1-3. (a) Ngeche 13:20 puonjowa ang’o? (b) Ang’o momiyo onego wati gi rieko sama wayiero osiepe?

 BE ISEGANENO kaka nyathi ng’iyoga jonyuolne? Kata ka pok ochako wuoyo, omako gik mowinjo kod moneno. Kaka omedo dongo, ochako timo gik ma jonyuolne timo kata ka ok opuonje timo gigo. Mano e momiyo ok kawwa gi wuoro ka joma dongo be nyalo chako paro kendo timo gik ma osiepegi timo.

² Ngeche 13:20 wacho niya: “Ng’at ma wuotho gi jo mariek nobed mariek.” Wach motigo e ndikoni ni ‘wuotho gi ng’ato’ tiende en bedo kode kuom thuolo malach, to ok mana kuom thuolo machuok. Achiel kuom jotim nonro e weche Muma nowacho ni wuotho gi ng’ato oriwo hero ng’atno kendo winjo ni in machiegni ahinya kode. Kinde mang’eny, wakopoga gik ma joma wabedogo kuom thuolo malach timo, to moloyo ka gin osiepewa.

³ Osiepewa nyalo miyo watim gik mabeyo kata maricho. Ngeche 13:20 medo wacho niya: “Osiep jo  mofuwo biro hinyore.” Ka wamako osiep gi joma ohero Nyasaye, gibiro konyowa chung’ motegno. We wanon ane ni gin jomage ma Jehova makogo osiep, mondo wang’e kaka wanyalo yiero osiepe.

4. Ang’o momiyo en thuolo makende bedo osiep Nyasaye? To ang’o momiyo Jehova ne oluongo Ibrahim ni ‘osiepne’?

⁴ Jehova ma en Wuon Loch Duto osemiyowa thuolo mar bedo osiepene. Mano en thuolo makende ahinya. Jehova kawo thuolone mondo oyier osiepene. Oyiero mana jogo mohere kendo moyie kuome. Par ane ranyisi mar Ibrahim. Noikore timo gimoro amora ma Nyasaye ne dwaro ni otim. Kinde duto, Ibrahim noluwo kaka Nyasaye ne chike. Ne oyie kata mana chiwo wuode ma Isaka kaka misango. Ibrahim nong’eyo gadier ni “Nyasaye ne nigi nyalo mar chiero Isaka kata mana kuom jo motho.” (Jo-Hibrania 11:17-19; Chakruok 22:1, 2, 9-13) Ibrahim noluwo kaka Nyasaye ne chike to mano e momiyo Jehova ne oluonge ni ‘osiepne.’​—Isaya 41:8; Jakobo 2:21-23.

5. Jehova neno nade joma omakore kode?

⁵ Jehova ogeno osiepene ahinya. Osiepene makore kode moloyo gimoro amora kata ng’ato ang’ata. (Som 2 Samuel 22:26.) Gimakore kode kendo giluwo chikene nikech gihere. Muma wacho ni Nyasaye bedo “osiep ng’at ma yorene tir,” kod ng’at ma winje. (Ngeche 3:32) Jehova rwako osiepene mondo gibed welo e “hema” mare. Odwaro ni gilame kendo giwuo kode sa asaya.​—Zaburi 15:1-5.

6. Wanyalo nyiso nade ni wahero Yesu?

 ⁶ Yesu nowacho niya: “Ka ng’ato ohera, obiro rito wachna, kendo Wuora biro here.” (Johana 14:23) Omiyo, mondo ibed osiep Jehova, gimachielo monego itim en hero Yesu kendo timo gik ma nopuonjo. Kuom ranyisi, waluwo chik ma ne Yesu omiyowa mar lando wach maber kendo loko ji obed jopuonjre. (Mathayo 28:19, 20; Johana 14:15, 21) Nikech wahero Yesu ‘waluwo ondamo mage machiegni.’ (1 Petro 2:21) Jehova mor ahinya ka onenowa ka watemo kar nyalowa mondo watim gik ma Wuode nonyisowa.

7. Ang’o momiyo onego wamak osiep mana gi joma ohero Jehova?

⁷ Osiepe Jehova makore kode, giluwo chikene, kendo gihero Wuode. Be wamako osiep gi joma ohero Jehova? Ka osiepeni luwo ranyisi mar Yesu kendo gidich e tij lando wach Pinyruodh Nyasaye, ginyalo konyi bedo ng’at maber kendo siko ka imakori gi Jehova.

