1. Ang’o monego watim mondo Jehova obed mamor gi lamo marwa, to ang’o momiyo watimo kamano?

 YESU nowacho niya: “Jo ma lamo gadier biro lamo Wuoro kuom roho kod adiera, nimar jo ma kamago e ma Wuoro manyo mondo olame.” (Johana 4:23; 6:44) Ng’ato ka ng’ato kuomwa nyaka ‘dhi nyime yango gima long’o ne Ruoth.’ (Jo-Efeso 5:10) Mano ok en gima yot kinde duto. Satan temo ahinya wuondowa mondo watim gik ma ok mor Jehova.​—Fweny 12:9.

2. Ler ane gik ma notimore but Got Sinai.

² Ere kaka Satan temo wuondowa? Achiel kuom yore motiyogo en gwenyowa mondo wane gik maricho kaka gik mabeyo to gik mabeyo kaka gik maricho. Wane ane gima notimore ne oganda Jo-Israel ka ne gigoyo kambi but Got Sinai. Noyudo ka Musa odhi e got kendo Jo-Israel ne rite mondo oduog e kambi. Gikone, ne giol gi rito Musa ma gikwayo Harun mondo olosnegi nyasaye. Harun noloso sanamu mar nyaroya kae to ji ne otimo sawo. Ne gimiel ka gilworo nyaroyano kendo ne gikulorene. Ne giparo ni ka gikulore ne nyaroyano to mano ne nyiso ni gilamo Jehova. Kata obedo ni ne gineno nyasino  kaka ‘sawo mitimo ne Jehova,’ mano ok nyis ni koro sawono ne ber. Jehova ne oneno timno kaka lamo sanamu kendo Jo-Israel mang’eny notho nikech wachno. (Wuok 32:1-6, 10, 28) En puonj mane ma wayudo? Kik iyie mondo owuondi. ‘Kik imul gimoro amora ma ok ler,’ kendo yie mondo Jehova okonyi pogo gik mabeyo kod maricho.​—Isaya 52:11; Ezekiel 44:23; Jo-Galatia 5:9.

3, 4. Ang’o momiyo ber ka wanono kaka thoth nyasi ma ji ohero timo nochakore?

³ Ka ne Yesu nie piny ka, ne otiego jootene mondo giket ranyisi maber e weche mag lamo. Bang’ thone, jootego nodhi nyime puonjo jopuonjre manyien chike mag Jehova. Kata kamano, bang’ ka jootego ne osetho, jopuonj mag miriambo ne ochako kelo paro kod timbe ma ok kare kaachiel gi nyasi mag joma lamo nyiseche manono ei kanyakla. Ne giloko nyaka moko kuom nyinge mag nyasi ma ok karego mondo ginenre ka gima gin mag Jokristo. (2 Jo-Thesalonika 2:7, 10; 2 Johana 6, 7) Thoth nyasigo pod itimo e kindegi, kendo gimedo mana lando puonj mag miriambo kod mag jochiende. *​—Fweny 18:2-4, 23.

⁴ E piny mangima, ji ohero bedo gi nyasi kod kinde mag yueyo. Kata kamano, kaka imedo ng’eyo yo ma Jehova nenogo gik moko, e kaka inyalo fwenyo ni dwarore ni ilok paro ma in-go e wi nyasi moko. Timo kamano nyalo bedo matek, kata kamano, bed gadier ni Jehova biro konyi. We wanon ane kaka  moko kuom nyasi ma ji ohero timo nochakore kae to wanon kaka Jehova nenogi.

