1-3. (a) Japur timo nang’o sama cham ochiek ahinya ma ok onyal kayo kende? (b) En chal mane ma Yesu noyudoree e higa mar 33, to en okang’ mane ma nokawo?

 JAPUR oyudore e chal moro matek. Dweche moko motelo, nopuro puodho mokomo kodhi. Norito moneno kaka gitwi kendo koro omor neno ka gisetegno. Kinda ma ne otimo ok odhi nono nikech kinde keyo koro osechopo. Cham ochiek ahinya ma ok onyal kayo kende. Mondo olo chandruogno, ondiko jomoko kendo oorogi e puothene mondo gikonye kayo chamgo. Kata kamano, en gi thuolo machuok mar keyo.

² Yesu noyudore e chal ma kamano bang’ chier e higa mar 33. E kinde ma nolendo e pinyka, nopidho kodhi mag adiera. Koro en kinde keyo kendo cham odhuro. Joma orwako wach onego okony mondo obed jolup Kristo. (Johana 4:35-38) Yesu kawo okang’ mane? Ka en e got Galili ka pok odhi e polo, ochiko jolupne mondo omany jotich momedore kowacho niya: “Dhiuru e ogendni duto mondo ulok ji obed jopuonjrena, kubatisogi . . . kendo kupuonjogi timo gik moko duto ma asechikou.”—Mathayo 28:19, 20.

³ Chik ma ne Yesu ochiwono e ma nyiso gadier tiend bedo jalup Kristo. Koro wanon ane penjo moko adek. Ang’o momiyo Yesu nogolo chik mondo omany jotich momedore? Ere kaka notiego jolupne mondo ging’e kaka ginyalo yudo jotich momedore? Chik ma ne ochiwono omakowa nade?

4, 5. Ang’o momiyo Yesu ne ok dhi tieko tich ma nochako? To gin jomage ma ne dhi timo tijno bang’ kosedhi e polo?

⁴ Ka ne Yesu ochako tij yalo e higa mar 29, nong’eyo ni mano ne en tich ma ne ok odhi tieko kende. Yesu nodong’ gi kinde machuok e pinyka. Omiyo, ne ok onyal yalo e alwora malach kendo chopo ne ji mang’eny gi wach maber mar Pinyruoth. En adier ni Yesu ne lendo ahinya ahinya ne Jo-Yahudi kod joma nolokore ma odonjo e din mar Jo-Yahudi, ma ne gin kaka “rombe molal mag dhood Israel.” (Mathayo 15:24) Kata kamano, rombe ma nolalgo nokere kuonde duto e piny Israel ma ne en alwora maduong’ ahinya. Gikone, wach maber ne dhi chopo e piny ngima.—Mathayo 13:38; 24:14.

⁵ Yesu nong’eyo ni tich maduong’ pod ne dhi timore bang’ thone. Nonyiso jootene 11 ma nomakore kode niya: “Adier, adier, awachonu ni, ng’at ma nyiso yie kuoma, ng’atno bende notim tije ma atimo; kendo obiro timo tije madongo moloyo magi, nimar an adhi ir Wuora.” (Johana 14:12) Nikech Yesu ne dok e polo, jolupne duto moriwo nyaka jopuonjrene ma kindegi, ne dhi dhi nyime gi tij lendo kod puonjo. (Johana 17:20) Yesu nowacho ni jolupne ne dhi timo “tije madongo moloyo” ma notimo. Ne gidhi timo mano nade? We wane ane yore adek.

6, 7. (a) Ere kaka tich ma jolup Yesu timo ne dhi bedo maduong’ moloyo ma ne Yesu otimo? (b) Wanyalo nyiso nade ni Yesu ne ni kare keto tij lendo e lwet jolupne?

⁶ Mokwongo, jolup Yesu ne dhi lendo e alwora maduong’. Kindegi, giselendo ma gichopo e tung’ piny ma en kama lach ahinya kopim gi kama Yesu nolendoe. Mar ariyo, ne gidhi lendo ne ji mang’eny. Grup matin mar jopuonjre ma Yesu noweyo, nomedore mobedo ji alufe mang’eny. (Tich Joote 2: 41; 4:4) Sani kwan-gi osechopo milionde mang’eny, kendo itisoga ji alufe mang’eny higa ka higa. Mar adek, ne gidhi lendo kuom kinde malach. Gisebedo ka gilendo nyaka e kindegi ma en chiegni higni 2,000 bang’ higni adek gi nus ma Yesu nolendogo e pinyka.

