1-3. Ere kaka Jo-Babulon jaro jotich Jehova, to ang’o momiyo gitimo kamano?

 PAR ane ni in Ja-Yahudi modak e taon mar Babulon. Jo-Yahudi weteni osebedo e tuech kuom higni piero abich gi wiye. Mana kaka ijatimoga chieng’ Sabato, iwuok mondo idhi irom gi jotich Nyasaye weteni mondo ulam Jehova. Sama iwuotho kidhi, ikalo e nderni modich, hekalu madongo dongo kod kuonde lemo mang’eny. Ji mang’eny odhi kuondego mondo gichiw misengni kendo giwer wende ne nyiseche kaka Marduk.

² Ka isesudo mabor gi ji, iromo gi grup moro matin mar jotich Nyasaye weteni. a Uyudo kama okuwe, samoro e achiel kuom tie pige ma yudore e taondno. Ulemo, uwer, kendo uparo matut kuom Wach Nyasaye kanyachiel. Sama ulemo, uwinjo koko moko ma wuok kuom yiedhi molos gi bao manie bath pigego. Iwinjo kimor ni kanyo bet okuwe. Igombo agomba ni joma odak e alworano kik yudu, ma gichoch chokruok maru kaka gijatimoga. Ang’o momiyo gichochoga chokruok maru?

³ Jo-Babulon osebedo ka loyo lwenje mang’eny kendo giwacho ni nyisechegi e ma osekonyogi locho. Jo-Babulon neno ni  kethruok mar Jerusalem nyiso ni nyasachgi ma Marduk nigi teko moloyo Jehova! Mano e momiyo, gichayo Nyasachi kod joma tiyone. Seche moko gijarouga ka ginyisou niya: “Wernwauru achiel kuom wende mag Sayun”! (Zab. 137:3) Zaburi mang’eny nyiso kaka Sayun nosebedo ka loyo jowasik Jehova. Samoro Jo-Babulon nohero jaro zaburigo. Kata kamano, nitie zaburi moko ma ne wuoyo e wi Jo-Babulon. Kuom ranyisi, achiel kuomgi ne wacho niya: “Giseketho Jerusalem mi odong’ pidhe pidhe . . . .Jo molworowa jarowa kendo nyierowa.”​—Zab. 79:1, 3, 4.

4, 5. En geno mane ma yudore e weche ma ne Ezekiel okoro, to en ang’o ma wabiro nono e sulani? (Ne picha manie chak sulani.)

⁴ Bende, nitie Jo-Yahudi moseng’anyo, mohero jari nikech iyie kuom Jehova kod jonabine. Kata obedo ni gijari kamano, lamo madier hoyi kaachiel gi joodi. Uwinjo maber ahinya sama ulemo kendo uwer kanyachiel. Somo wach Nyasaye bende hoyou ahinya. (Zab. 94:19; Rumi 15:4) Parie ni e odiechiengni, achiel kuom jotich Nyasaye weteni okelo gimoro makende ahinya e chokruok; okelo buk modol moting’o weche ma ne Ezekiel okoro. Imor ahinya winjo ni Jehova singo ni obiro duoko jotichne e pinygi. Chunyi mor ahinya sama iwinjo ka isomo weche mokorgo gi dwol maduong’, kendo iparo matut geno ma in kaachiel gi joodu nigo ni chieng’ moro unyalo dok e pinyu mondo ukony e duoko lamo madier!

⁵ Weche ma Ezekiel nokoro oting’o singo mang’eny mag duoko lamo madier. Weuru mondo koro wanon ane wach ma kelo genono. Ere kaka weche ma ne okorgo ne otimore ne joma ne oter e tuech? Wechego chopo nade e kindegi? Wabiro nono bende kaka moko kuom weche ma ne okorgo biro chopo e kinde ma biro.

6. Ere kaka Nyasaye nosebedo ka siemo jotichne nyadinwoya?

⁶ Kokalo kuom Ezekiel, Jehova nowacho ayanga kaka ne odhi kumo joge nikech ne ging’anyone. Jehova nowacho niya: “Ibiro makgi mi tergi e tuech.” (Eze. 12:11) Mana kaka ne waneno e Sula mar 6 mar bugni, Ezekiel notimo ranyisi ma ne nyiso kaka wechego ne dhi timore. Kata kamano, mano ok en siem mokwongo ma ne omi Jo-Israel. Chakre kinde Musa, ma en chiegni higni aluf achiel mokalo, Jehova nosebedo ka siemo joge nyadinwoya ni ka gidhi nyime ng’anyone, to ne idhi tergi e tuech. (Rap. 28:36, 37) Jonabi kaka Isaya gi Jeremia nosemiyogiga siem ma kamano.​—Isa. 39:5-7; Jer. 20:3-6.