5. Ang’o ma konyowa ng’eyo ni Yesu ne ok onyuol Desemba 25?

⁵ Kuonde mang’eny e piny ngima, ji timoga nyasi mar Krismas Desemba 25, nikech giparo ni mano e odiechieng’ ma ne onyuolie Yesu. Muma ok nyiswa odiechieng’ kata dwe ma ne onyuolie Yesu, kata kamano, onyisowa gimoro e wi kinde ma ne onyuolee. Luka nowacho ni e kinde ma ne onyuol Yesu Bethlehem, ‘jokwath ne odak oko e pewe’ ka girito kueth. (Luka 2:8-11) E dwe mar Desemba, Bethlehem bedoga mang’ich, opong’ga gi pe kendo koth chue kuno, omiyo, jokwath ne ok nyal bedo oko gotieno ka girito kueth. Mano puonjowa ang’o? Yesu ne ok onyuol Desemba e kinde ma piny ng’ich. Muma kaachiel gi weche mag histori nyiso ni nyaka bed ni ne onyuol Yesu e kind Septemba kod Oktoba.

6, 7. (a) Nyasi mar Krismas nochakore nade? (b) Ang’o momiyo wachiwoga mich?

⁶ To kare Krismas nochakore nade? Nowuok e nyasi mar Jo-Rumi miluongo ni Saturnalia, ma en nyasi ma nitimo ne Saturn, nyasach pur. Buk miluongo ni The Encyclopedia Americana wacho kama: “Timbe kod nyasi mang’eny ma Jokristo timo e kindegi nowuok e nyasi mar Jo-Rumi miluongo ni Saturnalia, ma en nyasi ma nitimo e dwe mar Desemba. Kuom ranyisi, gik ma ji timo e kinde mag nyasi kaka tedo chiemo mang’eny, chiwo mich, kod moko msuma bende ne itimoga e nyasi mar Jo-Rumi.” Nyasi mar paro odiechieng’ ma ne onyuole Mithra ma en  nyasach chieng’ mar Jo-Persia, bende ne itimoga Desemba 25.

⁷ Kata kamano, ng’eny joma timo Krismas e kindegi ok ong’eyo ni nyasino ne owuok e dinde mag miriambo. Gineno ni Krismas en kinde ma joot romoe kanyachiel, kinde ma ichamoe chiemo mamit, kendo ma ichiwoe mich. En adier ni wahero joodwa kod osiepewa kendo Jehova bende dwaro ni jotichne obed jochiwo. Ndiko mar 2 Jo-Korintho 9:7 nyisowa  niya: “Nyasaye ohero ng’at ma chiwo gi ilo.” Jehova ok dwar ni wabed jochiwo e kinde mag nyasi kende. Jotich Jehova ohero chiwo mich ne jowetegi kendo bedo kanyachiel gi osiepegi kod joodgi e kinde moro amora e higa. Gitimo kamano gi chuny man thuolo ma ok gigen ni joma gimiyo mich kata ma girwako bende biro timonegi mana kamano. Gimiyo jomoko mich nikech giherogi.​—Luka 14:12-14.

8. Be jokor wach ne otero ne Yesu mich ka en nyathi mayom? Ler ane.

⁸ Jomoko wachoga ni onego wachiw mich e kinde mag Krismas nikech ka ne onyuol Yesu, chwo moko adek ne oterone mich e kund dhok. En adier ni nitie joma ne olimo Yesu mi oterone mich. E kinde Muma, ji nohero chiwo mich ne joma ogen ahinya. (1 Ruodhi 10:1, 2, 10, 13) Kata kamano, be ing’eyo ni chwo adekgo ne gin jokor wach ma ne timo timbe juok kendo ma ok lam Jehova? Bende, chwo adekgo ne ok olimo Yesu e kund dhok ka ne en nyathi mayom. Ne gidhi lime bang’e, ka koro en ‘nyathi matin’ modak e ot.​—Mathayo 2:1, 2, 11.

