Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

KAPETULU 5

Mwanta Natoñeki Chejeji haWanta

Mwanta Natoñeki Chejeji haWanta

NKEÑELU YAKANU KAPETULU

Antu jaNzambi atachikili kwiluka chalala kutalisha haWanta, anyuuli amuniwu Wanta, antu akayuulañawu, kushilahu niyuma yakeñekaña hakwikala ashinshika

1, 2. Yesu wamwekesheli nindi hinlomboli wamaana munjilanyi?

FWIKIJENU munashiki mumusumba wawuwahi nawa walubanji wumwabulahu dehi kumona, dichi muntu wawiluka nankashi hakuyihitañeshamu. Enu niakwenu imudi nawu dikatachi kwinza muniwu musumba, dichi mukusha muchima chikupu kuyuma yejima yinakuyilejayi muntu wunakuyihitañeshamu. Mpinji yikwawu, enu niakwenu imudi nawu munateli kwihula yuma yimunabuli kumona mumusumba. Chimwamwihula muntu wunakuyihitañeshamu, wukwila neyi kwiji nakukeña wanyi, ilaña chimwashika hakamwihi nanoyu yuma, hakutachika kuyileja iku nawundishi muchima. Mukuhita kwampinji, mukuzañalala nankashi hayuma yelukayi iwu muntu muloña nakuyileja yuma yimwatela kwiluka hampinji yatelela.

2 AkwaKristu alala niwena adi neyi awa antu abula kwiluka musumba. Tunakudiza hamusumba wawuwahi nankashi, “musumba wukweti yikuku yalala chikupu,” Wanta waNzambi. (Heb. 11:10) Hampinji yadiñayi Yesu hamaseki, wayikwashili atumbanji twindi kwiluka nsañu yakunama yahosha haWanta. Komana wakwileña malwihu ejima hohenohu amwihwileñawu nikuyileja yuma yejima yahosha haWanta? Inehi. Wahosheli nindi: “Nichidi nayuma yayivulu yakuyileja enu, ilaña himukutwesha kuyitiyishisha yejima hayinu mpinjiku.” (Yow. 16:12) Chineli Yesu hinlomboli wamaana, hayilejeleña atumbanji twindi nsañu yayivulu yadi kubula kutiyawuku.

3, 4. (a) Indi Yesu natwalekihu ñahi kutañisha antu ashinshika nsañu yaWanta waNzambi? (b) Tukudiza nsañwinyi mukanu kapetulu?

3 Yesu wahosheli mazu asonekawu haYowanu 16:12 hawufuku wakukumishaku kwikala hamaseki. Wadi kutwalekahu ñahi kutañisha atumbanji twindi nsañu yaWanta waNzambi, hanyima yakufwa kwindi? Wayilejeli apostolu indi nindi: “Spiritu yachalala, wakayilombola muchalala chejima.” * (Yow. 16:13) Tunateli kwesekeja spiritu yajila nanlomboli wadiwunjika. Yesu wazatishaña spiritu kudizisha atumbanji twindi yuma yejima yatela kwilukawu haWanta waNzambi hampinji yatelela.

4 Tushinshikenu spiritu yaYehova chiyinakwashi akwaKristu alala kutiyisha chalala chahosha haWanta. Chatachi, tukushinshika chitwelukili netu Wanta waNzambi watachikili kuyuula. Kuhiñahu, tukuhanjeka hachinjikijilu nikuchiñeja kukweti anyuuli amuWanta niantu akayuulañawu. Nkumininaku, tukudiza chelukiliwu atumbanji twaKristu yuma yakeñekaña kulonda ekali ashinshika kuniwu Wanta.

Kwiluka Chaaka Chalema

5, 6. (a) ATudizi aBayibolu atoñojokeleña ñahi mwaluwa kutalisha hampinji yatachikili kuyuula Wanta nichilaaka chakumuna? (b) Muloñadi nsañu yabulili kutiyishawu aTudizi aBayibolu chiyikubula kutuleñela kutoñojoka netu Yesu halombweleña atumbanji twindiku?

