1-4. (a) Ang’o ma notimore sama Pilato nochiwo Yesu ne oganda moro ma igi nowang’ ma nochung’ oko mar od gavana? (b) Yesu notimo ang’o sama ne isande malit, to mano miyo wapenjore penjo mage madongo?

 GAVANA mar Jo-Rumi miluongo ni Pontio Pilato ne ogolo Yesu Kristo oko ne oganda moro ma ne igi owang’. Ogandano ne ochokore e dalane e odiechieng Pasaka ma higa mar 33 kowacho kama: “Neuru ma e ng’atno.” (Johana 19:5) Ndalo matin motelo, ji ne opako Yesu ka girwake gi mor sama nodonjo Jerusalem kaka Ruoth ma Nyasaye oyiero. Kata kamano, e otienoni, oganda neno Yesu e yo mopogore ahinya.

² Norwakne Yesu law ma rajamna ma ne irwakoga gi jotelo kendo ne osidhne osimbo e wiye. Kata kamano, ne orwakne lawno bang’ ka osechwade malit kendo dende chuer remo. Osimbono nolos gi kuthe kae to ochuo e wiye ma koro ne chuer remo. Notimne kamano ka ijare nikech nowacho ni en ruoth. Jatend jodolo e ma ne osiayo ji mondo okwed jal ma ne ochung’ e nyimgino. Jodologo ne kok kama: “Gure! Gure!” Oganda ma bende ne dwaro ni onege ne okok kama: “Onego otho.”—Johana 19:1-7.

³ Yesu nonano e bwo masichego ka en gi chir kendo ok nong’ur kata matin. a Noikore tho. Bang’e e odiechieng Pasakano, noyie mondo otho tho malit e yadh sand.—Johana 19:17, 18, 30.

⁴ Yesu nochiwo ngimane konyisogo ni en osiep jolupne. Ne owacho kama: “Onge ng’at ma nigi hera maduong’ ma loyo ma: ni ng’ato chiwo ngimane nikech osiepene.” (Johana 15:13) Mano miyo wabedo gi penjo moko madongo. Be ne ochuno ni Yesu osandre malit kamano ma gikone otho? Ang’o momiyo ne oikore timo kamano? To wan kaka osiepene kendo jolupne, ere kaka wanyalo luwo ranyisine?

5. Ere kaka Yesu ne ong’eyo tembe ma ne orite?

⁵ Kaka Mesia ma ne okor wachne, Yesu nong’eyo gik ma ne orite. Nong’eyo weche mang’eny ma ne okor e Ndiko mag Dho-Hibrania ma ne nyiso maler ni Mesia ne nyaka sandre kendo tho. (Isaya 53:3-7, 12; Daniel 9:26) Nosebedo ka oiko jopuonjrene ne tembe ma ne orite. (Mariko 8:31; 9:31) Ka ne en e yo kodhi Jerusalem mondo otim Pasakane mogik, ne onyiso jootene achiel kachiel niya: “Wuod dhano ibiro chiw e lwet jotend-jodolo gi jondiko. Gining’adne buch tho kendo ginichiwe e lwet ogendni mamoko, kendo jogo biro jare, gibiro ng’ulo olaw kuome, gibiro chwade, kendo gibiro nege.” (Mariko 10:33, 34) Wechego ne otimore adier. Mana kaka waseneno, ne ojar Yesu, ne ong’ul kuome olaw, nochwade, kendo ne onege.

6. Ang’o momiyo Yesu ne nyaka sandre ma otho?

⁶ To ang’o momiyo ne dwarore ni Yesu osandre mi otho? Nitie weche moko madongo ma ne omiyo mano otimore. Mokwongo, kuom makore gi Jehova, Yesu ne dhi nyiso ni omakore gi tim matir kendo oriwo lwedo ratiro ma Jehova nigo mar locho. Par ni Satan ne ohango ne dhano wach ni gitiyo ne Nyasaye nikech gik ma Nyasaye miyogi. (Ayub 2:1-5) Nikech Yesu nosiko komakore gi Jehova “nyaka e tho . . . e yadh sand,” nochiwo dwoko makare chuth e wi miriambo ma Satan ne owacho. (Jo-Filipi 2:8; Ngeche 27:11) Mar ariyo, bedo ni Mesia nosandore mi otho ne dhi miyo owe ne dhano mamoko richogi. (Isaya 53:5, 10; Daniel 9:24) Yesu ne ‘ochiwo ngimane mondo owar ji mang’eny,’ to mano ne oyawonwa thuolo mar bedo gi winjruok maber gi Nyasaye. (Mathayo 20:28) Mar adek, nikech ne onano e pek duto kod sand duto, Yesu ‘nosetem e yore duto mana kaka wan.’ Omiyo, en e Jadolo Maduong’ “ma kechowa e nyawowa.”—Jo-Hibrania 2:17, 18; 4:15.

