1-3. (a) Yesu noweyo jootene e yo mane, to ang’o momiyo ok wanyal wacho ni noweyogi e yo marach? (b) Ang’o momiyo dwarore ni wang’e gima Yesu osebedo ka timo nyaka ne odog e polo?

 NITIE chwo apar kod achiel ma ochung’ kanyachiel e got moro. Ging’iyo ng’at moro ka gimor. Ng’atno en Yesu ma koro osechier. Kata obedo ni en gi del mar dhano, en e chuech maduong’ie mogik kuom malaike. Yesu ochoko jootene mondo girom kode mogik e Got Zeituni.

² Godno, ma en achiel kuom gode ma nitiere e Hoho mar Kidron kia Jerusalem paro ne Yesu gik mang’eny. E godego e ma nitiere taon mar Bethania kama Yesu nochieroe Lazaro. Jumbe manok mokalo, Yesu nodonjo Jerusalem koa Bethfage ma ni machiegni kanyo, kendo ji ne pake sama nodonjo. Nenore ni puodho mar Gethsemane yudore Got Zeituni, kama chuny Yesu nochandoree kuom seche moko ka ne pok omake. E got achiel achielno e ma Yesu ikore mondo owe osiepene ma nogeno ahinya kod jolupne. Wechene ma nowacho ka pok odhi e polo gin weche mang’won. Jootene ochung’ kendo ging’iyo Ruodhgi kaka dhi e polo. Gikone, boche polo ime kendo koro jootene ok nyal nene.—Tich Joote 1:6-12.

³ Be litni ni koro Yesu weyo jootene? Ok onego iwinj kamano, nikech malaike ariyo paro ne jootego ni wach Yesu ok orumo gi kanyo. (Tich Joote 1:10, 11) Dhine e polo en mana chakruok mar weche mathoth. Wach Nyasaye nyisowa maler gima timore ne Yesu bang’ dhi e polo. Puonjruok e wi ngima Yesu bang’ wuok e piny en gima dwarore ahinya. Nikech ang’o? Par ane weche ma ne Yesu onyiso Petro kowacho niya: “Dhi nyime luwa.” (Johana 21:19, 22) Waduto dwarore ni waluw chikno, ok mana dichiel ka dichiel to e ngimawa duto. Mondo watim mano, dwarore ni wang’e ni ruodhwa timo ang’o gie sani, kod migepe ma oseyudo nyaka ne odhi e polo.

4. Ere kaka Muma nonyiso motelo gik ma ne dhi timore e polo bang’ ka Yesu osedok kuno?

⁴ Muma ok nyiswa yo ma norwakgo Yesu kod mor ma nobetie ka nodok e polo. Kata kamano, Muma nosewacho chon gima ne dhi timore ka Yesu odok kuno. Kuom higni mokalo 1,500, Jo-Yahudi nosebedo ka timo nyasi moro makende. Dichiel e higa, jadolo maduong’ ne donjoga Ka Maler Moloyo e hekalu, mondo okir remb misango ma ne igologa e Odiechieng Pwodhruok e nyim sandug singruok. Chieng’no, jadolo maduong’ ne timoga tich ma onego bed ni Mesia timo. Ka ne Yesu odok e polo, nochopo wechego duto kendo notimo kamano dichiel ma ok bi nwo kendo. Nochung’ e nyim Jehova ma en kama ler mogik kendo chiwo nengo mar misango mar rawar. (Jo-Hibrania 9:11, 12, 24) Be Jehova noyie gi nengo mar misangono?

5, 6. (a) Gin ang’o ma nyiso ni Jehova norwako nengo mar rawar ma Kristo nochiwo? (b) Gin jomage ma rawar konyo, to okonyogi e yo mane?