7. Jehova ne okumo joge e yore mage?

⁷ Gima rach en ni Jo-Israel mang’eny ne ok odewo siemgo. Bang’ kinde, Jehova nosin gi joge nikech ne gisebedo ka ging’anyone, ne gilamo nyiseche manono, ne gionge gi yie, kendo  ne gin jomibadhi nikech jokwath maricho e ma ne tayogi. Omiyo, ne oweyogi mondo kech okagi, to mano ne en masira maduong’ ma kelo wich-kuot nikech pinygi nong’ere kaka “piny mopong’ gi chak kod mor kich.” (Eze. 20:6, 7) Kae to mana kaka ne osekor chon, Jehova noweyo mondo joge ma ne oseng’anyone oter e tuech. E higa mar 607 K.K.P., Nebukadnezar ruodh Babulon ne oketho Jerusalem kod hekalu mare. Jo-Yahudi mathoth ma ne otony ne oter e tuech e piny Babulon. Ka gin kuno, ne ojargi kendo ne okwedgi ahinya mana kaka oler e chak sulani.

8, 9. Ere kaka Nyasaye nosiemo kanyakla mar Jokristo e wi ng’anyo ma ne dhi betie?

⁸ Be gima ne otimore ne joma ne oter e tuech Babulon, ne otimore ne kanyakla mar Jokristo? Ee, notimore! Mana kaka Jo-Yahudi ma kinde machon, jolup Kristo be ne omi siem ma kamano ka wechego ne pok otimore. E kinde ma ne Yesu ochako tije mar lendo, ne owacho niya: “Tang’uru gi jonabi mag miriambo ma biro iru ka girwako lep rombe to e igi gin ondiegi ma ngemo.” (Mat. 7:15) Higni moko bang’e, roho maler notayo jaote Paulo mondo ochiw siem ma kamano. Nondiko niya: “Ang’eyo ni ka aseweyou to ondiegi mager biro donjo e dieru, kendo ok gibi bedo mang’won gi kueth. Bende, nitie jo ma biro wuok e kindu uwegi ka giwacho weche ma gwenyo adiera mondo giywago jopuonjre oluwgi.”​—Tich 20:29, 30.

⁹ Nopuonj Jokristo kaka ne ginyalo ng’eyo kendo tang’ gi joma kamago. Nonyis jodongo mondo gigol e kanyakla joma ne ong’anyo ne adiera. (1 Tim. 1:19; 2 Tim. 2:16-19; 2 Pet. 2:1-3; 2 Joh. 10) Kata kamano, mos mos Jokristo mang’eny notamore winjo siem ma kamano, mana kaka Jo-Israel kod Jo-Juda ma chon notimo. Chop giko higa mar mia achiel, thoth ji noseng’anyo e kanyakla. Johana, ma ne en jaote mogik ma ne pod ngima gie kindeno, nowacho ni ji mang’eny e kanyakla noseng’anyo. En kende e ma ne otemo matek mondo ogeng’ ng’anyo ma kamano. (2 The. 2:6-8; 1 Joh. 2:18) Ang’o ma ne otimore bang’ ka Johana nosetho?

10, 11. Ngero ma ne Yesu ogoyo e wi ngano gi ogolo nochopo nade e higni mag mia achiel ka dhi nyime?

¹⁰ Bang’ tho Johana, ngero ma ne Yesu ogoyo e wi ngano gi ogolo nochako chopo. (Som Mathayo 13:24-30.) Mana kaka Yesu nosekoro, Satan nopidho “ogolo” e kanyakla tiende ni Jokristo mag miriambo, to mano nomiyo ji mang’eny ong’anyo mapiyo ahinya. Nyaka bed ni Jehova nosin ahinya ka ne oneno kaka kanyakla ma ne Wuode ochako, koro nopong’ gi lamo sanamu, nyasi kod timbe mag dinde mag miriambo, puonj mag miriambo ma ne ogol kuom dinde mag jochiende, kod puonj mag dhano ma ok oluoro Nyasaye! Jehova notimo ang’o? Noweyo jotichne mondo oter e tuech mana kaka noweyo Jo-Israel  ma ne ong’anyo mondo oter e tuech. Kinde moko e higni mag mia achiel ka dhi nyime, joma ne inyalo pim gi ngano ne olal nikech Jokristo mag miriambo ne ng’eny ahinya. Ne oter kanyakla mar Jokristo madier e tuech mar Babulon Maduong’, mochung’ ne dinde duto mag miriambo koriw kanyachiel, to Jokristo mag miriambo nomedo mana sikore e Babulon Maduong’. Kaka Jokristo mag miriambo ne medore, e kaka dinde ma luongore ni Jokristo be ne medore.