7. Ang’o ma Yesu noweyo mondo obi e pinyka?

⁷ Mondo wane maler gima Yesu noikore timo, par ane wachni: En ng’ano ma nyalo weyo joode gi dalane kae to odhi e piny ma wendo kong’eyo maler ni jopinyno biro kwede, gibiro jare, kendo gibiro sande, kae to gikone gibiro nege? Koro ne ane gi ma Yesu ne otimo. Ka pok nobiro e piny, ne en gi migawo makende e bath Wuon-gi ka en e polo. To e ma Yesu noyie wuok e polo mondo obi e piny kaka dhano. Nobiro e piny kong’eyo ni ji mang’eny ne dhi kwede, ne idhi sande, ne idhi jare, kendo ne odhi tho tho malit. (Jo-Filipi 2:5-7) Ang’o ma nochwalo Yesu kawo okang’ ma kamano?

8, 9. Ang’o ma nochwalo Yesu mondo ochiw ngimane?

⁸ Gimachielo ma nochwalo Yesu, en hera ma ne oherogo Wuon-gi. Yo ma ne Yesu onanogo nonyiso maler ni nohero Jehova. Herano nomiyo Yesu okedo ne nying Wuon-gi. (Mathayo 6:9; Johana 17:1-6, 26) Gima duong’ ma ne Yesu dwaro en ni ogol miriambo duto ma ne osewach e wi Wuon-gi. Yesu noneno ni en thuolo makende mondo osandre kokedo ne tim makare. Nong’eyo ni makruok gi tim makare biro miyo nying Wuon-gi obed maler.—1 Weche mag Ndalo 29:13.

⁹ Gimachielo bende ma nomiyo Yesu oyie tho en nikech nohero dhano. Hera ma noherogo dhano nochakore e kinde ma ne ichueyoe dhano. Higni mang’eny ka pok Yesu obiro e piny, Muma nyiso ni ‘ne omor ahinya gi yawuot dhano.’ (Ngeche 8:30, 31) Herano nonenore maler ka ne en e piny. Mana kaka ne waneno e sula adek mokalo e bugni, Yesu nohero dhano duto, to ahinya ahinya jolupne. Kata kamano, e dwe mar Nisan 14, higa mar 33 nochiwo ngimane nikech wan. (Johana 10:11) Onge yo machielo ma ne onyalo nyisogo ni oherowa moloyo mano. Be onego waluw ranyisine? Ee, Muma chikowa ni watim kamano.

10, 11. En chik mane manyien ma Yesu nomiyo jolupne, chikno oriwo timo ang’o, to ang’o momiyo dwarore ni mondo waluw chikno?

¹⁰ E otieno mogik ka ne pok Yesu otho, nonyiso jopuonjrene ma ne ni machiegni kode niya: “Amiyou chik manyien, ni ubed gi hera e kindu; mana kaka aseherou, un bende herreuru e kindu. Ma e ma nomi ji duto ong’e ni un jopuonjrena ka un gi hera e kindu uwegi.” (Johana 13:34, 35) Ang’o momiyo bedo gi ‘hera e kindwa’ iluongo ni “chik manyien”? Chik Musa nosegawacho niya: “Nyaka iher wadu kaka iherori iwuon.” (Tim Jo-Lawi 19:18) Kata kamano, chik manyien ne dwaro ni wanyis hera e okang’ momedore, tiende ni waikre tho ne jowetewa nikech waherogi. Yesu nonyiso mano maler ka nowacho niya: “Ma e chikna, ni mondo uherru ng’ato gi ng’ato mana kaka aseherou. Onge ng’at ma nigi hera maduong’ ma loyo ma: ni ng’ato chiwo ngimane nikech osiepene.” (Johana 15:12, 13) Ne chalo ka gima chik manyienno wacho kama: “Her jomoko ok kaka iherori iwuon to moloyo kaka iherori.” Ngima Yesu kod thone nonyiso mano e yo maler.

¹¹ Ang’o momiyo dwarore ahinya ni waluw chik manyienni? Par ni Yesu nowacho niya: “Ma [tiende ni hera ma ng’ato oyie chiwore tho ne nyawadgi] e ma nomi ji duto ong’e ni un jopuonjrena.” Hera ma kamano e ma fwenyowa kaka Jokristo madier. Wanyalo pimo hera ma kamano gi baj ma ng’ato rwako. Joma dhiga e chokruoge madongo mitimo higa ka higa gi Joneno mag Jehova rwakoga baj. Bajno konyo jomamoko fwenyo nying ng’at morwake kod kanyakla moaye. E yo ma kamano, hera ma ng’ato oyie chiwo ngimane ne nyawadgi inyalo pim gi baj ma ifwenyogo Jokristo madier. E yo machielo, hera ma waherogo jowetewa onego onere ayanga kaka ranyisi kata baj ma nyiso jomamoko ni wan jolup Kristo madier. Ng’ato ka ng’ato kuomwa onego openjre niya, ‘Be anyiso hera ma kamano e ngimana?’