⁵ Wayudo dwoko ka wanono gik ma notimore e polo ka Yesu osedok kuno. Grup moro matin mar Jokristo ma dirom 120 nochokore Jerusalem e ot man malo. Mapiyo nono, ne gichako winjo koko moro machal gi yamo ma kudho matek kopong’o kanyo. Gik ma chalo ligek mach maliel nopiyo e wi ng’ato ka ng’ato, kendo roho maler nopong’ogi ma gichako wuoyo gi dhok mopogore opogore. (Tich Joote 2:1-4) Gima notimoreno nonyiso ni onyuol oganda manyien, tiende ni Israel mar roho, ma en “oganda moyier” kendo “dolo mar joka ruoth” ma ne dhi timo dwach Nyasaye e piny. (1 Petro 2:9) Nonenore maler ni Jehova Nyasaye noyie gi nengo mar misango ma ne Yesu ochiwo. Roho ma ne ool kuom Jokristogo en achiel kuom gueth ma ne obiro nikech misango mar rawar.

⁶ Chakre kindeno, rawar ma ne Kristo ochiwo osekelo gueth mathoth ne jolupne e piny mangima. Rawar ma ne Kristo ochiwono konyowa bed ni wan e “kueth matin” mar jokristo mowal ma biro locho gi Kristo e polo, kata wan e kind “rombe mamoko,” ma biro dak e bwo loch Kristo e pinyka. (Luka 12:32; Johana 10:16) Rawarno e ma miyo wabedo gi geno madier kendo kokalo kuome iweyonwa richowa. Wanyalo bedo gi chuny maler kendo bedo gi geno mar kinde ma biro, tek mana ni wadhi nyime “nyiso yie” kuom misango mar rawar kendo luwo Kristo pile ka pile.—Johana 3:16.

7. Nomi Yesu teko mane bang’ dok e polo, to ere kaka inyalo nyiso ni iriwe lwedo?

⁷ Yesu osebedo ka timo ang’o e polo nyaka nodog kuno? En gi teko mang’eny. (Mathayo 28:18) Jehova noyiere mondo obed wi kanyakla mar Jokristo, kendo osebedo ka otimo migawono e yo maber ahinya. (Jo-Kolosai 1:13) Mana kaka nokor, Yesu oseyiero chwo moko mondo orit rombene. (Jo-Efeso 4:8) Kuom ranyisi, noyiero Paulo mondo obed “jaote moor ir ogendni,” mondo oland wach maber kendo tero wach maberno nyaka kuonde maboyo. (Jo-Rumi 11:13; 1 Timotheo 2:7) E giko higni mag 100, Yesu nochiwo ote mag pwoch kod siem, kendo norieyo kanyakla abiriyo man Rumi e provins mar Asia. (Fweny, sula 2-3) Be iyie ni Yesu e wi kanyakla mar Jokristo? (Jo-Efeso 5:23) Mondo idhi nyime luwo Yesu, dwarore ni idhi nyime luwo kaka itayi, kendo iti kanyachiel gi kanyaklau.

8, 9. En teko mane ma ne omi Yesu e higa mar 1914, to mano mulo nade yiero ma watimo?

⁸ Nomi Yesu teko momedore e higa mar 1914. E higano, Jehova noyiere kaka Ruoth e Pinyruodh Mesia. Ka ne Yesu ochako locho, “lweny ne omuoch e polo.” Mano nokelo ang’o? Satan gi jochiendene nowit e piny, kendo mano nokelo chandruoge mang’eny e piny. Gik ma timore ne dhano moriwo lwenje, mahundu, tuoche, yiengni mag piny, kod kech, nyiso maler ni Yesu locho e polo. Satan pod e “jaloch mar pinyni” kendo “odong’ mana gi kinde manok.” (Fweny 12:7-12; Johana 12:31; Mathayo 24:3-7; Luka 21:11) Kata kamano, Yesu omiyo joma wuok e ogendni duto thuolo mar yie gi lochne.

⁹ Dwarore ni wariw lwedo Ruoth ma Mesia. E yiero ma watimo pile ka pile, onego wanyis ni watimo gik ma moro Mesia, to kik watim dwach pinyni. Sama “Ruodh ruodhi kendo Jaloch manie wi joloch” nono joma nie piny, nitie gik ma more gi ma ok more. (Fweny 19:16) Nikech ang’o?

