Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Mazu Adi Kunsa

Mazu Adi Kunsa
  1.  Kulumbulula Babiloni Muneni

  2.  Mesiya Wakamwekana Mpinjinyi?

  3.  Njila Jakuukilamu Munabombeli Mashi

  4.  Kwaambuka Muwulu

  5.  Mafuku Akunooka niYidika

  6.  Yikatu Yasambukilaña

  7.  Bizinisi niNyiloña

 1. Kulumbulula Babiloni Muneni

Tuneluki ñahi netu “Babiloni Muneni” wemenañaku kudifukula kwakutwamba kwejima? (Chimwekeshu 17:5) Talenu iwu wunsahu:

  • Wudi kwoku nawa nakuzata mukaayi kejima. Babiloni Muneni amulumbulula nawu washakama ‘hamazaza ninyuza.’ Iwu mumbanda “wukweti wanta wakuyuula anyanta ahamaseki.”—Chimwekeshu 17:15, 18.

  • Hakweti ñovu mujamapolitiki hela mujakulanda nakulandululaku. “Anyanta ahamaseki” ‘niakakulanda nakulandulula’ akapuluka hakamujilumunawu.​—Chimwekeshu 18:9, 15.

  • Wamutwambilaña Nzambi. Amutenaña nawu chivumbi muloña wazatilaña hamu najinfulumendi kulonda amwinki mali hela yuma yikwawu. (Chimwekeshu 17:1, 2) Waluwañeshaña antu akunyuza yejima. Nawa diyi wakojejaña antu amavulu kufwa.—Chimwekeshu 18:23, 24.

Funtenu mukudiza 13 chikuma 6

 2. Mesiya Wakamwekana Mpinjinyi?

Bayibolu yashimwineñahu dehi nawu mwakahita nyilungu 69 henohu Mesiya kanda ashiki.—Tañenu Danyeli 9:25.

  • Nyilungu 69 yatachikili mpinjinyi? Muchaaka cha 455 B.C.E. Haniyi mpinji, Nguvulu Nehemiya dihashikiliyi muYerusalema ‘nakuwahisha nikutuñulula’ musumba.—Danyeli 9:25; Nehemiya 2:1, 5-8.

  • Nyilungu 69 yaleheli kushika hadihi? Muwuprofwetu wukwawu wamuBayibolu, ifuku demenañaku chaaka. (Kuchinda 14:34; Ezekeli 4:6) Dichi, mulungu-himulungu wemenañaku yaaka 7. Muniwu wuprofwetu, nyilungu 69 diyi yaaka 483 (Nyilungu 69 yinzi mapampa mafuku 7).

  • Nyilungu 69 yamanini mpinjinyi? Neyi tuchinda yaaka 483 kufuma mu 455 B.C.E. yikutuleta muchaaka cha 29 C.E. a Ichi dichaaka chamupapatishiliwu Yesu nakwikala Mesiya.—Luka 3:1, 2, 21, 22.

Funtenu mukudiza 15 chikuma 5

 3. Njila Jakuukilamu Munabombeli Mashi

Kudi njila jikwawu jakuukilamu jakeñekaña kuzatisha mashi amuntu yomweni wakata. Chidi neyi, muntu kuhana mashi hela kuhemba mashi amuyeji yomweni henohu kanda amuladiki, iji njila hijatelela kudi akaKristuku.—Kuhituluka 15:23.

Hela chochu, kudi njila jikwawu jatelela. Chidi neyi kupima mashi, ikina dazatishañawu neyi nshiya jinaleki kuzatika, yitumbu yakupelesha mashi mumujimba, hela kuzatisha ikina dakukwasha muchima nimapwapwa. MukaKristu wejima watela kufuukulahu yomweni chikwilawu namashi indi hampinji yikumuukañawu, yikumupimañawu hela njila jikwawu jakuukilamu jinakuzatishawu makonu. Ndotolu-hindotolu nateli kuzatisha iji njila munjila yambukaku chanti. Dichi mukaKristu watela kwiluka chikuzatishawu mashi indi kudi ndotolu henohu kanda amuladiki, amupimi hela kumuuka. Talenu awa malwihu:

  • Indi neyi mashi ami ayifumisha mumujimba nawa aleka kwenda hadi kapinji kantesha? Komana chinleji chami chamuchima chikuñiteja kutwalekahu kumona awa mashi nami amumujimba wami hela chakwila chikukeñeka wanyi “kuyimwañila hamaseki”?—Kuhituluka 12:23, 24.