9. Gin jomage ma Muma nyisowa ni ne otimo nyasi mar paro chieng’ ma nonyuolgie?

⁹ Ji winjoga maber ahinya sama onyuol nyathi. (Zaburi 127:3) To mano ok nyis ni koro onego watim nyasi mar paro odiechieng nyuol. Par ane wachni: Muma wuoyo kuom ji ariyo kende ma notimo nyasi miparogo chieng’ ma ne onyuolgie. Achiel kuomgi ne en Farao Ruodh Misri, to machielo ne en  ruoth miluongo ni Herode Antipas. (Som Chakruok 40:20-22; Mariko 6:21-29.) Giduto ne ok gilam Jehova. Kuom adier, onge jatich Jehova moro amora ma Muma wacho ni ne oparo chieng’ nyuolne.

10. Ere kaka Jokristo mokwongo ne neno nyasi mag paro odiechieng nyuol?

¹⁰ Buk miluongo ni The World Book Encyclopedia wacho ni Jokristo mokwongo “ne neno nyasi mar paro odiechieng nyuol kaka tim mar joma lamo nyiseche manono.” Timbego nowuok kuom puonj mag miriambo. Kuom ranyisi, Jo-Grik machon ne paro ni ng’ato ka ng’ato inyuologa e odiechieng’ ma nonyuolie nyasaye moro. Ne giparo ni ng’ato nyaka tim nyasi mar paro odiechieng’ ma nonyuolee, eka nyasacheno nyalo rite. E wi mago, nyasi mag paro odiechieng nyuol bende otudore gi timbe juok.

11. Jehova winjo nade ka wan jochiwo?

¹¹ Ji mang’eny nenoga ni chieng’ ma nonyuolgie en odiechieng’ makende monego ji odewgie kendo onyisgi hera. Kata kamano, wanyalo nyiso ni wahero joodwa kod osiepewa e kinde moro amora ma ok watimo kamano e odiechieng’ achiel kende. Jehova dwaro ni wabed mang’won kendo wabed jochiwo kinde duto. (Som Tich Joote 20:35.) Wadwokone erokamano kuom miyowa ngima pile ka pile, to ok e odiechieng’ ma nonyuolwae kende.​—Zaburi 8:3, 4; 36:9.

12. Ere kaka chieng’ ma ng’ato othoe ber moloyo chieng’ ma ne onyuolee?

¹² Eklesiastes 7:1 wacho niya: “Nying maber ber moloyo mo ma nengone tek, kendo chieng’ ma  ng’ato othoe ber moloyo chieng’ ma onyuolee.” Ere kaka chieng’ ma ng’ato othoe ber moloyo chieng’ ma ne onyuolee? Sama onyuolwa, onge gimoro amora ma wasetimo e ngimawa, bed ni en gima ber kata marach. Kata kamano, sama watiyo ne Jehova kendo watimo ne jomamoko gik mabeyo, wabedo gi “nying maber,” to mano biro miyo Jehova oparwa kata ka wasetho. (Ayub 14:14, 15) Joneno mag Jehova  ok timga nyasi mar paro chieng’ ma ne onyuolgie kata chieng’ ma ne onyuolie Yesu. Kuom adier, nyasi achiel kende ma Yesu nochiko ni mondo watim en Rapar mar thone.​—Luka 22:17-20; Jo-Hibrania 1:3, 4.

13, 14. Ang’o momiyo Jokristo madier ok onego otim nyasi mar Ista?

¹³ Ista en nyasi ma Jokristo mag miriambo wacho ni giparogo chier mar Yesu. Kata kamano, be Yesu nochiko ni watim nyasi miparogo chieng’ ma nochierie? Ooyo. Weche mag histori nyiso ni Jokristo mokwongo ne ok timga nyasi mar Ista kendo ni nyasino ne itimoga mana gi joma ne lamo nyiseche ma nono. Buk miluongo ni Encyclopœdia Britannica wacho niya: “Muma Manyien ok wach gimoro amora e wi nyasi mar Ista . . . Jokristo mokwongo ne ok oketo odiechienge moko kaka odiechienge makende monego otimie nyasi.”

¹⁴ Be Jehova nyalo yie ni nyasi kaka mano obed gima iparogo chier mar Wuode?