¹¹ Kuom kinde duto mag mudho ma dinde mag miriambo ne ng’enyie, ne nitie Jokristo madier ma Yesu noluongo ni “ngano.” Ne giparo Nyasaye madier, mana kaka Jo-Yahudi miwuoyo kuomgi e Ezekiel 6:9 notimo. Moko kuomgi nokwedo gi kinda puonj mag dinde mag miriambo. Mano ne omiyo ojargi kendo osandgi. Be Jehova ne dhi weyo mondo jotichne osik e mudho nyaka chieng’? Ooyo! Mana kaka e kinde Jo-Israel machon, Jehova nonyiso mirimbe mana e okang’ mowinjore kendo kuom kinde mowinjore. (Jer. 46:28) E wi mano, Jehova ne omiyo jotichne geno. Koro weuru mondo wawuo ane kendo e wi Jo-Yahudi ma ne oter e tuech Babulon mondo wane kaka Jehova nomiyogi geno mar gologi e tuech.

12, 13. Ang’o momiyo mirima ma Jehova ne nigo gi joma ne oter e tuech e kinde Ezekiel ne dhi rumo?

¹² Jehova nonyiso mirimbe ne joge, kata kamano, ne osingonegi ni mirimbe ne ok dhi siko nyaka chieng’. Kuom ranyisi, ne ane wechegi: “To ka asekumogi gi mirima kod ich wang’ mager kamano, eka mirimba biro rumo kendo abiro kuwe mos. Bang’e, ka asetieko olonegi mirimba gibiro ng’eyo ni an Jehova, an e ma asewuoyo kodgi ka anyisogi ni an kenda e ma onego gilama.” (Eze. 5:13) Ang’o momiyo mirimb Jehova ne dhi rumo?

¹³ Ne nitie Jo-Yahudi moko ma ne omakore gi Nyasaye ma ne oter e tuech kanyachiel gi jomamoko ma ne ong’anyo. E wi mano, Nyasaye nokoro kokalo kuom Ezekiel ni nitie joge moko ma ne dhi loko chunygi ka gin e tuech. Jo-Yahudi ma ne oloko chunygigo ne dhi wuoyo e wi gik maricho ma kelo wich-kuot ma ne gitimo ka ne ging’anyo ne Nyasachgi, kendo ne gidhi kwayo Jehova mondo ong’wonnegi kendo oyie kodgi. (Eze. 6:8-10; 12:16) Ezekiel, janabi Daniel, kod jowetene adek, gin moko kuom joma ne omakore gi Nyasaye. Daniel nodak kuom higni mang’eny mi noneno kaka ne oter Jo-Israel e tuech  kod kaka ne oduokgi thurgi. Weche ma ne owacho e lamo kokwayo ng’wono nikech richo mag Jo-Israel ondik e Daniel sula mar 9. Onge kiawa ni weche ma ne owachogo ne nyiso paro ma Jo-Yahudi mamoko ma ne nie tuech ne nigo nikech ne gigombo mondo Jehova ong’wonnegi kendo oguedhgi. Mano kaka ne gimor gi singo ma ne Ezekiel oyudo kokalo kuom roho maler, ma nyiso ni ne idhi wegi thuolo kendo ne gidhi dok e pinygi!

14. Ang’o momiyo Jehova ne dhi duoko jotichne e pinygi?

¹⁴ Kata kamano, nitie wach moro maduong’ ma nomiyo ogony jotich Nyasaye kendo oduokgi thurgi. Kinde malach ma ne gin e tuech ne dhi rumo. Ne idhi gonygi, ok nikech ne owinjore owegi thuolo, to en nikech mano ne en kinde machielo ma Jehova ne dhi pwodhoe nyinge e nyim ogendni duto. (Eze. 36:22) Jo-Babulon ne dhi ng’eyo ni nyisechegi mag jochiende kaka Marduk, ne ok nyal pim kata matin gi Jehova Wuon Loch Duto! We wanon ane singo moko abich ma Jehova nomiyo Ezekiel mondo onyis jowetene ma ne gin-go e tuech. Mokwongo, we wanon ane kaka moro ka moro kuom singogo ne mulo joma ne omakore gi Nyasaye. Kae to wabiro neno kaka singogo nomedo chopo e okang’ malach.

