1, 2. Ang’o momiyo wuoro bedoga mamor sama oneno ka wuode winje, to ere kaka mano konyowa ng’eyo kaka Jehova winjoga?

 WUORO moro ng’icho gie dirisa kendo oneno kaka wuode tugo gi osiepene. Achiel kuomgi gweyo opira kendo opirano dhi e ndara. Wuodeno ng’iyo kaka opira dhi e ndara. Achiel kuom osiepene nyise ni odhi okel opirano, kae to okino wiye kowacho niya: “Babawa ok oyiena timo mano.” Wuon-gi bwonjo mos sama owinjo wechego.

² Ang’o momiyo wuon-gi mor kamano? Nikech ne osegakwero wuodeno ni kik odhi e ndara ka en kende. Sama wuodeno timo kaka onyise kata e seche ma onge ng’at ma nene, wuon-gi ong’eyo ni wuodeno puonjre bedo ng’at ma winjo wach, kendo mano biro konye. Ranyisino konyowa ng’eyo kaka Jehova Wuonwa manie polo winjoga. Nyasaye ong’eyo ni mondo wasik ka wamakre kode kendo yudo gueth mosingonwa e kinde ma biro, nyaka wagene kendo waluw kaka ochikowa. (Ngeche 3:5, 6) Mano e momiyo ne ooronwa japuonj maberie mogik mondo obi opuonjwa.

3, 4. Ang’o momiyo wanyalo wacho ni Yesu “ne opuonjore luwo kaka Nyasaye chiko” kendo ne ‘okete kare chuth’? Chiw ane ranyisi.

³ Muma nyisowa wach moro makende e wi Yesu. Owacho niya: “Kata obedo ni ne en wuod Jalo, ne opuonjore luwo kaka Nyasaye chiko kokalo kuom chandruoge ma noyudo. Kendo bang’ ka nosekete kare chuth, nobedo gi tich mar kelo warruok ma nyaka chieng’ ne ji duto ma luwo wachne.” (Jo-Hibrania 5:8, 9) Wuod Nyasaye nosegadak e polo kuom higni mang’eny. Noneno ka Satan kod malaike moko ng’anyo ne Nyasaye, kata kamano, Wuod Nyasaye makayoni to ne ok oriwre kodgi. Weche mokorgi wuoyo kuome: “Ne ok alokora ma aluwo yo machielo.” (Isaya 50:5) Omiyo, ang’o momiyo pod inyalo ni Wuod Nyasaye ma kareni “ne opuonjore luwo kaka Nyasaye chiko”? Kata obedo ni ne en ng’at makare, ere kaka ne idhi med ‘kete kare chuth’?

⁴ Ne ane ranyisi ma luwoni. Jalweny nigi ligangla moro manyien molos gi chuma. Kata obedo ni pok otiga kode e lweny, olose maber ahinya. Kata kamano, jalwenyno wilo liganglano gi machielo molos gi chuma motegno moloyo. Ligangla mar ariyono osetiyo maber e lweny. Donge en paro mariek tiyo gi ligangla mar ariyono moloyo tiyo gi mokwongocha? E yo ma kamano, Yesu ne winjo Wuon-gi ahinya ka ne pok obiro e piny. Kata kamano, bang’ biro e piny, yo ma ne owinjogo wach nomedore. Noyudo tembe ma notiege mondo obed ng’at ma winjo wach e okang’ mamalo chuth. Ne ok onyal yudo tiegruok ma kamano ka en e polo.

5. Ang’o momiyo winjo wach ne en gima duong’ ahinya e ngima Yesu, to ang’o ma wadwaro nono e sulani?

⁵ Ka ne Yesu obiro e pinyka, ne dwarore ahinya ni onyis ni en ng’at ma winjo wach. Kaka “Adam mogik,” Yesu nobiro e piny mondo otim gima jonyuolwa mokwongo ne ok otimo ma en winjo Jehova kata sama gin e bwo tem. (1 Jo-Korintho 15:45) Kata kamano, Yesu ne ok owinjo wach mana nikech nochune, notimo kamano komor. Yesu ne winjo wach gi chunye duto. Gik moko duto ma noparo kendo timo e ngimane ne luwore gi dwach Nyasaye. Timo dwach Wuon-gi ne duong’ne moloyo kata chiemo! (Johana 4:34) Ang’o ma biro konyowa luwo yo ma Yesu ne winjogo wach? Mokwongo, we wane ane gimomiyo nowinjo wach. Bedo gi paro ma ne en-go biro konyowa kwedo tembe kendo dhi nyime timo dwach Nyasaye. Wabiro neno ber ma wanyalo yudo ka waluwo yo ma Kristo ne winjogo wach.

