1, 2. (a) En ng’a monego otawa? (b) Gin penjo mage ma wadwaro nono e sulani?

 KA NE pod itin, nyaka bed ni nitie kinde ma jonyuolni nonyisi ni itim gimoro ma ok idwar timo. Ne ihero jonyuolni kendo ne ing’eyo ni onego iwinjgi. Kata kamano, nitie kinde moko ma ne ok idwar winjogi.

² Wang’eyo ni Jehova Wuonwa oherowa. Oritowa kendo omiyowa gik moko duto ma dwarore mondo wadag e ngima maber. Omiyowa puonj ma konyowa dak maber. Seche moko, otiyo gi jomamoko e tayowa. Nyaka wariw lwedo yo ma Jehova tayowago. (Ngeche 24:21) Kata kamano, ang’o momiyo seche moko ok yotga luwo kaka ichikowa? Ang’o momiyo Jehova dwaro ni waluw kaka ichikowa? To ere kaka wanyalo nyiso ni wariwo lwedo yo ma otayowago?​—Som Weche Momedore namba 9.

3, 4. Ere kaka dhano nobedo joricho? To ang’o momiyo seche moko ok yotnwa luwo kaka ichikowa?

³ Kinde mang’eny, dhano ok oheroga mondo  ochikgi. Mano e gima osebedo ka timore chakre Adam gi Hawa tim richo. Kata obedo ni ne ochuegi ka gionge richo, ne gitamore luwo kaka Jehova ne chikogi. Chakre kindeno, dhano duto gin joricho. Achiel kuom gik momiyo ok yotnwa luwo kaka Jehova kod dhano wetewa chikowa en nikech warem. Gimachielo en ni joma Jehova tiyogo mondo otawa bende orem.​—Chakruok 2:15-17; 3:1-7; Zaburi 51:5; Jo-Rumi 5:12.

⁴ Nikech wan dhano morem, wanyalo bedo gi sunga. Sunga nyalo tamowa luwo kaka ichikowa. Kuom ranyisi, Jehova noyiero Musa mondo ota Jo-Israel machon. Kora, ma ne osebedo ka tiyo ne Jehova kuom higni mang’eny nobedo gi sunga mi ochayo Musa. Kata obedo ni Musa ne tayo oganda Nyasaye, ne oonge gi sunga. Musa e ma ne en ng’at moboloree ahinya moloyo ji duto ma ne odak e ndalono. Kata kamano, Kora notamore luwo kaka Musa ne tayogi. Ne osiayo oganda maduong’ mondo oriwe lwedo e ng’anyo ne Musa. Ang’o ma ne otimore ne Kora kod joma ne oriwe lwedo e ng’anyono? Ne oneggi. (Kwan 12:3; 16:1-3, 31-35) Nitie ranyisi mathoth e Muma ma konyowa neno kaka sunga rach ahinya.​—2 Weche mag Ndalo 26:16-21; som Weche Momedore namba 10.

5. Ere kaka jomoko osetiyo marach gi teko momigi?

⁵ Samoro isewinjo ka ji wacho ni “telo ketho ng’ato.” Kuom higni mang’eny, dhano osebedo ka locho marach e wi jowetegi. (Som Eklesiastes 8:9.) Kuom ranyisi, Saulo ne en ng’at maber kendo mobolore ka  ne Jehova oyiere mondo obed Ruodh Israel. Kata kamano, noweyo mondo sunga kod nyiego odong e chunye, to mano nomiyo osando Daudi ma ne en ng’at maber. (1 Samuel 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11) Bang’e, Daudi nobedo ruoth, kendo ne en achiel kuom ruodhi mabeyo ahinya e Israel. Kata kamano, nitie kinde ma Daudi bende ne otiyo marach gi teko ma ne en go. Ne oterore gi Bathsheba, ma ne en chi Uria kae to notemo pando richono ka nogolo chik mondo oneg Uria e lweny.​—2 Samuel 11:1-17.

6, 7. (a) Hero Jehova chwalowa mondo watim ang’o? (b) Ang’o mabiro konyowa luwo kaka ichikowa kata sama timo kamano ok yot?