5 Neyi chitwadizili muKapetulu 2 kawunu mukanda, hayaaka yayivulu, aTudizi aBayibolu ahosheleña nawu chaaka cha 1914 chikekala chalema muloña wuprofwetu waBayibolu wukashikijewa. Hela chochu, hayina mpinji akuhweleleli nawu kwinza kwaKristu kwatachikili mu 1874, nawa watachikili kuyuula mwiwulu mu 1878, Wanta hiwatachikili kuyuula chikupuku sampu muOctober 1914. Mudimu wakumuna watachikili mu 1874 nakushika mu 1914 nawa wadi kukuma hampinji yakupompesha awayishewa akaya mwiwulu. Chineli atiyishili wanyi mwatalishili iyi nsañu, komana tunateli kutoñojoka netu Yesu hayilombweleña naspiritu yajilaku? Inehi.

6 Toñojokenu cheñi hachakutalilahu chidi kumatachikilu. Komana malwihu akwihulañawu antu anenzi mumusumba katachi anateli kuyileñela atachiki kujinoka muntu wunakuyihitañeshamu nawu weluka wanyi musumba? Kwakulehi! Hela chakwila mpinji yikwawu antu jaNzambi afwilaña kwiluka nkeñelu yaYehova henohu spiritu yajila kanda yiyilomboli hakwila nawu eluki walala, tweluka chikupu netu Yesu nakuyilombola. Dichi antu ashinshika, etejaña kuyolola nawa ahimpaña yitoñojoka yawu.—Yak. 4:6.

7. Antu jaNzambi ayikiswilili kwiluka nsañwinyi yayivulu yahosha haWanta?

7 Muyaaka yalondelelihu kufuma mu 1919, antu jaNzambi ayikiswilili muloña elukili nsañu yayivulu yahosha haWanta. (Tañenu Masamu 97:11.) MuKaposhi Kakutalila kamu 1925, mwadiña chibaaba chalema chahosheleña nawu “Birth of the Nation” (“Kusemuka kwaMuza”). Chashimwini walala wekala muNsona wakwila nawu Wanta wawuMesiya wavwalikili mu 1914 kwesekeja nachasonekawu muwuprofwetu wekala muChimwekeshu kapetulu 12, washimuna nawu mumbanda wamwiwulu wachifwikija wavweli mwana. * Ichi chibaaba chahosheli cheñi nawu, makabi niyihuñu yamweniwu antu jaYehova hampinji yikwadiña njita, yadiñi yinjikijilu yakwila nawu Satana amuumbili kufuma mwiwulu, iku “nahili chikupu nanochu chinelukiyi nindi nashali dehi nakapinji kantesha.”—Chim. 12:12.

8, 9. (a) Indi nsañu yaWanta waNzambi yekalili yalema ñahi? (b) Malwihwinyi itukuhanjekahu?

8 Hanu dinu iwu Wanta walema ñahi? Mu 1928, Kaposhi Kakutalila katachikili kushimuna chikupu nawu Wanta dichi chuma chalema bayi neyi kupuluka kwawantu kuhitila mwifutu danyiloñaku. Eñañi, Yehova wakazatisha Wanta wawuMesiya hakujilika ijina dindi, chiyuulu chindi nikushikija nkeñelu yindi yafuukwilayi antu.

9 Kristu wakayuula nawanyi muniwu Wanta? Anyi akayuulañawu hamaseki kudi iwu Wanta? Indi atumbanji twaKristu atela kuzata mudimwinyi?

Mudimu Wakumuna Washindameneni Hakupompesha Awayishewa

10. Antu jaNzambi elukili nawudi hayaaka yayivulu kutalisha hadi a 144,000?

10 Henohu chaaka cha 1914 kanda, akwaKristu alala elukili nawu atumbanji twaKristu awayishewa a 144,000 akayuulaña hamu nindi mwiwulu. * Ana aTudizi aBayibolu elukili nawu iyi naambala yadiña yachifwikija wanyi nawa elukili nawu awayishewa atachikili kuyipompesha mumpinji yawapostolu.

