1. Ang’o ma wayudo ka walamo Nyasaye e yo makare?

JEHOVA NYASAYE oherowa ahinya, kendo odwaro mondo wayud gweth mabiro nikech luwo yorene. Ka walame e yo makare, wabiro bedo mamor, kendo wabiro geng’o chandruok mang’eny e ngimawa. Bende wabiro yudo gweth koda kony mawuok kuome. (Isaiah 48:17) Kata kamano, nitie dinde mang’eny ahinya mawacho ni gipuonjo adiera e wi Nyasaye. To ema podi gipogore ahinya kuom gik ma gipuonjo e wi Nyasaye, kendo kuom gik ma giwacho ni Nyasaye dwaro ni mondo watim.

2. Wanyalo puonjore nade yo makare mar lamo Jehova, to ranyisi mane ma wanyalo tiyo godo e lero wachni?

² Inyalo ng’eyo nade yo makare ma onego ilamgo Jehova? Ok ochuno ni nyaka isom, kendo inon puonj mag dinde duto. Gima duong’ en ng’eyo gima Muma puonjo kuom adier e wi lamo ma Nyasaye oyie godo. Kuom ranyisi: E pinje mang’eny, nitie chandruok kuom wach pesa ma ok gin mag adier. Ka omiyi tich mar fwenyo pesa ma ok mag adier, ibiro timo kamano nade? Be ibiro kwongo nono pesa duto ma ok adier? Ooyo. Ibiro kawo thuolo mar nono kaka pesa mar adier chalo. Bang’ ng’eyo kaka pesa mar adier chalo, koro inyalo fwenyo pesa ma ok adier. Kamano bende, ka wapuonjore kaka wanyalo fwenyo din mar adier, mano biro konyowa fwenyo dinde mag miriambo.

3. Kaluwore kod gima Yesu nowacho, ang’o ma onego watim ka wadwaro mondo Nyasaye oyie kodwa?

 ³ Lamo Jehova e yo moyie godo en gima duong’. Ji mang’eny wacho ni dinde duto moro Nyasaye. Kata kamano, Muma to ok puonj kamano. Wacho awacha ni ng’ato en Jakristo kende ok oromo. Yesu nowacho: “Ok ni ji duto ma luonga ni, ‘Ruoth, Ruoth,’ e ma nodonji e pinyruodh polo; to mana ng’atno ma timo gi ma Wuora me polo dwaro.” Kuom mano, mondo Nyasaye oyie kodwa, onego wapuonjre gima Nyasaye dwaro mondo watim, kendo watim mano. Yesu ne oluongo jogo ma ok tim dwach Nyasaye ni “jo ma timo richo.” (Mathayo 7:21-23) Mana kaka pesa maok mar adier ok nyal konyo, e kaka dinde mag miriambo bende chalo. To maloyo mano, din machalo kamano kuom adier en mana din ma hinyo ji.

4. Yore ariyo ma Yesu ne owuoyo kuomgi ne ochung’ ni ang’o, to moro ka moro ochomo kanye?

⁴ Jehova miyo ng’ato ka ng’ato manie piny thuolo mar yudo ngima ma nyaka chieng’. To mondo wayud ngima mochwere e Paradis, nyaka walam, kata tiyo ni Nyasaye e yo makare, kendo wadag sani e yo ma odwaro. Wach malit en ni, ng’eny ji ok dwar timo kamano. Mano e momiyo Yesu ne owacho niya: “Donjuru e rangach madiny; nikech rangano duong’, kendo yorno lach ma dhi e kethruok, kendo ging’eny ma donjoe. To rangano tin, kendo yorno diny ma dhi e ngima, kendo ginok ma nwang’e.” (Mathayo 7:13, 14) Din mar adier tero ji e ngima mochwere. Din mar miriambo tero ji e kethruok. Jehova ok dwar ni mondo oketh ng’at moro amora, kendo mano e momiyo ochiwo thuolo ni ji kuonde duto mondo gipuonjre kuome. (2 Petro 3:9) Kuom adier, kare yo ma walamo kata tiyogo ni Nyasaye biro nyiso ka be wanayud ngima, koso kethruok.

5. Wanyalo ng’eyo nade jogo maluwo din mar adier?

⁵ Inyalo yudo nade ‘yo ma dhi e ngima’? Yesu ne owacho  ni din mar adier ne idhi neno ayanga e kit ngima jogo maluwo din-no. Ne owacho niya: “Olembgi e ma unung’egigo . . . yien mabeyo duto nyago mana olemo mabeyo.” (Mathayo 7:16, 17) Matiende ni, jogo maluwo din mar adier ne idhi ng’e kaluwore gi puonjgi, kaachiel kod timbegi. Kata obedo ni gin dhano ma orem, joma lemo e yo mar adier, temo timo dwaro mar Nyasaye kaka riwruok achiel. We wane yore auchiel manyalo konyowa fwenyo jogo maluwo din mar adier.