12, 13. (a) Wanyalo yie timo ang’o mondo wanyis ni wahero Jokristo wetewa? (b) Hera ma ne Yesu owuoyoe tiende en ang’o?

¹² Kaka jolup Yesu onego waher jomoko kaka noherogi. Mano tiende ni onego wayie tuonore gik moko nikech Jokristo wetewa. Onego waikre tuonore gik moko e okang’ ma romo nade? Muma nyisowa niya: “Koro waseng’eyo hera kokalo kuom wachni, ni jalo ne otho kochiwo ngimane nikech wan, omiyo wan bende onego wachiw ngimawa ne owetewa.” (1 Johana 3:16) Mana kaka Yesu, wan bende onego waikre tho ne jowetewa ka mano dwarore. E kinde akwede onego waikre chiwo ngimawa kar ndhogo Jokristo wetewa kendo keto ngimagi kama rach. E pinje ma ibwono ji nikech pien dendgi, waikore chiwo ngimawa ne owetewa kata obedo ni pien dendgi kata oganda ma giaye opogore gi magwa. Ka ogendni odhi kedo e lweny, wayie mondo otuewa e jela kata onegwa kar kawo gige lweny mondo waneggo Jokristo wetewa kata jomamoko.—Johana 17:14, 16; 1 Johana 3:10-12.

¹³ Bedo moikore tho ne Jokristo wetewa ok e yo kende ma wanyalo nyisogo hera ma ne Yesu wuoyoe. Kiwacho adier, Jokristo matin ahinya e ma nyalo yudore e chal ma dwaro ni gitim kamano. Kata kamano, ka wanyalo yie tho ne Jokristo wetewa, donge mano nyiso ni wanyalo tuonore gik matindo tindo mondo wakonygi? Bedo gi kit hera ma ne Yesu owuoyeno miyo wayie weyo timo gik ma morowa wawegi mondo watim gik ma moro Jokristo wetewa. Waketo dwachgi kod gik ma nyalo konyogi obed motelo ne mekwa. (1 Jo-Korintho 10:24) Wanyalo nyiso e yore mage ni wan gi kit hera ma kamano?

14. (a) Gin gik mage ma samoro dwarore ni jodongo otim? (b) Inenoga nade jodong-kanyakla ma tiyo matek e kanyaklau?

¹⁴ Jodong-kanyakla tuonore gik mang’eny mondo ‘gikwa kueth’ mar Nyasaye. (1 Petro 5:2, 3) Mopogore gi rito joutegi, nyalo dwarore ni giti gi thuologi e odhiambo kata giko juma mondo gilo dije mag kanyakla moriwo iko chokruoge, timo limbe mag kwath, kata bedo e komiti mar yalo bura. Ng’eny jodongo chiworega e yore momedore mondo gitim tije motudore gi chokruoge madongo mag Joneno, bedo jokanyo mag Komiti Matudore gi Osiptende, Grup Mowal ne Limo Jotuwo, kod Komiti Mochung’ ne Tije Gedo e Alwora. Wigi ok wil ni sama gitiyo gi thuologi, tekogi, kod mwandugi e rito rombe mag kanyakla ginyiso hera mar chiwruok. (2 Jo-Korintho 12:15) Jehova kaachiel gi kanyakla mor gi kinda ma gitimo.—Jo-Filipi 2:29; Jo-Hibrania 6:10.

15. (a) Moko kuom gik ma mond jodongo tuonore gin mage? (b) Ineno nade mon ma riwo lwedo chwogi e konyo kanyakla?

¹⁵ To nade mond jodongo? Donge gin be gichiwore sama chwogi chiwore ne kanyakla? Kiwacho adier, mon-gi chiwore nikech chwogi chiwore timo tije mag kanyakla e thuolo ma dine gibedogo gi joutegi. Par bende mond jorit-alwora ma riwo chwogi lwedo ka gia e kanyakla achiel ka gidhi e machielo, kendo ka gia e alwora achiel ka gidhi e machielo. Giyie weyo utegi giwegi kendo samoro chuno ni ginind e otanda mopogore juma ka juma. Mon ma keto dwaro mag kanyakla motelo ne maggi onego opwo ahinya nikech hera mar chiwruok ma ginyiso.—Jo-Filipi 2:3, 4.