8. Ang’o ma mori e osiep ma ne nie kind Ruth gi Naomi?

⁸ Muma oting’o ranyisi mang’eny mag joma ne gin osiepe, kaka Naomi gi chi wuode miluongo ni Ruth. Giduto ne gia e pinje mopogore opogore kendo ne gipon kuonde mopogore. Naomi ne duong’ moloyo Ruth. Kata kamano, ne gin osiepe mati mata nikech giduto ne gihero Jehova. E kinde ma ne Naomi dwaro wuok e piny Moab kodhi Israel, “Ruth . . . ne otamore weye.” Nonyiso Naomi  niya: “Jogi nobed joga, kendo Nyasachi nobed Nyasacha.” (Ruth 1:14, 16) Ruth nonyiso Naomi ng’wono. Ka ne gichopo e piny Israel, Ruth notiyo matek mondo okony osiepne. Naomi nohero Ruth ahinya kendo nong’adone rieko komiye paro moko mabeyo. Ruth notiyo gi parogo kendo giduto ne giyudo gueth mathoth.​—Ruth 3:6.

9. Ang’o ma mori e osiep ma ne nie kind Daudi gi Jonathan?

⁹ Daudi gi Jonathan bende ne gin osiepe ma ne omakore gi Jehova. Jonathan nohingo Daudi gi higni ma dirom 30 kendo en e ma ne onego obed ruoth bang’ Saulo. (1 Samuel 17:33; 31:2; 2 Samuel 5:4) Kata kamano, ka ne ofwenyo ni oseyier Daudi mondo obed ruoth, ne ok obedo gi nyiego kata piem kode. Kar mano, Jonathan notimo duto ma nonyalo mondo oriw Daudi lwedo. Kuom ranyisi, ka ne Saulo manyo Daudi mondo onege, Jonathan “ne ojiwe mondo odhi nyime geno kuom Jehova.” Noyie kata mana tho nikech Daudi. (1 Samuel 23:16, 17) Daudi bende ne en osiep maber. Nosingore ni obiro rito jood Jonathan kendo notimo kamano kata mana bang’ ka Jonathan ne osetho.​—1 Samuel 18:1; 20:15-17, 30-34; 2 Samuel 9:1-7.

10. Ang’o ma ipuonjori e wi osiep ma ne nie kind Shadrak, Meshak, gi Abednego?

¹⁰ Shadrak, Meshak, gi Abednego ne gin osiepe adek ma Jo-Hibrania ma ne oter e piny Babulon ka ne pod gitindo. Kata e kinde ma ne gin mabor gi joodgi, ne gikonyore mondo gisik ka gimakore gi Jehova. Bang’e, ka koro ne gin joma dongo,  Ruoth Nebukadnezar ne ogolo chik ni nyaka gilam kido molos gi dhahabu, to mano ne en tem maduong’ ahinya kuomgi. Shadrak, Meshak, gi Abednego notamore lamo sanamuno kendo ne ginyiso ruoth niya: “Ok wabi lamo nyisecheni kendo ok wabi lamo sanamu mar dhahabu ma isechungo.” Osiepe adekgi nomakore motegno gi Nyasaye kata mana e kinde ma ne itemo yiegi.​—Daniel 1:1-17; 3:12, 16-28.

11. Wang’e nade ni Paulo gi Timotheo ne gin osiepe madier?

¹¹ Ka ne jaote Paulo oromo gi rawera miluongo ni Timotheo, ne onyalo neno ni Timotheo ohero Jehova gadier kendo ne odewo joma nie kanyakla. Omiyo, Paulo ne otiego Timotheo mondo okony owete gi nyimine kuonde mopogore opogore. (Tich Joote 16:1-8; 17:10-14) Timotheo ne jakinda ahinya to mano e momiyo Paulo nowacho niya: “Notiyo koda matek e miyo wach maber olandre.” Paulo nong’eyo ni Timotheo ne dhi dewo owete gi nyimine gadier. Paulo gi Timotheo nomedo bedo osiepe kaka ne gimedo tiyo ne Jehova gi kinda.​—Jo-Filipi 2:20-22; 1 Jo-Korintho 4:17.