6, 7. Jotich Nyasaye neno Muma e yo mane, to Yesu ne oketo ranyisi e yo mane kaluwore gi wachno?

⁶ Jotich Nyasaye golo puonjgi duto ei Muma. Muma wuon wacho niya: “Ndiko duto mowuok kuom much Nyasaye, konyo kuom puonjo ji, kuom kwero gik maricho, kuom rieyo ji, kendo kuom tego ji mondo gibed jo makare, mondo ng’at Nyasaye obed molony, kendo moikore chuth ni tich mabeyo duto.” (2 Timotheo 3:16, 17) Jaote Paulo ne ondiko ni Jokristo wetene niya: “Nimar ka ne uyudo Wach Nyasaye ma ne wakelonu, nurwake ok kaka wach dhano, to kaka Wach Nyasaye adier.” (1 Jo Thessalonika 2:13) Kuom mano, puonj koda timbe ma din mar adier luwo, ok wuog e pach dhano kata puonj ma dhano osebedo ka luwo kuom higini mang’eny. Puonj mag din mar adier wuok ei Muma ma en Wach ma ne ondiki kuom much Nyasaye.

⁷ Yesu Kristo ne ochiwo ranyisi maber kane osiro puonj mage kotiyo gi Wach Nyasaye. Ka ne owuoyo gi Wuon mare manie polo e lamo, ne owacho niya: “Wachni en adiera.” (Johana 17:17) Yesu ne oyie gi Wach Nyasaye, kendo gik moko duto ma ne opuonjo ne luwore kod Ndiko. Kinde duto Yesu ne wacho kama: “Nondiki niya.” (Mathayo 4:4, 7, 10) Bang’e Yesu ne nyalo wuoyo e wi ndiko moro. Kamano bende, oganda Nyasaye ma sani, ok puonj gik ma gin giwegi giparo. Giyie ni Muma en Wach Nyasaye, kendo puonj maggi duto osir e yo motegno ei Muma.

8. Lamo Jehova oriwo kata timo ang’o?

 ⁸ Jo maluwo din mar adier lamo Jehova kende, kendo gilando ni ji nyinge. Yesu ne owacho ratiro niya: ‘Ruoth [“Jehova,” NW ] Nyasachi ema nilam, kendo en kende ema nitine.’ (Mathayo 4:10) Kuom mano, jotich Nyasaye ok lam ng’ato moro amora mak mana Jehova. Lamono oriwo kata konyo ji mondo ging’e nying Nyasaye madier, kendo kod kaka kit Nyasaye chalo. Zaburi 83:18 wacho niya: “In, ma nyingi Jehova, In kendi e ng’a Ma Malo Chutho e piny ngima.” Yesu ne ochiwo ranyisi mar konyo ji mamoko mondo ong’e Nyasaye, kane owacho e lamo niya: “Nyingi nanyiso jogo ma nimiya e piny.” (Johana 17:6) Kamano bende, jogo maluwo lamo mar adier, sani puonjo ji mondo ong’e nying Nyasaye, dwaro mare, koda kido mabeyo ma Nyasaye ni godo.

9, 10. Jokristo madier nyiso hera e kindgi e yore mage?

⁹ Jotich Nyasaye nyiso hera madier e kindgi ng’ato gi ng’ato. Yesu nowacho niya: “Ma eri e ma nomi ji duto ong’e ni un jopuonjrena, ka un uheroru ng’ato gi ng’ato.” (Johana 13:35) Jokristo mokwongo ne oherore ng’ato gi ng’ato mana kaka Kristo ne owacho. Hera ma Nyasaye nyisowa ni mondo wabedgo en hera ma ok ng’i ni ng’ato owuok e piny mane, e dhoot mane, e anyuola mane. En hera ma tudo ji e yo motegno kaka owete e riwruok achiel. (Jo Kolosai 3:14) Jogo maluwo dinde mag miriambo ok nigi hera mar owete kaka mano. Wang’eyo mano nade? Ginegore nikech giwuok e pinje kata dhoudi mopogore opogore. Jokristo madier ok ti kod ligangla mondo gineg godo Jokristo wetegi, kata mana nego ng’ato moro amora. Muma wacho kama: “Nyithind Nyasaye kod nyithind Satan ng’ere kuom wachni: ng’a ma ok tim makare ok en mar Nyasaye, kata ng’a ma ok her owadgi; . . . waherre ng’ato gi ng’ato; to kik wabed kaka Kain, ma ne en mar Ng’a Marachno, kendo nonego owadgi.”—1 Johana 3:10-12; 4:20, 21.