15. Nyasi mar Halloween nochakore nade?

¹⁵ Nyasi mar Halloween, ma bende iluongo ni Odiechieng Joma Ler, otudore gi timbe juok kod rwakruok moko malich ma buogo ji. Nyasini ok en gima nyien. Jo-Celt ma Ingresa kod Ireland ne timoga nyasi miluongo ni Samhain ka dwe owuok duto machiegni gi Novemba 1. Ne giparo ni sama gitimo nyasino, roho mag jomotho ne duogo e piny. Ji ne  ketoga chiemo kaachiel gi gik mimadho oko mondo rohogo kik hinygi. E kindegi, ji mang’eny dhiga e “nyasi mar Halloween” ka girwakore kaka jochiende kata ajuoke kendo ok gifweny ni gigo otudore gi nyasi machon mag jochiende.

16, 17. Ang’o monego waket e paro sama wachano arus?

¹⁶ Chieng’ ma itimo arus, ji bedoga mamor. E piny mangima, ji timoga arus e yore mopogore opogore. Kinde mang’eny, ji ok parga kaka gik ma itimo e arus nochakore, omiyo ok ginyal ng’eyo ni moko kuom gigo nowuok kuom dinde mag joma lamo nyiseche manono. Kata kamano, Jokristo ma chano kendore onego otem matek mondo gitim arus ma moro Nyasaye. Ka ginono kaka gik ma timorega chieng’ arus nochakore, mano biro konyogi timo yiero makare.​—Mariko 10:6-9.

¹⁷ Nitie gik moko ma ji timoga chieng’ arus ka giparo ni gigo biro kelo ‘hawi maber’ ne joma okendore. (Isaya 65:11) Kuom ranyisi, nitie kuonde moko ma ji kiroga ochele kuom joma okendore. Giparo ni mano biro miyo joma okendorego onyuol nyithindo, gibed mamor, gidag aming’a, kendo jochiende kik hinygi. Kata kamano, Jokristo to onego obed motang’ mondo gikwed tim moro amora motudore gi dinde mag miriambo.​—Som 2 Jo-Korintho 6:14-18.

18. Gin puonj mage mamoko mag Muma manyalo konyo e weche mag arus?

¹⁸ Jokristo ma chano kendore dwaroga ni arusgi otimre e yo maber kendo ma kelo mor ne ji duto mobiro  e arusno. Welo ma omi thuolo mar wuoyo ok onego owach weche maricho, weche ma kelo paro mag nindruok, kata weche manyiso achaya ne joma timo arus kata ne jomamoko. (Ngeche 26:18, 19; Luka 6:31; 10:27) Arus ma itimo gi Jokristo ok onego obed mar “nyisruok nikech gik ma ng’ato nigo e ngima.” (1 Johana 2:16) Ka ichano timo arus, tem matek mondo itim gik moko e yo mabiro miyo ibedo mamor kata bang’e.​—Som Weche Momedore namba 28.

19, 20. Tim mar ting’o glese malo kae to ituomogi nochakore nade?

¹⁹ Tim mar ting’o glese malo kae to ituomogi ng’enyga ahinya e aruse kaachiel gi nyasi mamoko mag manyo mor. Sama ji timo kamano, ng’ato achiel wacho weche manyiso ni odwaro ne jowetene hawi, kae to jomamoko ting’o glesegi malo. Jokristo onego one nade timno?

²⁰ Buk moro miluongo ni International Handbook on Alcohol and Culture wacho ni tim mar tuomo glese nowuok kuom joma ne lamo nyiseche manono ma ne “ohero olo gik mimadho ne nyisechegi.” Ne gitimo kamano “ka gilemo kendo ka giwacho weche kaka ‘idag aming’a!’ kata ‘ibed gi ngima maber!’” E kinde machon, ji nohero ting’o okombegi malo ka gikwayo mondo nyisechegi oguedhgi. Kata kamano, mano ok e kaka Jehova guedhoga ji.​—Johana 14:6; 16:23.