11. Indi kankaña kaKristu katachikili ñahi kwiluka chovu-chovu mudimu waku wahamaseki?

11 Hanu dinu, mudimwinyi wayinkeliwu awa ansumbuki aKristu kuzata hampinji yachidiñawu hanu hamaseki? Elukili nawu Yesu wakonkomweneneña nankashi hamudimu wakushimwina nawa wawifwanishili nampinji yakumuna. (Mat. 9:37; Yow. 4:35) Neyi chitwadizili muKapetulu 2, hayaaka yayivulu elukili nawu mudimu wakumuna akawuzata hadi yaaka 40, nawa wadi kukuma hampinji yakupompesha awayishewa akaya mwiwulu. Hela chochu, hamuloña wakwila mudimu watwalekelihu nihakumana kwayaaka 40, ateleleli kwilukilahu nsañu yikwawu. Chayinu mpinji tweluka netu chilaaka chakumuna, chilaaka chakwambula tidiku namatahu dikwila nawu kwambula akwaKristu awayishewa ashinshika nawakwaKristu akutwamba, chatachikili mu 1914. Mpinji yashikilili yakupompesha awayishewa ashalilihu akayuulaña hamu naKristu mwiwulu.

Chilaaka chakumuna chatachikili muchaaka cha 1914 (Talenu paragilafu 11)

12, 13. Indi yishimu yaYesu yahosha hadi ambanda ikumi ajiki nintalenta yinashikijewi ñahi munanu mafuku akukuminina?

12 Kufuma tuhu mu 1919 nakuya kumbidi, Kristu watwalekelihu kulombola nduñu wamaana nikashinshi kulonda yasheña maana kumudimu wakushimwina. Wahanini iwu mudimu mumpinji yawapostolu. (Mat. 28:19, 20) Washimwini cheñi yilwilu yatela kwikala nawatumbanji twindi ashinshika hakwila azati chiwahi mudimu wayinkeliyi wakushimwina. Munjilanyi? Muchishimu chindi chawambanda ajiki ikumi, washimwini nindi awayishewa ateleleli kwikala asoñama nikutona kuspiritu hakwila akekaliku kuchawija cheneni chamwiwulu hampinji yakekalayi Kristu ‘nakankaña’ kindi a 144,000. (Chim. 21:2.) Kuhiñahu muchishimu chindi chantalenta, Yesu washimwini nindi ambuñindi awayishewa akekala nakashinshi hakuzata mudimu wayinkeliyi.—Mat. 25:1-30.

13 Awayishewa anatwalekihu kwikala asoñama nawa ashinshika hayaaka 100 yinahituhu. Chakadi nikujina akayikiswila chineli asoñama. Komana mudimu wakumuna washindameneni hohu hakupompesha a 144,000 akayuulaña hamu naKristu?

Antu Akayuulañawu Hamaseki Kudi Wanta Anakuyipompesha!

14, 15. Mazanvwinyi awana ashimwiniwu mumukanda waThe Finished Mystery?

14 Hayaaka yayivulu, amayala niambanda ashinshika akeñeleña kwiluka chalala ‘hezaza deneni’ datenawu haChimwekeshu 7:9-14. Chumichi hichatela kutuhayamishaku, muloña Kristu wachidiña kanda yashimuni akekala munidi izaza deneni, nawa nsañu yayivulu yahosheleña hanidi izaza, yambuka chikupu chalala wutweluka nawa wutwakeña makonu.

15 Mukanda wedishiliwu mu 1917, wakwila nawu The Finished Mystery, wahosheli nawu “kwekala nyichidi yiyedi yawantu akapuluka nakuya Mwiwulu ninyichidi yiyedi yawantu akapuluka nakushakama hamaseki.” Hiyanyi adiña munawa mazanvu awana adiña nakuchiñeja kwamboka kwakupuluka? Izanvu dakutachikilahu, dadiña da 144,000, akayuulaña hamu naKristu. Damuchiyedi, dadiña izaza deneni. Kunyima, elukili nawu idi izaza dadiña dawantu adiña mumachechi amuKristendomu, aditeneneña nawu hiyakwaKristu. Hiyadiña nachikuhwelelu chakola chadi kuyikwasha kufuma mukudifukula kwakutwambaku. Dichi hiyadi kuyinka yifulu yeneni mwiwuluku. Kutalisha hadi antu akashakama hamaseki, atoñojokeleña nawu kwekala izanvu damuchisatu dawantu ashinshika adi neyi Abarahama, Mosi niamakwawu akekala nañovu yakuyuula izanvu dawantu damuchiwana dakashakamaña hamaseki.