  • Indi neyi hampinji yikuñuukañawu mashi ami amakwawu akuyifumishamu, ayiwahisha nawa ayifuntisha cheñi mumujimba wami? Komana iyi njila yikukabisha chinleji chami chamuchima chadizishewa naBayibolu, indi kwiji niiteji kuñuuka muniyi njila?

Funtenu mukudiza 39 chikuma 3

 4. Kwaambuka Muwulu

Bayibolu yaleja eyala namumbanda kubula kwaambuka nawa yamwekesha hatooka nawu kwaambuka hikwamwinkaña muntu wuswa wakusumbula hela kusumbuka cheñiku. (1 AKorinda 7:10, 11) Hela chochu, kudi yuma yikwawu yaleteshaña akaKristu kutoñojoka nawu aambuki.

  • Kubula kukwashana mumushikila: Iyala nakukaana kukwasha chisaka chindi muyuma yakumujimba chakwila chisaka chibula niyuma yakudikwashamu nachu muchihandilu.—1 Timotewu 5:8.

  • Kwetana: Kwetana kunateli kuletela iyala hela mumbanda yikatu hela wumi windi kwikala muwubanji.—AÑalija 5:19-21.

  • Kufwila chikupu kukañesha wubwambu wamuntu naYehova: Muntu wamuwulu wakañeshaña mukwawu kumukalakela Yehova.—Yilwilu 5:29.

Funtenu mukudiza 42 chikuma 3

 5. Mafuku Akunooka niYidika

AkaKristu hiyadiñijaña mumafuku akunooka amuneñeshaña Yehovaku. Ilaña mukaKristu watela kuzatisha chinleji chidi chamuchima chadizishewa naBayibolu kufuukulahu neyi chakwila nateli kudiñija mumafuku akunooka hela nehi. Talenu iyi yakutalilahu yantesha.

  • Neyi muntu ayimusha neyi chemushañawu hefuku dakunooka. Munateli kuhosha hohu nenu, “Kusakililaku.” Neyi muntu nakukeña kwiluka nsañu yayivulu, munateli kumulumbulwila chaleteshaña mubuleña kudiñija mumafuku akunooka.

  • Neyi mwinikwenu wabula kwikala Chinsahu chaYehova ayitambika nindi mudiili hamu yakuda nawantaña jindi hefuku dakunooka. Neyi chinleji chenu chinayiteji kuya, mulejenu mwinikwenu nenu neyi kukwikala tushidikilu twakundama kukudifukula kwakutwamba, mukudibombamu wanyi.

  • Neyi muntu wayiñija mudimu nakukeña kuyinka nfwetu yahewulu mumafuku akunooka. Komana mukukaana? Inehi mwani. Komana muntu wayiñija mudimu nakumona nindi iyi nfwetu yinakundami kuchidika, indi kwiji nakukeña hohu kuyisakilila nanochu chimwazataña nañovu?

  • Neyi muntu nakukeña kuyinka chawaana mumafu akunooka. Muntu wunakuyinka chawaana nateli kuhosha nindi: “Neluki nami wadiñijaña wanyi munidi ifuku dakunooka, ilaña inakukeña kukwinka ichi chuma.” Hadaha wudi hohu namuchima wakuhana. Hela chochu, komana kudi chuma chikuletesha mutoñojoki nenu nakukeña hohu kweseka chikuhwelelu chenu, indi kwiji nakukeña nindi mudiñiji muchidika chakunooka? Hanyima yakutoñojokahu, chidi kudi enu aweni kufuukulahu kutambula ichi chawaana hela nehi. Tunakukeña kwikala nachinleji chamuchima chachiwahi nikwikala ashinshika kudi Yehova muyuma yejima yitwafuukulaña.—Yilwilu 23:1.