15. En lokruok mane ma ne dhi timore e yo ma joma noa e tuech ne dhi lamogo Nyasaye?

¹⁵ SINGO MOKWONGO. Ji ok nolam sanamu kata timo timbe mochido motudre gi dinde mag miriambo. (Som Ezekiel 11:18; 12:24.) Mana kaka ne waneno e Sula mar 5 mar bugni, Jerusalem kod hekalu ma ne ni kuno nosedwany gi timbe maricho mag dinde mag miriambo kaka lamo sanamu. Omiyo, ji nosedonjo e timbe mochido kendo koro ne gin mabor gi Jehova. Jehova nokoro kokalo kuom Ezekiel ni kinde ne dhi chopo ma ne idhi duok lamo madier kendo joma ne oter e tuechgo ne dhi lamo Jehova e yo ma oyiego. Gueth duto ma ne gidhi yudo  ne dhi timore nikech wach maduong’ni: duoko chenro mar Nyasaye mar lamo madier.

16. Jehova nochiwo singo mane e wi piny ma joge ne dhi dokie?

¹⁶ SINGO MAR 2. Joma ne oter e tuech ne dhi dok thurgi. Jehova nonyiso joma ne nie tuechgo niya: “Anamiu piny Israel.” (Eze. 11:17) Mano ne en singo maber ahinya nikech Jo-Babulon ma ne jaro jotich Nyasaye ma ne nie tuech, ne miyo ok gibed gi geno moro amora ni chieng’ moro ne gidhi dok thurgi. (Isa. 14:4, 17) Bende, ka joma ne nie tuechgo ne dhi siko komakore gi Nyasaye, pinygi ne dhi chiek mi giyud chiemo moromo kod tije ma konyogi. Wich-kuot kod chandruoge ma ne giyudo nikech kech ne dhi rumo chuth.​—Som Ezekiel 36:30.

17. Ang’o ma ne dhi timore ne misengni ma ne ichiwo ne Jehova?

¹⁷ SINGO MAR 3. Chako chiwo misengni kendo ne Jehova e kendo mar misango. Mana kaka ne waneno e Sula mar 2 mar bugni, chiwo misengni ne en gima duong’ ahinya e lamo madier kaluwore gi Chik. Jehova ne dhi yie gi misengni mag joma ne dhi wuok e tuech mana ka giluwo kaka ichikogi kendo lamo Jehova kende. Kuom mano, ne inyalo um richo mag ji kendo ne ginyalo siko ka gin machiegni gi Nyasaye. Jehova nosingo kama: ‘Jo-Israel duto biro tiyona e pinyno. Abiro yie kodgi kendo gibiro kelona chiwo maggi kod misengnigi mabeyoe moloyo, ee, gigegi maler duto.’ (Eze. 20:40) Ne idhi duok lamo madier kendo mano ne dhi kelo gueth ne jotich Nyasaye.

18. Ere kaka Jehova ne dhi rito joge?

¹⁸ SINGO MAR 4. Ne idhi gol jokwath maricho. Gima duong’ ma ne omiyo jotich Nyasaye otimo richo madongo en ranyisi marach ma jotendgi ne oketonegi. Jehova nosingo ni ne odhi kelo lokruok. Jehova nowacho kama e wi jokwath marichogo: “Abiro riembogi mondo kik gichak gipidh rombena. . . . Abiro golo rombena e dhogi.” Kata kamano, Jehova nosingo ne joge ma nomakore kode niya: ‘Abiro rito’ rombena. (Eze. 34: 10, 12) Ere kaka nodhi timo kamano? Nodhi tiyo gi chwo ma nigi yie mondo gibed jokwath.

