1, 2. Ka kend nigi chandruoge, be mano koro nyiso ni kendno ok nyal siko? Ler ane.

 KEND en mich mowuok kuom Jehova. Onyalo miyo ng’ato odag e ngima mamor. Kata kamano, kend ka kend niga gi chandruogene. Joma okendore nyalo neno ka gima chandruogego ok rum kendo ni ok gin machiegni kaka ne gin chon.

² Kinde ka kinde, kend marwa nyalo bedo gi chandruoge moko, to wachno ok onego obwogwa. Chandruogego ok nyis ni koro kend marwa ok nyal siko. Kata mana joma okendore ma nigi chandruoge mathoth oseyudo yore ma ginyalo losogo winjruok manie kindgi kendo tego kend margi. Gisetimo mano nade?

3, 4. En ang’o ma samoro nyalo timore e kend?

³ Kend riwo ji ariyo mopogore ma nigi dwaro, paro, kod yore mopogore opogore mag timo gik moko. Bende, nyalo bedo ni dichwo gi dhako mokendore ne opon kuonde mopogore opogore kata giwuok e oganda mopogore. Mondo dhako gi  dichwo ong’ere maber, thuolo mang’eny kod kinda dwarore.

⁴ Kaka kinde medo kalo, dhako gi dichwo nyalo keto pachgi e dwachgi giwegi kendo mano nyalo miyo giwe bedo machiegni. Nyalo nenore ka gima ng’ato ka ng’ato odak e ngimane. En ang’o manyalo konyogi bedo machiegni?

5. (a) En ang’o manyalo konyo Jakristo mondo omed sudo machiegni gi jaode? (b) Kaluwore gi Jo-Hibrania 13:4, ere kaka onego wane kend?

⁵ Jehova chiwo puonj manyalo konyi sudo machiegni kode kaachiel gi jaodi. (Zaburi 25:4; Isaya 48:17, 18) Onyisowa kama: “Ji duto mondo omi kend luor.” (Jo-Hibrania 13:4) Gima imiyo luor en  gima igeno ahinya. Irite maber kendo ok ikawe ka gir tugo. Mano e kaka Jehova dwaro ni wane kend.

6. Ere kaka Mathayo 19:4-6 konyowa ng’eyo kaka Jehova neno kend?

⁶ Jehova e ma nochako kend mokwongo. Yesu, Wuode nowacho niya: “Pok usomo ni kar chakruok jachuech nochueyo dichwo gi dhako mi nowacho niya: ‘Nikech mano, dichwo nowe wuon-gi gi min-gi, mi nomakre gi chiege, kendo ji ariyogo nobed ringruok achiel’? Omiyo, koro ok gin ji ariyo kendo, to gin ringruok achiel. Kuom mano, gima Nyasaye oseriwo, dhano moro amora kik opogi.” (Mathayo 19:4-6) Chakre chon, Jehova ne dwaro ni kend osiki. Nodwaro ni joot obed machiegni kendo gidag kanyachiel ka gimor.

7. Ere kaka joma okendore nyalo tego kend margi?

⁷ E kindegi, joma okendore yudo pek mathoth moloyo kinde moro amora. Kinde moko chandruogego nyalo bedo mang’eny ahinya ma koro joma okendorego neno ni onego giwere nikech kendgino ok nyal los. Kata kamano, ng’eyo kaka Jehova neno kend nyalo konyo.​—1 Johana 5:3.

8, 9. (a) Gin kinde mage monego waluw gima Jehova nyisowa e wi kend? (b) Ere kaka wanyalo nyiso ni wageno kend marwa?

⁸ Kinde duto, Jehova tayowa mondo wan e ma wayud ber. Mana kaka waseneno, onyisowa niya: ‘Kend mondo omi luor.’ (Jo-Hibrania 13:4; Eklesiastes 5:4) Ka waluwo kaka Jehova chikowa kata seche ma timo kamano ok yot, wabiro yudo ber.​—1 Jo-Thesalonika 1:3; Jo-Hibrania 6:10.

 ⁹ Nikech wageno ahinya kend marwa, ok dwaher timo gimoro kata wacho weche moko manyalo miyo kend okethre. Kar mano, wadwaro ni winjruok manie kindwa omed bedo motegno. Ere kaka wanyalo timo mano?

10, 11. (a) Gin chandruoge mage mapek ma bedoga e kend moko? (b) Ang’o momiyo onego wanon ahinya kaka wawuoyo gi joma wakendorego?