6, 7. Moko kuom gik ma ne ochwalo Yesu mondo owinj Nyasaye gin mage?

⁶ Kido mabeyo ma ne Yesu nigo e ma ne okonye bedo ng’at ma winjo wach. Mana kaka ne waneno e Sula mar 3, Kristo nobolore. Sunga miyo ji ok winj wach, kata kamano, bolruok to konyowa winjo Jehova ma ok ochunwa. (Wuok 5:1, 2; 1 Petro 5:5, 6) E wi mano, Yesu ne winjo wach nikech nitie gik ma ne ohero kod gik ma ne osin-go.

⁷ To moloyo duto, Yesu nohero Jehova Wuon-gi manie polo. Sula mar 13 biro wuoyo matut e wi kaka Yesu nohero Nyasaye. Herano nomiyo Yesu omiyo Nyasaye luor. Yesu nohero Wuon-gi ahinya kendo ne omiye luor, to mano nomiyo ok onyal timo gik ma chwanye. Nikech Yesu noluoro Nyasaye, mano e momiyo Nyasaye ne winjo lamo mage. (Jo-Hibrania 5:7) Luoro Nyasaye biro bedo achiel kuom gik makende ma biro bedoe e loch Yesu kaka Mesia.—Isaya 11:3.

8, 9. Kaluwore gi kaka nokor, Yesu ne neno nade gik makare kod gik maricho, to nonyiso mano e yo mane?

⁸ Hero Jehova oriwo sin gi gik mosin-go. Kuom ranyisi, nitie weche moko ma ne okor e wi Mesia ma wacho kama: “Nihero tim makare, to nisin gi timbe maricho, mano e momiyo Nyasaye ma Nyasachi osewiri gi mo mi oting’i malo moloyo joweteni.” (Zaburi 45:7) ‘Jowete’ Yesu ma ndikono wuoyoe noriwo ruodhi mamoko ma ne nie anyuola mar Ruoth Daudi. E kinde ma ne owal Yesu mondo obed ruoth, ne obedo mamor moloyo ruodhi mamoko. Nikech ang’o? Nomiye mich moloyo ruodhi mamoko duto kendo lochne ne dhi kelo ber mochwere. Noguedhe nikech ne owinjo Nyasaye e yore duto. Hero gik makare kendo sin gi gik maricho e ma ne ochwale timo kamano.

⁹ Ere kaka Yesu nonyiso ni ne ohero gik makare kendo nosin gi gik maricho? Kuom ranyisi, Yesu nowinjo nade ka ne jolupne oyudo gueth nikech ne giluwo kaka nochikogi mondo gilendi? Nomor ahinya. (Luka 10:1, 17, 21) To nowinjo nade ka joma ne ni Jerusalem otamore winje nyadinwoya kendo rwako kony ma ne omiyogi? Noywago jodalano nikech ne ging’anyo. (Luka 19:41, 42) Yesu nohero ahinya timbe makare to nosin gi timbe maricho.

10. Gin paro mage ma onego wabedgo e wi timo gik makare kod kwedo gik maricho, to ang’o ma biro konyowa bedo gi paro ma kamago?

¹⁰ Paro matut e wi kaka Yesu ne winjo, konyowa mondo wanon gik ma chwalowa winjo Jehova. Kata obedo ni wan joma orem, pod wanyalo timo kinda mondo waher gik mabeyo gi chunywa duto kendo wasin gi gik maricho. Dwarore ni walem ka wakwayo Jehova mondo okonywa bedo gi kido kaka mage gi mag Wuode. (Zaburi 51:10) Bende, onego wakwed gik ma nyalo monowa hero gik makare kendo sin gi gik maricho. Omiyo, dwarore ni wanon yore mag manyo mor kod osiepe ma watudorego. (Ngeche 13:20; Jo-Filipi 4:8) Ka watemo matek mondo waluw gik ma ne ochwalo Yesu mondo owinj Nyasaye, ok wabi winjo Nyasaye mana nikech ochunwa. Wabiro timo gik makare nikech wahero timo kamano. Wabiro kwedo gik maricho, ok nikech ibiro fwenywa, to nikech wasin gi gik ma kamago.