10. Yesu en ng’at ma chalo nade, to ang’o ma wang’o iye?

¹⁰ Ruodhwa mor mana kaka Wuon mare. (1 Timotheo 1:11) Ka ne Yesu nie piny, ne ok en ng’at ma manyo ketho kuom ji kata ng’at moro ma chunye tek. Kata kamano, nitie gik ma timore e piny e kindegi ma ok more. Nenore ni riwruoge mag dinde mag miriambo ma wuondore ni tiyone wang’o iye ahinya. Nokoro kama: “Kik upar ni ji duto ma luonga ni, ‘Ruoth, Ruoth,’ e ma nodonj e Pinyruodh polo, to mana jo ma timo dwaro mar Wuora manie polo e ma nodonji. Ji mang’eny nowachna chieng’no niya: ‘Ruoth, Ruoth, donge ne . . . watimo tije mang’eny madongo e nyingi?’ To anawachnegi niya: ‘Ok nang’eyou ngang’! Auru e nyima, un jo ma timo richogi.”—Mathayo 7:21-23.

11-13. Ang’o momiyo ji nyalo wuoro ka giwinjo weche ma Yesu tiyogo kowuoyo kuom joma tiyo gi nyinge e “timo tije mang’eny madongo,” to ang’o momiyo iye wang’? Chiw ane ranyisi.

¹¹ Thoth joma luongore ni Jokristo e kindegi nyalo wuoro wechego. Ang’o momiyo Yesu ne nyalo tiyo gi weche mager kaka mago e kwedo joma ne timo ‘tije mang’eny kendo madongo’ e nyinge? Dinde ma luongore ni Jokristo oseloso riwruoge mang’eny, gisekonyo joma odhier, gisegero skunde gi osiptende, kendo gisetimo tije mang’eny. Ne ane ranyisi ma luwoni mondo ing’e gimomiyo Yesu ok mor kodgi.

¹² Dichwo moro gi jaode dwaro dhi e wuoth moro. Ok ginyal dhi gi nyithindgi, omiyo gimanyonegi japidi. Ginyiso japidino niya: “Rit nyithindwa maber. Ne ni gichiemo, giler, kendo kik gimoro amora hinygi.” Kata kamano, ka giduogo, giyudo ka nyithindgi odhero, kech kayogi, gituo, kendo gilich. Giywak ka giluongo japidi, to onge ng’at ma dwokogi. Nikech ang’o? Nikech japitgi oidho ngas kendo odich olwoko dirisni. Jonyuolgo igi owang’ gi japidi kendo gipenje gima otimore. Japidino dwoko niya: “Ne ane uru tich ma asetiyo! Donge dirisnigi ler? Naloso nyaka ot bende. Donge gigi te atimo mana nikech un?” Be jonyuolgo biro winjo maber? Ooyo! Jonyuolgo ne ok okwaye ni otim tijego; ne gidwaro mana ni orit nyithindgi maber. Igi wang’ matek nikech japidino ok owinjogi.

¹³ Wanyalo pimo dinde mag miriambo gi japidino. Yesu noweyo ne joma tayo jolupne ting’ mar rito rombene ka gipuonjogi Wach Nyasaye kendo konyogi mondo gisik ka giler e nyim Nyasaye. (Johana 21:15-17) Kata kamano, dinde mag miriambo ok oseluwo wachno kata matin. Gisemiyo ji obedo gi kech mar Wach Nyasaye, gisechocho ji gi puonj mag miriambo kendo ok gipuonjgi kata adiera mag mise ma yudore e Wach Nyasaye. (Isaya 65:13; Amos 8:11) Kata obedo ni dindego osetemo loso piny mondo obed kama ber, osenenore ayanga ni ok gitim gik moko kaka Yesu nochiko. Pinyni bende chalo gi ot ma oseketne alama ma nyiso ni ibiro kethe! Wach Nyasaye nyisowa maler ni piny ma Satan oteloeni ibiro keth kiny kiny kae.—1 Johana 2:15-17.