⁷ Yesu nonyiso ni ogeno jolupne ka ne owacho ni ne gidhi timo tije madongo moloyo mage. Nomiyogi tich ma ne okawo kaka tich maduong’ ahinya e ngimane, ma en tij yalo kod puonjo wach maber mar Pinyruodh Nyasaye. Ne en gadier ni ne gidhi timo tijno e yo malong’o chuth. Wechego omakowa nade e kindegi? Seche ma walando wach maber gi chunywa duto kendo gi kinda, wanyiso ni Yesu ne ni kare miyo jolupne migawo mar lendo. Donge mano en thuolo makende?—Luka 13:24.

8, 9. En ranyisi mane ma Yesu noketo e tij lendo, to ere kaka ranyisineno nyalo konyowa e tij lendo?

⁸ Yesu notiego jolupne e yo maber mogik koikogi ne tij lendo. Moloyo duto, ne oketonegi ranyisi maber. (Luka 6: 40) E sula mokalo, ne waneno paro ma ne Yesu nigo e wi tij lendo. Kuom ranyisi, wane ane ranyisi mar jopuonjre Yesu ma ne dhiga kode e tij lendo. Ne gifwenyo ni Yesu ne lendo kamoro amora ma ji nitie, bed ni en dho wath, tie got, e taonde, e chirni, to kata mana e ute ji. (Mathayo 5: 1, 2; Luka 5: 1-3; 8:1; 19: 5, 6) Ne gifwenyo ni ojakinda nikech ne omondo chiewo okinyi kendo otiyo nyaka otieno. Ne ok olend alenda sama oyudo thuolo, to nokawo tijno mapek. (Luka 21:37, 38; Johana 5: 17) Onge kiawa ni ne gifwenyo ni hera ma noherogo ji e ma ne chwale mondo olendi. Yo ma nokechogo ji koa e chunye ne nyalo nenore e wang’e. (Mariko 6: 34) Ranyisi mar Yesu nokonyo jopuonjrene nade? To ranyisineno jiwi nade?

⁹ Kaka jolup Kristo, waluwo ranyisi ma ne Yesu oketo sama walendo. Omiyo, watimo duto ma wanyalo mondo “wachiw neno e okang’ mong’ith.” (Tich Joote 10:42) Walendo ne ji e utegi mana kaka Yesu notimo. (Tich Joote 5:42) Watimoga lokruok ka mano dwarore mondo walend ne ji seche ma giyudore e utegi. Bende, watiyo gi rieko e manyogi kuonde ma giyudoree kaka e nderni, kuonde ma ji budhoe, e dukni, kod kuonde ma gitiye. Wadhi nyime ‘tiyo matek kendo kedo’ e tij lendo nikech wakawo tijni mapek. (1 Timotheo 4:10) Hera e ma chwalowa mondo wasik ka wamanyo ji kamoro amora ma giyudoree.—1 Jo-Thesalonika 2:8.

10-12. En wach mane maduong’ ma Yesu nopuonjo jolupne ka pok oorogi mondo gidhi giyal?

¹⁰ Yo machielo ma ne Yesu otiegogo jopuonjrene ne en nyisogi kaka ne gidhi lendo. Yesu nooro jootene 12 mondo gilendi, kae to bang’e nooro jopuonjrene 70 bende. Ka pok ooro joote kod jopuonjrego, ne okwongo owuoyo kodgi konyisogi kaka ne gidhi lendo. (Mathayo 10:1-15; Luka 10:1-12) Tiegruok ma ne omiyogi nokelo gueth nikech Luka 10:17 wacho kama: “Ji 70 ma ne ooroka noduogo gi mor.” We wanon ane puonj ariyo madongo ma ne Yesu opuonjo. To ber paro ni wawuoyo kuom kit oganda Jo-Yahudi ma ne odak e kinde ma ne indikoe Muma.

¹¹ Yesu nopuonjo jopuonjrene ni gigen kuom Jehova. Nonyisogi niya: “Kik uting’ dhahabu, kata fedha, kata mula e msibeu mag ting’o pesa, kata ofuk chiemo mar wuoth, kata lewni ariyo, kata wuoche, kata luth, nimar jatich owinjore oyud chiembe.” (Mathayo 10:9, 10) Jowuoth ma kindeno ne niga gi msibe mag ting’o pesa, ofuk chiemo, kod wuoche mokalo tielo achiel. Ka ne Yesu onyiso jolupne ni kik giparre e wi gigo, ne chalo ka gima onyisogi niya: “Genuru kuom Jehova nikech obiro miyou gik mudwaro.” Jehova ne dhi miyogi gigo nikech joma ne gidhi landonegi wach maber ne dhi rwakogi. Nong’eyo ni Jo-Israel nohero ahinya rwako welo.—Luka 22:35.