11, 12. (a) Ang’o ma ne otimore ne Yesu ka ne ochako tije mar lendo e pinyka? (b) Ere kaka Satan notemo tiyo gi riekni mopondo e temo Yesu?

¹¹ Ka ne ochako tije mar lendo e piny, Yesu noromo gi tembe ma ne nyalo nyiso ka be osin gi richo gadier. Bang’ ka ne osebatise, ne ok ochiemo kuom odiechienge 40 ka en e thim. Bang’ ndalo piero ang’wen-go, Satan noteme. Ne ane riekni ma Satan notiyogo.—Mathayo 4:1-11.

¹² Satan nonyise niya: “Ka in wuod Nyasaye, nyis ane kitegi mondo olokre chiemo.” (Mathayo 4:3) Yesu ne winjo nade bang’ tueyo chiemo kuom kinde malach kamano? Muma nyisowa kama: “Kech nokaye.” (Mathayo 4:2) Omiyo, Satan notiyo gi gombo ma dhano nigo mar chiemo kendo norito nyaka kinde ma Yesu odenyoe ahinya eka okelone temno. Bende, ne ane weche ma ne Satan otiyogo e jaro Yesu. Nowacho kama: “Ka in wuod Nyasaye.” Satan nong’eyo maler ni Yesu e “jal makayo kuom chuech duto.” (Jo-Kolosai 1:15) Kata kamano, Yesu ne ok oyie mondo weche mag Satan omone winjo Nyasaye. Yesu nong’eyo ni ne ok en dwaro mar Nyasaye mondo oti gi tekone e chopo gombone owuon. Notamore winjo Satan konyiso ni obolore kendo ogeno ni Jehova biro miye gik ma dwarore kendo taye.—Mathayo 4:4.

13-15. (a) Tem mar ariyo gi mar adek ma ne Satan otemogo Yesu ne gin mage, to Yesu nodwoke nade? (b) Ere kaka wang’eyo ni Yesu nodhi nyime bedo motang’ ne Satan?

¹³ E tem mar ariyo, Satan notero Yesu malo e wi hekalu. Satan notemo wilo weche manie Wach Nyasaye konyiso Yesu ni ochikre piny koa e wi hekalu nikech malaike ne dhi rese. Nyalo bedo ni hono ma kamano ne nyalo miyo oganda ma ne ochokore e hekalu oyie ni Yesu e Mesia. Ka ne gidhi yie ni Yesu e Mesia nikech hono ma kamano, mano ne nyalo miyo kik oyud chandruoge mang’eny. Kata kamano, Yesu nong’eyo ni dwaro mar Jehova ne en ni Mesia otine ka obolore kendo kik otim gik molichore mondo ji oyie kuome. (Isaya 42:1, 2) Mano bende ne nyiso ni Yesu winjo Jehova. Huma mar piny ne ok oyondhe.

¹⁴ To nade tem mar bedo gi loch? E tem mar adek, Satan noikore miyo Yesu pinjeruodhi duto mag piny, ka Yesu ne nyalo lame mana dichiel kende. Be nochako paro matut e wi gima Satan nonyiseno? Ooyo. Yesu nodwoke kama: “Dhi kucha Satan! Nikech ondik niya: ‘Jehova Nyasachu e ma onego ulam, kendo en kende e ma onego utine.’ ” (Mathayo 4:10) Onge gima ne nyalo miyo Yesu olam nyasaye machielo. Onge gimoro amora e pinyni ma ne nyalo ywayo Yesu mondo owe winjo Nyasaye kata obed mana loch.

¹⁵ Be Satan ne ool gi temo Yesu? Nodhi adhiya nikech Yesu noriembe. Injili mar Luka wacho ni Jachien “nowere kode nyaka kinde machielo mowinjore.” (Luka 4:13) Kuom adier, Satan ne dhi manyo thuolo mamoko mag temo Yesu nyaka giko ngimane e piny. Muma nyisowa ni ne ‘otem Yesu e yore duto.’ (Jo-Hibrania 4:15) Omiyo, Yesu nodhi nyime bedo motang’, to mano e gima wan be onego watim.

