Kal idhi e weche manie iye

Kal idhi kama ochanie weche mantie

SULA MAR 6

“Koro, Giko Osechoponu”

“Koro, Giko Osechoponu”

EZEKIEL 7:3

WACH MADUONG’ MA SULANI WUOYE: Kaka weche mag kum ma Jehova nokoro e wi Jerusalem nochopo

1, 2. (a) En ang’o miwuoro ma Ezekiel notimo? (Ne picha manie chak sulani.) (b) Gik ma ne otimogo ne dhi nyiso ang’o?

 GIK miwuoro ma janabi Ezekiel ne timo ne olandore mapiyo ahinya e kind Jo-Yahudi ma ne nie tuech e piny Babulon. Kuom juma achiel, osebedo ka oling’ aling’a thi e kind jowetene ma gin-go e tuech, kae to apoya nono ochung’ to olorore e ot. Koro sama jirendene ma dhoggi omoko ng’iye, owuok e ode, okwanyo matafari, okete e nyime, kae to ochako goro gimoro e matafarino. Bang’ mano, Ezekiel chako gero ohinga moro matin, ma ok owacho gimoro amora.​—Eze. 3:10, 11, 15, 24-26; 4:1, 2.

2 Joma ng’iye ma kwan-gi koro medore wuoro ni to, ‘Gik motimogi duto tiendgi en ang’o?’ Jo-Yahudi manie tuechgo ne dhi fwenyo bang’e ni gik ma yore yore ma janabi Ezekiel ne timo, ne nyiso gimoro malich ma ne dhi nyiso mirima mager mar Jehova Nyasaye. Gima lichno ne en ang’o? Ere kaka ne odhi mulo Jo-Israel? En puonj mane ma jotich Jehova ma kindegi nyalo yudo?

‘Kaw Matafari, Kaw Ngano, Kaw Ligangla Mabith’

3, 4. (a) Gin ranyisi mage adek ma Ezekiel notimo ma nyiso kum mar Nyasaye? (b) Ere kaka Ezekiel notimo ranyisi e wi kaka ne idhi monj Jerusalem?

3 Machiegni gi higa mar 613 K.K.P., Jehova nochiko Ezekiel ni mondo otim ranyisi adek ma ne dhi nyiso kum ma ne odhi kumogo Jerusalem. Ranyisigo ne gin: gero ohinga molworo taondno, chandruok ma ne dhi yudo joma ne odak Jerusalem, kod ketho Jerusalem kaachiel gi joma ne odak e iye. a Weuru mondo wanon ane weche adekgi e yo matut.

4 Gero ohinga molworo Jerusalem. Jehova nonyiso Ezekiel niya: ‘Dhi ikaw matafari mondo iket e nyimi kae to iger ohinga molwore.’ (Som Ezekiel 4:1-3.) Matafari nochung’ ne taon mar Jerusalem, to Ezekiel nochung’ ne jolweny mag Jo-Babulon ma Jehova ne dhi tiyogo. Bende, ne onyis Ezekiel ni oger ohinga matin, olosne pidhe mag lowo, kendo oketne gik mimukogo ohinga. Kae to ne onego oket gigo mondo olwor matafarino. Gigo ne ochung’ ne gige lweny ma jowasik Jerusalem ne dhi tiyogo mondo omonjgigo. Mondo onyis kaka jolweny ma ne dhi monjo Jerusalem ne dhi bedo motegno ka chuma, Ezekiel nonego okaw “tawo mar nyinyo,” kata san, kendo okete e kinde gi dalano. Kae to nonego ‘ochom wang’e e dalano. Gik ma Jehova nochiko Ezekiel ni mondo otimgo ne dhi bedo “ranyisi ne od Israel” ni gimoro ma ok gipar ne chiegni timore. Jehova ne dhi tiyo gi jolweny mag wasigu mondo gimonj Jerusalem, ma ne en kar dak mar jotich Nyasaye, kendo kama hekalu mar Nyasaye ne nitie!