16. Chalalanyi chamuBayibolu chiyelukiliwu mu 1923 nimu 1932?

16 Indi spiritu yajila yayikwashili ñahi atumbanji twaKristu kulonda atiyishi nsañu yitwalemesha makonu? Yayikwashileña kutiyisha chalala chamuBayibolu chovu-chovu. Kumatachikilu a 1923, Kaposhi Kakutalila katachikili kuhosha hezanvu dawantu akashakama hamaseki muchiyuulu chaKristu abulili kwikala nakuchiñeja kwakuya mwiwulu. Mu 1932, Kaposhi Kakutalila kahosheli hadi Yonadabi (Yehonadabi), wadibombeli namuntu waNzambi wawayishewa Mwanta wawaIsarela Yehu, nakumukwashaku kulwa njita yalwileñayi nawakwakudifukula akutwamba. (2 Anya. 10:15-17) China chibaaba chashimwini nawu hayina mpinji kwadiña izanvu dawantu dadiña neyi Yonadabi, chatwalekelihu nawu Yehova wakapulwisha idi izanvu “halukadi lwaAmagedoni” kulonda akashakameña hanu hamaseki.

17. (a) Chalalanyi chamuBayibolu chelukiliwu mu 1935? (b) Indi akwaKristu ashinshika atiyili ñahi hakwiluka walala kutalisha hezaza deneni? (Talenu chikasha chinakwila nawu “Alekeli Kujinoka.”)

17 Mu 1935 elukili chalala chamuBayibolu chalema. Hakupompa kwadiñaku muWashington, D.C., izaza deneni adilukili nawu hiyantu akashakama hamaseki nawa didi izanvu dateneniyi Yesu muchishimu chindi chawanyikoku nawampembi. (Mat. 25:33-40) Izaza deneni dekala hakachi ‘kawanyikoku amakwawu’ yateneniyi Yesu nindi: “Niwena natela kuyileta.” (Yow. 10:16) Manakwetu, J. F. Rutherford, chahosheliyi nindi: “Antu ejima akweti kuchiñeja kwakushakama hamaseki haya nyaaka emani mwani?” antu akubadika hachikunku mwizaza emeni! Wahosheli nindi, “Talenu, izaza deneni!” Antu amavulu azañaleli chikupu hakwiluka kuchiñeja kwawu kwakumbidi.

18. Indi atumbanji twaKristu asha ñahi maana kumudimu wakushimwina, nawa chumanyi chinafumimu?

18 Kufuma tuhu hayina mpinji, Kristu nakulombola antu jindi kulonda asheña maana hakupompesha antu akekala munidi izaza deneni dakapuluka yihuñu yamaneni. Hakusambila chamwekeni neyi mudimu wakupompesha akawuzata chiwahi wanyi. Mpinji yimu manakwetu Rutherford wahosheli nindi: “Chinakumwekana neyi ‘izaza deneni’ hidamba kekala deneniku.” Kafwampi, tuneluki Yehova chinakiswiliyi chikupu mudimu wakumuna kufuma tuhu hayina mpinji. Chineli Yesu natwalekihu kuzata naspiritu yajila hakuyilombola, awayishewa hamu niakwawu “anyikoku acheñi” anekali neyi chochu chahosheliyi Yesu nindi “mukanka wumu” wakalombolañawu kudi “kabiña wumu.”