19. En ang’o ma Jehova nosingo e wi winjruok ma ne dhi betie e kind jotichne?

¹⁹ SINGO MAR 5. Winjruok ne dhi betie e kind jotich Jehova. Par ane kaka joma ne nigi yie nowinjo marach ka ne gineno kaka jotich Nyasaye ne nigi pogruok e kindgi e kinde ma ne pok otergi e tuech. Jonabi mag miriambo kod jokwath maricho nomiyo ji ong’anyo ne jonabi ma ne tiyo e lo Jehova, to mano nomiyo ji opogore e grube ma gichako kwedore. Omiyo, achiel kuom weche mabeyo ahinya e wi duoko lamo madier en singo ma ne Jehova omiyo Ezekiel ma wacho niya: “Anamigi chuny achiel, kendo abiro miyogi chuny manyien.” (Eze. 11:19) Ka Jo-Yahudi ma ne dhi wuok e tuech ne dhi siko ka gin gi winjruok maber gi Jehova Nyasaye kendo bedo gi kuwe e kindgi, onge ja akwede moro amora ma ne dhi loyogi. Ne gidhi miyo Jehova duong’ kaka oganda kar kelone wich-kuot kod achaya.

20, 21. Ere kaka singo mag Nyasaye nochopo kuom Jo-Yahudi ma ne odok thurgi?

²⁰ Be weche abich ma ne Jehova okorogo notimore ne Jo-Yahudi ma ne owuok e tuech? Onego wapar weche ma jatich  Nyasaye miluongo ni Joshua nowacho. Nowacho niya: “Onge singo kata achiel kuom singo mabeyo duto ma Jehova Nyasachu ne osingonu ma pok otimore. Duto osetimore ka uneno gi wang’u. Kendo onge kata achiel morem.” (Jos. 23:14) Mana kaka e kinde Joshua, Jehova nochopo singone ne joma ne oter e tuechgo.

²¹ Jo-Yahudi noweyo lamo nyiseche manono kod timbe maricho mag dinde mag miriambo ma nomiyo gibedo mabor gi Jehova. Ne gidok thurgi mi gichako pidho puothegi kendo dak e ngima maber kata obedo ni ne ok gipar ni gima kamano ne nyalo timore. Achiel kuom gik ma ne gikwongo timo en loso kendo mar misango ma ne ni Jerusalem kendo chiwo misengni ma ne Nyasaye oyiego. (Ezra 3:2-6) Jehova noguedhogi gi jokwath mabeyo kaka Ezra ma ne en jadolo kendo jandiko, Nehemia kod Zerubabel ma ne gin gavana, Joshua ma ne en jadolo maduong’, kod Hagai, Zekaria gi Malaki ma ne gin jonabi ma jochir. Ka ji ne dhi luwo kaka Jehova chikogi, ne gidhi  bedo gi kuwe kod winjruok ma ne pok gibedogo kuom kinde malach ahinya.​—Isa. 61:1-4; som Jeremia 3:15.

22. Wang’eyo nade ni weche ma ne ochopo e wi duoko lamo madier ne nyiso mana gik madongo ma ne dhi timore bang’e?

²² Onge kiawa ni ji noyudo jip ahinya ka ne gineno kaka weche ma ne okor e wi duoko lamo madier nochopo! Kata kamano, weche ma ne otimorego ne nyiso gik madongo ma ne dhi timore bang’e. Ere kaka wang’eyo mano? Nitie gima ne onego gitim eka giyud singogo; Jehova ne dhi choponegi singogo mana ka ne gidhi siko ka giwinje kendo timo dwache. Bang’ kinde, Jo-Yahudigo nong’anyo mi gitamore winje. Kata kamano, mana kaka Joshua nowacho, weche mag Jehova chopoga kare kinde duto. Omiyo, singogo ne dhi chopo e okang’ malach kendo e yo ma ne dhi siko. We wane ane kaka mano notimore.

23, 24. ‘Kinde mar duoko gik moko duto obed kaka ne gin,’ ne ochakore karang’o, to nochakore nade?

²³ Kaka jopuonjre Muma, wang’eyo ni ndalo mag giko mar pinyni nochakore e higa mar 1914. Kata kamano, nikech wan jotich Jehova, wachno ok kelnwa kuyo. Kuom adier, Muma nyisowa ni chakre higa mar 1914, ‘kinde mar duoko gik moko duto obed kaka ne gin’ ne ochakore. (Tich 3:21) Wang’eyo mano nade? Ang’o ma ne otimore e polo e higa mar 1914? Ne oket Yesu Kristo Ruoth mar Pinyruodh Mesia! Ere kaka wachno notudore gi duoko lamo madier? Par ni Jehova nosingo ne Ruoth Daudi ni loch nosik e anyuolane nyaka chieng’. (1 We. 17:11-14) Ne ochoch loch mar anyuola Daudi e higa mar 607 K.K.P. ka ne Jo-Babulon oketho Jerusalem.