5. Ere kaka Ezekiel nolero gik ma ne dhi timore ne joma ne odak Jerusalem?

5 Chandruok ma ne dhi yudo joma ne odak Jerusalem. Jehova nochiko Ezekiel niya: ‘Kaw ngano, shairi, oganda, dengu, bel, gi kusemeth [kit ngano moro] mondo itedgo makate,’ kendo “ibiro chamo chiemo ma romo shekel 20 odiechieng’ kodiechieng’.” Kae to Jehova nolerone kama: “Abiro miyo chiemo obed ma onge.” (Eze. 4:9-16) Kae, Ezekiel ne ok ochung’ ne jolweny mag Babulon; kar mano, ne ochung’ ne joma ne odak Jerusalem. Gik ma Ezekiel notimo ne nyiso kaka chiemo ne dhi bedo manok e kinde ma ne idhi lwor Jerusalem. E kindeno, ne idhi los makate gi gik ma ne ok gitigago pile, ma nyiso ni ji ne dhi chamo gimoro amora ma giyudo. Kech ne dhi bedo mager e okang’ maromo nade? Ezekiel nowuoyo ka gima oloso achiel kachiel gi joma ne odak Jerusalem. Nowacho kama: “Wuone biro chamo nyithindgi, kendo nyithindo bende biro chamo wuonegi.” Gikone, ji mang’eny ne dhi chandore malit nikech kech ma chalo gi “aserni motimo sum,” kendo ji ne dhi ‘dhero’ ma dendgi rum.​—Eze. 4:17; 5:10, 16.

6. (a) Ezekiel notimo ranyisi mag gik mage ariyo? (b) Chik ma ne Jehova omiye ni ‘okaw rapim mondo opimgo yie wiye kae to opoggi’ ne nyiso ang’o?

6 Ketho Jerusalem kaachiel gi joma ne odak e iye. E ranyisini, Ezekiel timo gik moko ariyo dichiel. Mokwongo, Ezekiel timo ranyisi ma nyiso gik ma Jehova ne dhi timo. Jehova nonyise niya: ‘Kaw ligangla ma bith mondo itigo kaka wembe mar jaliedo.’ (Som Ezekiel 5:1, 2.) Lwet Ezekiel moting’o ligangla nochung’ ne lwet Jehova, tiende ni, kum ma Jehova ne dhi chiwo kokalo kuom jolweny mag Babulon. Mar ariyo, Ezekiel notimo ranyisi ma nyiso gik ma ne dhi yudo Jo-Yahudi. Jehova nonyise niya: ‘Liel yie wiyi kod tiki.’ Lielo yie wi Ezekiel ne nyiso kaka ne idhi monj Jo-Yahudi mi tiekgi chuth. Bende, chik ma ne Jehova omiye ni ‘okaw rapim mondo opim yiergo, kae to opoggi’ ne nyiso ni kum ma Jehova ne dhi kumogo Jerusalem ne ok dhi tim awiye awiye, to ne idhi time mana kaka ne okor.

7. Ang’o momiyo Jehova nonyiso Ezekiel mondo opog yie wiye e kidienje adek kae to otim gima opogore ne kidieny ka kidieny?

 7 Ang’o momiyo Jehova nonyiso Ezekiel ni opog yie wiye ma ne oselielo e kidienje adek kae to otim gima opogore ne kidieny ka kidieny? (Som Ezekiel 5:7-12.) Ezekiel nowang’o kidieny achiel ei “dalano” mondo onyisgo joma ne ng’iye ni moko kuom joma ne odak Jerusalem ne dhi tho e dalano. Ezekiel nokawo ligangla mi ong’adogo kidieny machielo kokeyogi e “alwora duto mar dalano” mondo onyisgo ni moko kuom joma ne odak Jerusalem ne dhi tho oko mar dalano. Nokeyo kidieny mar adek e yamo, konyisogo ni moko kuom joma ne odak Jerusalem ne idhi ke e kind ogendni kendo “ligangla” ne dhi ‘lawogi’ kuondego. Omiyo, joma ne dhi tonygo ne ok dhi bedo gi kuwe kamoro amora ma ne gidhi bedoe.