¹⁰ En adier ni hera madier ok en mana weyo nego ng’ato  kende. Jokristo madier tiyo kod thuologi, tekogi, kaachiel gi mwandugi e konyo, kendo e jiwo jowetegi. (Jo Hibrania 10:24, 25) Gikonyore ng’ato gi ng’ato e kinde mag chandruok, kendo gitimo ni jomoko gima owinjore. Kuom adier, gitiyo gi puonj manie Muma mawacho ni, “ber mondo watim maber ni ji duto.”—Jo Galatia 6:10.

11. Ang’o momiyo bedo gi yie ni Yesu Kristo e yo ma Nyasaye kelo godo warruok en gima duong’?

¹¹ Jokristo madier oyie ni Nyasaye tiyo kod Yesu Kristo e kelo warruok. Muma wacho kama: “Kendo onge kwo kuom ng’ato moro; nikech onge nying’ moro machielo e bwo polo mochiw ni ji, monego wakwoe.” (Tich Joote 4:12) Mana kaka ne waneno e Sula mar 5, Yesu ne ochiwo ngimane kaka rawar ni dhano ma winjo chik. (Mathayo 20:28) E wi mano, Yesu ema Nyasaye oketo kaka Ruoth e Pinyruodh polo ma biro locho e wi piny mangima. Kendo Nyasaye dwaro ni mondo wawinj, kendo wati gi puonj mag Yesu ka wadwaro yudo ngima mochwere. Mano e momiyo Muma wacho niya: “Ng’a ma oyie kuom Wuowi en gi ngima ma nyaka chieng’; to ng’a ma ok winj Wuowi ok none ngima.”—Johana 3:36.

12. Bedo joma ok gin mag pinyni tiende nang’o?

¹² Joma lamo Nyasaye e yo madier ok gin mag piny. Kane en e nyim jatend Jo-Rumi miluongo ni Pontio Pilato, Yesu ne owacho kama: “Pinyruodha ok mar piny ka.” (Johana 18:36) E piny moro amora ma jolup Yesu madier odakie, gibolore e bwo loch mar Pinyruodh Yesu manie polo, kendo mano miyo ok gidonj e weche siasa mag pinyni kata matin. Ok giriw lwedo kata donjo e lwenje mag pinyni. Kata kamano, jotich Jehova ok kwed gik ma jomoko oyiero timo, kaka donjo e buche mag siasa, dwaro kombe mag telo, kata goyo ombulu. Kendo e wi mano, giluwo chike sirkal. To en kamano nikech ang’o? En nikech wach Nyasaye chikogi ni giwinj “jo man gi teko mar loch.” (Jo-Rumi 13:1) Ka gima sirkande dwaro opogore gi gima Nyasaye dwaro, joma luwo lamo  mar adier, luwo ranyisi mar joote ma ne owacho niya: “Onego wawinj Nyasaye moloyo winjo dhano.”—Tich Joote 5:29; Mariko 12:17.

13. Jolup Yesu madier neno nade Pinyruodh Nyasaye, to kuom mano gikawo okang’ mane?

¹³ Jolup Yesu madier lando ni Pinyruodh Nyasaye kende ema biro kelo ber madier e ngima dhano. Yesu ne okoro wach kama:  “Kendo Wach Maberni mar pinyruoth nolandre e pinje duto, mondo obed ranyis ni ogendini duto; eka giko nobi.” (Mathayo 24:14) Jolup Yesu Kristo madier ok jiw ji mondo ogen kuom telo mag dhano ni ema mondo otiek negi chandruok, to kar mano gilando ni Pinyruodh Nyasaye manie polo kende ema biro kelo ber madier e ngima dhano. (Zaburi 146:3) Yesu ne opuonjowa mondo walam e wi sirkal makareno kane owacho niya: “Pinyruodhi mondo obi, gi midwaro mondo otimre e piny kaka e polo.” (Mathayo 6:10) Wach Nyasaye ne okoro chon ni Pinyruoth manie poloni “enong’iny pinje ruodhigi duto, [ma locho gie sani] mi notiekgi, kendo nobedie nyaka chieng’.”—Daniel 2:44.

14. Gin jo din mane ma iyie ni luwo chike mag lamo madier e yo makare chuth?

¹⁴ Kaluwore kod gima wasepuonjore, penjori ane niya: ‘Gin jo din mane ma puonjgi duto wuok ei Muma, kendo ma nyiso ji nying Jehova? Gin jo din mane ma nyiso hera kaka Jehova wachonwa, ma keto yie margi kuom Yesu, ma ok gin mag pinyni, kendo ma lando ni Pinyruodh Nyasaye kende ema biro kelo ber madier e ngima dhano? Kuom dinde duto manie pinyni, en din mane maluwo gik mowach kae? ’ Nenore ratiro ni dinno en mar Joneno mag Jehova.—Isaiah 43:10-12.

