima hampinji yakulileñayi muÑaliliya. Toñojokenu hampinji yachidiñayi kansi. Wamweneña mama yindi chahalileñayi tidiku, kukandula chikanka cheluñi, kubutula inoñu, hela kukomba mwitala. (Matewu 13:33; 24:41; Luka 15:8) Mpinji yejima wamweneña ayibinda anshi anakulalumwina tuleñi twawu muKaluñalwiji kaÑaliliya. (Matewu 13:47) Wadiña cheñi nakumona anyana ahemeneneña hachisankanu. (Matewu 11:16) Chakadi nikujina, Yesu wamweneña cheñi yuma yikwawu yamwekeneña mafuku ejima yashimunawu muyakutalilahu yindi yayivulu, yidi neyi kukuwa mbutu, yawija yamuzañalu nikwaañula mbutu.—Matewu 13:3-8; 25:1-12; Maku 4:26-29.

12, 13. Muchishimu chakaSamariya, muloñadi Yesu chazatishililiyi njila yafumini “kuYerusalema nakuya kuYeriku” hakwila akwashi antu kutiyishisha chikuma chindi?

12 Muyakutalilahu yindi, Yesu wahosheleña hansañu yelukili chikupu antiyilili jindi. Chakutalilahu, watachikili chishimu chakaSamariya nakuhosha nindi: “Kwadiña iyala wumu wakunkumukileña kufuma kuYerusalema nakuya kuYeriku nawa amulukukili kudi atupondu, amuvuulili, amweteli, nawa ayili, nakumushiya kwakwihi nakufwa.” (Luka 10:30) Mwamweni, Yesu wateneni njila yafumini “kuYerusalema nakuya kuYeriku” hakwila akwashi antu kutiyishisha chikuma chindi. Wadiña muYudeya kwakwihi naYerusalema hampinji yahosheleñayi ichi chishimu. Chakadi nikujina, antiyilili jindi elukili iyi njila yateneneñayi. Njila yeniyi ayilukili nawu yadiña yatama, sweje-e neyi muntu nakwenda nkawindi. Iyi njila yahitili kunsa yamusumba, yadiña yakonda nawa antu hiyavulileña kuhitamuku.

13 Yesu wabombelelihu yuma yikwawu yelukawu antu kutalisha hayina njila yafumini “kuYerusalema nakuya kuYeriku.” Kwesekeja nanichi chishimu, kapristu wasambililihu kuhita muniyi njila, kufumahu dinu hahiña nikaLevi, wejima wawu amutondolweleli ona muntu akatishiliwu. (Luka 10:31, 32) Atupristu akalakeleleña hatembeli muYerusalema, nawa aLevi ayikwashileñaku. Atupristu amavulu niaLevi ashakamineña muYeriku neyi anakukalakala wanyi hatembeli; kufuma kuYerusalema nakuya kuYeriku hadiña makilomita 23. Dichi ahitileña muniyi njila. Ilukenu cheñi nenu Yesu wahosheli nindi ona muntu “wakunkumukileña,” bayi kukanduka munjila ‘yafumini kuYerusalemaku.’ Antiyilili jindi elukili chikupu chumichi. Musumba waYerusalema wadiña kumukandu, Yeriku yadiña mwakunkumuka. Dichi neyi muntu ‘nakufuma kuYerusalema,’ dikwila nawu “wakunkumukileña.” b Chalala, Yesu wahosheleña yuma yelukiliwu antiyilili jindi.

14. Neyi tunakuzatisha yakutalilahu, tunateli kutoñojoka ñahi hadi antiyilili jetu?

14 Neyi tunakuzatisha yakutalilahu, ninetu twatela kutoñojoka hadi antiyilili jetu niyuma yelukawu. Yumanyi yelukawu antiyilili jetu yinateli kutukwasha kutonda yakutalilahu yikuyishika hanyichima? Hadaha tunateli kushinshika hayuma yidi neyi yaaka yikwetiyi muntu, yisemwa hela chitachi chachisaka ninyidimu yazatañawu antu. Chakutalilahu, neyi tuzatisha chakutalilahu chahosha hansañu yawundimi, chinateli kushika hanyichima yawantu ekala mwiluña mwadimañawu nankashi kubadika antu ekala mumusumba weneni. Tunateli kuzatisha yuma yakundama kuyuma yamwekanaña mafuku ejima yidi neyi nyidimu yazatañawu antiyilili jetu, anyanawu, matala awu, yuma yakeña kwilawu, kushilahu niyakuda yakeñawu kulonda tutweshi kushika hanyichima yawu naniyi yakutalilahu.