12, 13. (a) Ang’o momiyo dwarore ni wati gi rieko e yiero osiepe kata mana e kanyakla? (b) Ang’o momiyo jaote Paulo ne ochiwo siem ma yudore e 1 Jo-Korintho 15:33?

¹² Wanyalo puonjore gik mopogore opogore kuom owete gi nyimine manie kanyakla kendo konyore mondo wasik ka wan gi yie motegno. (Som Jo-Rumi 1:11, 12.) Kata kamano, nyaka wati gi rieko e  yiero osiepewa kata mana e kanyakla. Wan gi owete gi nyimine mabeyo ahinya mowuok e ogendni mopogore opogore kendo mopon kuonde mopogore opogore. Moko pok obudho ahinya e kanyakla, to moko osetiyo ne Jehova kuom higni mang’eny. Mana kaka olemo kawoga kinde eka ochieg, e kaka wan be wanyalo kawo kinde eka wabed gi winjruok machiegni gi Jehova. Omiyo, dwarore ni wabed gi horruok kod hera kendo kinde duto wati gi rieko  e yiero osiepewa.​—Jo-Rumi 14:1; 15:1; Jo-Hibrania 5:12–6:3.

¹³ Seche moko nitie gik manyalo timore e kanyakla manyalo dwaro ni wabed motang’. Samoro owadwa kata nyaminwa moro timo gik ma Muma kwero. Kata samoro ng’ato nyalo bedo gi chuny mar ng’ur to mano nyalo ketho winjruok manie kanyakla. Mano ok onego obwogwa nikech ne nitie gik ma kamago kata mana e kanyakla mar Jokristo mokwongo. Mano e momiyo jaote Paulo nosiemo Jokristogo niya: “Kik wuondu. Osiepe maricho ketho timbe mabeyo.” (1 Jo-Korintho 15:12, 33) Paulo noparo ne Timotheo ni obed motang’ sama oyiero osiepene. Wan bende onego watim mana kamano.​—Som 2 Timotheo 2:20-22.

14. Osiepe ma wayiero nyalo mulo nade winjruokwa gi Jehova?

¹⁴ Nyaka warit osiep manie kindwa gi Jehova. Mano e gima duong’ie mogik ma wan-go. Omiyo, watamore mako osiep gi ng’ato ang’ata manyalo ketho yiewa kod winjruokwa gi Nyasaye. Mana kaka ok wanyal keto sponj ei pi mochido ka wageno ni obiro modho pi maler, e kaka ok wanyal bedo gi osiepe maricho ka wageno ni gibiro konyowa mondo wabed gi timbe mabeyo. Nyaka wati gi rieko e yiero osiepewa.​—1 Jo-Korintho 5:6; 2 Jo-Thesalonika 3:6, 7, 14.

15. Ang’o ma inyalo timo mondo ibed gi osiepe mabeyo e kanyakla?

¹⁵ Inyalo yudo joma ohero Jehova gadier e kanyakla. Ginyalo bedo osiepeni migeno ahinya.  (Zaburi 133:1) Kik imak osiep mana gi mbeseni kende. Par ni Jonathan ne duong’ moloyo Daudi kendo Naomi bende ne duong’ ne Ruth. Dwaher luwo kaka Muma wacho. Ojiwowa niya: “Yawuru chunyu.” (2 Jo-Korintho 6:13; som 1 Petro 2:17.) Kaka wamedo luwo ranyisi mar Jehova, e kaka jomoko biro gombo bedo osiepewa.

16, 17. En ang’o ma ok onego watim sa ma ng’ato ochwanyowa e kanyakla?

¹⁶ Ot oting’o ji ma nigi kido kod paro mopogore opogore kendo yo ma gitimogo gik moko ok chal. Mano bende e gima timore e kanyakla. Pogruok ma kamano nyalo miyo ngima obed mamit kendo wanyalo puonjore gik mathoth kuom jowetewa. Kata kamano, seche moko pogruokgo nyalo kelo ywaruok e kindwa ma wabed gi ich wang’. Nitie kinde ma wanyalo chwanyore marach. (Ngeche 12:18) Be gik ma kamago onego onyos chunywa kata miyo wabed mabor gi kanyakla?