¹⁰ Nitie yore mang’eny ma ng’ato nyalo chwanyogo jaode. Wang’eyo maler ni Jakristo ok onego ogo jaode kata hinye e yo moro amora. Kata kamano, wechewa nyalo hinyo joma wakendorego. Wechewa nyalo chalo kaka ligangla. Dhako moro nowacho niya: “Jaoda chwoyaga gi weche. Kata obedo ni aonge gi mbelni e denda, weche monyisaga kaka, ‘Aol kodi!’ kendo ni ‘In ng’at manono!’ miyo chunya bedo malit ahinya.” Dichwo moro bende nowacho ni chiege wachoga weche ma kuodo wiye kendo ni oluongega gi nyinge maricho richo. Dichwono wacho niya: “Ok anyal nwoyo weche monyisaga e nyim ji. Mano e momiyo ok anyal wuoyo kode kendo mano e momiyo adokga e ot molewo kawuok e tich. Mano bet ber berie moloyo dok ot chon.” Ayany kod weche ma chwoyo chuny onya ahinya e kindewagi.

¹¹ Ka joma okendore wacho weche ma chwoyo chuny, mano nyalo miyo gibed gi chuny malit ma en gima kawo kinde mondo ochang. To Jehova ok  dwar ni joma okendore odag kamano. Kata kamano, pod inyalo chwanyo jaodi kata ka ok ing’eyo. Samoro inyalo paro ni ing’won gi jaodi, to be jaodi neno kamano? Ka gima inyiso jaodi ochwanye, be iikori timo lokruok?​—Jo-Galatia 5:15; som Jo-Efeso 4:31.

12. En ang’o manyalo ketho winjruok manie kind Jehova gi joma okendore?

¹² Jehova nono ahinya yo miwuoyogo gi jaodi, bed ni un kar kendu kata ka un e kind ji. (Som 1 Petro 3:7.) Jakobo 1:26 paronwa niya: “Ka ng’ato paro ni en jalam Nyasaye, to ok orit lewe, owuondo chunye owuon kendo lamo mare en kayiem nono.”

13. Yo machielo ma ng’ato nyalo chwanyogo jaode en mane?

 ¹³ Nitie yore mamoko bende ma joma okendore onego otang’go. Kuom ranyisi, jaodi nyalo winjo nade ka po ni ikawoga thuolo mang’eny gi ng’at machielo? Nyalo bedo ni utimo mana gik mabeyo kaka lendo kanyachiel kata konyo e wach moro, kata kamano, be timo gigo chwanyo jaodi? Miyo moro ma Jakristo nowacho niya: “Achwanyoraga sama aneno ka jaoda dewo ahinya nyaminwa moro e kanyakla kendo okawo thuolo mang’eny kode. Mano miyo aneno ni an ng’at manono.”

14. (a) En adiera mane maduong’ ma wapuonjore e Chakruok 2:24? (b) En penjo mane monego wapenjre?

¹⁴ Kaka Jokristo, wan gi ting’ mar konyo jonyuolwa kaachiel kod owetewa gi nyiminewa manie kanyakla. Kata kamano, sama wadonjo e kend, ting’ maduong’ ma wan-go en mar rito ng’at ma wakendorego. Jehova nowacho ni dichwo “nomakre gi chiege.” (Chakruok 2:24) Onego wadew ahinya kaka ng’at ma wakendorego winjo e chunye. Penjri ane kama: ‘Be adewo jaoda ka amiye thuolo kod hera mowinjore oyudi?’

15. Ang’o momiyo Jokristo mokendore onego obed motang’ mondo kik gibed machiegni ahinya gi joma ok gikendorego?

¹⁵ Ka wabedo machiegni ahinya gi joma ok wakendorego, mano nyalo kelo chandruok e kend. Wanyalo chako bedo machiegni kodgi kae to wachako bedo gi gombo mar timo kisera kodgi. (Mathayo 5:28) Gombogo nyalo bedo motegno ma mi watim gik manyalo nyiso ni ok wamiyo kend marwa luor.

