1, 2. En lweny mane maduong’ ma ni nyime, to gin penjo mage ma wanyalo bedogo e wi lwenyno? (Ne picha manie chak sulani.)

 KUOM higni alufe, osechid pinyni gi remo kokalo kuom lwenje ma dhano osegoyo, moriwo lwenje ariyo mag piny ma ne ogo e higni mag 1900. Kata kamano, lweny maduong’ie mogik ma biro timore e piny pod ni nyime. Lwenyni ok bi bedo mana migoyo e kind dhano giwegi, ka ogendni gore mondo gichop mana dwarogi giwegi. Kar mano, lwenyni biro bedo “lweny mar odiechieng’ maduong’ mar Nyasaye Manyalo Duto.” (Fwe. 16:14) Jasigu moro ma jasunga biro tugo lwenyno kuom monjo piny moro ma Nyasaye ogeno ahinya; monjno biro miyo Jehova Wuon Loch Duto ool mirimbe e pinyni konyiso tekone mar ketho gik moko e okang’ ma ne pok otimoga nyaka nene.

² Penjo moko madongo ma wanyalo penjore gin kaka: Jasiguno en ng’a? En piny mane ma obiro monjo? Obiro monjo pinyno karang’o, obiro monje nikech ang’o, to obiro timo kamano nade? Onego wayud dwoko mag penjogi, nikech kaka jotich Jehova manie piny, weche ma biro timore e kinde ma  birogo, biro mulowa. Wanyalo yudo dwoko mag penjogo e weche mondik e Ezekiel sula mar 38 gi 39.

3. Ler ane e yo machuok weche ma Ezekiel nokoro e wi Gog mar Magog.

 ³ Som Ezekiel 38:1, 2, 8, 18; 39:4, 11. E yo machuok, magi e weche ma ne okor: “E giko hignigo,” jasigu miluongo ni “Gog mar . . . Magog” ‘monjo piny’ mar jotich Nyasaye. Monj malichno miyo Jehova bedo gi “mirima mager” kendo odonjo e lwenyno mondo otiek Gog. a Jehova loyo lwenyno kendo ochiwo jowasike duto kaachiel gi joma oriwogi lwedo ne “kit winy duto kod ondiegi mondo ocham ringregi.” Gikone, Jehova miyo Gog “kar yiko.” Mondo wang’e kaka weche mokorgi biro chopo machiegni, onego wakwong wang’e ni Gog ochung’ ne ng’a.

4. Paragrafni puonjowa ang’o e wi Gog mar Magog?

⁴ Gog mar Magog ochung’ ne ng’a? Kaluwore gi weche ma Ezekiel lero, wanyalo wacho ni Gog ochung’ ne wasik joma lamo Nyasaye gadier. Be en adier ni Gog en nying machielo mar Satan ma en jasik lamo madier maduong’ie moloyo? Kuom higni mang’eny, mano e kaka bugewa osebedo ka lero wachno. Kata kamano, bang’ nono matut weche ma ne Ezekiel okoro, nitie lokruok moro ma ne otim. Ohinga mar Jarito nolero ni Gog mar Magog ok en chuech mar roho ma dhano ok nyal neno, to en jasigu ma dhano neno ma en riwruok mar pinje ma biro kedo gi lamo madier. b Ka pok wanono gimomiyo wawacho kamano, we wakwong wanon weche ariyo ma Ezekiel nokoro ma nyiso ni Gog ok en chuech mar roho.

5, 6. Gin weche mage ma ne Ezekiel okoro ma nyiso ni Gog mar Magog ok en chuech mar roho?

⁵ “Anami kit winy duto kod ondiegi ocham ringreu.” (Eze. 39:4) Kinde mang’eny, Muma tiyo gi wach winy ma chamo ringre dhano kaka ranyisi mar kum mager mowuok kuom Nyasaye. Jehova nochiwo siem ma kamano ne Jo-Israel kaachiel gi ogendni mamoko ma ok Jo-Israel. (Rap. 28:26; Jer. 7:33; Eze. 29:3, 5) Ng’e ni siemno ne ok ochiw ne chuech mar roho, to ne ochiwe ne dhano man gi ringruok kod remo. Mano winjore maber nikech winy kod ondiegi chamo ring’o to ok roho. Omiyo, siem ma ne Ezekiel ochiwono nyiso ni Gog ok en chuech mar roho.