14. En tich mane ma moro Yesu e kindegi, to nikech ang’o?

¹⁴ Nyaka bed ni Yesu mor ahinya ka en e polo sama oneno ka ji milionde timo tich ma noweyo ka ne pok owuok e piny, mar loko ji obed jopuonjrene. (Mathayo 28:19, 20) Mano en thuolo makende mar miyo Ruoth ma en Mesia obed mamor! Wang’aduru ni ok wabi weyo konyo “jatich mogen kendo mariek.” (Mathayo 24:45) Mopogore gi jotend dinde mag miriambo, grup matin mar owete mowal osenyiso ni giluwo chik ma ne Yesu oweyo kuom tayo tij lendo kendo pidho rombe mag Kristo.

15, 16. (a) Yesu neno nade joma ok nyis hera e kindegi, to wang’eyo mano nade? (b) Ang’o momiyo Yesu ok mor gi dinde mag miriambo?

¹⁵ Wan gadier ni Ruoth okecho sama oneno ka joma onge hera opong’o piny sani. Wanyalo paro kaka Jo-Farisai ne okwedo Yesu ka ne ochango ji chieng’ Sabato. Chunygi ne tek ahinya kendo ne giketo mana pachgi e yo ma ne gilokogo Chike Musa kaluwore gi dwachgi. Honni ma ne Yesu otimo ne okelo ne ji mathoth ber! Honnigo nomiyo gibedo mamor, giyudo yueyo, kendo yiegi obedo motegno. Kata kamano, jotend dinde to ne ok mor. Yesu ne neno nade jotend dindego? Kinde moro ‘nong’iyo koni gi koni ka en gi mirima, kowinjo malit ahinya nikech chunygi ne tek.’—Mariko 3:5.

¹⁶ E kindegi, Yesu neno gik maricho moloyo ma noneno e kinde ma ne en e pinyka, kendo gimiyo owinjo “malit ahinya.” Jotend dinde mag miriambo omakre mana gi chike mag ogendni kod chike ma ok luwre gi Ndiko. E wi mano, Wach maber mar Pinyruodh Nyasaye ma ilando wang’o igi. Kuonde mang’eny e piny, jotend din osesiayo ji mondo osand Jokristo ma lando ote ma Kristo noweyo. (Johana 16:2; Fweny 18:4, 24) E wi mano, jotend dindego osejiwo jolupgi mondo odhi e lweny kendo nego jomamoko ka gima timo kamano biro moro Kristo!

17. Ere kaka jolup Yesu madier moro chunye?

¹⁷ Mopogore gi jogo, jolup Yesu madier to temo mondo giher jowetegi. Gitemo mondo giland wach maber ne “ji duto,” mana kaka Yesu notimo. (1 Timotheo 2:4) Hera ma ginyiso jowetegi en hera makende; nikech hera e ma fwenyo jolup Yesu madier. (Johana 13:34, 35) Sama ginyiso Jokristo wetegi hera kendo gimiyogi luor, ginyiso ni giluwo Yesu gadier kendo gimiyo Mesia bedo mamor!

18. Gin ang’o ma nyalo miyo Ruodhwa kik bed mamor, to ere kaka wanyalo more?

¹⁸ Onego waket e paro ni Ruodhwa ok bed mamor sama jolupne oweyo dhi nyime nano, giweyo hera ma giherogo Jehova odok chien, kendo chunygi onyosore ma giweyo tiyone. (Fweny 2:4, 5) Kata kamano, Yesu mor gi joma nano nyaka giko. (Mathayo 24:13) Omiyo, watimuru duto ma wanyalo, kendo wapar chik ma Yesu nomiyowa ma wacho niya: “Dhi nyime luwa.” (Johana 21:19) We wane ane gueth ma Ruoth ma Mesia biro kelo ne joma onano nyaka giko.

19, 20. (a) Luwo Yesu biro miyowa gueth mage e kindegi? (b) Ere kaka luwo Kristo nyalo konyowa tieko gombo ma wan-go mar bedo gi ng’at ma waluongo ni wuoro?