Manakwetu Rutherford welukili wanyi nindi izaza deneni dakatoha (Kufuma kuchimunswa nakushika kuchidiilu: Nathan H. Knorr, Joseph F. Rutherford, niHayden C. Covington)

19. Tunateli kuzataku ñahi mudimu wakutohesha izaza deneni?

19 Antu amavulu ashinshika akashakamaña haya nyaaka muparadisa hamaseki nawa Kristu niakwawu 144,000 diwu akayiyuulaña. Komana twazañalalaña wanyi neyi tutoñojoka Kristu chinakulombolayi antu jaNzambi hakwiluka chalala chamuNsona chahosha hakuchiñeja kwakumbidi? Tukweti kukooleka kwakulejaku akwetu iku kuchiñeja. Tutwalekenuhu kuzata neyena nawa hakumina ñovu jetu hakwila izaza deneni ditwalekihu kutoha, kulonda ijina daYehova ditwalekihu kuhamekewa.—Tañenu Luka 10:2.

Izaza deneni dinatwalekihu nakuvulilaku

Mwatalisha Kwikala Ashinshika kuWanta

20. Nyitayinyi yekala munfulumendi yaSatana, nawa akwaKristu ashinshika atela kwiladi?

20 Antu jaNzambi chiyatwalekelihu kudiza nsañu yaWanta, akeñekeleña kwiluka chikupu mwatalisha kwikala ashinshika kunfulumendi yamwiwulu. Mu 1922, Kaposhi Kakutalila kashimwini nawu kwekala nfulumendi jiyedi jazataña, dikwila nawu nfulumendi yaYehova niyaSatana. Munfulumendi yaSatana mwadibombela nyitayi yawakwakulanda nakulandulula, ninsakililu yakutwamba niakwapolitiki. Antu ashinshika kuWanta waNzambi wunakuyuulawu kudi Kristu, hiyatela kufumpa kashinshi kawu kuhitila mukudibomba nanyitayi yekala munfulumendi yaSatanaku. (2 Kor. 6:17) Chumichi chatalisha mudihi?

21. (a) Indi nduñu washinshika wasoñamishaña ñahi antu jaNzambi kutalisha hakulanda nakulandulula? (b) Mu 1963, Kaposhi Kakutalila kashimwini nawudi kutalisha hadi “Babiloni Muneni”?

21 Yakuda yakuspiritu yaloñeshañayi nduñu washinshika yashimuna hatooka to-o nawu akwakulanda nakulandulula elaña majika kanwa nawa yasoñamishaña antu jaNzambi kulonda abuleña kwiñija mutu mumaheta. (Mat. 6:24) Chochimu, nyikanda yetu yinatwalekihu kusolola nsakililu yakutwamba yekala munfulumendi yaSatana. Mu 1963, Kaposhi Kakutalila kashimwini hatooka nawu “Babiloni Muneni” hemeneneñaku hohu Kristendomuku ilaña wemenañaku niwanta wakaayi wansakililu yakutwamba. Neyi chitwakadiza nsañu yikwawu muKapetulu 10 muwunu mukanda, antu jaNzambi mukaayi kejima anayikwashi ‘kufuma mudi yena’ kulonda aleki kwila yaaku yamunsakililu yakutwamba.—Chim. 18:2, 4.

22. Hampinji yaNjita Yakaayi Kejima Yatachi, antu jaNzambi amweneña nawudi halushimbi lwekala haAroma 13:1?

22 Tunateli kuhoshahu netudi, hansañu yajipolitiki janfulumendi yaSatana? Komana akwaKristu alala atela kudibomba munjita nimuyikonkojola yekalaña mumatuña? Hikwadiña Njita Yakaayi Kejima Yatachi, aTudizi aBayibolu elukili nawu atumbanji twaKristu hiyatela kujaha akwawu antuku. (Mat. 26:52) Hela chochu, amavulu amweneña nawu lushimbi lwekala haAroma 13:1 ‘lwakwovwahila akweti wuswa’ lwatalishili mukwila nawu ateleleli kwiñila wushidika, kuvwala yunifomu yawushidika nikusenda mata, ilaña neyi ayileja kujaha chilumbu, ateleleli kuloza mumpempela.

23, 24. Yumanyi yitwelukili hansona yaAroma 13:1 hampinji yaNjita Yakaayi Kejima Yamuchiyedi, nawa atumbanji twaKristu ayikwashili ñahi kwiluka walala haniyi nsona?