⁶ “Abiro miyo Gog kar yiko e piny Israel.” (Eze. 39:11) Muma ok nyiswa ni chuech mag roho inyalo yik e piny. Kar mano, Muma nyisowa ni Satan kaachiel gi jochiendene ibiro wit e bur matut ma onge giko kuom higni 1,000 kae to bang’e ibiro witgi e ataro mar mach mochung’ ne kethruok ma nyaka chieng’. (Luka 8:31; Fwe. 20:1-3, 10) Nikech inyisowa ni omi Gog “kar yiko” e piny, mano nyisowa ni Gog ok en chuech mar roho.

7, 8. En karang’o ma ibiro tiekie “ruoth ma nyandwat, to ere kaka mano chalre gi gima biro timore ne Gog mar Magog?

 ⁷ Ka Gog ma en jasigu ma biro monjo joma lamo Nyasaye gadier ok en chuech mar roho, kare en ng’ano kata ochung’ ne ang’o? Weuru mondo wawuo e weche ariyo ma ne okor e Muma ma konyowa fwenyo ni Gog mar Magog en ang’o.

⁸ “Ruoth ma nyandwat.” (Som Daniel 11:40-45.) Daniel nokoro kaka sirkande mag piny ne dhi luwore moro bang’ machielo nyaka chop e kindewagi. Weche ma ne okorgo bende wuoyo e wi “ruoth ma milambo” kod “ruoth ma nyandwat” ma gin sirkande ma kwedore kendo ma osebedo ka piem. Kuom higni mang’eny, sirkande ariyogi osebedo pinje mopogore opogore mosesiko ka kedo mondo achiel olo nyawadgi kendo obed gi huma moloyo. Daniel nowacho wach moro e wi monj mogik ma ruoth ma nyandwat ne dhi timo e “kinde giko.” Nowacho niya: “Nowuog gi mirima mager mondo otiek ji mang’eny chuth.” Joma ruoth ma nyandwat dwaro tieko ahinya ahinya gin jotich Jehova. c Ruoth ma nyandwat biro temo monjo jotich Nyasaye mondo otiekgi to ok obi nyalo, kendo mana kaka Gog mar Magog, “ibiro tieke.”

9. Ang’o ma biro timore ne Gog mar Magog ma bende biro timore ne “ruodhi mag piny mangima”?

⁹ “Ruodhi mag piny mangima.” (Som Fweny 16:14, 16; 17:14; 19:19, 20.) Bug Fweny nokoro ni “ruodhi mag piny” ne dhi monjo “Ruoth manie wi ruodhi,” ma en Yesu ma koro nie polo. To nikech ok ginyal chopo e polo, joma ong’anyogo monjo joma odak e piny kae ma riwo lwedo Pinyruoth. Ibiro lo ruodhi mag pinygo e lweny mar Har–Magedon. Ne ni ibiro tiekgi bang’ ka gisemonjo jotich Jehova. Mano chalre gi gima inyisowa ni biro timore ne Gog mar Magog. d

10. Wanyalo wacho ni Gog mar Magog ochung’ ne ang’o?

¹⁰ Chop kae, wanyalo wacho ni Gog en ng’a? Mokwongo, Gog ok en chuech mar roho. Mar ariyo, Gog ochung’ ne pinje ma biro monjo jotich Nyasaye e kinde ma biro. Nenore maler ni pinjego biro riwore. Nikech ang’o? Nikech jotich Nyasaye yudore e piny mangima, pinjego biro riwore e paro mondo gimonjgi. (Mat. 24:9) Ng’e ni Satan e ma biro chwalogi mondo gimonj jotich Nyasaye. Kuom higni mang’eny, osebedo ka ochwalo pinje mondo okwed lamo madier. (1 Joh. 5:19; Fwe. 12:17) Kata kamano, weche ma ne Ezekiel okoro e wi Gog mar Magog wuoyo e wi kaka pinjego biro monjo jotich Jehova. e

11. Ere kaka weche ma Ezekiel nokoro lero tiend “piny” ma Gog biro monjo?

¹¹ Mana kaka ne waneno e  paragraf mar 3, Gog mar Magog biro tugo mirimb Jehova kuom monjo piny ma Jehova ogeno. Pinyno ochung’ ne ang’o? Weuru mondo wadog ane e weche ma Ezekiel nokoro. (Som Ezekiel 38:8-12.) Nokoro ni Gog  biro ‘monjo piny ma koro oselos,’ kendo ma joge “osechok ka igologi e ogendni mamoko.” Ne bende gima nokoro e wi joma nosedok e lamo madier ma ne odak e pinyno. Nokoro niya: Ne “gidak gi kuwe”; kuonde ma ne gidakie ne ‘ok ochiel gi ohinga, ne gionge dho rangeye, kata sirni’; kendo ne “gin gi mwandu mang’eny.” Mano e kama joma lamo Nyasaye madier e piny mangima odakie. Ere kaka wanyalo ng’eyo ni pinyno ochung’ ne ang’o?