21. Nyasi mamoko ma Jakristo ok onego otim gin kaka mage?

²¹ Sama idwaro yiero ka ibiro timo nyasi moro kata ooyo, kwong inon ane paro kod timbe ma nyasino nyayo. Kuom ranyisi, nitie nyasi moko ma ji mieloe miende maricho, gimadho kong’o mokalo tong,’ kendo giterore. Nyasi kaka mago jimbo timbe kaka pako piny ma ng’ato aye kod terruok e kind dhako gi dhako, kata dichwo gi dichwo. Ka po ni watimo nyasi kaka mago, be mano nyiso ni wasin gi gik ma Jehova osin-go?​—Zaburi 1:1, 2; 97:10; 119:37.

22. Ang’o manyalo konyo Jakristo ng’eyo ka be onego otim nyasi moro kata ooyo?

²² Jokristo onego obed motang’ mondo kik gitim nyasi ma ok mor Nyasaye. Jaote Paulo nondiko niya: “Bed ni uchiemo, kata umetho, kata utimo gimoro amora, timuru gik moko duto ne duong’ mar Nyasaye.” (1 Jo-Korintho 10:31; som Weche Momedore namba 29.) Mano ok nyis ni nyasi duto otudore gi timbe mag terruok, dinde mag miriambo, kod pako piny ma ng’ato aye. Ka nyasi moro ok kwed puonj mag Muma, wan e ma wan-gi ting’ mar yiero ka be wabiro time kata ooyo. Bende, nyaka wanon kaka yiero ma watimo biro mulo jomamoko.

23, 24. Ere kaka wanyalo lero ne joodwa ma ok gin Joneno gimomiyo ok watim nyasi moro?

²³ Nyalo bedo ni iseweyo timo nyasi ma ok mor Jehova. Kata kamano, moko kuom joodu ma ok gin Joneno mag Jehova nyalo neno ni mano nyiso ni ok  iherogi kendo ok idwar bedo kanyachiel kodgi. Ginyalo neno ni kinde mag nyasi e kinde ma joot duto bedoe kanyachiel. Omiyo, ang’o minyalo timo? Nitie yore mathoth minyalo nyisogo ni iherogi kendo igenogi ahinya. (Ngeche 11:25; Eklesiastes 3:12, 13) Inyalo gwelogi mondo gibudh kodi e kinde mamoko.

²⁴ Ka po ni wedeni dwaro ng’eyo gimomiyo ok iyie timo nyasi moro, inyalo timo nonro e bugewa kata e jw.org mondo okonyi ng’eyo kaka inyalo leronegi wachno. Kik imi gibed gi paro moro ni itemo loyogi gi wach kata chunogi mondo giyie gi pachi. Kony joodu mondo ging’e ni ne inono gik mang’eny ka pok itimo yierono. Bed ng’at ma hore kendo ‘wecheni mondo obed mang’won, ma nigi ndhadhu ka gima otwonie chumbi.”​—Jo-Kolosai 4:6.

25, 26. Ere kaka jonyuol nyalo konyo nyithindgi mondo giher puonj mag Jehova?

²⁵ Dwarore ni waduto wang’e maler gimomiyo ok wanyal timo nyasi moko. (Jo-Hibrania 5:14) Dwarowa maduong’ en ni wamor Jehova. Kata kamano, ka wan jonyuol, onego wakaw thuolo mar konyo nyithindwa mondo ging’e kendo giher puonj mag Muma. Ka ging’eyo Jehova e yo maber, gin bende gibiro dwaro timo gik ma more.​—Isaya 48:17, 18; 1 Petro 3:15.

²⁶ Jehova mor sama oneno ka watimo duto ma wanyalo mondo walame e yo mowinjore. (Johana 4:23) Kata kamano, ji mang’eny paro ni ng’ato ok nyal bedo jaratiro e piny mopong’ gi mibadhini. Be mano en adier? Wabiro nono wachno e sula ma luwo mae.