8. (a) Gik ma Ezekiel notimo nonyiso ni ne nitie geno mane? (b) Ere kaka weche ma nokor e wi “yier moko” nochopo?

8 Kata kamano, gik ma Ezekiel ne timo ne nyiso ni ne nitie geno. Jehova nonyiso Ezekiel niya: ‘Kaw yier moko ituegi e riak lawi.’ (Eze. 5:3) Mano nyiso ni moko kuom Jo-Yahudi matin ma ne idhi ke e kind ogendni mamoko ne idhi res. “Yier moko” ne dhi bedo moko kuom joma ne dhi duogo Jerusalem bang’ tuech mar higni 70 e piny Babulon. (Eze. 6:8, 9; 11:17) Be weche mokorgo notimore? Ee. Higni moko bang’e ka ne osegony Jo-Yahudi e tuech e piny Babulon, janabi Hagai nowacho ni moko kuom Jo-Yahudi ma ne oke, ne oduogo Jerusalem. Ne gin “jo ma hikgi oniang’ ma ne oneno ot mokwongo,” ma tiende ni, hekalu ma ne Solomon ogero. (Ezra 3:12; Hag. 2:1-3) Jehova noduoko lamo madier mana kaka nosingo. Wabiro nono weche momedore e wi wachno e Sula mar 9 mar bugni.​—Eze. 11:17-20.

Wach Mokorni Nyisowa Ang’o e Wi Gik Mabiro Timore?

9, 10. Ranyisi ma ne Ezekiel otimo paronwa wach mane makende ma biro timore e kinde ma biro?

9 Gik ma Ezekiel notimo paronwa gik makende ma Wach Nyasaye nokoro ni biro timore e kinde ma biro. Moko kuomgi gin mage? Mana kaka notimore ne dala mar Jerusalem, Jehova biro tiyo gi sirkande mag piny e timo gima ok wapar kata. Obiro monjo riwruoge mag dinde duto mag miriambo manie piny. (Fwe. 17:16-18) Mana kaka kethruok mar Jerusalem ne en “masira malich,” e kaka “masira maduong’” kod lweny mar Har–Magedon dhi bedo gik “ma pok ne otimore” nyaka nene.​—Eze. 5:9; 7:5; Mat. 24:21.

10 Wach Nyasaye nyisowa ni thoth joma nie dinde mag miriambo biro tony sama iketho riwruoge mag dinde mag miriambogo. Nikech luoro biro makogi, gibiro riwore gi jomamoko ka gimanyo kuonde pondo. (Zek. 13:4-6; Fwe. 6:15-17) Gima biro timoreno paronwa gima ne otimore ne joma ne odak Jerusalem ma ne otony e masira ma okegi gi “yamo.” Mana kaka ne waneno e  paragraf mar 7, kata obedo ni ne gitony gie kindeno, Jehova pod nowuodho ‘ligangla molawogigo.’ (Eze. 5:2) E yo ma kamano bende, kuonde pondo ma joma otony sama imonjo dinde mag miriambo biro dhiye ok bi resogi kuom ligangla mar Jehova. Ibiro kethgi kanyachiel gi ji duto ma kitgi chalo gi mar diek e lweny mar Har–Magedon.​—Eze. 7:4; Mat. 25:33, 41, 46; Fwe. 19:15, 18.

Nitie kinde ma wabiro bedo kaka “momo,” ma ok waland wach maber

11, 12. (a) Weche ma ne Ezekiel okoro e wi kethruok mar Jerusalem onego mi wane nade tijwa mar lendo? (b) Tijwa mar lendo kod ote ma walando biro lokore e yo mane?