12. Ang’o ma Jo-Yahudi ma ne nie tuech notimo ka ne gidok thurgi?

¹² Dwarore ni wanon kaka noduok lamo madier e piny Israel machon, kama jotich Nyasaye moyier nodakie, ne tiye, kendo ne lamoe Nyasaye kuom higni mang’eny. Ka ne Jo-Israel ong’anyo, Jehova nokoro kokalo kuom Ezekiel ni pinygi ne idhi keth kendo ne odhi dong’ gunda. (Eze. 33:27-29) Kata kamano, Jehova bende ne okoro ni ji ne dhi dok e pinyno koa e tuech Babulon kendo ne gidhi duoko lamo madier. Nikech gueth mag Jehova, piny Israel ne dhi lokore ma bed maber, ma “chalo gi puoth Eden.” (Eze. 36:34-36) Mano notimore chakre higa mar 537 K.K.P. ka ne Jo-Yahudi ma ne nie tuech odok Jerusalem mondo giduok lamo madier e pinygi ma ne gihero.

13, 14. (a) Paradiso mar ranyisi en ang’o? (b) Ang’o momiyo Jehova ogeno paradiso mar ranyisi?

¹³ Gima kamano bende osetimore ne jotich Jehova e kindegi. Mana kaka ne wapuonjore e Sula mar 9 mar bugni, chop higa mar 1919, jotich Nyasaye nosegony e tuech ma rabora mar  Babulon Maduong’. E higano, Jehova noduoko jotichne e paradiso mar ranyisi. Paradiso mar ranyisino en kama okuwe, mopong’ gi chiemb chuny, kendo kama ji lamoe Nyasaye madier. En kama wadakie kanyachiel gi kuwe kod winjruok. (Nge. 1:33) Wayudo chiemb chuny ma morowa kendo wan gi tich mar lando wach Pinyruodh Nyasaye. Kuom adier, waneno tiend ngero ma wacho niya: “Gueth mag Jehova e ma kelo ne ng’ato mwandu, kendo ok omedie lit.” (Nge. 10:22) Bed ni wadak kanye kata kanye, wan e paradiso mar ranyisi tek mana ni wadhi nyime riwo lwedo lamo madier e wechewa kod timbewa.

¹⁴ Jehova ogeno ahinya paradiso mar ranyisi. Nikech ang’o? Oneno joma odak e paradiso mar ranyisi kaka “gik mabeyo ahinya mowuok e ogendni,” kendo joma oseywayo e lamo mare madier. (Hag. 2:7; Joh. 6:44) Gitemo ahinya mondo girwak kit dhano manyien ma nyiso kido mabeyo ma Nyasaye nigo. (Efe. 4:23, 24; 5:1, 2) Kaka joma lamo Nyasaye gadier, gichiwore chuth tiyone kendo gitimo kamano e yo ma miyo Nyasaye duong’ kendo ma nyiso ni gihere. (Rumi 12:1, 2; 1 Joh. 5:3) Par ane kaka Jehova mor koneno kaka jotichne tiyo matek mondo giber paradiso mar ranyisi. Par ane wachni: Sama iketo lamo madier obed motelo e ngimani, ibero paradiso mar ranyisi kendo imiyo chuny Jehova bedo mamor!​—Nge. 27:11.

15, 16. En karang’o ma Gog mar Magog biro monjoe paradiso mar ranyisi?

¹⁵ En gima lit ni machiegnini, pinje biro riwore mondo gimonj paradisowa mar ranyisi ma wahero. Nikech monj ma ne okorno biro mulowa achiel kachiel kaka jotich Jehova, dwarore ni wang’e weche momedore e wi monjno. Koro wanon ane penjo moko adek.