²⁴ Kaka “Wuod dhano,” Yesu ne wuok e anyuola Daudi kendo mano nyiso ni ne en gi ratiro mar yudo loch. (Mat. 1:1; 16:13-16; Luka 1:32, 33) E higa mar 1914 ka ne Jehova omiyo  Yesu loch e polo, ‘kinde mar duoko gik moko duto obed kaka ne gin’ nochakore! Koro yo ne oseyawore mondo Jehova oti gi Ruoth makare e chwalo nyime tij duoko lamo madier.

25, 26. (a) Jotich Nyasaye nowuok e tuech mar Babulon Maduong’ karang’o, to wang’eyo mano nade? (Ne bende sanduk ma wiye wacho ni “Tuech Norumo e Higa mar 1919”) (b) En ang’o ma nochako chopo chakre higa mar 1919 ka dhi nyime?

²⁵ Achiel kuom tije ma Kristo nokwongo timo kaka Ruoth ne en riwore gi Wuon-gi e nono chenro mar lamo madier e piny. (Mal. 3:1-5) Mana kaka Yesu nokoro e ngero mar ngano gi ogolo, kuom higni mang’eny, ne ok yot pogo ngano gi ogolo, tiende ni Jokristo mowal kod joma wuondore ni gin Jokristo. b Kata kamano, e higa mar 1914, kinde keyo nochopo kendo koro ne yot pogogi. Higni moko ka pok nochopo higa mar 1914, Jopuonjre Muma ne osebedo ka elo timbe maricho ma joma nie dinde ma luongore ni Jokristo ne timo kendo ne gisechako pogore gi riwruoge marichogo. Kinde koro nosechopo ma Jehova ne dhi duoko chenro mar lamo madier. Omiyo e chak higa mar 1919, ma gin higni matin bang’ ka “ndalo keyo” nosechakore, nogol jotich Nyasaye e tuech mar Babulon Maduong’. (Mat. 13:30) Koro ne gin thuolo!

²⁶ Weche ma ne Ezekiel okoro e wi lamo madier nochako timore e okang’ malach, moloyo ma ne jotich Nyasaye oneno ka timore ndalo machon. Koro we wanon kaka singo abich ma wasewuoyoego chopo e okang’ malach.

27. Ere kaka Nyasaye nokonyo jotichne mondo kik gilam sanamu?

²⁷ SINGO MOKWONGO. Ji ok nolam nyiseche ma nono kata timo timbe mochido motudore gi dinde mag miriambo. E giko higni mag 1800 kod chak higni mag 1900, Jokristo madier ne chokorega kanyachiel kendo ne gichako were gi puonj mag dinde mag miriambo. Ne giwere gi puonj ma ok yudre e Ndiko kendo motudre gi dinde mag miriambo kaka puonj mar Nyadidek, chuny ma ok tho, kod mach misandoe ji. Ne oler ni tiyo  gi kido e lamo en lamo sanamu. Mos mos, jotich Nyasaye nofwenyo ni tiyo gi msalaba e lamo bende en lamo sanamu.​—Eze. 14:6.

28. Ne ogol jotich Nyasaye e ang’o?

²⁸ SINGO MAR 2. Golo jotich Nyasaye e tuech mar dinde mag miriambo. Ka ne Jokristo madier owere gi dinde mag miriambo, ne gichako riwo lwedo lamo madier, kendo ne giyudo gueth mang’eny kod chiemb chuny mogundho. (Som Ezekiel 34:13, 14.) Mana kaka wabiro neno e Sula mar 19 mar bugni, Jehova oseguedho jotichne kuom miyogi chiemb chuny mogundho ma ok rum.​—Eze. 11:17.