¹⁷ Ooyo. Kata ka ng’ato ochwanyowa e yo moro, ok wabi bedo mabor gi kanyakla. Jehova ok e ma ochwanyowa. En e ma omiyowa ngima kod gik mamoko duto. Onego wahere kendo wamiye duong’. (Fweny 4:11) Kanyakla en mich ma Jehova omiyowa mondo okonywa bedo gi yie motegno. (Jo-Hibrania 13:17) Ok onego wabed mabor gi kanyakla mana nikech ng’ato ochwanyowa.​—Som Zaburi 119:165.

18. (a) Ang’o manyalo konyowa mondo wabed gi winjruok maber gi owetewa gi nyiminewa? (b) Ang’o momiyo onego wawe ne jomoko kethogi?

 ¹⁸ Wahero owetewa gi nyiminewa kendo wadwaro bedo machiegni kodgi. Jehova ong’eyo ni warem kendo mano nyalo miyo watim gik moko e yo ma ok kare. Wan bende onego wane jowetewa mana kaka Jehova nenogi. (Ngeche 17:9; 1 Petro 4:8) Waduto wakethoga, to hera biro konyowa mondo wawe ne jowetewa kethogi gi “chuny man thuolo.” (Jo-Kolosai 3:13) Hera biro konyowa mondo kik waket ywaruok matindo tindo obed madongo. En adier ni ka ng’ato ochwanyowa, nyalo bedo matek mondo wawe paro wachno. Yot mondo iwa owang’ kendo wamak sadha, to mano nyalo miyo kik wabed mamor. To komachielo, ka waweyo ne ng’ato kethone, wabedo gi paro mokuwe, kuwe bedo e kanyakla, to maduong’ie moloyo, wabedo gi winjruok maber gi Jehova.​—Mathayo 6:14, 15; Luka 17:3, 4; Jo-Rumi 14:19.

19. En kinde mane ma dwarore ni wawe bedo kanyachiel gi ng’ato e kanyakla?

¹⁹ Ka joot oherore, ng’ato ka ng’ato timo migawone mondo giduto gibed mamor. Wawach ni achiel kuom joot obalo. Ji duto manie ot temo konye to otamore. Onyalo yiero mar weyo joodgi kata wi ot e ma nyalo kwaye mondo owuogi. Gima chalo kamano bende nyalo timore e kanyakla. Ng’ato nyalo yiero mar timo gik ma ok mor Jehova, to mano nyalo  hinyo kanyakla. Onyalo tamore kony mimiye kendo timbene bende nyalo nyiso ni ok odwar bedo e kanyakla. En owuon e ma onyalo yiero mar wuok e kanyakla kata inyalo gole e kanyakla. Ka mano otimore, Muma wacho maler ni ‘wawe bedo kanyachiel’ gi ng’at ma kamano. (Som 1 Jo-Korintho 5:11-13; 2 Johana 9-11) Timo kamano nyalo bedo matek ahinya ka en osiepwa kata achiel kuom joodwa. E chal kaka mae, nyaka wamakre motegno gi Jehova moloyo dhano moro amora.​—Som Weche Momedore namba 8.

20, 21. (a) Ere kaka golo ng’ato e kanyakla en chenro manyiso hera? (b) Ang’o momiyo onego wati gi rieko sama wayiero osiepe?

²⁰ Chenro mar golo ng’ato e kanyakla en yo ma Jehova nyisogo ni oherowa. Chenrono konyo mondo kik chid kanyakla gi joma ok dwar luwo chike mag Jehova. (1 Jo-Korintho 5:7; Jo-Hibrania 12:15, 16) Okonyowa mondo wanyis kaka wahero Jehova, nyinge, kod chikene makare. (1 Petro 1:15, 16) Chenrono bende nyiso ni oher ng’at ma ogol e kanyaklano. Kum ma omiyeno biro konye neno kaka gima otimono rach kendo jiwe mondo otim lokruok. Ng’eny joma ne ogol e kanyakla oseduogo ir Jehova, kendo oserwakgi e kanyakla gi mor.​—Jo-Hibrania 12:11.

²¹ Osiepewa nyalo chiko ngimawa e yo maber kata e yo marach. Omiyo, dwarore ni wati gi rieko e yiero osiepewa. Ka wahero joma Jehova ohero, wabiro bedo machiegni gi joma biro konyowa mondo wasik ka wachung’ motegno nyaka chieng’.