¹² Yesu bende ne opuonjo jolupne mondo kik galgi gi gik ma ok ochuno. Nonyisogi niya: “Kik umos ng’ato e yo.” Be Yesu ne nyisogi ni gibed joma gik moko ok obadho kata gibed joma ok ohero ji? Ooyo. E kinde ma ne indiko Muma, mos ne oriwo gik mang’eny moloyo mana nyiso ng’ato ni “Misawa!” Kinde mang’eny, mos noriwo kueche moko kod wuoyo kuom kinde malach. Jasomo moro nowacho niya: “E kinde machon, mos noriwo gik mang’eny to ok mana kulruok ne ng’ato kata rieyo badi mondo imose. Noriwo kwako ng’ato kendo kulruok nyaka e lowo.” Timo mago duto ne kawo thuolo mang’eny. Ka ne Yesu okwero jolupne ni kik gidonj e mos ma kamano, notemo nyisogi niya: “Tiuru maber gi thuolo ma un-go nikech wach ma ulando dwarore ni oland mapiyo.” a

13. Gin yore mage ma wanyalo nyisogo ni wakawo mapek weche ma Yesu nonyiso jolupne?

¹³ Wakawo mapek weche ma Yesu nonyiso jolupne. Wageno kuom Jehova mondo okonywa e tijwa mar lendo. (Ngeche 3:5, 6) Wang’eyo ni ok wabi koso gimoro amora e ngima ka ‘wasiko ka wadwaro mokwongo pinyruoth.’ (Mathayo 6:33) Joma lando wach pinyruoth kuom thuologi duto, oseneno ni lwet Jehova ok chiek kata sama weche tek. (Zaburi 37:25) Wang’eyo bende ni onego watang’ gi gik ma nyalo galowa. Ka ok watang’, to gik ma timore e pinyni nyalo monowa keto pachwa kuom tich maduong’. (Luka 21:34-36) Kata kamano, magi ok e kinde mag galruok. Dwarore ni waland mapiyo ote ma wan-go nikech wang’eyo ni wadwaro reso ngima ji. (Jo-Rumi 10:13-15) Keto wachno e pachwa biro miyo kik wayie mondo gik ma timore e pinyni ogalwa kendo omawa thuolo kod teko ma dine watiyogo e lando wach maber. Par ni thuolo modong’ nok to tij keyo duong’.—Mathayo 9:37, 38.

14. En ang’o ma nyiso ni weche ma yudore e Mathayo 28:18-20 oriwo jolup Kristo duto? (Ne bende weche moler piny.)

¹⁴ Bang’ chierne, Yesu ne omiyo jolupne migawo mapek konyisogi niya: “Dhiuru . . . mondo ulok ji obed jopuonjrena.” Ne ok owuo mana gi jopuonjrene ma ne ochokore e tie got Galili kende. b Tich ma nochikogi ni gitimno nonego ochop ne ogendni duto kendo nodhi dhi nyime nyaka e giko mar ndalo. Omiyo, tijno nomako jolup Yesu duto moriwo nyaka wan. We wanon ane e yo matut weche ma ne Yesu owacho ma yudore e Mathayo 28:18-20.

15. Ang’o momiyo luwo chik ma ne Yesu owacho ni walok ji obed jopuonjre en gima nyiso rieko?

¹⁵ Ka pok nomiyogi chikno, Yesu nowachonegi niya: “Osemiya teko duto e polo gi piny.” (Kwan matindo 18) Be en adier ni Yesu nigi teko ma kamano? Ee. En e malaika maduong’ ma chiko malaike milionde mang’eny. (1 Jo-Thesalonika 4:16; Fweny 12:7) Kaka “wi kanyakla,” en e ma otayo jolupne manie piny. (Jo-Efeso 5:23) Chakre higa mar 1914, osebedo kolocho kaka ruoth e polo. (Fweny 11:15) En gi teko mar chiero joma ne osetho. (Johana 5:26-28) Omiyo, ka ne Yesu ochako kowacho ni osemiye teko, weche ma nowacho e wes ma noluwo ne ok gin mana paro ma nochiwo, to ne en chik ma nogolo. Luwo chik ma ne ochiwono en gima nyiso rieko nikech Nyasaye e ma ne omiye teko.—1 Jo-Korintho 15:27.

16. Wach ma ne Yesu otiyogo ni “dhiuru,” nyiso ni onego watim ang’o? To ere kaka wachopo chik ma nomiyowano?

¹⁶ Yesu koro golo chik kotiyo mana gi wach achiel niya: “Dhiuru!” (Kwan matindo 19) Okwayowa ni wakaw okang’ mar dhi ir jomoko mondo walandnegi wach mar pinyruoth. Nitie yore mang’eny ma wanyalo chopogo chik ma ne Yesu omiyowa. Lendo ot ka ot e yo maberie mogik mar chopo ne ji. (Tich Joote 20:20) Bende, wamanyoga thuolo mag lendo ne ji sama wan e dijewa. Sama thuolo oneno, wabedoga gi siso mar chako mbaka gi ng’ato mondo walandne wach maber. Yore ma watiyogo e lendo nyalo bedo mopogore opogore kaluwore gi kama wantie kod chal ma wantiere. Kata kamano, nitie gimoro achiel ma ok lokre. ‘Wadhi’ mondo wamany joma owinjore.—Mathayo 10:11.