29. Ere kaka ne ojiw tij lendo e higa mar 1919?

²⁹ SINGO MAR 3. Chako chiwo misengni kendo ne Jehova e kendo mar misango. E kinde Jokristo mokwongo, ne opuonj Jokristo ni ne ok owinjore gichiw ne Nyasaye misengni mag le,  to ne onego gichiwne misango maberie moloyo ma en weche ma ne giwacho mondo gipakgo Jehova kendo lando ne jomamoko wachne. (Hib. 13:15) E kinde ma ne gin e tuech mar dinde mag miriambo, ne onge chenro moriere mar chiwo misengni ma kamago. Kata kamano, ka ne jotich Nyasaye chiegni wuok e tuech, noyudo ka gisechako chiwo misengni mag pak. Ne gidich ahinya gi tij lendo kendo ne gimor ahinya pako Nyasaye e chokruoge. Chakre higa mar 1919 ka dhi nyime, “jatich mogen kendo mariek” osebedo ka jiwo ahinya tij lendo kendo medo chane e yo maber moloyo. (Mat. 24:45-47) Omiyo, ji mathoth nochako lamo Jehova kendo pako nyinge maler!

30. Ang’o ma Yesu notimo mondo jotich Nyasaye obed gi jokwath mabeyo?

³⁰ SINGO MAR 4. Ne idhi gol jokwath maricho. Kristo nogonyo jotich Nyasaye kuom jokwath ma wuondore ma ne wuok e dinde ma luongore ni Jokristo. E kanyakla mar Jokristo, jokwath ma ne luwo ranyisi mar jokwath marichogo ne imayo migepe e kanyakla. (Eze. 20:38) Kaka Jakwath Maber, Yesu ne dwaro ni orit rombene e yo maber. E higa mar 1919, Yesu noyiero jatich mogen kendo mariek. Grup matin mar Jokristo mowalgo ne chiwo chiemb chuny, omiyo jotich Nyasaye ne orit maber. Bang’e, ne otieg jodongo mondo gikony e rito “kueth mar Nyasaye.” (1 Pet. 5:1, 2) Kinde mang’eny, ojatiga gi weche mondik e Ezekiel 34:15, 16 e paro ne jokwath ma Jokristo kaka Jehova gi Yesu dwaro ni orit rombegi.

31. Ere kaka Jehova nochopo weche ma yudore e Ezekiel 11:19?

³¹ SINGO MAR 5. Winjruok ne dhi betie e kind jotich Jehova. Kuom higni mang’eny, dinde ma luongore ni Jokristo osepogore mi gibedo mang’eny, to mano osekelo akwede mang’eny e kindgi. Mopogore gi mano, Jehova osetimo hono moro makende ne joge. Weche ma nowacho kokalo kuom Ezekiel ni, “anamigi chuny achiel,” osetimore e okang’ malach. (Eze. 11:19) E piny mangima, nitie jolup Kristo mosewuok e dinde mopogore opogore, kendo manie ogendni mopogore opogore to chalgi bende opogore. Kata kamano, giduto ipuonjogi adiera machal, gitiyo tich machal kendo gitime e yo mochanore. E otieno mogik ka ne Yesu nie pinyka, nolemo gi kinda mondo jolupne obed e winjruok achiel. (Som Johana 17:11, 20-23.) E kindewagi, Jehova oseduoko lamono e okang’ malach.

32. Ineno nade weche ma ne okor e wi duoko lamo madier? (Ne sanduk ma wiye wacho ni “Weche ma Nokor e Wi Tuech kod Duoko Lamo Madier.”)

³² Donge imor ahinya dak e kindegi mag duoko lamo madier? Waneno kaka weche ma ne Ezekiel okoro chopo e yorewa duto mag lamo. Wanyalo bedo gadier ni Jehova oyie kod joge mana kaka nokoro kokalo kuom Ezekiel. Nowacho niya: ‘Anayie kodu.’ (Eze. 20:41) Mano kaka en thuolo makende bedo e kind joma osegol e tuech mag dinde mag miriambo, joma nigi winjruok maber, ma yudo chiemb chuny mogundho,  kendo ma pako Jehova e piny ngima! Kata kamano, nitie weche moko ma Ezekiel nokoro e wi duoko lamo madier ma pod biro timore e okang’ malach moloyo.

33-35. (a) Weche ma nokor e Ezekiel 36:35 nomulo nade Jo-Yahudi ma ne nie tuech? (b) To wechego mulo nade jotich Jehova ma kindegi? (Ne sanduk ma wiye wacho ni “Kinde mar Duoko Gik Moko Duto Obed Kaka ne Gin.”)