11 Weche mokorgi onego omi wane nade tij lendo kod kaka onego watime? Wechego konyowa neno ni onego watim duto ma wanyalo mondo wakony ji obed jotich Jehova. Nikech ang’o? Odong’ mana kinde matin mar dhi e ‘ogendni duto mondo walok ji obed jopuonjre.’ (Mat. 28:19, 20; Eze. 33:14-16) Kinde ma “luth” (tiende ni riwruoge mag siasa) biro chako monjo dinde mag miriambo, wabiro weyo lando wach maber ma kelo resruok. (Eze. 7:10) Wabiro chalo ka “momo,” mana kaka Ezekiel nochalo ka momo kinde ma noweyo lando ote ma ne omiye. (Eze. 3:26, 27; 33:21, 22) En adier ni bang’ ka oseketh dinde mag miriambo, ji biro temo “dhi ir janabi mondo onyisgi fweny,” kata kamano, onge wach moro amora mibiro nyisgi ma nyalo konyogi yudo resruok. (Eze. 7:26) Kinde mag yudo kony ma kamano kod thuolo mar bedo jolup Kristo biro yudo ka osekalo.

12 Kata kamano, tijwa mar lendo to ok bi rumo. Nikech ang’o? E kinde masira maduong’, samoro wabiro chako lando ote mar kum ma chalo gi kite madongo dongo mag pe. Oteno biro nyiso ni koro giko mar piny marachni osechopo.​—Fwe. 16:21.

“Ne, Odiechieng’no Okayo Machiegni!”

13. Ang’o momiyo Jehova nonyiso Ezekiel ni onind gi bathe koracham kae to bang’e bathe korachwich?

13 Ezekiel nokoro kaka ne idhi keth Jerusalem kendo nonyiso kinde ma mano ne dhi timoree. Jehova nonyiso Ezekiel mondo onind gi bathe koracham kuom odiechienge 390 kendo onind gi bathe korachwich kuom odiechienge 40. Odiechieng’ kodiechieng’ nochung’ ne higa achiel. (Som Ezekiel 4:4-6; Kwan 14:34) Gima Ezekiel ne timono, ne nyiso higa sie ma ne idhi kethie Jerusalem. Nyalo bedo ni ne ok otim kamano e odiechieng’ mangima. Higni 390 ma ne nyiso richo ma Jo-Israel notimo nochakore e higa mar 997 K.K.P., ma e higa ma ne dhoudi 12 mag Israel opogoree mobedo grube ariyo. (1 Ru. 12:12-20) Higni 40 ma ne nyiso richo ma Jo-Juda notimo nochakore e higa mar 647 K.K.P., ma e higa ma ne oorie janabi Jeremia mondo omigi siem konyisogi ni kethruok margi chiegni. (Jer. 1:1, 2, 17-19; 19:3, 4) Omiyo, hignigo ne dhi rumo e higa mar 607 K.K.P., ma e higa ma ne omonjie Jerusalem mi okethe mana kaka Jehova nokoro. b

Ere kaka Ezekiel nonyiso higa sie ma ne idhi kethie Jerusalem? (Som paragraf mar 13)

14. (a) Ezekiel nonyiso nade ni Jehova ne dhi timo mana kaka nosewacho, ka kindene ochopo? (b) Gin gik mage ma ne dhi timore ka pok oketh Jerusalem?