¹⁹ Luwo Yesu e gima nyalo kelonwa gueth mathoth gie sani. Ka wayie ni Kristo obed Ruodhwa, waluwo kaka otayowa, kendo waluwo ranyisine, wabiro yudo mwandu ma ji manyo e pinyni to ok giyud. Ibiro guedhwa gi tich ma miyo ngimawa pong’ gi mor, wabiro bedo e riwruok mar owete ma ji oheroree, wabiro bedo gi chuny maler, kendo bedo gi kuwe. E yo machuok, wabiro bedo gi ngima mamor kendo mopong’ gi kuwe. To pod nitie gueth momedore ma pod wabiro yudo.

²⁰ Jehova ochiwo Yesu kaka “Wuoro Mosiko” ne joma nigi geno mar dak e piny nyaka chieng’. Yesu okawo kar wuonwa maduong’ ma en Adam, ma ne okelo ne kothe masiche. (Isaya 9:6, 7) Ka wayie mondo Yesu obed ‘Wuonwa Mosiko,’ kendo wanyiso yie kuome, wabedo gadier ni wabiro yudo ngima mochwere. Mopogore gi mano, wamedo sudo machiegni gi Jehova Nyasaye. Mana kaka waseneno, temo matek mondo waluw Yesu pile ka pile e yo maduong’ ma wanyalo nyisogo ni waluwo chik ma wacho niya: “Luwuru tim Nyasaye, kaka nyithindo moher.”—Jo-Efeso 5:1.

21. Ere kaka Jokristo madier nyiso ler e piny mopong’ gi mudhoni?

²¹ Wan gi thuolo makende mar luwo Yesu kaachiel gi Wuon-gi Jehova. Mano miyo warieny kaka ler. E piny mopong’ gi mudhoni kama Satan wuondoe ji mang’eny kendo giluwo kido mage, wan Jokristo madier, wanyiso ler e yore mopogore opogore kaka ler mar adiera, ler mar bedo gi kido mag Jokristo, ler ma kelo mor, kuwe, kod hera madier. E wi mago, wasudo machiegni gi Jehova, to mano e gima duong’ ma chuech moro amora ma riek nyalo gombo timo.

22, 23. (a) Gin gueth mage ma joma odhi nyime luwo Yesu biro yudo? (b) Ang’o ma onego wang’ad mar timo?

²² Tem ane paro gima Jehova biro timoni kinde ma biro kokalo kuom Ruoth ma Mesia. Machiegnini, ruodhno biro yawo lweny mondo otiek Satan kod pinye marachni. Wan gadier ni Yesu biro locho! (Fweny 19:11-15) Bang’ mano, Kristo biro chako locho kuom Higni Aluf Achiel e wi piny. Nikech misango mar rawar, sirkal ma nie polono biro kelo gueth ne jogo duto ma omakore gi Jehova kendo miyo gibed joma kare chuth. Tem ane paro ka ingima ka siling’, itin kendo itegno, kendo utiyo ka umor kanyachiel gi jomamoko mondo ulos pinyni obed paradiso! Bang’ Higni Aluf Achiel, Yesu biro dwoko ne Wuon mare loch. (1 Jo-Korintho 15:24) Ka idhi nyime luwo Kristo kendo imakori kode, ibiro yudo gueth ma tek pimo, tiende ni, “thuolo ma nigi duong’ mar bedo nyithind Nyasaye”! (Jo-Rumi 8:21) Wabiro yudo gueth mabeyo ma Adam gi Hawa ne olalo. Nyithind Jehova manie pinyka ibiro gony nyaka chieng’ kuom tuech ma ne Adam oketogie mar bedo gi richo. Kuom adier, “kata mana tho ok nobedie kendo.”—Fweny 21:4.

²³ Rawera ma jatelo kendo ma ne nigi mwandu ma ne wawuoyo kuome e Sula Mokwongo, notamore gwel makende ma ne Yesu ogwelego ka wacho niya: ‘Bi ibed jalupna.’ (Mariko 10:17-22) In to kik itim gima kamano! Rwak gwel ma Yesu gweligo kimor kendo ka in gi ilo. Ng’ad e chunyi ni ibiro dhi nyime nano, kiluwo Jakwath Maber pile ka pile kod higa ka higa, mondo idag kendo ine kaka Yesu chopo dwach Jehova duto ne dhano!