Kuzatisha Yakutalilahu yaYileñaleña

15. Muloñadi chitukubulila kuhayama hakwiluka netu Yesu welukili chikupu yileñaleña?

15 Yakutalilahu yayivulu yazatishileñayi Yesu yamwekesheleña maana adiñayi nawu akwiluka yileñaleña yamukaayi, kushilahu nyitondu, anyama nimpepela. (Matewu 16:2, 3; Luka 12:24, 27) Indi awa maana wayiwanini kudihi? Hampinji yakulileñayi muÑaliliya, wamweneña yileñaleña. Sweje-e dinu, Yesu diyi “wedi wayileñaleña yejima” nawa Yehova wamuzatishili neyi “mukawukalawenu” hakuleña yuma yejima. (AKolosi 1:15, 16; Yishimu 8:30, 31) Dichaletesheli Yesu eluki chikupu yileñaleña. Tuhanjekenu kulonda tutali chazatishileñayi yuma yelukiliyi munjila yayiwahi.

16, 17. (a) Chumanyi chamwekeshaña nawu Yesu welukili nankashi yaaku yekala nawanyikoku? (b) Chakutalilahwinyi chamwekeshaña nawu chalala anyikoku atiyililaña izu dakabiña kawu?

16 Anukenu nenu Yesu waditeneni nindi “kabiña wamuwahi” nawa atumbanji twindi wayiteneni nindi “anyikoku.” Mazu aYesu amwekeshaña nawu welukili nankashi yaaku yanyikoku. Welukili nindi hadiña mpaanda yadimena hakachi kawatubiña nawanyikoku. Wamweni nindi awa ayimuna akuhwelelewa, etejaña kuyilombola nawa alondelaña chikupu kabiña kawu. Muloñadi anyikoku chalondelelañawu kabiña kawu? Yesu wahosheli nindi: “Muloña eluka izu dindi.” (Yowanu 10:2-4, 11) Komana mwamweni anyikoku elukaña izu dakabiña kawu?

17 George A. Smith, wadimweneni namesu kapu, wasonekeli mumukanda windi waThe Historical Geography of the Holy Land, nindi: “Mpinji jikwawu twadiluñishileña namwaana kunookela kumashima awaYudeya, kwaleteleñawu atubiña asatu hela awana nyikoku yawu. Nyikoku yadibombeleña, nawa twadiña nakujinoka chatela kwambulawu atubiña nyikoku yawu. Ilaña chikwila neyi anamanishi dehi kunwa menji nikuhema, atubiña adiña nakwambokelamu, nawa kabiña-hikabiña watambikileña anyikoku jindi; nawa anyikoku adambwileña hamukanka nakulondela kabiña kawu chachiwahi neyi chenzawu.” Yesu wazatishili chakutalilahu chachiwahi hakwila nawu chikuma chindi chitiyakani, chakwila nawu neyi twiluka nikwovwahila yuma yatañishañayi nikulondela wunlomboli windi, akutuhembaña kudi “kabiña wamuwahi.”

18. Kudihi kutunateli kuwana nsañu yahosha hayileñaleña yaYehova?

18 Tunateli kwiluka ñahi chakuzatisha yakutalilahu yayileñaleña? Tunateli kuzatisha yaaku yadimena yawatunyama kwikala yakutalilahu yayiwahi nawa yaswayi kutiya. Indi nsañu yahosha hayileñaleña yaYehova tunateli kuyiwana kudihi? Tunateli kuwana nsañu yayivulu yahosha hadi anyama ashiyashana muBayibolu, nawa mpinji jikwawu Bayibolu yazatisha yaaku yawatunyama neyi yakutalilahu. Bayibolu yahosha hakwikala nalufuchi neyi kapaala hela chisumpa, kwikala namaana neyi kapela nikwikala awunda neyi kapompa. c (1 Kushindulula 12:8; Habakuki 1:8; Matewu 10:16) Tunateli kuwana nsañu yikwawu yayiwahi mumagazini yaKaposhi Kakutalila nimuAwake! kushilahu nimuyibaaba nimumavidiyo ekala namutu nawu “Komana Achileñeli?” ha jw.org. Munateli kudiza yuma yayivulu neyi mushinshikaña hachazatisha chiwahi iyi yozelu yakutalilahu yapela yayileñaleña yayivulu yaYehova yakuhayamisha.