⁶ Waluwo kaka Jehova chikowa nikech wahere. Watimo gik ma moro Jehova nikech wahere moloyo gimoro amora kata ng’ato ang’ata. (Som Ngeche 27:11; Mariko 12:29, 30.) Chakre kinde ma Adam gi Hawa ne nie puodho mar Eden, Satan osebedo ka gombo ni dhano kik luw kaka Jehova chikogi. Satan dwaro ni wapar ni Jehova onge gi ratiro mar nyisowa gik monego watim. Kata kamano, wang’eyo ni mano en miriambo. Mano e momiyo wayie gi weche manie Fweny 4:11 ma wacho niya: “Iwinjori yudo duong’, gi luor, kod teko nikech ne ichueyo gik moko duto.”

⁷ Ka ne pod itin, samoro ne opuonji ni nyaka itim gik ma jonyuolni nyisi kata ka ok idwar timogi. Wan bende nitie seche moko ma nyaloga bedonwa  matek luwo kaka ichikowa. To nikech wahero Jehova kendo wamiye luor, watemo kar nyalowa mondo waluw kaka ochikowa. Yesu noketonwa ranyisi maber. Ne oluwo kaka Jehova ne chike kata sama timo kamano ne ok yot. Mano e momiyo nonyalo nyiso Wuon-gi niya: “Dwacha kik e ma timre, to dwachi e ma mondo otimre.”​—Luka 22:42; som Weche Momedore namba 11.

8. Gin yore mage ma Jehova tayowago? (Som sanduk ma wiye wacho ni, “ Winj ka Ing’adoni Rieko.”)

⁸ E kindewagi, Jehova tayowa e yore mopogore opogore. Kuom ranyisi, osemiyowa Muma. Bende, omiyowa jodong-kanyakla. Wanyiso Jehova luor sama waluwo kaka ichikowa gi joma oketo mondo otawa. Ka watamore luwo kaka gichikowa, mano nyiso ni watamore winjo Jehova. Ka ne Jo-Israel otamore winjo Musa, Jehova ne ok okawo wachno mayot. Ne oneno ni en e ma Jo-Israel notamore winje.​—Kwan 14:26, 27; som Weche Momedore namba 12.

9. Ere kaka hera nyalo konyowa luwo kaka ichikowa?

⁹ Luwo kaka ichikowa bende nyiso ni wahero owetewa gi nyiminewa. Par ane wachni. Sama masira moro otimore, joma reso ji tiyoga kanyachiel mondo gires ji mathoth kaka nyalore. Mondo giti maber, ng’at moro nyaka chan-gi kendo nyisogi gima ng’ato ka ng’ato onego otim. To nade ka nitie ng’at ma otamore luwo kaka ichike? Kata ka otimo kamano ka en gi paro maber, weyo luwo kaka ichike nyalo kelo ne jowetene chandruoge moko, kata nyalo miyo gihinyre marach. E yo ma kamano, sama  watamore luwo kaka Jehova kod joma oketo mondo otawa chikowa, jomoko nyalo hinyore. To ka wawinjo Jehova, wanyiso ni wahero Jokristo wetewa kendo wachiwo luor ne chenro moketo.​—1 Jo-Korintho 12:14, 25, 26.

10, 11. En ang’o ma wadwaro nono?

¹⁰ Gik moko duto ma Jehova dwaro ni watim konyowa. Wan wawegi e ma wayudo ber sama wachiwo luor ne joma tayowa e ot, e kanyakla, kod e sirkal.​—Rapar mar Chik 5:16; Jo-Rumi 13:4; Jo-Efeso 6:2, 3; Jo-Hibrania 13:17.

¹¹ Ka wang’eyo gimomiyo Jehova dwaro ni wanyis jomamoko luor, mano biro jiwowa mondo wamigi luor. We wanon ane yore adek ma wanyalo nyisogo luor.