Funtenu mukudiza 44 chikuma 1

 6. Yikatu Yasambukilaña

Chineli twakeña antu, twatondolwelaña kusambwisha akwetu yikatu yasambukilaña. Tunateli kwila mwenimu neyi chakwila tudi nachikatu chasambukilaña hela neyi tunakutoñojoka netu hadaha tukweti ichi chikatu. Twelaña mwenimu muloña wanshimbi jamuBayibolu jahosha nawu: “Watela kukeña mukwenu neyi chiwadikeña eyi aweni.”—ARoma 13:8-10.

Muntu wakata chikatu chasambukilaña wukumwekesha ñahi nindi wakeña akwawu? Muntu wakata ichi chikatu hatela kumwekeshela antu kukeña kuhitila mukuyikumbata hela kuyifufwaku. Watela kutiya kutama wanyi neyi chakwila antu amakwawu hiyanamutambiki kumatala awuku, muloña anakukeña kukiña yisaka yawu. Nawa henohu kanda apapatishewi, watela kumulejamu nloñeshi wezanvu dawakulumpi chikatu chindi kulonda amoni chinateli kukiñawu niakwawu akapapatishewaña. Henohu kanda atachiki kudiluka namuntu wakwiñila nindi muwulu, muntu wakatahu dehi chikatu chasambukilaña watela kuya nakupimisha mashi mukudikeñela. Neyi mwila mwenimu, mukumwekesha nenu mwakamenaña akwenu “iku munakufwila yuma bayi yayitiyishaña hohu enu kuwahaku, chiña yuma yatiyishaña niakwenu kuwaha.”—AFwilipi 2:4.

Funtenu mukudiza 56 chikuma 2

 7. Bizinisi niNyiloña

Tunateli kutondolwela yikonkojola neyi tusonekaña nsañu yejima yinakundami kujamali, hela chakwila tunakuzatila hamu namukwetu mukaKristu. (Yeremiya 32:9-12) Hela chochu, mpinji yikwawu akaKristu anateli kwambokelamu nawakwawu hansañu jamali hela yuma yikwawu. Atela kumanisha oku kukala swayi-swayi, mukuwunda nawa kwakankawawu.

Hanu dinu, tunateli kumanisha ñahi nyiloña yamaneni yidi neyi, wupwapoki hela kutwamba? (Tañenu Matewu 18:15-17.) Yesu watulejeli njila jisatu jitwatela kulondela:

  1. Esekenu kumanisha kukala muwuyedi wenu.​—Talenu vasi 15.

  2. Neyi iyi njila yinazatiki wanyi, sendenuhu muchipompelu manakwetu wumu wapama hela ayedi muyi nawu.​—Talenu vasi 16.

  3. Neyi iku kukala kunamani wanyi, dihu dinu himwatela kulejamu akulumpi.​—Talenu vasi 17.

Kakavulu, hitwatela kutwalaña amanakwetu kuyotaku, muloña chinateli kuletesha antu kutoñojoka chatama hadi Yehova nichipompelu. (1 AKorinda 6:1-8) Hela chochu, kudi yuma yikwawu yakeñekaña kuyimanishila kuchota chanyiloña, chidi neyi: kudiseña, wuswa wakuhemba anyana, mali amufwetañawu muntu anaseñiwu, kukala mali ainshuwalansi, nyiloña yakukañanya kufweta nyikudi hela yipapilu yakwanzañenahu yuma. MukaKristu wayaña nakumanisha nyiloña yamuchidiwu kuchota mukuwunda, hanakufumpa kufumba kwamuBayiboluku.

Neyi chakwila kunamwekani muloña weneni, chidi neyi kwila wuvumbi wakukanjikija, kukatisha muntu, kujaha muntu, niwukombi wasweja, mukaKristu wunashimuni iyi nyiloña kudi akawuswa, hanakufumpa kufumba kwamuBayiboluku.

Funtenu mukudiza 56 chikuma 3

a Kufuma mu 455 B.C.E. nakushika mu 1 B.C.E. hiyaaka 454. Kufuma mu 1 B.C.E. nakushika mu 1 C.E. hichaaka chimu. Nawa kufuma mu 1 C.E. nakushika mu 29 C.E. hiyaaka 28. Yaaka yejima hamu yinakutwinka yaaka 483.