Kuzatisha Yakutalilahu Yelukawu Antu

19, 20. (a) Yesu wazatishili ñahi chiwahi chuma chamwekeni hakwila nawu afuñununi ntañishilu yakutwamba? (b) Tunateli kuzatisha ñahi yakutalilahu yayuma yamwekanaña muchihandilu chawantu neyi tunakutañisha?

19 Tunateli kuzatisha yuma yamwekanaña muchihandilu chawantu neyi yakutalilahu. Mpinji yimu Yesu wazatishili chuma chamwekeni kulonda asololi ntañishilu yakutwamba yakwila nawu yuma yatama yamwekenaña antu kulonda ayikabishi nachu. Yesu wahosheli nindi: “Hela ana antu 18 aholokeleliwu kudi kaposhi muSilowami nakuyijaha—munakutoñojoka nenu adiña nanshidi jasweja kubadika antu ejima ashakamaña muYerusalema?” (Luka 13:4) Mwamweni, ana antu 18 hiyafwili muloña wanshidi yamuhilishili Nzambiku. Ilaña afwili “muloña [wampinji] niyuma yamwekanaña chakubula kukuhwelela.” (Mukwakutañisha 9:11) Dichi Yesu wafuñunwini ntañishilu yakutwamba hakuhosha chuma chelukiliwu antiyilili jindi.

20 Tunateli kuzatisha ñahi yakutalilahu yayuma yamwekanaña muchihandilu chawantu neyi tunakutañisha? Twili netu munakuhanjeka hakushikijewa kwawuprofwetu waYesu wahosha hachinjikijilu chakwinza kwindi. (Matewu 24:3-14) Munateli kuzatisha nsañu yakatataka yinakuhosha hanjita, nzala hela nyitentanshi kulonda mumwekeshi nenu yinjikijilu yikwawu yinakushikijewa. Fwikijenu neyi munakukeña kuzatisha yuma yamwekeni kulonda mushimuni kuhimpika kwekala hakuvwala wuntu wawuha. (AEfwesesa 4:20-24) Kudihi kumunateli kuwana nsañu yamuchidiwu? Munateli kuzatisha yitachi yashiyashana yawakwetu akakwitiya hela munateli kuzatisha yuma yamwekeni yasonekawu munyikanda yawaYinsahu jaYehova.

21. Yumanyi yayiwahi yafumañamu neyi twikala ntañishi wamuwahi Wezu daNzambi?

21 Mwamweni, Yesu wadiña Ntañishi Wakulukila Chikupu! Neyi chitunadizi muchinu chibalu ‘kutañisha . . . nikushimwina nsañu yayiwahi’ dimudimu wazatileñayi. (Matewu 4:23) Ninetu dimudimu wutwazataña. Mukwikala ntañishi wamuwahi mwafumaña yuma yayiwahi nankashi. Neyi tunakutañisha, dikwila nawu tunakuhana kudi akwetu antu, nawa kuhana kwamuchidiwu kwaletaña muzañalu. (Yilwilu 20:35) Twazañalalaña muloña tweluka netu tunakuleja antu yuma yasweja kulema, chalala chahosha hadi Yehova. Tunateli cheñi kwikala namuzañalu muloña tuneluki netu tunakumwimbujola Yesu, Ntañishi muneni wabadika antu ejima.

a Nsañu yatachi yonenewa yahosha hachihandilu chaYesu chahamaseki hekwawu hiNsañu Yayiwahi yaMatewu, yasonekeliwu henohu munahiti dehi yaaka 8 kufuma hafwiliyi Yesu.

b Yesu wahosheli cheñi nindi kapristu nikaLevi ‘adiña nakufuma kuYerusalema,’ dikwila nawu afumineña hatembeli. Kwosi watela kuyiyiñisha hakumutondolwela ona muntu wamwekeni neyi nafwi, nakuhosha nindi hiyakeñeleña kwikala amajilu hakapinji kantesha kulonda abuli kukalakela hatembeliku.—ALevi 21:1; Kuchinda 19:16.

c Neyi munakukeña ndandanda yalumbulula chikupu yaaku yawanyama azatishawu muBayibolu muchifwikija, talenu Insight on the Scriptures, Volume 1, mafu 268, 270-271, mukanda wasonekawu kudi aYinsahu jaYehova.