12. Ere kaka dichwo nyalo nyiso ni omiyo Jehova luor?

¹² Jehova e ma ne ochako ngima mar joot kendo nomiyo ng’ato ka ng’ato migawo monego otim. Sama ng’ato ka ng’ato e ot ong’eyo gima Jehova dwaro ni otim, joot duto biro yudo ber. (1 Jo-Korintho 14:33) Jehova oketo dichwo mondo obed wi ot. Mano nyiso ni Jehova dwaro ni dichwo orit jaode gi nyithinde e yo maber. Ka ok otimo kamano obiro chiwo dwoko e nyim Jehova. Dichwo ma Jakristo ng’won gi joode kendo oherogi mana kaka Yesu ne ohero kanyakla. Ka dichwo otimo kamano, onyiso ni omiyo Jehova luor.​—Jo-Efeso 5:23; som Weche Momedore namba 13.

13. Ere kaka dhako nyalo nyiso ni omiyo chwore luor?

 ¹³ Dhako ma Jakristo bende nigi migawo maduong’ ahinya. Oriwo chwore lwedo sama chwore temo matek mondo obed wi ot maber. En bende en gi migawo mar tiego nyithindo mana kaka chwore. Yo achiel monyalo puonjogo nyithinde nyiso luor en ka en bende onyiso luor. (Ngeche 1:8) Onego omi chwore luor kendo riwo lwedo paro mong’ado. Ochiwo pache e yo mang’won kendo gi luor kata ka ok oyie gi paro ma chwore ong’ado. Nitie pek moko ma betie nikech dhako ma Jakristo odak gi dichwo ma ok janeno. To ka odhi nyime hero chwore kendo nyise luor, samoro chieng’ moro chworeno nyalo puonjore adiera kendo lamo Jehova.​—Som 1 Petro 3:1.

14. Ere kaka nyithindo nyalo nyiso ni giwinjo jonyuolgi?

¹⁴ Jehova ohero nyithindo ahinya, omiyo, dwarore ni oritgi kendo otagi maber. Jonyuol bedo mamor sama nyithindo winjogi. To gima berie moloyo en ni sama gitimo kamano, gimiyo Jehova luor kendo gimore. (Ngeche 10:1) E udi mang’eny, ipidho nyithindo gi janyuol achiel. Mano nyalo kelo pek moko ne janyuolno kod nyithinde. Kata kamano, ka nyithindo winjo wach kendo riwo lwedo janyuol achiel ma pidhogino, ngima mar joot nyalo bedo mamor. Adiera en ni ot ka ot niga gi meke. Kata kamano, joot duto nyalo bedo mamor ka giluwo kaka Jehova chikogi. To mano moro Jehova nikech en e ma nochako ngima mar joot.​—Jo-Efeso 3:14, 15.

15. Ere kaka wanyalo chiwo luor e kanyakla?

¹⁵ Jehova tayowa kotiyo gi kanyakla mar Jokristo, kendo osemiyo Yesu teko duto mar tayo kanyakla. (Jo-Kolosai 1:18) Yesu bende osemiyo “jatich mogen kendo mariek” migawo mar chiwo chiemb chuny ne jotich Nyasaye manie piny. (Mathayo 24:45-47) E kindegi, “jatich mogen kendo mariek” en Bura Matayo. Bura Matayo miyowa chiemb chuny e kinde mowinjore mondo yiewa osik kotegno. Jodongo, jokony-tich, kaachiel gi jorit alwora jiwo kanyakla mopogore opogore e piny ngima ka ichikogi gi Bura Matayo. Owetegi duto nigi migawo mar ritowa. Gibiro chiwo dwoko e nyim Jehova kaluwore gi kaka gitimo migawoni. Omiyo, wanyiso ni wamiyo Jehova luor sama wachiwo luor ne owetegi.​—Som 1 Jo-Thesalonika 5:12; Jo-Hibrania 13:17; som Weche Momedore namba 14.