14 E kinde ma ne Ezekiel oyudo weche mokor e wi odiechienge 390 kod odiechienge 40, nyalo bedo ni ne ok ong’eyo higa sie ma ne idhi kethie Jerusalem. Kata kamano, ka ne ochiegni keth Jerusalem, nosiemo Jo-Yahudi nyadinwoya ni kum mar Jehova bironegi. Nonyisogi niya: “Koro, giko osechoponu.” (Som Ezekiel 7:3, 5-10.) Ezekiel nong’eyo ni ka kindeno ochopo, Jehova ne dhi timo mana kaka nosewacho. (Isa. 46:10) Bende, janabino nokoro gik ma ne dhi timore bang’ kethruok mar Jerusalem. Nowacho niya: “Masiche biro luwore.” Gigo ne dhi kelo ng’ikni e yo ma ji odakgo, weche mag din, kod sirkal.​—Eze. 7:11-13, 25-27.

Ka ne olwor Jerusalem, nochalo ka “agulu” moket “e mach” (Som paragraf mar 15)

15. Gin weche mage ma Ezekiel nokoro ma ne ochako timore e higa mar 609 K.K.P.?

15 Higni matin bang’ ka Ezekiel nokoro ni ibiro keth Jerusalem, gik ma ne okorogo nochako timre. E higa mar 609 K.K.P., Ezekiel nofwenyo ni ne osechak monj Jerusalem. Gie kindeno, ji nogoyo turmbeta mondo jo dalano ochokre mar kedo ne dalano, kata kamano, mana kaka Ezekiel nokoro, ‘onge ng’at ma ne odhi e lweny.’ (Eze. 7:14) Joma ne odak Jerusalem ne ok owuok oko mondo giked gi Jo-Babulon ma ne obiro monjo dalano. Jo-Yahudi moko ne paro ni Jehova ne dhi resogi. Jehova ne osegaresogi ka ne Jo-Asuria obiro monjo Jerusalem kendo ne otiyo mana gi malaika achiel kende e tieko jolwenjgi mang’eny. (2 Ru. 19:32) Kata kamano, gie kindeno onge malaika ma ne obiro konyogi. Mapiyo bang’e, dala ma ne olworno ne chalo gi “agulu” moket “e mach,” to joma ne odak e iye ne chalo “ring’o” manie i agulu. (Eze. 24:1-10) Bang’ lworo Jerusalem kuom dweche 18, nokethe.

“Kanuru Mwandu e Polo”

16. Ere kaka wanyalo nyiso ni wan gadier ni Jehova biro timo gik mowacho e kinde sie moketo?

16 Ang’o ma wanyalo puonjore kuom fweny ma Ezekiel nonenono? Be otudore gi wach ma walando kod kaka ji rwako wachno? Jehova oseketo kinde sie ma obiro kethe dinde mag miriambo kendo obiro timo kamano ma ok olewo. (2 Pet. 3:9, 10; Fwe. 7:1-3) Ok wang’eyo tarik sie ma mano biro timoree. Kata kamano, mana kaka Ezekiel, wadhi nyime siemo ji ka wanyisogi nyadinwoya niya: “Koro, giko osechoponu.” Ang’o momiyo onego wanwonegi wachno? Ji mang’eny ok winjwa mana kaka ji ne ok winj Ezekiel. c E kinde ma Ezekiel ne lando ni ibiro keth Jerusalem, nitie ji mang’eny ma ne ok oyie kode. (Eze. 12:27, 28) Kata kamano, bang’e nitie Jo-Yahudi moko ma ne nie tuech Babulon ma noloko chunygi ma giyie dok thurgi. (Isa. 49:8) E yo ma kamano, ji mang’eny e kindegi ok oyie ni giko biro chopo. (2 Pet. 3:3, 4) Kata kamano, ka kinde ma dhano nigo mar rwako wach Nyasaye pok orumo, wadwaro ni wakony joma chunygi ni kare mondo giyud yo ma terogi e ngima.​—Mat. 7:13, 14; 2 Kor. 6:2.