16. En chik mane ma Muma chiwo e wi kend?

¹⁶ Bang’ ka Muma osewacho ni: ‘Kend mondo omi luor,’ omedo bende ni: “Otanda mar kend kik dwany, nimar Nyasaye biro ng’ado bura ne joterruok gi jochode.” (Jo-Hibrania 13:4) “Otanda mar kend” otigo e ndikono kiwuoyo kuom nindruok e kind dichwo gi chiege. (Ngeche 5:18) Ere kaka wanyalo nyiso luor ne chenro ma kamano mondo kik wadwany otanda mar kend?

17. (a) Ji mang’eny e kindegi neno nade chode? (b) Jokristo neno nade chode?

¹⁷ E kindegi, jomoko paro ni ok en gima rach ka ng’ato chodo. Ok wanyal yie rwako paro machalo kamano. Jehova nyisowa maler ni osin gi timbe mag terruok kod chode. (Som Jo-Rumi 12:9; Jo-Hibrania 10:31; 12:29) Ka po ni ichodo, mano nyiso ni ok imiyo kend luor. Ka watimo kamano, wabiro nyiso ni wachayo chike Jehova kendo wabiro ketho winjruokwa kode. Onego watang’ mondo kik wakaw kata mana okang’ mokwongo ma miyo ji donjoga e chode. Mano oriwo weyo bedo gi gombo maricho.​—Ayub 31:1.

18. (a) Ere kaka chode ne romre gi lamo nyiseche manono? (b) Jehova neno nade chode?

¹⁸ E piny Israel machon, chode ne en richo maduong’ ma romre mana gi lamo nyiseche manono kaluwore gi Chik Musa. Joma lamo nyiseche manono gi joma chodo ne imiyoga kum mar tho. (Tim Jo-Lawi 20:2, 10) Ere kaka chode ne romre gi lamo nyiseche manono? Ka ne Ja-Israel olamo nyiseche  manono, noketho singruok ma ne oketo ni obiro lamo Jehova kende. To ka ne ochodo, noketho singruok ma ne osetimo gi jaode. (Wuok 19:5, 6; Rapar mar Chik 5:9; som Malaki 2:14.) Nenore maler ni Jehova ne neno chode kaka richo maduong’.

19. En ang’o manyalo konyowa ng’ado e chunywa ni ok wabi chodo?

¹⁹ To nade e kindegi? Kata obedo ni ok wan e bwo Chik Musa, paro ma Jehova nigo e wi chode pok olokore. Mana kaka ok wanyal lamo nyiseche manono, e kaka bende ok onego wachod. (Zaburi 51:1, 4; Jo-Kolosai 3:5) Ka po ni wachodo, mano nyiso ni ok wamiyo Jehova luor kendo ok wamiyo kend marwa luor.​—Som Weche Momedore namba 26.

20. Ere kaka rieko nyalo konyo e kend?

²⁰ Ere kaka inyalo tego kend mari? Muma wacho niya: “Rieko e ma gero ot, kendo lony e ma miyo ogurore motegno.” (Ngeche 24:3) Ot nyalo bedo mang’ich kendo ma dak ok mitie kata onyalo bedo ma mormor, mokuwe, kendo ma mit dakie. Mano e kaka kend chalo. Ng’at mariek temo matek mondo kend mare obed maber ma ji te morie kendo nigi kuwe.

21. Ere kaka ng’eyo Wach Nyasaye nyalo miyo kend obed motegno?

²¹ Muma medo wuoyo e wi odno kowacho niya: “Ng’eyo e ma pong’o utene gi gik mopogore opogore mabeyo kendo ma nengogi tek.” (Ngeche 24:4) Gik ma ipuonjori e Wach Nyasaye nyalo miyo kend  mari odhi maber. (Jo-Rumi 12:2; Jo-Filipi 1:9) Sama usomo Muma kod buge ma lero Muma kaka joot, wuouru e wi kaka unyalo tiyo gi gik ma upuonjoru. Manyuru yore ma unyalo medo nyisogo hera, luor, kod ng’wono. Kwa Jehova mondo okonyi bedo gi kido mabeyo manyalo tego kend maru kendo manyalo miyo jaodi omed heri.​—Ngeche 15:16, 17; 1 Petro 1:7.

22. Ang’o momiyo onego waher joma wakendorego kendo nyisogi luor?

²² Onego watim duto ma wanyalo mondo wanyis ni wahero joma wakendorego kendo wamiyogi luor. Mano nyalo miyo kend marwa obed motegno kendo ma nitie mor. To maduong’ie moloyo, wabiro miyo Jehova obed mamor.​—Zaburi 147:11; Jo-Rumi 12:10.