16. Ere kaka roho maler konyo sama iyiero jodongo gi jokony-tich?

¹⁶ Jodongo gi jokony-tich konyo joma nie kanyakla mondo gisik ka gin gi winjruok kendo gibed gi yie motegno. En adier ni gin bende gin mana dhano morem kaka wan. Omiyo, ere kaka iyieroga jodongo gi jokony-tich? Owetego nyaka bed gi kido mondik e Muma ma dwarore kuom jodongo gi jokony-tich. (1 Timotheo 3:1-7, 12; Tito 1:5-9) Jehova notiyo gi rohone maler mondo okony joma ne ondiko Muma lero kido ma dwarorego e yo maler. Jodongo kwayoga Jehova mondo omigi roho maler sama ginono joma inyalo ket mondo obed jodongo  kata jokony-tich. Adiera en ni, Jehova gi Yesu e ma tayo kanyakla mar Jokristo. (Tich Joote 20:28) Chwo moket mondo otawa gin mich mowuok kuom Nyasaye.​—Jo-Efeso 4:8.

17. Seche moko nyalo dwarore ni nyaminwa otim ang’o mondo onyis ni ochiwo luor?

¹⁷ Seche moko nyalo bedo ni onge jaduong’ kata jakony-tich manyalo timo migawo moro e kanyakla. Owete moko ma pok obedo jodongo kata jokony-tich nyalo timo migawono, to ka owetego onge, nyaminwa moro nyalo timo migawono kata obedo ni owete e ma onego otime. Nyaminwano biro umo wiye gi kitamba kata ogudu sama otimo kamano. (1 Jo-Korintho 11:3-10) Sama oumo wiye, onyiso ni ochiwo luor ne chenro ma Jehova oketo mar wich e ot gi kanyakla.​—Som Weche Momedore namba 15.

18, 19. (a) Jo-Rumi 13:1-7 puonjowa ang’o? (b) Ere kaka wanyalo chiwo luor ne jotelo mag sirkal?

¹⁸ E kindegi, Jehova oweyo sirkande mag dhano mondo oloch, omiyo nyaka wamigi luor. Sirkandego chano gik ma timore e pinje kod gwenge, mondo tije kod gik mamoko odhi maber kendo gichiw gik ma dwarore ne joma gilocho e wigi. Jokristo luwo puonj manie Jo-Rumi 13:1-7. (Som.) Wachiwo luor ne “joloch” kendo warito chike mag piny kata mag gwenge ma wawuokie. Chikego nyalo mulo joodwa, ohala ma watimo, kata mwanduwa. Kuom ranyisi, wachulo osuru kendo watimo gik ma sirkal dwaro. Kata kamano, ang’o monego watim sama sirkal  dwaro ni watim gima kwedo chike Nyasaye? Jaote Petro nowacho kama: “Nyasaye e ma nyaka wawinj nikech en e jalochwa, kar winjo dhano.”​—Tich Joote 5:28, 29.

¹⁹ Sama watudore gi jotelo mag sirkal, kaka jang’ad bura kata polis, kinde duto onego wamigi luor mowinjore. Jokristo ma rowere chiwo luor ne jopuonj ma puonjogi kod jomamoko ma tiyo e skul. Wachiwo luor ne joma ondikowa tich kata obedo ni jomamoko ma watiyogo ok tim kamano. Sama wachiwo luor kamano, waluwo ranyisi mar jaote Paulo ma ne ochiwo luor ne jotelo kata obedo ni seche moko ne ok yot timo kamano. (Tich Joote 26:2, 25) Wanyiso ji luor kata sama gitimonwa gik ma ok kare.​—Som Jo-Rumi 12:17, 18; 1 Petro 3:15.

20, 21. Gin ber mage ma wanyalo yudo ka wanyiso jowetewa luor?

²⁰ E piny duto, dhano medo mana chayo jowetegi. Kata kamano, jotich Jehova to opogore. Dwachwa maduong’ en miyo ji duto luor. Watimo mana kaka jaote Petro nondiko niya: “Miuru ji duto duong’.” (1 Petro 2:17) Ji fwenyoga mayot sama wamiyogi luor. Yesu nonyisowa kama: “Weuru ler maru orieny e nyim ji mondo gine timbeu mabeyo, kendo gimi Wuonu manie polo duong’.”​—Mathayo 5:16.

²¹ Sama wanyiso luor e ngima mar joot, e kanyakla, kod e yore mamoko, ranyisiwa maber nyalo miyo jomoko opuonjre e wi Jehova. To sama wanyiso jomoko luor, mano nyiso ni wamiyo Jehova luor. Jehova bedo mamor kendo mano nyiso ni wahere.