¹⁶ En karang’o ma Gog mar Magog biro monjoe paradisowa mar ranyisi? Weche mokorgo dwoko niya: “E giko hignigo, ibiro monjo piny.” (Eze. 38:8) Mano nyiso ni monjno biro timore ka oketh piny marachni. Par ni masira maduong’ biro chakore ka iketho Babulon Maduong’, mochung’ ne dinde duto mag miriambo koriwgi kanyachiel. Bang’ ka oseketh dinde mag miriambo kendo ka pok Har–Magedon ochakore, Gog biro timo monj mager kendo mogik ne joma lamo Nyasaye gadier.

17, 18. Ere kaka Jehova biro tayo weche e kinde masira maduong’?

¹⁷ Ang’o momiyo Gog biro monjo paradisowa mar ranyisi? Weche ma Ezekiel nokoro paronwa weche ariyo. Mokwongo, kaka  Jehova biro tayo weche, kae to mar ariyo, paro maricho ma Gog nigo.

¹⁸ Kaka Jehova biro tayo weche. (Som Ezekiel 38:4, 16.) Ne ane gima Jehova nyiso Gog: “Abiro . . . keto ramaki e dhogi” kendo “Anakeli mondo imonj pinya.” Be wechego nyiso ni Jehova biro chuno ogendni mondo omonj jotichne? Ooyo ngang’! Ok onyal timo gik maricho ne joge. (Ayub 34:12) Kata kamano, Jehova ong’eyo ni jowasike biro sin gi jotichne kendo gibiro tiyo gi thuolo moro amora mondo gitem tieko joge. (1 Joh. 3:13) Jehova biro tayo weche kaluwore gi dwache kod chenro mage, to mano biro chalo ka gima oketo ramaki e dho Gog mondo ochop dwache. Kinde moko ka oseketh Babulon Maduong’, samoro Jehova biro chwalo ogendni mondo gitim gima gisebedo ka gigombo timo. Omiyo, Jehova biro iko weche e yo ma biro miyo okel lweny mar Har–Magedon, ma en lweny maduong’ie mogik ma biro timore e piny. Kae to obiro reso joge, obiro nyiso ni lochne e loch maberie mogik, kendo pwodho nyinge maler.​—Eze. 38:23.

19. Ang’o ma biro miyo Gog otem peyo lamo madier?

 ¹⁹ Paro maricho ma Gog nigo. Pinje biro “chano wach moro marach.” Gibiro dwaro toyo mirimbgi kod sigu ma gisebedogo kuom higni mang’eny kuom jotich Jehova, ma biro chalo kaka “piny ma ok ochiel gi ohinga, ma onge dho rangeye, kata sirni.” Bende, ogendni biro bedo gi siso mar ‘yako kendo peyo mwandu’ mag jotich Jehova nikech “gin gi mwandu mang’eny.” (Eze. 38:10-12) ‘Mwandugo’ gin mage? Jotich Jehova nigi mwandu mang’eny mag chuny; mwanduwa maduong’ie moloyo, en lamo maler ma wamiyo Jehova kende. Ogendni biro dwaro peyo kata tieko lamo madier, ok nikech gihero lamo madier, to gibiro timo kamano nikech gisin kode kendo gisin gi ji duto ma riwe lwedo.

20. Ere kaka Gog biro monjo paradisowa mar ranyisi?

²⁰ Ere kaka Gog biro monjo paradiso mar ranyisi? Samoro ogendni biro thung’owa mondo wawere gi lamo madier. Mondo gitim kamano, samoro gibiro temo geng’o chiemb chuny mondo kik chopnwa, tamowa dhi e chokruoge, ketho kuwe manie kindwa, kendo monowa lando wach maber gi kinda. Mago duto gin gik ma wayudo e paradisowa mar ranyisi. Satan biro siayo ogendnigo mondo gitiek jotich Nyasaye kaachiel gi lamo madier e piny mangima.

21. Ang’o momiyo wamor ni Jehova osemiyowa siem e wi gik ma chiegni timore?

²¹ Monj mar Gog mar Magog biro mulo jotich Nyasaye duto mantie e paradiso mar ranyisi. Mano kaka wamor ahinya ni Jehova osemiyowa siem e wi gik ma chiegni timore e kinde ma biro! Koro, ka pod warito masira maduong’, wang’aduru ni wabiro dhi nyime riwo lwedo lamo madier kendo kete motelo e ngimawa. Ka watimo kamano, wabiro dhi nyime bero lamo madier e kindegi. Bende, wabiro bedo gi geno mar neno gimoro makende ma biro timore e kinde ma biro: Kaka Jehova biro kedo ne joge kod nyinge maler e lweny mar Har–Magedon. Sula ma luwo biro lero wachno.