16. Jonyuol ma Jokristo timoga ang’o ne nyithindgi?

¹⁶ Ere kaka wanyalo nyiso hera mar chiwruok e ot? Un jonyuol, otuonoru gik mang’eny mondo upidh nyithindu “ka urieyogi kendo kupuonjogi kaka Jehova dwaro.” (Jo-Efeso 6:4) Nyalo bedo ni utimo tije matek kuom seche mang’eny mondo uchiw chiemo, kar dak, kod lewni ne nyithindu. Samoro nyalo chuno ni utuonru gik moko mondo nyithindu oyud gik mochuno e ngima. Bende, utiyo gi thuolou mathoth mondo upuonjru gi nyithindu, udhi kodgi e chokruoge mag Jokristo kod e tij lendo. (Rapar mar Chik 6:6, 7) Hera mar chiwruok ma unyiso moro Jehova, ma en e jachak ngima mar joot kendo mano nyalo miyo nyithindu oyud ngima ma nyaka chieng’.—Ngeche 22:6; Jo-Efeso 3:14, 15.

17. Ere kaka chwo ma Jokristo nyalo nyiso ni ok giherore giwegi mana kaka Yesu?

¹⁷ Un chwo, unyalo timo ang’o mondo unyis hera mar chiwruok kaka Yesu nonyiso? Muma chiwo dwoko kowacho niya: “Un chwo, dhiuru nyime hero mondeu, mana kaka Kristo bende nohero kanyakla mi nochiworene.” (Jo-Efeso 5:25) Mana kaka waseneno, Yesu nohero jolupne ahinya moyie thonegi. Dichwo ma Jakristo luwo ranyisi mar Yesu, ma “ok notimo mana gik ma more en owuon.” (Jo-Rumi 15:3) Dichwo ma kamano, keto dwach chiege kod gik ma moro chiege obed motelo ne meke. Ok otuere e paro mong’ado, kendo oyie tur ka po ni onge ndiko moro mokethi. Dichwo ma nyiso hera ma kamano moro Jehova kendo chiege kod nyithinde here kendo miye luor.

18. Ang’o ma chwalowa mondo waluw chik manyien mar hero jowetewa?

¹⁸ Luwo chik manyien mar hero jowetewa ok en gima yot timo, kata kamano, nitie gik ma jiwowa timo kamano. Paulo nondiko niya: “Hera mar Kristo chwalowa, nikech ma e gima waseng’ado, ni ng’ato achiel ne otho ne ji duto . . . , kendo ne otho ne ji duto mondo jo mangima kik dhi nyime bedo mangima ne dwachgi giwegi, to ne dwach jalo ma ne othonegi, kendo ma nochier.” (2 Jo-Korintho 5:14, 15) Nikech Yesu nothonwa, donge mano onego omi wadag e yo modwaro? Wanyalo timo kamano kuom luwo ranyisi ma noketo mar nyiso hera mar chiwruok.

19, 20. En mich mane makende ma Jehova omiyowa, to ere kaka wanyalo nyiso ni wayie gi michno?

¹⁹ Yesu ne ok med chumbi ka ne owacho niya: “Onge ng’at ma nigi hera maduong’ ma loyo ma: ni ng’ato chiwo ngimane nikech osiepene.” (Johana 15:13) Bedo moikore chiwo ngimane nikech wan, e yo maduong’ie mogik ma nonyisogo ni oherewa. Gima iwuoro en ni nitie ng’at machielo ma oherowa moloyo. Yesu nolero niya: “Nimar Nyasaye nohero piny ahinya mi nochiwo Wuode ma miderma, mondo ng’at ma nyiso yie kuome kik kethi, to obed gi ngima ma nyaka chieng’.” (Johana 3:16) Nyasaye noherowa ahinya to mano e momiyo nochiwo Wuode kaka rawar, to mano miyo inyalo gonywa a e tuech mar richo kod tho. (Jo-Filipi 1:7) Rawar en mich maduong’ ahinya mowuok kuom Jehova. Kata kamano, ok ochunwa mondo wayie gi michno.

²⁰ Wan e ma wayiero ni wabiro yie gi michno kata ooyo. E yo mane? Watimo mano ka ‘wanyiso yie’ kuom Wuode. Kata kamano, wacho awacha ni wan gi yie ok oromo. Wanyiso yie kokalo kuom timbewa. (Jakobo 2:26) Wanyiso ni wayie kuom Yesu ka waluwe pile ka pile. Timo kamano biro kelonwa gueth mogundho sani kod kinde ma biro mana kaka sula mogik mar bugni biro lero.