16. Satan temo jotich Nyasaye nade e kindegi, to ere kaka wanyalo kwede?

¹⁶ Satan pod temo jotich Nyasaye e kindegi. Gima lit en ni wan dhano morem kendo mano nyalo miyo walwar e tem e yo mayot. Satan ywayowa kotiyo gi guondo, ng’ayi, kod gombo mar bedo gi loch. Onyalo tiyo gi yore adekgo te koywayowago mondo wamany mwandu! Dwarore ni wakaw thuolo mar nonore wawegi. Ber ka waparo matut weche ma yudore e 1 Johana 2:15-17. Sama watimo kamano, wanyalo penjore ka gombo mag ringruok, gombo mag wang’, kod nyisruok nikech gik ma wan-go, osemiyo hera ma waherogo Wuonwa manie polo ochako dok chien. Onego wapar ni pinyni biro kadho mana kaka jalochne ma en Satan. Weuru wakwed yore duto motemo tiyogo mondo oyondhwa wadonj e richo kendo waluw ranyisi mar jatendwa ma “ne ok otimo richo moro amora.”—1 Petro 2:22.

17. Yesu ne neno nade wach winjo Wuon-gi, to mano nyalo miyo jomoko obed gi paro mane?

¹⁷ Winjo wach oriwo gik mang’eny moloyo mana tang’ gi richo. Kristo noluwo chike duto mag Wuon-gi. Nowacho kama: “Kinde duto atimo gik ma more.” (Johana 8:29) Winjo wach e yo ma kamano nokelo ne Yesu mor mang’eny. Kata kamano, jomoko nyalo wacho ni winjo wach ne ok en gima tek ne Yesu. Giparo ni Yesu nonego owinj mana Jehova kende ma en Nyasaye makare, to wan to chunowa ni wawinj joma nigi teko e wiwa to gin joma orem. Kata kamano, adiera en ni Yesu nowinjo nyaka joma orem ma ne nigi teko e wiye.

18. Ere kaka Yesu noketo ranyisi maber e winjo wach ka ne en rawera?

¹⁸ Ka ne Yesu dongo, ne nyaka owinj jonyuolne ma ne gin Josef kod Maria, kata obedo ni ne gin joma orem. Samoro nonyalo neno nyawo mag jonyuolne, ma en gima nyithindo mang’eny ok nyal neno. To be mano nomiyo ong’anyo ne jonyuolne kokawo okang’ mar nyisogi kaka onego girit joot? Ne ane gima Luka 2:51 wacho kuom Yesu ka ne en jahigni 12. Owacho kama: “Nodhi nyime luwo kaka ne gichike.” Yo ma ne owinjogo jonyuolne keto ranyisi maber ne rowere ma Jokristo ma bende temo matek mondo giwinj jonyuolgi kendo gimigi luor.—Jo-Efeso 6:1, 2.

19, 20. (a) Yesu noyudo pek mage e wi wach winjo dhano morem? (b) Ang’o momiyo Jokristo ma kindegi onego owinj joma tayogi?

¹⁹ Kodok korka wach winjo dhano ma ok kare, Yesu noromo gi tembe moko ma Jokristo madier ma kindegi ok nyal romogo. Tem ane nono kinde matek ma ne Yesu odakie. Kuom kinde malach, Jehova ne opwodho chenro mar lamo mar Jo-Yahudi kaachiel gi hekalu ma ne ni Jerusalem kod chenro mar bedo gi jodolo. Kata kamano, ne idhi jwang’ chenrogo kendo kanyakla mag Jokristo e ma ne dhi kawo kargi. (Mathayo 23:33-38) Gie kindeno, ng’eny jotend din ne puonjo puonj mag miriambo ma ne gigolo kuom Jo-Grik. Mibadhi nopong’o hekalu kendo mano nomiyo Yesu oluongo hekalu ni “rogo mar jomecho.” (Mariko 11:17) Be wachno nomiyo Yesu oweyo dhi e hekalu kod sunagogi? Ooyo! Jehova pod noyie mondo chenrogo odhi nyime. Omiyo, Yesu pod nodhi nyime dhi e nyasi ma ne itimo e hekalu gi sunagogi, nyaka e kinde ma ne Nyasaye okawo okang’.—Luka 4:16; Johana 5:1.