23 Chelili Njita Yakaayi Kejima Yamuchiyedi hiyikutachika mu 1939, Kaposhi Kakutalila kahosheli chikupu hakubula kudiñija munsañu yamatuña nachiyuulu. Ichi chibaaba chashimwini hatooka nawu atumbanji twaKristu hiyatela kulwa njita nikudiñija muyikonkojola yamukaayi kaSatanaku. Iku kufumba kwenjili hampinji yatelela. Dichi atumbanji twaKristu ayikiñili kulonda abuli kumwaña mashi kwadiña mumatuña hayina mpinji yanjita. Kutachika mu 1929, nyikanda yetu yatachikili kuhosha nawu anyanta atenawu haAroma 13:1, hiyadiña anyuuli amukaayiku, ilaña hiYehova naYesu. Dichi ateleleli kwilukilahu nsañu yikwawu.

24 Mu 1962, spiritu yajila yayikwashili atumbanji twaKristu kutiyisha nsona yaAroma 13:1-7, chayilumbulwiliwu muyibaaba yasonekeliwu muKaposhi Kakutalila kaNovember 15 nikaDecember 1. Nkumininaku, antu jaNzambi atiyishili lushimbi lwahosha hakwovwahila akweti wuswa lwashimwiniyi Yesu mumazwindi aya mpuhu akwila nawu: “Yuma yaKesari, mwinkenu Kesari nawa yuma yaNzambi, mwinkenu Nzambi.” (Luka 20:25) Makonu akwaKristu alala eluka nawu awa akweti wuswa hiyanyuuli amukaayi nawa akwaKristu atela kuyovwahila. Hela chochu, hiyatela kuyovwahila muyuma yejimaku. Neyi chakwila anyuuli atuleja nawu tubuli kumwovwahila Yehova Nzambi, twayakulaña neyi chakwiliwu apostolu nawu: “Nzambi diyi nyuuli wutwatela kwovwahila bayi antuku.” (Yil. 5:29) MuKapetulu 13 ni 14 kawunu mukanda, twakadiza nsañu yayivulu kutalisha hachovwahilañawu antu jaNzambi ilu lushimbi lwakubula kudiñija munsañu yamatuña nachiyuulu.

Tukweti kukoola chikupu kwakulejaku akwetu kuchiñeja kwamuBayibolu kwawumi wahaya nyaaka!

25. Muloñadi chimwahamekaña wunlomboli waspiritu yajila chiwunayikwashi kwiluka nsañu yaWanta waNzambi?

25 Toñojokenu hayuma yejima yinayidizishiwu atumbanji twaKristu kutalisha haWanta hayaaka 100 yinahitihu. Tweluka chaaka chatachikili kuyuula Wanta waNzambi mwiwulu nichiwalema. Tweluka kuchiñeja kuyedi kukweti antu ashinshika dikwila nawu kuchiñeja kwawantu akaya mwiwulu niakashakama hamaseki. Nawa tweluka mwatalisha kwikala ashinshika kuWanta waNzambi nichitwatela kwovwahila anyuuli amukaayi. Dihulenu nenu, ‘Neyi chakwila Yesu Kristu wamulombolaña wanyi nduñu washinshika hanu hamaseki kulonda yeluki iyi nsañu nikundizisha, nadi kwiluka yuma yejimiyi?’ Tukweti kukooleka kweneni muloña Kristu nakuzatisha spiritu yajila hakutulombola.

^ para. 3 Kwesekeja namukanda wumu, izu daGiriki dabalumunawu nawu “nlomboli” muniyi vasi datalisha mukwila nawu “kuleja muntu njila.”

^ para. 7 Hayina mpinji, atoñojokeleña nawu ichi chimwenu chahosheleña hanjita yadiña hakachi kawantu abulili kwikala akwaKristu nawantu amuKatolika.

^ para. 10 Mu June 1880, magazini yaZion’s Watch Tower yahosheli nawu a 144,000 hiyaYudeya abalumukili kwikala akwaKristu alala mu 1914. Ilaña, chimwahitili mafuku, muchaaka cha 1880, asonekeli nsañu yatiyiliwu munjila yayiha yesekana nansañu yitweluka nimakonu kufuma tuhu hayina mpinji.