³³ Mana kaka waseneno, ‘kinde mar duoko gik moko duto obed kaka ne gin’ nochakore ka ne Yesu ma wuok e anyuola mar Daudi noket mondo obed ruoth e higa mar 1914. (Eze. 37:24) Bang’ mano, Jehova nomiyo Kristo teko mar duoko lamo madier ne joge bang’ bedo e tuech mar dinde mag miriambo. Kata kamano, be tij Kristo mar duoko lamo madier norumo gi kanyo? Ooyo, ngang’! Tijno biro dhi nyime e yo makende e kinde ma biro kendo weche ma ne Ezekiel okoro nyisowa kaka obiro timore.

³⁴ Kuom ranyisi, ne ane weche ma nokorgi: “Ji biro wacho niya: ‘Piny ma yande ojwang’ sani koro chalo gi puoth Eden.’” (Eze. 36:35) Wechego ne mulo nade Ezekiel kod joma noterego e tuech? Nenore maler ni ne ok gipar ni wechego ne dhi timore aching’ e kindeno, mana ka gima piny ma ne gidhi dakieno ne dhi chalo gi puodho mar Eden ma ne Jehova owuon e ma oloso. (Cha. 2:8) Kar mano, ne ging’eyo ni Jehova ne konyogi bedo gadier ni piny ma ne gidhi dakie ne dhi bedo piny maber kendo ma nyak.

³⁵ Singono mulowa nade e kindegi? Wang’eyo ni wechego ok nyal timore aching’ sani nikech wadak e piny marach motelne gi Satan Jachien. Kata kamano, wechego chopo e yo machielo e kindegi. Kaka jotich Jehova, wadak e paradiso mar ranyisi, kama wayude thuolo mar tiyo ne Jehova kendo keto dwache obed motelo e ngimawa. Mos mos, paradisowa mar ranyisino medo mana bedo maber. Kata kamano, ang’o ma biro timore e kinde ma biro?

36, 37. Gin singo mage ma biro chopo e Paradiso?

³⁶ Bang’ lweny maduong’ mar Har–Magedon, Yesu biro loso piny ma wadakieni obed paradiso. E kinde lochne mar higni aluf achiel, obiro tayo dhano mondo olok pinywani duto obed paradiso mana kaka puodho mar Eden, nikech mano e kaka Jehova ne dwaro ni obedi! (Luka 23:43) Kae to, dhano duto biro dak gi kuwe kendo gibiro rito pinyni maber. Onge gimoro amora ma biro hinyowa kendo wabiro dak ma onge luoro moro amora. Parie apara kinde ma wechegi biro chopoe: “Anatim kodgi singruok mar kuwe, anagol ondiegi duto e piny, mondo gidag gi kuwe e thim, kendo ginind aninda e bunge.”​—Eze. 34:25.

 ³⁷ Tem ane paro kaka kindego biro chalo. Ibiro dhi kamoro amora midwaro e pinyni ma ok iluor. Onge le moro amora ma biro hinyi. Ibiro bedo gi kuwe mogundho. Ibiro wuotho e bungu mosokore, ka ing’iyo berne kendo ka in gadier ni kata ka inindo kanyo, to onge gima biro hinyi!

38. Iparo ni ibiro winjo nade ka ineno ka weche ma ne okor e Ezekiel 28:26 timore?

³⁸ Bende, wabiro neno ka singoni chopo kare: “Ginidag kuno [e piny] gi kuwe, giniger udi, kendo pidho puothe mzabibu. Ginidag gi kuwe chieng’ ma ang’ado bura ne ogendni mokiewo kodgi ma ne jarogi; mi gining’e ni an e Jehova Nyasachgi.” (Eze. 28:26) Bang’ ka osetiek jowasik Jehova duto, wabiro bedo gi kuwe kod arita makare e piny duto. Sama wadhi nyime loso piny, wabiro bedo gi thuolo maber mar rito ngimawa wawegi kaachiel gi mag joodwa kod osiepewa, ka wagero ute mabeyo kendo pidho puothe mag mzabibu.

39. Ang’o momiyo inyalo bedo gadier ni weche ma ne Ezekiel okoro e wi Paradiso biro timore?

³⁹ Be singogi chaloni mana ka lek? Ka en kamano, to tem ane paro gik miseneno ka timore e kindegi mag “duoko gik moko duto obed kaka ne gin.” Kata obedo ni akwede mag Satan medo bedo mager moloyo, Jehova osemiyo Yesu teko mar duoko lamo madier e kinde matekgi. To mano kaka wachno miyo wabedo gadier ni weche duto ma ne Nyasaye osingo kokalo kuom Ezekiel biro chopo kare!