17. Ere kaka waloko ji obed jopuonjre Yesu?

¹⁷ Bang’ mano, Yesu lero gima duong’ momiyo nochiwo chikno kowacho ni gidhi e ‘ogendni duto mondo gilok ji obed jopuonjrene.’ (Kwan matindo 19) Ere kaka waloko ji obed jopuonjre? Japuonjre en ng’at ma ipuonjo kata ma puonjore gimoro. Kata kamano, loko ji mondo obed jopuonjre ok en mana konyogi mondo ging’e gimoro. Sama wapuonjore gi joma oyie rwako wach, gombowa maduong’ en konyogi mondo gibed jolup Yesu. Watemo kar nyalowa mondo waluw ranyisi mar Yesu. Timo mano konyo jopuonjrewa mondo gine Yesu kaka Japuonj kendo giluw ranyisine ka gidak e yo ma ne odakgo kendo timo tich ma notimo.—Johana 13:15.

18. Ang’o momiyo batiso en okang’ maduong’ e ngima japuonjre?

¹⁸ Wach maduong’ manie chikno yudore e weche ma luwogi: “Kubatisogi e nying Wuoro, gi Wuoyi, gi roho maler.” (Kwan matindo 19) Batiso e okang’ maduong’ ma japuonjre nyalo kawo e ngimane, nikech en gima nyiso ni ochiwore ne Nyasaye gi chunye duto. Omiyo, batiso en gima dwarore mondo ng’ato oyud resruok. (1 Petro 3:21) Sama japuonjre mosebatisi dhi nyime timo duto monyalo e tij Jehova, onyalo geno yudo gueth mosiko e piny manyien. Be dibed ni isekonyo ng’ato mobedo jalup Yesu mosebatisi? E tijwa mar lendo, onge gima kelo mor maloyo mano.—3 Johana 4.

19. Ang’o ma wapuonjo jomamoko, to ang’o momiyo nyalo dwarore ni wadhi nyime puonjogi kata mana bang’ batiso?

¹⁹ Yesu nolero gima chielo e chik ma nochiwo kowacho niya: “Kupuonjogi timo gik moko duto ma asechikou.” (Kwan matindo 20) Wapuonjo ji mondo oluw chike mag Yesu moriwo hero Nyasaye, hero jowetewa, kod loko ji obed jopuonjre. (Mathayo 22:37-39) Wapuonjogi mos mos mondo ging’e kaka ginyalo lero adiera manie Muma kendo lero gik ma giyiego. Sama osepwodhgi ni ginyalo lendo, walendo kodgi, kendo wapuonjogi kaka ginyalo bedo gi nyak e tij lendo kokalo kuom wechewa kod ranyisi ma waketonegi. Kata kamano, puonjogi ok rum gi kanyo. Nyalo dwarore ni omed kony joma nyocha eka obatisi, mondo ging’e kaka ginyalo loyo pek ma ginyalo romogo sama giluwo Yesu.—Luka 9:23, 24.

20, 21. (a) Sama watimo tich ma ne Yesu omiyowa, ang’o momiyo ok onego wabed maluor? (b) Ang’o momiyo magi ok e kinde mag dwoko kindawa chien, to onego wang’ad mar timo ang’o?

²⁰ Weche ma ne Yesu owacho mogik sama nochiwo chik mar lendo gin weche ma jiwowa ndi! Nowacho niya: “An kodu kinde duto nyaka e giko mar ndalo.” (Mathayo 28:20) Yesu ong’eyo ni tich momiyowano ok en tich mayot. Bende, ong’eyo ni timo tijno kinde duto nyalo miyo jomoko okwedwa. (Luka 21:12) Kata kamano, ok onego wabed maluor. Jatendwa ong’eyo ni ok wanyal timo tijni ka ok okonywa. Jal ma osemi “teko duto e polo gi piny” ni kodwa kendo okonyowa mondo wachop migawono.

²¹ Yesu nosingo ne jolupne ni nodhi bedo kodgi e tij lendo kinde duto nyaka “e giko mar ndalo.” Wabiro dhi nyime timo tich ma ne Yesu omiyowa nyaka giko. Magi ok e kinde mag dwoko kindawa chien. Tij keyo dhi nyime. Imedo chok ji mang’eny ma rwako wach. Kaka jolup Kristo, wadhiuru nyime timo tich maduong’ ma Yesu nomiyowa. Wang’aduru ni wabiro tiyo gi thuolowa, tekowa, kod mwanduwa e chopo tich ma ne Yesu omiyowa ka ne owacho niya: “Dhiuru . . . mondo ulok ji obed jopuonjrena.”