15. Ang’o ma Nyasaye dwaro mondo watim moloyo mana wacho ni Nyasaye nitie?

¹⁵ Bedo gi yie kuom Nyasaye, mano kende ok oromo moro chunye. Kuom adier, Muma wacho ni kata jochiende bende ong’eyo ni Nyasaye nitie. (Jakobo 2:19) En gima ong’ere maler ni jochiende ok tim dwaro mar Nyasaye; kendo ni Nyasaye ok oyie kodgi. Mondo Nyasaye oyie kodwa, ng’eyo ni entie kende ok oromo, nyaka watim dwaro mare. Bende nyaka wawe tudruok gi dinde mag miriambo, kendo waluw din mar adier.

16. Ang’o ma ng’ato onego otim mondo kik bed ni oriwore e lamo gi din mar miriambo?

 ¹⁶ Jaote Paulo ne onyiso ni ok onego wariwre e lamo gi dinde mag miriambo. Ne ondiko kama: “ ‘Auru kuomgi, kendo walreuru, kik umul gi mochido; Mi narwaku.’ ” (2 Jo Korintho 6:17; Isaiah 52:11) Kuom mano, en adier ni Jokristo nyaka we gimoro amora manyiso tudruok gi lamo mar miriambo.

17, 18. “Babulon maduong’,” ochung’ ni ang’o, to ang’o momiyo en gima kare ‘a kuome’ mapiyo?

¹⁷ Muma nyiso ni dinde duto mag miriambo ni e riwruok mar “Babulon maduong’.” * (Fweny 17:5) Nyingno paronwa dala machon mar Babulon, kama din mar miriambo ne ochakore bang’ Ataro mar pi e kinde Noa. Ng’eny gik ma ipuonjo, koda timbe ma sani itimo e dinde mag miriambo, ne ochakore chon e Babulon. Kuom ranyisi, Jo-Babulon ne lamo nyasaye ma nyadidek, tiende ni, nyiseche adek ei achiel. E ndalogi, puonj maduong’ ma yudore e dinde mang’eny en ni nitie nyasaye ma nyadidek. Kata kamano, Muma puonjo ratiro ni nitie Nyasaye achiel kende mar adier, ma en Jehova, kendo ni Yesu Kristo en Wuode. (Johana 17:3) Jo-Babulon bende ne ni kod puonj mawacho ni dhano ni kod chuny ma dhi nyime gi ngima seche ma ng’ato otho, kendo ni chunyno nyalo yudo sand kamoro. E ndalogi, puonj mar chuny ma ok tho kata ni nitie roho manyalo yudo sand e mach, en puonj ma yudore e dinde mang’eny.

¹⁸ To nikech lamo mar Jo-Babulon machon ne onya e piny mangima, gie sani inyalo wacho e yo makare ni Babulon Maduong’ ochung’ ne dinde duto mag miriambo manie piny. Kendo Nyasaye osekoro wach ni, dinde mag miriambogi duto, ibiro kethi machiegni apoya nono. (Fweny 18:8) Be inyalo neno gimomiyo onego iwuogi e dinde mag Babulon  Maduong’? Jehova Nyasaye dwaro ni mondo iwuogi mapiyo kowacho ni, “auru kuome, un joga” ka thuolo podi nitie.—Fweny 18:4.

19. Gin gweth mage ma ibiro yudo ka itiyo ni Jehova?

¹⁹ Ka ing’ado ni iweyo luwo din mar miriambo, jomoko nyalo ng’ado osiep margi kodi. Kata kamano, ka itiyo ni Jehova ka in kanyakla gi joge, ibiro yudo gweth mang’eny moloyo gik ma ne iweyo. Mana kaka jolup Yesu mokwongo ma ne oweyo gik moko ma ne gitimo mondo giluwe, in bende ibiro yudo owete koda nyimine mang’eny. Ibiro bedo ei riwruok maduong’ mar Jokristo madier tara gi tara manyiso hera mar adier. Kendo ibiro bedo gi geno mar yudo ‘ngima mochwere e piny mabiro.’ (Mariko 10:28-30) Bang’ kinde, jogo ma ne oweyo tudruok kodi nikech yie mari, bende nyalo chako nono gima Muma puonjo, ma gin bende gilam Jehova.

20. Ngima jogo ma luwo din mar adier nobed nade e kinde mabiro?

²⁰ Muma puonjo ni Nyasaye chiegni tieko richo gi joma richo ma opong’o pinywani, kendo mondo kare oketie piny manyien ma ni kare e bwo loch mar Pinyruodhe. (2 Petro 3:9, 13) To mano kaka piny nobed maber miwuoro! Kendo e piny makareno, din achiel kende ema nobedie, tiende ni, yo achiel kende mar adier mar lamo. Donge en gima nyiso rieko ka ikawo okang’ mar riwruok kod jogo ma lemo e yo mar adier gie sani?