Kata obedo ni jomoko tamore winjo wach ma walando, pod wamanyo joma chunygi ni kare (Som paragraf mar 16)

Ang’o momiyo joma nodak Jerusalem nowito “fedha maggi e nderni”? (Som paragraf mar 17)

17. Gin gik mage ma wabiro neno ka timore e kinde masira maduong’?

17 Bende, weche ma ne Ezekiel okoro paronwa ni ka ibiro monj riwruoge mag dinde mag miriambo, joma nie dindego ok bi “dhi e lweny” mondo giked ne dindegigo. Kar mano, ka gibiro fwenyo ni onge ng’at ma dwokogi sama giywak ni, “Ruoth, Ruoth,” “lwetegi duto biro nyosore” kendo ‘luoro biro makogi.’ (Eze. 7:3, 14, 17, 18; Mat. 7:21-23) Ang’o machielo ma gibiro timo? (Som Ezekiel 7:19-21.) Jehova wacho kama: “Gibiro wito fedha maggi e nderni.” Gik ma notimore ne joma nodak Jerusalem nyiso maler gima biro timore e kinde masira maduong’. E kindeno, ji biro fwenyo ni pesa ok nyal konyogi e masira ma birono.

18. Weche ma ne Ezekiel okoro puonjowa ang’o e wi gik monego waket motelo e ngimawa?

18 Be ifwenyo gima wapuonjore e weche ma Ezekiel nokorogo? Onego wang’e gik monego waket mokwongo e ngimawa. Par wachni: Bang’ ka joma nodak Jerusalem nofwenyo ni idhi keth taondgino, ngimagi ni kama rach, kendo ni mwandu ma ne gin-go ne ok nyal resogi, eka ne gifwenyo ni onego gilok gik ma ne giketo mokwongo e ngimagi. Ne giwito mwandugi kendo ne gichako “dhi ir janabi mondo onyisgi fweny.” Kata kamano, weche ne osekethore. (Eze. 7:26) Mopogore kodgi, wan to wang’eyo ni giko mar pinyni osekayo machiegni. Omiyo, yie motegno ma wan-go e wi singo mag Nyasaye osekonyowa ng’eyo gik monego waket mokwongo e ngimawa. Mano e momiyo wadich ka wamanyo mwandu mag chuny ma nigi nengo matek kendo ma ok bi wit “e nderni.”​—Som Mathayo 6:19-21, 24.

19. Weche ma ne Ezekiel okoro mulowa nade e kindegi?

19 E yo machuok, weche ma ne Ezekiel okoro e wi kethruok mar Jerusalem mulowa nade e kindegi? Giparonwa ni wan mana gi kinde matin mar konyo ji mondo gibed jotich Nyasaye. Omiyo, wakawo tij loko ji obed jopuonjre kaka tich monego otim mapiyo ahinya. Wabedoga mamor ahinya sama joma chunygi ni kare ochako lamo Jehova, Wuonwa manie polo. Kata ka nitie joma pok okawo okang’, pod wadhi nyime siemogi mana kaka Ezekiel notimo ne joma nodak e kindene konyisogi niya: “Koro, giko osechoponu.” (Eze. 3:19, 21; 7:3) Bende, wang’ado mar siko ka wageno kuom Jehova kendo keto lamo madier obed mokwongo e ngimawa.​—Zab. 52:7, 8; Nge. 11:28; Mat. 6:33.

a Nenore ni Ezekiel notimo ranyisigo duto ka ji neno. Nikech ang’o? En nikech Jehova nonyiso Ezekiel ni otim ranyisi moko kaka loso makate kata ting’o osigo ‘ka ma ji duto ne nyalo nenee.’​—Eze. 4:12; 12:7.

b Ka ne Jehova oyie mondo oketh Jerusalem, mano ne onyiso ni okumo Jo-Juda kod dhoudi apar mag Israel. (Jer. 11:17; Eze. 9:9, 10) Som Insight on the Scriptures, Vol. 1, ite mar 462, “Chronology​—From 997 B.C.E. to Desolation of Jerusalem.”

cEzekiel 7:5-7, Jehova tiyo gi weche kaka “biro” kata “obiro” nyadi 6.