²⁰ Ka Yesu ne winjo wach e kinde ma ne weche tek kamano, donge mano nyiso ni Jokristo madier onego owinj wach moloyo e kindegi? Wadak e kinde mopogore ahinya gi ma ne Yesu odakie nikech ndalowagi e ma ne okor ni ne idhi duok lamo madier. Nyasaye singonwa ni ok obi weyo Satan ochid joma lame gadier. (Isaya 2:1, 2; 54:17) Pod waneno ka gik maricho timore e kanyakla mar Jokristo kendo ji nigi nyawo mopogore opogore. Kata kamano, be gik maricho ma ji timo kata nyawogi onego omi wawe winjo Jehova, ka samoro waweyo dhi e chokruoge mag kanyakla kata wawuoyo marach e wi jodong-kanyakla? Ooyo! Kar mano, onego wariw lwedo joma tayo kanyakla gi chunywa duto. Bende, wanyiso ni wawinjo wach ka wadhi e chokruoge mag kanyakla kod chokruoge madongo kendo tiyo gi puonj manie Muma ma imiyowa kuno.—Jo-Hibrania 10:24, 25; 13:17.

21. Yesu notimo nade ka jomoko ne temo tame mondo kik owinj Nyasaye, to ere kaka wanyalo luwo ranyisine?

²¹ Yesu ne ok oweyo ji mondo omone winjo Jehova kata bed ni ne gin osiepene mogeno. Kuom ranyisi, jaote Petro nonyise ni ok ochuno ni osandre kendo otho. Yesu nodagi paro ma ne Petro omiye kanyise ni okechre owuon, kata obedo ni Petro ne nyise kamano gi chuny maler. (Mathayo 16:21-23) E kindewagi bende, nitie Jokristo moko ma wedegi nyalo temo tamogi mondo kik giluw chike Nyasaye kod puonj manie Muma. Mana kaka jolup Yesu ma ne odak e kinde Jokristo mokwongo, “Nyasaye e ma nyaka wawinj nikech en e jalochwa, kar winjo dhano.”—Tich Joote 5:29.

22. Yesu nochiwo dwoko mar penjo mane, to notimo kamano nade?

²² E odiechieng’ ma Yesu nothoe e ma ne okaloe tem magerie mogik ma ne dhi nyiso ka be en ng’at ma winjo wach. E kinde ma ne weche tekieno, e ma ‘nopuonjre luwo kaka Nyasaye ne chike’ e okang’ mamalo chuth. Notimo dwach Wuon-gi to ok mare owuon. (Luka 22:42) Timo kamano nomiyo oketo ranyisi maber ahinya mar bedo gi tim makare. (1 Timotheo 3:16) Nochiwo dwoko mar penjo moro ma osechando ji kuom kinde malach. Penjono en ni: Be dhano makare nyalo makre gi Jehova kata ka en e bwo tem? Adam gi Hawa ne ok owinjo Jehova. Kata kamano, ka ne Yesu obiro e piny mi owinjo wach nyaka thone, nochiwo dwoko makare mar penjono. Kata obedo ni ne en chuech manie rang’iny mamalo mogik, nodhi nyime winjo Jehova kata ka mano ne nyalo miyo osandre kendo otho tho malit.

23-25. (a) Ere kaka winjo wach otudore gi tim makare? Chiw ane ranyisi. (b) Ang’o ma wabiro nono e sula ma luwo?

²³ Sama wawinjo Jehova, mano nyiso ni wamakore gi tim makare kendo wachiworene gi chunywa duto. Nikech Yesu nowinjo Jehova, nonyiso ni omakre gi tim makare to timo kamano nokelo ber mang’eny ne dhano duto. (Jo-Rumi 5:19) Jehova noguedho Yesu ahinya. Ka waluwo kaka Kristo Jatendwa chikowa, Jehova biro guedhowa. Winjo Kristo kelo “warruok ma nyaka chieng’ ”!—Jo-Hibrania 5:9.

²⁴ E wi mano, makruok gi tim makare kata bedo gi tim matir en gueth. Ngeche 10:9 wacho niya: “Ng’at ma wuotho e tim matir nobed gi kuwe.” Ka tim makare inyalo pim gi ot maduong’ moger gi matafari, kare winjo wach inyalo pim gi matafari motigo e gero odno. Matafari achiel nyalo nenore ka gima onge tich, kata kamano, nitie kama omako. Sama matafari ma kamago oriw kanyachiel, gigero ot maduong’. Ka wawinjo wach pile ka pile kendo higa ka higa, wabedo gi tim makare.

²⁵ Ka wadhi nyime winjo wach, wabiro bedo gi kido machielo ma en sinani. E sula ma luwo, wabiro nono kaka Yesu noketo ranyisi maber e nyiso kidono.